Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 193, 28 Kekemapa 1893 — Ka Ninau o ka Manawa. [ARTICLE]

Ka Ninau o ka Manawa.

0 ke kipaku Moi, oia ka ninau oolea kupauaha ou e Hawaii e ku nei i keia manawa. Na keia ninau i mahele i ka noonoo o ka lahui. 0 ka noonoo o ka hapa io, oia hoi na Anee Alii, eia iloko o na aahu eleele o ke knmakena o ke kanikau, e kuhi ana ka manamana lima. a keia mokuahi ae, a kela mokuahl aku, alaila, hoihoi ia ae ka Moiwahiue i kipaku ia, a ua hiki io mai ma o na Elele Kuhina la o Amerika. Kupanaha keia makahiki, alua Elele Kuhina o Amerika i Hawaii nei, a he hookahi no nae haawina, he ike mai me ke ohaoha i ke Aupuni Knikāwa, a puka aku iwaho pau ae la no, aohe hilinai i ke Aupuni, huli aku la na alo i na Anee Alii a me ka Moiwahine i kipakuia, o lakou aku la na hoa e knwiliwili aekaukaunu ai ma ua ninau uei o ka mauawa. Ma ka hoike a kekahi, e kuhi kalaikii ana na ke Kuhina Kmni ka hewa, a o ka ianei ae hoi e noho pu mai nei me kakou, o ke kipaku mai i ke Aupuni Kuikawa e ku a hele pela, a e waiho iho i ke Aupuni no ka

Moiwahine i hoopauia. Kupanaha io ka ninau, ma kahi malu kahi i u hoohiki ai pau pele pau mano, me he hoohiki ana la a na ipo, a imna nae o ke poo oke Aupuni kahi i hai aku ax ua hoohiki mai ka Moiwahine i kipakuia e huikala ana oia ika hala o ka poe na lakou oia i Mpakn. Kupanaha io no ka ninau, aohe i kiko ka hua, koho e no he moa kane ke keiki, eia ka he huaaelo aohe e kiko ana, hala e nae ka hoohiki imua o ka Mea Mana Loa. 0 keia mau Loio Kuhina a elua mai ke alo mai o ka Mana Hooko o Amenka, ke ku hale nei, e uhi ana me he mea la ua kipakuia ka Moiwahiue me ka hewa ole. Ua like a like laua nei me na Anee Alii o Hawaii nei, ka uhi i ka hewa o ka Moiwahine a kuhi kalaikii aku no ka haole ka hewa. Knpanaha io no ka ninau o keia mau Loio Kuhina a ba Maua Hooko i hoouna mai nei i Hawaii nei e huli i ka hewa i kipaku ia ai ka Moi he okoa loa ka laua nei mau kumu pale o ka kekahi na kona mua ka hewa, a o ka ia nei hoi he Mpakn aohe hoi i lohe ia mai ia laua mai. 0 ka hookahuli kumukanawai a ka Moiwahine Jxe. hana ppno loa ia. aole i hewa. Pehea la ko laua manao i na e oili mai ka Mana Hooko o Amei’ika me ka haaheo a kukala mai, eia kou kumukanawai, e mahalo aua no laua nei, oiai eia hoi ke mahalo nei la Kamakaeha, ma keia lolelole o ke pale ana a ua mau loio anee alii nei a hiki i keia la, aohe wahi hiki iki i ba Moi ke hoi a aohe i hoi e like me ko laua akamai poholalo a o ka uinau ua lilo i uinau oolea nou e Hawaii, o ka pane ake Aupuni, ua halamakahi moku lawe maunu, aohe mea i lohe ia pane ma kou koho wale he paue e puu ai ka lae kahi ke pohue. No ka mea, aohe o Amerika mana e knhi lani mai ai aao mai ia kakou na Hawaii e moe ika aiaa iloko oke kai e moe ai e like me nei a kakou e ike nei, o ka hale a ka haole i kukulu ai e noho ae ka ka eleele a nele iho la ka poe nana ka hale no kakou na hoohuiaina, e hauoli kakou a e olipli hpi npkamea akplakou pohaku aole ia o ko kakou pohaku^

E maīama ia ana ba hoike hapa ha o na Kula Sabatv o Kawaiahao i keia Sabati hope o 1893 maloko o ka luakini o Kawaiahao, e hoonaaka ana na hana mai ka hora 10 kakahiaka aku. Nolaila, e Uuliu eae ka poe a pau i kuleana i keia hana i ola honua. Ke kono ia nev no hoi ka lehulehu, e naue ae e hoopiha i ka luakini, a e hoolohe i na hana heihei lani a na kamalii.