Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 162, 2 Nowemapa 1893 — PAU KA OE HANA. PIO KA OE AHI [ARTICLE]

PAU KA OE HANA. PIO KA OE AHI

E kamailio ana aa no kabi pokii hanau liou ka Lei Momi, a me kona mau wahi lunahooponopono kamalii. 0 ka hopuna fcupono ibo la no ia o kamalii a kahi a loaa kahi hana, o ka Uāhakole mai la no ia, a me ka olelo ino kupono ole -i ka poe maikai o ka aina, i hele ta naauao a kiekie loa. Heafia la ka pili o ka Ieta a ka , Lunakanavrai Kiekie ia Lei Momi; a i ole ia, heaha la kahi olelo ino i kona mau lunahooponopono, i hiki ai la hoi ke. Loopuka i na olelo lapuwale i ta Luuakanawai Kiekie. 0 ka hai oiaip ka 6 Lunakailawai Kiokie i kona mahao, i * fcona hoa aloha maikai ma Ameiika, oia iho la ka ka mea € loa ai nawahi kamalii 0 ka Lei Momi a i ole ia Lei Keleawe. E na wahi keiki o ta Lei Momi, ke hoohalike nei au ia olua elike me na ilio liiiii hanau hou, e hopu hewa ana ka waha i ka waiu o ka makuahiue i o a ia nei e holotake ai ka waha e ake ana o ta paa aku o ka waiu o ka maImahine, oiai e makapaa ana no ka maka. E aho no uae ’ na iho liilii ia olua, oiai aole i Laakaa ka maka, aole no hoi fce lunaikehala elike me ko olua. Ma ka noho malie ka lanakila, a ma ke kalaimanao maikai ka naauao. aka;. aole pela ka pnulu kamalii o na anee’lii a pau, oiai ua lelepau oukou a pau mamnli o Liliaofealani a p Eaala ko oukou akua, oiai oia ke akua o Hui Haua. E na wahi keiki lalau, e.pni wale no olua, a me laua kamalii no hoi o ka ’Holomua 1 ka pono o na keiki a na misiOnari, aole e pan, no ka mea ua kukulu ia maluna o ka poliaku a ka poehana hale i haaieje ai, a ua lilo i pohakukumu 00 ke kihi, aona pohakn la o Iesu no. . r Ka wanaua hope loa a Davida Malo no Hawaii nei, a me kona kauoha ana i kona ohana 1 kahi c kanu ia aio kona kino lepo. Oiai e akoakoa ana makou ma ka hale noho o kekahi hoa aloha mahope iho o ka pau ana o ka pule Sabati kakahiaka, ua hoopuka ae oia i keia mau huaolelo. Aia a hookahe kahe koko ka aina o kakou, alaila, manalo ka aina, a i ua aole pela, alaila, e lilo ana ka aina i ka haole. Aia ka makou

ninao, peliea i maopopo ai keia I mau mea ia oe? Eia kana pane. oia ko’u ike a me ke kulana o ke au o ka aina e hele neL E na hoaaloha o ka aoao anee alii, o keia kamailio ana a Davida Malo ia makou, he iwakalua makahiki a oi i hala, aka, ua kamailio mua aku no oia i kona mua hoa aloha a pau mamna aku o kona kamailio ana ia makou. Olelo o David, oiai keia aina palahalahaa makou e ike nei, e hiki mai anana haolo meka 0- a e olepe ia ae ana ka lepo, a e ahu wale ana na iwi i ka la, nolaila, ke manao nei au ina e make ana au, ala-. ila iluna o Paupau ko’u kino kupapau e kau ia ai. Ma koia mea e ike pono oe e ka Lahui Hawaii, o keiake kaula hope iloko o ka moolelo ou e Hawaii, a ua hooko ia na mea a pau ana iwanana ai, ma kona ike kilokilo i ao ai a ai lolo, ma 'kona ike kakaolelo, a me kona ike kakau moolelo no ke knauhau o na’iii a me ka poe koikoi iloko ou e HaMaii. Aole o kona mau ike wale. no ma ka moolelo Hawaii ke kumu nana ,i alakai i kona noouoo naauao e hoike i na mea pili i ka lilo ana o Hawaii i na haole, aka, ua hui pu me kona ano Karistiano, oiaio, a o ke kanaka Hawaii mua loa i piha ka huina o na. makahiki i ke 60 a bi, i hoouna ia mai i Misionaai ho Hawaii, a ma ka huipu ana o keia mau ike elua, ua hiki mai ka hookp ia ana o ka manawa a keia ,poe kaula Keopulupulu, Kapihe, Kawainui, a me Dāvida Malo. Alaila puahā īīke ae ka aoao hoohuiaina i kēia mau huaolelo. Pau ka oe lianā, pio kā oe ahi, Olelo o Keopulupulu 1. —No ke kai ka hoi ka aina. Kapihe 1— E hui ana na aina, 2. —E. , hiolo ana na kapu akua, 3. — ; _E iho mai ana ko ka Lāni, 4. — E pii akmāna ko ka honua ka Davida Malo, 1. —E huai la ae i ana na iwi i ka la e ka oopalau , a ka haole, 2. —E hoihoi anā i au i ko’u kino kupapau iluua ; o Paupau, 8. —Aia a hookahe , koko ka aina, alaila manalo, 4. —Elilo aua ka aina i na hao- ■ le,ka Kawainui’ hoi, 1. —E hoo- , huiaina ana o Hawaii me Ame- . rika, 2. —Aioleia ma ka hoo- , malu Aupuni, 3.-—A i ole ia ma , ke ano Teritori, 4. —Aole ma- , naolanaiki e hoihoi ia ae ana ■ o Liliuokalani ma kona noho i Moi. A ina ua lokahi ka ma- • nao o keia poe kaula i wanana ai no loko ae ou e Hawaii, hei āha ka ninau i koe nana e hooi iaio mai ka lakou? Eia ka ke kaula mai Ameiika mai nana - i kuni iho i ke sila a me, ka. i wepa maluna iho o keia mau i wanana. 0 Kev. Dr. D. Bal- > win, he nui na wanana ana i • wanana ae ai maka awai a ma l na halehalawai, rae keia mau i huaolelo maopopo Aole e • hala he kanalima makahiki l ma keia hope aku, e pau ana i ka Lahui Hawaii, ma ka ma- , kahiki 1850 ko’u lohe mua ana l i keia wauana, alaila e hoolai we mai oukou ia makahiki no i loko mai o keia makahiki 1893,

! alaila, e koe iho ana he 43 ma■kahiki, ao'ka pau ionoiao ka Lahui Hawaii, a lilo ka nohoalii i na haole, alaila heaha ka mea i koe a ka aoao anee alii e kali aku ai. Kikeke aku na kanaka ihawaho oka halelana i ka wa e lana ana na auwae i ke kai a Kahinalii, e wehe mai ka puka, no ka mea ua pono ka olelo, wehe kunihi mai o Noa i ke paui puka o ka halelana, a pane malie mai. E na makamaka, ua hala ka manawa, a ua pani ia ka puka no oukou, a puka aku o Noā ma mailoko aku oka Hale- . laua, alaila, puka aku keia mau huaolelo ma koua waha. E noho alii no o Iapeta ma ua halelewaapau o Sema, a o Kanaaua no kaua Imuwa, e hoomaikai ia o Iehova ke ■ Akua o Sema, a o .Kanaana ■ no kaua kauwa, e poino np o Kanaana, he kauwa ia na na kauwa a kona- mau hoahanau. Alaila, pau ka oe hana, pio ka oe ahl Heaha hou aku ka mea i koe a ka pohai anee alii 1 e kali ai? Ua hiki niai ke Kauikela Mila, aole i lohe ia kona leo e olelo ana, _a ka la I o Novemaba e hoihoi ia ae ana o Liliaokalani ma kona noho Moi. A malia paha e kali ana a hiki maike Komisina Willis, alaila, hpoko ia ko onkou raanao. - Ke pane nei keia maka peni, o ka mea a ke, Akua i maaao ai e hana, aole loa e hiki i ka manao o ke kanaka ke hoololi ae. ' ' Ke hapai memeue nei na nu1 pepa anee alii a pau, e haliu like akn, ka kakou mau leo pule i ua Mana Lani, alaila, e hooko ia mai no ko kakou mau makemake a pau. Īmanano | ka pule i ka la o ke ola, a ina 1 e make, heaha ka mana o ka ’ pule, wahi a kahiko? Pehea e hooko mai ai ke Akua ika ’ oukou pule, he ino ka naau, hekuamuamuka waha? Aole o Iehova iloko o ka makani' r ._ ‘

I i^ — huhu, aole : iloko o ka hekili leo nui 7 aka, aia o Iehova iloko o ke malie. Nolaila. i ka poe a pau e hilinai kuhihewa nei, e ao kanaka ae ka noonoo, a ehuli mai no ke ala pono a makou e kakoo nei, oia ka imi ana i ke alanui e maluhia ai ka aina, a e kuapapanui ai ke kuonoono o ka aina, ma ka pono a me ka waiwai, A pūīea liōu aleu.