Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 127, 4 September 1893 — NA LETA [ARTICLE]

NA LETA

f A.0I0 o makou makemake e lawe i ko kolkol o na hala no na manao 1 hoopuka ia malalo 0 kela poo e to makou poe mea kak&a. I Kau ka Hoku a Helelei wale. Mr. Lunahoopoaopono: Owai keia “Hoka” e hoole mai nei aole lele 0' ka mai lepera? Mai manao kuhihewa oe i ka lehulehu o na poe e noho pu nei me na wahine ma’i, a i ole, kane mai lepera paha, aole i kumu kamaiiloko 0 lakou ? 0 lakou kekahi poe a’u e makemake ole nei e hoolakalaka mai ma ko’u home. 0 lakou kekahi poe e hoolaulaha nei i keia mai mawaena 0 ka lehulehu. : Ua hoole mai oe e “Hoku” i ka lele o ka mai lepera, a ua hoakaka mai oe i ua kumu au 1 manao ai; (1) no ka maka ia o na hale b. m., etc. (2) no ka 1 loihi o kahi e kii ai na mai i ka wai, (B) a me ka ae ana o . KamehamebaV, Lunalilol, a 1 -me Kalakaual, e hoihoiia na . mai ma Molokai. 0 na kumu i paha keia i maopopo ia oe ma 1 ke aupuni “Hoku”, -aole nae t pela ma Hawail nei, he lele no i .ka mai lepera. Kaoaokal&ni,

. Ke Pane nei Au. E noke ka hoi ika aka a mamae ka iwi aoao ika Leo i ka olepe ia ana aku nei o ke poi o ka hokeo, waiho wale na iwi kupapau ana, a eia mai na mea au e koi mai nei e pane aku au. 1 — He oiaio, i Samoa oe, o ke ino nae au i haukae ai i ke aupuni, oia mau no ka haukae a oia haukae no au i hana ai ke kumu o kou kipaku ino ia ana mai mai Samoa. Hookahi no peku wawae a Kakina ma i ko kikala, nanai poo puu ana oe i Hawaii nei. 2 — No ka pakaha ika aina a hooweliweli ika moi me na elau pu o Mikanele. Aole i pakahaia ka aina, aole no i hooweliweliia ka moi. Ika moi no ka aina a make wale aku la; o ka moi kai hooweliweli i na mikanele me na elau pu, oiai, he man tausani anana ka mamao mai ka halealii mai, waiho na mikanele i na pu ki manu a lakou, he 13 wale no mau wahi kino mikanele me na apana pepa ma ka lima i hele aku ai e ike i ka Moi. oia hoi ke kumukanawai 0 na koa o ka moi he eha haneii, ua lako me na mea kaua na pukuniahi, na pu vaifela me ua eiau i mea pepehi mikanele a he hookahi pukuniahi i hiu iailuna o ka halealii i mea e hoopahu ai i ke kulanakauhale 1 pau ka waiwai o na mikanele i ke ahi. 8—Owai ka poe ohumu i ka nohoalii o Hawaii? Pane: 0 oe no eka ona o ka Leo a me ka lehulehu o oukou e pikokoi ai ike alo ona lii nei, a oke alii no nana 1 no ia i kipaku, hiki aku ka olelo* ao iaia, ea, aia iho ka pilikia a hiki mai, noonoo mai oe, e koho koke oe i aha kuhina hiliuai ia, eia ka pane hooio a hookano, he hiki wale no ia’u ke pale ia mau pilikia, a o ka oi loa, o ka hooio i ka huki i ka huki ae i ke kumukanawai o ke aupuni, ana i hoohiki ai a kiloi, a o ke kumukanawai a ka poe elemakule i kue ia e ke kanawai, he hupo, aohe ike ike kakau, a oia ka ke alii i hooio mai ai, o kana kumukanawai ia, a o ka manawa no ia i poholo ai, laua ka auwae kahi haiki. 4—Ha hewa anei ka Leo i ka hoike ana ika oiaio a me ka hookamani o na mikanele i ka puka amaka maoli ana me napu? Pane: Ae. ūahewa loa o Leo ame Oiaio, aole e kala ia ma ba honua, aole ma ka lani. Lohe Poko.