Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 101, 19 July 1893 — KE KULANA O KE AUPUNI. [ARTICLE]

KE KULANA O KE AUPUNI.

I l£ct Poakahi iho 11 ci, i piha pono ai na malama eono o ka hookumnia ana o ke x\upuui Suikawa mai ka la 17 mai o lanuaii i hala. He mauawa kupono keia e huli ai kakou a nana aku i be kulana o ke aupuhi e noho nei mahope o kona paio ana me na enemi a me ka hoaoia e na pilikia he lehulehu. Mamuli o ka lokomaikai o ke Akua, ke ikeia nei ke aupuni e ku ana ma ke kulana kiekie o ka ikaika a me ka maluhia. I ka hoomaka ana o ke Aupnni Kuikawa, he hemahema loa i ka nele i na koa makaukau. Ua kiai ia na haleaupuni a me na alanui e ka poe kokua manawalea wale niai, ōiai e hoomakaukauia ana na puali koa. ka nui no hoi ka hemahema i ka hilinai ole la mai e ka poe mea dala, nana e hoaie mai i na dala e pono ai. : He mea mau i na wa hooka- 1 inli aupuni, he hopohopo ka i

■ poe mea dala no ke ano malu- : hia ole, a he pii loa ka uku I pauee o na bona aie aupuni. 2<o ia kumu, he mea hiki ole i ke aupuni kuikawa ke hoolilo uui aku i koua mau hona, i mea e hiki ai ke hooholo imua i na hana nui e pomaikai ai ka aina, He nui no hoi na aie kahiko a kela poe kuhina o ka Moiwahiue i aie ai. e like me kela aie he §95,000 a Mr. Spreckels i hoopilikia mai ai i kc Aupuni Kuikawa no ka aie i haoaia e ke au i hala. Ko na malama elua. ua kakoo ia mai ke aupuni kuikawa e na koa o ka mekukaua Bosetcna-. a ua lilo ka Hae nani o Amenka inalana o ka aina i mea e hoolana ai i ka manao. a e pa!o aku ai i na enemi kuwaho e manao ana e kome mai a hookae i na hana kuloko o ks aupuni. I ka la mua 0 Apenla. ua unnhi hou iaaku kela Hae, a na waiho wale ia mai ke Aupani Kuikawa o ku iluna ma koua ikaika pouoi wale iho no malalo o ke Akua. Ua k.komaikai mai ke Akua. a ua j:u maikai ke aupuni me ke onipaa, a ua hoka loa na olelo hooiloilo a kona mau enemi e hina koke ana a helelei liilii. Hoko o keia mau malama eono, ua ulu a mahuahua mau mai ka ikaika o ke aupuni. I ■ keia wa ua ikeia he wikani loa. Ekolu mea nui e akaka ai kona ikaika, ma ke ano koa maoli o kona mau puali koa; ma ka holo pono aua o koua oihana waiwai a me ka hoopi-haia-ana o kona waihoha; a me ka mahalo nui ia mai o kona mau kuhma a me ka aha kuka ma ka lakou mau hana. Mamua iho nei, he nui na olelo hoowahawaha mai o na enemi, e kapa ana i na koa he poe kuewa wale, he lolo. he poe koa ole. I keia wa nae. ua hoomaopopo ia lakou ma Kalalau, he wiwo ole, he eleu 1 ka hana, a he koa io no. I ka hoolewa ia ana o ko lakou poe hoa i make hanohauo. ua mahalo nui ia ke ano maikai o ka paikau ana o na puali koa. Aole hiki i na enemi ke hoohenehene akn e like me mamua. Ua maikai loa no hoi ke kulaua o ka waihona aupuni mamuli o ka hoekele akamai ana 0 be Kuhina. Waiwai e uoho nei. I ka nana ana, ke hele nei a lanakila maoli maluna o na pilikia. Ua maopopo kona ikaika o hookaa pono aku. i ua aie a pau, a me ka hoolawa 1 na hana e pau ai na hema- j hema o ka oihaua kalaiaiua. j Ke hoopiha hou ia nei ka wai- i houai nadala, i puu dalae] kokua ai i na pilikia e ili wale i mai ana. ! No keia muu kumu i olelo! ia maluna, ke mahuahua mau • nei ka hilinai ia mai o ke au-' puni, ke maha’lo ia nei no hoi ? na Kuhina no ko iakou ano i naauao, akahele a me ka mai- ( kai o ka hookele ana. Pela j no na manao o ka poe naauao i

- a pan.e lawelawe pu ana i na i hana me lakou. L r a loaa ia . makou ka ike lea aua ika manao o ke Kuhina Amerika he • mahalo ika noeau a me ka . hoopono oka lakou hana. Ua . lilo ka inoa o keia aupuni Ku:kawa i inoa maikai a me ka mahalo ia ma na wahi a ]?au, . a ua hilinai nui ia mai. 0 kekahi kumu nui o keia ulu ana o ka ikaika o keia aupuni hou, oia no kona hookahua ia maluna o ka manao paa o ka poe naauao o Hawaii nei nona na oihana waiwai ame ke kalepa. Ma na palapala hoike iielu o ke Kuhina i'. aiwai, ua akaka ka nui o na elala iluko o na hana kalepa a me na hana hooulu waiwai a pau, ua oi ike $32,000,000. O ka poe uona na hapa kanakolukumamaiwa kanaha, he poe haole ili keokeo. Hookahi hapa kanaha koe i ua iii e ae. He $18,000,000 ka waiwai o ua aina a me na mea e ae. aia maloko o laila kahi waiwai o kauaka maoli. Ma keia heiu ana ua maopopo lea ka ikaika loa o ua poe waiwai la e mala■ma pouo ana, o lilo ke aupuni malalo oka hookele.uhauha ia e like me mamua. Ua paa loakamauao o kela poe e hookupaa i ke aupuni Kuikawa a hiki i ka mauawa e holo ai ka Hoohui aua me Amerika. oia no ka pahu. hopu maopopo imua o Hawaii nei. Uolaila ke ouipaa nei ke kulana o ke aupuni, aole ehoo-‘ hiolo ia e na enemi anee alh e hoino mau mai nei.