Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 73, 29 May 1893 — Ke Kulana o ka Ahahui Hoohuiaina o Kona Hema, Hawaii. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

Ke Kulana o ka Ahahui Hoohuiaina o Kona Hema, Hawaii.

Ua hoomakala ka hoolala ana o keia Hui ma ka la 6 o Mel, 1893, mahope iho o ka loaa ana mai o kekahi mau rula, mai ka hul poo ma Honolulu, a malalo o keia mau rula, ua kahea aeo Thos. H, Wrighta me Wm. J. Wright, he halawai o na poe naauao a me kuonoono o keia apana, no ke kukulu ana ī hui hoohuiaīna, a malalo o ia kahea, ua akoakoa ae na keonimana be lehulehu ma ke keena oihanāo Mr. T. K. H. Amarn, kukulu ia ka huī a koho ponoia kona mau luna nuī, peueī: S. M. Kekoa, Peresidena; Thos. H. Wrlght, David Kahaulelio * a me Thos. N. Haae, na Hope Peresidena, T. K. E. - Amaru, Puuku, Wm. J. Wright Kakauolelo nui. Zakaio D. Naahielua, hope; G. W. Waiau, Jno. Kauwe, Hoopii a me Jao. Ahu, na hoa o ka papa alakai. A mahope iho o ka hoonoho pakahi ia ana o na keonimana ma ko ; lakou mau kulana kaokoa, ua hoomalu mai ka Peresidena, a ua laweiawe kok'e ia ka hana ma o ka noonoo ana i na kumu e holomua al ke kulana o ka huī, a ma ka hooholoīa »na, ua kohoia he mau komite, na īakou e lawe aku na palapala kakau inoa a puni ka apana o Kona-hema, a ua koho pu ia hoi i mau haiolelo no ka la IX e hiki mai ana, eia na luoi'. o aa poo haīolelo o ka la, S. M. Kekoa, Thos. Wrlgbt, Wm. Wright G- B. Meheula, D. Klahaūlelio a me ka makna G. W. Waiap, malalo o na kumuhana pakahi no na pomaikai c loaa ana īa kakou a me ko kakon aupuni malalo o ka hoohuī ana me ke aupuni pookela loa o Amenka Huīnuīa, a mahope o ka laweluwe ia ana o na hana'ma» mau i na ahahui, un hoopaneo ka huī a noho hon ma ka Poakahl la S. Noho hou ka hui ma la la malalo o na rula, akaaohaīa na komite pa- ’ i e hoike nuiī i ka lakoa hana, | a m:i ka hookuku ana, ua īke ia hej 33 ka nuī o na inoa i loaa I na ko-! mīh*. he poe waīo no i kupono I ke koho balota, na muhalo ia aku la ka hana u na komite, a haawi hou ia aku la i manawa no lakou a hiki i ka Poaha la 11. Hoopaaee ka hui a noho hou ma iā la, mahope Iho o ka pau aua o na haiolelo. Na haiolelo o ka la 11, Mei 1893, e poina ole ai na makaainana o ka apana o Kona Hemu. Ma ka hora 1 p.m. ua akoakoa nui ae la na kanaka ma ka hale hooluolu ma Hookena, a ua loheia na leo kalahea o na makaainana e kahea ana e hoomaka na haiolelo i &a lakou mau hana, a mamuli o ia kahea, ua kohoia o Mr. Lazaro i lunahoomalu, a na ka luna-

- hoomalu i kahea mai na inoa o ka poe haiolelo, a o S. M. Kekoa ka mua. 0 ke ano nui o kaaa haiolelo, oia hoi, No ke Aloha Aina Oiaīo, a ma kana mau alakai naaaao, ua hoike mai oīa, o ke aloha oiaio i ka aina, oīa no ke alohai hui pu ia me ka hana, a o ua aloha la, oia no ka hoohui ana aku 1 ko kakou aupuni nawaliwall a ilihune hoi me Amenka, ke aupuni pookela ma ka naauao, ka waiwai a mc ka ikaika, na kona mana nul a me ka waiwai e hoopomaikai ia kakou lahui, ko kakou aupuni, a e pale aku hoi 1 na hoohalua ana a pau maluna o kakou mai kekahi mau aupuni nuī okoa ae e makaleho mai nei ia kakou. Aole o ke aloha lehelehe, ke aloha io maoli, e like me ka ka hui aloha aina e haawi mal nei. A o D. K. Meheula ka lua nana i hue pau mai ke kulana aupuni Moi a me na popopo a pau, oiai ke aupuni mol e noho mana ana, a hoike mal la oia o ka hoohui aina wale no ka puuhonua, e pakele ai kakou mai ke komo hou ana aku iloko o ka palahe loa. 0 Thos. H. Wrlght ke kolu, a nana i huepau mai na pomaikai e loaa ana ia kakou malalo o ka hoohui aina me Amenka, a ua hoike mai oīa o ka la © līlo ai kakou i mahele no Ameiika, oia auanei ka la hauoli loa no ua kanaka Hawaii, a o aa la la, ua like ia me kekahi hawai i hoomoe ia mai kekahi lua wai nui e holo ana maluna o kekahi kula panoa, pela auanei e holo ai ka wai maluna iho o ua aina la, a nui na waiwai e loaa mai i ua aina la r e hke la me kela hawai e moe la a hiki i Kulaokamaomao, a pela i hoollloia ai ia aina panoa i mea waiwai nui, a pela no auanei keia hoohul aina, auanei ka hawai nana e hali mai aa pomaikai he pui loa mailoko maioAmerikaa komo i Hawaii nei, a o ke ola no ia o ko kakou hune. O W. Wright, ka eha nana i hoike piha mai na pomaikal e loaa ana malalo o ka oihana kalepa a me miklala, ua hoikeike mai oia i ke kulana o keia mau oihana, mamuaaku o ke Kuikahi Paaailike, no ka nui o na poīuo i loaa i ka poe kalepa a me na mahiko, aka, i ka hoio ana o ke kuikahi, ua ala mai ia mau hana, ua nui «a waiwai I puka aku iwaho, a nui hoi na waiwai i komo mai i paumi aku i ko keia wa kuikahi ole, ua nui ka hana i loaa i na limahana a nui ke dala iloko o ka aina, nui pu na loaa o ke aupuni, a ua hooia mal oia, ina naloaa keia mau pomaikai ia kakou, oiai, he wahi kuikahi wale iho no, alaila, aole anel e oi pahaneri aku na pomaikai c loaa mai ana ia kakou, ina kakou e lilo maoli aku ana i lala no ua aupuni la. Ua hoike mai oīa he mau huahelu mahuahaa o kela a rae keia ano, a komo loa uku iīoko o na mlliona. O D. Kahaulelīo ka iima, ua' kokna ikaīka mai oia .nmlnna o ke kumuhana aloha oīuio i ka aina, a.-kauōha iknīka mai la, o kahoohuī aina ka mole oīaio o ko aioha, u :na i kaoau anao kana haīolelo, ua ku' | mai !) G. W. Waiau ka mea haioī«--j lo hope.īem, naua i huepau mai rva j inea e pili an i i ka ka hoomana hoouauuao ana, nv;i ka wu a Ainenka i hoouaa mua mai ai i koaa mau misīonari a hīki wale i keīa' lu, ka pono a me na poniaīkai i loaa ia kakou malalo o ia hana a Amerlka, a'' nolaila, ua hiki mai ka wa a ke Akua e alakai ai ia kakou e hoohui me Araerika, nolaila, o kona makemake ke hana ia aole o ko ke kanaka. Ua hooloheia na halolelo me ka maluhia a tne ke ohohia ia a hiki wale i ka pau ana o ka lakou. Ua noi mai la o D, H. Nahina e haiolelo oia, aka, ua bu ae o Punikaia, Kamaka, a me C. W. P. Kaeo a

noi llke mai la o lakou ke hoolohe i?., :i u;i nui ka hoopaapna hvacna iho o lakou, ao ka hope, ua nele like lakou i ke kuleana haīolelo oie, oiai, ua uluaoa ke anaina a pau nui. aku la i ka hoi. 0 keia poe halolelo, aia lakou ma ka aoao aloha aina me he mea la, no ko lakou haalele ana i na rula o na keonimaoa naauao, nolalla, na haunaele ke anaina a ua hoolohe ole ia ka lakoa mau olelo. Ko ka nui loa o ka olioll ona kanaka ī na kumnhana hoohui aīna ua hele nui ae lakou e kakauinea i na palapala hoohni aina, ana piha he hookahi haneri aoī na moa i paa, a aoīe no i laua aku ka poe ma- j kemake I ke kakauinoa, aka, no ka piha e o na pepa, nolaila, ua kali ia a loaa mai na pepa hou. Nolaila, ke holomua nei o Kona Hema ma ka hoohuī aina, ahe mea kupaianaha no hoi, iloko o keia inau inoa lehuīehu, aole paha i piha ka umi poe o na aīna e, ona kanaka Hawall ponoi wale no kai kakau, a he poe kupono wale no i ke keho balota, aole hoi e Hke me ka ka poe aīoha aina ka hapuku i na wahine a me na pepe, me ka noonoo ole ae i ke kulana naauao o ea hoa o ka aha Senato o Amerika, oia hoi, aole la- \ kou e ae ana e komo pa na wahine a me na kamalii iloko o na hooponopono aepunī o na aina naauao. E hoopuka ia aku ana kekahi mau haiolelo ma kou mau kolamu, no keia mua koke Iho, i mea e hoomalama aku ai i na poe e noho nei iloko o ke kuhīhewa. W. J. Wmght, Kakauolelo H. H. A. Kona-hema. i—wp—o——n——aw