Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 55, 26 April 1893 — I Aupuni Ripubalika Kuokoa Anei ko Kakou? [ARTICLE]

I Aupuni Ripubalika Kuokoa Anei ko Kakou?

L 'i i t (Kakauia e Hon. A. S. Hamvell.) , Aole au e i aku ana he uinau < akea keia; no ka mea, o ka hoohuiaina ko kakou puu oioina oiaio, a oia hoi ko kakou , ake nui a me ka hua oiaio e i hoea mai ana mamuii o keia < mana Anpuni e ku nei o kakou. Aka, oiai hoi ua nonoi ia mai 1 au e hoakaka aku maluna o na • hiohiona o ia mea he Aupuni , Kipuhalika Kuokoa, nolaila ke • hooko nei au pela; 0 Hawaii me kona heluna kanaka i aneane e hiki ma ka- ‘ hi o 100,000, ua uuku haalele loa kela e hiki ai no kekahi , Kipuhalika Kuokoa. Ua loihi • loa na kau o ko kakou noho • hoopilihua wale ia ana, a aole ; hoi e emi iho ana kela mau hana hewa ma o ka Kipuhalis ka Kuokoa la, malalo iho o ko • ka noho ana Aupuni Moi. Oiai ' he oi aku ka emi iho o «ko kakou heluna kanaka, malalo iho ’ o kekahi o na kalanakauhale , o ka papa eha ma Ameiika Huipuia, alaila, ma ke ano he Eipuhalika Kuokoa, he kumu ia e hoomau ia ai kakou he mea hoomaikeike nui ia, e like hoimekekeiki uuku ilokoo ka loiewawae a me ka pililakeke o kona kupunakane. 0 na oihana lehuiehu, na

• huro a me na oihana e ae, e ■ like aua no ko lakou makema- ' keia no ke Aupuni Eipuhalika | mana Kuokoa uuku a nui i paha. „ Oiai hoi ma ke ano teritori a mokuaina paha, e hiki pono ' aua no o Hawaii me ona Kiaaina, a nona hoi na ukali a me | na luna aha kuka i uku ole ia, • a ua lawa pono hoi ia i ka malama ana i ka hanohano a me • ka ihiihi i makemake ia. i Kake Aupuni o Amerika , Huipuia e hoolako mai i na uku o na Luna Dute, na Luna Leta, Loio Mokuaina a me ka Hamuku. Aole hoi he mau keena oihana nui Kuhina o ko na Aina E, Kuhina Kalaiaiha, Kuhina Waiwai a Loio Kuhina paha. 0 ka hooponopono ia ana o ia mau oihana a pau, e hiki loa aname kamaalahi ke lawelawe ia e na kakauolelo malalo o ke kauoha a me ke kuhikuhi ana a ke Kiaaina a me ka Loio Mokuaina o Amerika Huipuia. He hookoe nu i loa ana mai keia i ke dala, a pela pu hoi me na oihana nui lehulehu waiwai ole. Aole he Aupuni i ' oi aku ka hookaumaha wale ia me na oihana waiwāi ole mamua aku o Aigupita, a hiki wale i ko Enelani lawe ana ae, akahi no a maikai ae, a ua ukali aku hoi o Hawaii maho- , pe o kona meheu, nolaila he hupo wale no ka hoomau ana aku pela. Ma ke ano he Eipuhalika . Kuokoa, e lilo ana ia i paledaiko no ka poe ake oihana a me ka . poe maalea. Aole o na kanaka wale ke komo mai ana ma ke koho balota ana, aka, o na la- , pana a me na Pake pu mai ana , kekahi, a aole hoi e nele .ke , koi ikaika mai o na Aupuni o ia lahui no ia mea, a ua loaa hoi ka ikaika i kela mau Aupuni e nele ole ai ke ko o kela koi. Oia hoi kekahi o na hana i kupono na Ameiika Huipuia me kona heluna kanaka malamalama he kanaono miliona e hakoko ai maluha o na , kakaikahi o na Pake. Ho mea okoa loa, a he hopena okoa-hoi ke loaa maiina na kanaka Hawaii a me na’haole ili keokeo ma Hawaii nei e hui lokahi ae ana a kue aku i kela mana koho mai na kane kauaka makua mai o na Pake o kā heluna like a oi aku paha. 0 ka hopena maoli nae e hoea mai ana, he Mana Hoomalu Enelani, Amerika, a i ole, he Panalaau paha no Asia, aole hoi o kakou makemake i kekahi o ia mea. Ua oleloia ae ua hiki no ke loaa ia kak'ou na Pake limahana ma ke ano he Eipuhalika Kuokoa, aka aole nae e loaa ina e hoohui ia aku ana me Amerika Huipuia. 0 ka mua ma ka olelo ana ae i keia manao kue, ina hoi he manao, alaila he ku ole i ka maikai me ka hiehie mai kekahi Hawaii mai, a maikekahi kanaka nele, a mai kekahi kanaka hana paha, ka poe hoi e kaukai ana i kona - pomaikai mai na uku hana Mekie mai a me na uku hoolimalima kiekie paha o ka aina. Aka, aole kela he kue naauaomai ka aoao mai o ka poe

waiwai a mal ka pono mai palia o ka poe mahiai. He puiama mau o Amenka'; Huipuia i koua poe haua akamaL I haule ka aoao Eipuhalika wahi aka olelo, ua uialama mailaui loa ia aoao ia lakou. He wa no nae. a kakou e ike aku ai i ka manawa a ke Demokarata e hoopili pu; aku ai ia lakou i kuono. Aka, no na oihana mahiai ko a raiM paha, aole no he kanalua-ana - e pau ana uo na oua oia mau _ mahinaai i ke kapae.; ia ma kahi e. He like no a like kela mau aoao kalai Aupuni_ ma Ameiika Huipuia i ka noiiana e maliu ia mai eua balota a ka poe mahiai. Ma ke ano hoohuiaina e loaa like ana i na hua o ka oihana mahiaima Hawaiineika_pulama ia ana, a me na hiona like o ke poho me ka meai loaa ina wahi e aku o Amerika Huipuia. Aka, o ke kumu nae i akenui loa ia ai o ka hoohuiaina a kue ia ai hoi ke kulana Eipuhalika Euokoa maoli oia keia, o ke kulana kupaa, oni ole a ikaika o ke' Aupuni. o Ameiika Huipuia,, e loaa ana hoi ia Hawāii ka pomaikai hui okamaluhia, holomua a. me ka noho ana hauoli, a oiai hoi ma ke ano he Ripubalika Kuokoa, e ulu mau ana na'haunaele, kuee, mokuahana a meke kulanalnaa mau, kekumu-hoi nana e akeākea aku i ha haha hoohoihoi, a hookae-a a hoopau ike komo aha mai o ke dalā^' _ ' a ma ia mea hoi, e kaa 'ai ka āina iloko o na lima.o kekahiEuropa a Asia paha, ka mea Ov laua e makemake mai ana. E hoea mai ana ka lako a nui ame ka maluhia a luakaha iho maanei ma ka hoohui- - aina. 0 ke kaua a me ka hune na poino oke Aupuni EipuhalikaKuokoa. , -