Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 51, 19 April 1893 — John Emmeluth. (EMALUKA.) [ARTICLE]

John Emmeluth. (EMALUKA.)

Mai ka Nupepa S. F. Call mai. . He kupa Āmenka o Emaluka a he alakai kaulana ma na kalai aupuni ana o Hawaii, a he kakoo a alakai pu no hoi no ka poe ike liana lima, a, me ka poe miMala a pau o ka aina. He mea hana piula oia ma ka oihana a oia.no hoi ka hoahui poo a alakai nui o ka hui 0 Emaluka ma, he oihana hana piula a malama lako hale ana. He kuleana pu no hoi ko Emaluka iloko o kekahi mau hana mahiai maloko o Hawaii, a ma keia hope koke mai nei, ua hookomo nui aku oia e like no hoi me kekahi poe e ae i na puu dala nui. Ua olelo ae oia penei: “Ma ka mea e piii ana 1 ka hoohui aua aku ikeia mau mokupuui me na mokuaina hui o Ameiika, he haawina ia o ka holomua o ua pomaikai i kauo ia mai a hui me kakou he alo a he alo me keia mea. ke hooikaika uei ka mana alii e paa hou mai i ka mana i lilo aku mai iaia aku, a ke imi nei hoi ka poe kolohe e hoonolunoluiko lakou mau pimana me na hulu o ka loaa o ka oihana Lulu, a o ka poe hilinai i na manao o Beritania, ke hoao nei lakou e kapaē loa ae i na launa kokoke loa ana aku me na mokuaina Hui o Ameiika, a ke hooikaika like nei ia poe e hoopio ia mau hana maikai. i£ E hoohui ia aneikeia mau mokupuni i. keia wa? īna e hooko iki ia ana, alaila, o ka wa wale no keia. 0 ka huki ia aua o ka hae Amerika ilalo mai ka Hale Aupuni mai, he kumu maoli no ia e lilo ai o ka hoomalu ana o keia aina malalo o ko Beritania mana, a ina hoi e hoonoho ia ae ana o Kaiulani maluna o ke kalaunu, alaila, he mea oiaio loa, e hoea mai ana ka mana hoōmalu o Beritania e like no me ke ano o ka hanai ia ana o kona kino e kekahi poe Pelekane, a, aole e nele ko Beritanianoho mana mai maluna o Hawaii § like me ia e noho mana nei i keia la ma Aigupita. E hoohui aku ia Hawaii uei me Amerika Huipuia. “0 ka hoohui ia ana aku me Amerika Huipuia, he kumu ia , e loaa ai ia makou he aupuni kupaa, he kumu hooiaio hoi no ka hoopukapuka ana i na dala a he pulama pono a makee ia o na kanaka Hawaii, a o ko lakou mau pono hoi, e malama ia ana a oi loa ae ana maluna o ka mea hiki i kekahi mana aupuni e ae ke hooko. ' “E hooholo maikai loaia na hookele ia ana o ko kakou aupuni a e loaa ana hoi he mau pun dala nui ia kakou no ka

hoomaikai hou ana ae i ko kakakou mau hana kuloko, oiai mamua iho nei ua kiola wale ia aku no maluna o na ohana alii a me ko lakou mau paalalo. “He hoohamama ana ae ia i ka ipuka no na aina Leialii no ka noho ana malalo o ke kanawai home liilii, a i ole, malalo paha o kekahi loina hoolimalima maikai ae mamua o ke ano i hana mua ia iho nei ika wa ona aina malalo ona moi, a he kumu hoi ia e hooauhee aku ai ina poe alunu aina e ku nei i keia wa, a e loaa hoi na loina oi ae o ka maikai i ka mea i loaa i na wa i hala. “He kumu hoi ia e loaa ai he mau makeke paa man no na hna ai makamaka hou, a i ho-o ia paha iloko ona kini o na hua ai o keia poai wela, no ka poe hooulu meakanu, a ma ;ia kumu hoi, he mea ia e hoemi mai aua i na mana kaha wale aku no o ka poe mahi ko iloko o na kalai -aupuni ana o keia aina mao ke knkulu ana ae i mea e hoohoihoi ai ika hele ana mai o kekahipoe Ameiika malihini mahiai a hanai holoholona. “He mea hoi ia e hoopau loa ai i na oihana kepa limahana, ama ia mea hoi e kaohi loa aku ai i ka holomoku ana mai 0 nā limahana Asia. “He loaa ana mai hoi ia i ka mea hanalima ike a me na poe makaala i ka hoopalekana ana mai na hoopilihua aua o ko Asia poe ke kumu i hooikaika ia iloko ona makahiki he umi i kaahope ae, a ina aole me ia ano, aole loa e hiki ke hoonele ia na pake me na hanalima e ae, no ka mea, aole loa e hiki i ke kanaka maoli a haole paha ke ku aku imua o kela poe ma ka hoomakaulii ana. “0 kekahi aupuni i komisina ia, a iwae iae na kupa o keia mau mokupuni no ka wa he elima makahiki, me ke knleana o ka paa ana ma ke ano he teritori maoli no ia hope mai, na manao au oia paha ka mea kupono loa. No ka mea: Akahi—He ae ana mai ia i ka poe kupono a pau e lilo i kupa ma ke kuleana like ma ka hoohiki ana ma ke kumukanawai o Ameiika Huipuia. “Alua—0 ke kaawale ana ae mai na paio kalai aupuni ana, he mea ia e hoihoi mai ai i ka manao o ka lehulehu ma na mea o loko iho no o ka aina, ka Iiooulu a hoolaupai ana ae 1 na hana mikiala no ka hoolawa ana aku ma na makeke i ko kakou mau waiwai. “Akolu—E lilo ai kawai hala he kau no ka hooponopono, a iloko hoi o ia wa e hiki ai i kela a me keia poe i kupono e hiki ai iaia ke noonoo pono iho no kona pomaikai oi ae mao keia mau kulana hou a kona naauao e kakoo ai i kekahi mana aupuni maikai i ka wa e ae ia ai lakou e koho halota.