Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 50, 18 April 1893 — HE "RIPUBALIKA KUOKOA" [ARTICLE]

HE "RIPUBALIKA KUOKOA"

Ka R. W. Wilikoki uiea e imi nei ma ka Llberala. Ua liaalele i ka aoao hoohui ka mea ana i kokua ai i na la i hala. a ua lilo mamuli o ka mauao o Akepoka ma, oia i Aupuni Kuokoa o Hawaii uei, me ke koho balota i ua Luua aupuni o na kanaka a pau. , Ua hai lea mai nei ia makou kekahi mea piii ia Wilikoki i ke kumu oiaio o kona kue i ke Aupuni Kuikawa a me ka aoao hoohui, no ka haāwi ole īa iaia o ka oihana Lunakoa nui,ua lilo ia Soper, ma ka olelo a N kekahi poe, no ka loaa ole o ka oihana Luna Dute nui. Aka. aole makou e nie- • niele nui ana i ke kumu o kona luli wale ana pela. E noonoo kakou no ka pouo a me ka pono ole o kela mea, heEipuhalika Kuokoa. Ua pono e hoomaopopo mua ko makon poe heluhelu a pau, ma ke ano Eipuhalika wale no na Aupuni Mokuaina a pau malalo o ke Aupuni Lahui o Amerika Huipuia, he 44 o ia poe mokuaina. Pela no hoi ma na ,Teritori a pau, koe wale no kekahi mau aina hupo o na kanaka e like me Alaska! He mea maopopo no, iua e hoohui ia o Hawaii ma ke ano Teritori, e loaa ana iaia ke aupuni Eipuhalika, me ke koho halōta kaulike o na Hawaii a me na haole. Eia wale no, e hoomaha iki ia ana ke koho ana i na luna aupuni a pau ka hoolala ana i na hana e ke Aupuni Lahui; aohe liuliu, e hapai hou ia ke koho balota ana ma ke ano Ripubalika, a ma ia ano e hoomau aku ai a hiki i ka wa e lawa ai nu kanaka no ka lilo aua i mokuaina uo ba hui. Eia ka hewa o ka Eipuhalika]Kuokoa, i maopopo ka poe noonoo a pau. 0 ke kuokoa, he mea hiki ole loa kela. Ua nui na mea e nana mai nei ia Hawaii, a e kali nei i ba wa kupono e popoi mai a hao. Kolaila, hookahi wale no mea e pono ai, e komo o Hawaii malalo iho o ka malu oluolu o kekahi makamaka nui, oia o Ameriba. Ina nae e hoo- # '

le mai o Ameiika, aohe ona makemake ia Hawaii. alaila, na Beritania nui e lawe a hoomaln. Eia uae, ina malalo o Beritania, alaila, aole e Eipuhalika ana. 0 kekahi hemahema nui o ko Hawaii noho Kipuhalika Kuokoa ana, oia no keia. No ka lehulehu o na lahui ma Hawaii nei, e mokuahana loa ana ke noho kuokoa, E aumeume ino ana na Pake, na lapana, na Pukiki, na haole e ae ame na Hawaii, e lili wale ana kekahi me kekahi. Ina nae e noho pu ana malalo o ka malu mana nui o Ameiika, alaila, pau ka mokuahana. 0 keia mea o ke kuokoa a Akepoka a me Wilikoki e kuhikuhi nei, he moana kupikipikio ia me na makani puahiphio ino. 0ka hoōhui, oia ke awa lai oka pomaikai ame ka maluhia. Ke olelo nei o Lihemla, ua make ka hana hoohui. He oleio lapuwale loa kela. Ke ola nei no me ka ikaika loa. Aohe liuliu e hooko ia ana. Oia ka Komisina Blount hana nui i hele mai nei e hooponopono. Ke huli nei oia i na aoao a pau e pono ai ka hana hoohui. Aohe liuliu, e paa ana kela kuikahi hoohui. Pela na ouli a pau o ka mauawa. He wahahee wale na olelo a pau e hoole ana i ka ikaika o ka aoao hoohui. Mai hiliuai aku kanaka i ua mau olelo wahahee la, a hoka wale e like me kela mau olelo hoohoka wale no ka hoihoi ia o ka Moi.