Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 48, 13 ʻApelila 1893 — "O KE KA ULIKE KE HANA IA A HAULE MAI NA LANI." [ARTICLE]
"O KE KA ULIKE KE HANA IA A HAULE MAI NA LANI."
Malalo o ke poo maluna ae, : uapuka mai ma- kanupepa Liberala o ka Poakolu nei he manao ma ka olelo Hawaii no ' kekahi haole he mau manawa 1 kona ike ia ana ma na hana maalea me ka aila ma kona elelo, “ he alunu iloko o kona puuwai, he lawe waiwai pio ma koua maka a me ka pupanapana ma kona lima. Ua paani kike keia mea i na ha- ; ole a me na kanaka Hawaii ; ma ke ano mea poholalo e like ; me na mea ulu wale mai o na noonoo lolelua, a i ole, o na noonoo o ka uhane aea e kuhi- : kuhi ai—he mea wale no keia . i ike ia ma ka moolelo. 0 ka popilikia nui no ia o ko makou hoaloha o R. W. : Wilikoki, aia ke aka o ua mau mea uhane la e like me ka : makon i hoaiai ae la,.ke hoo- 1 poulinli nei i ka paepae o ka 1 ipuka e alakai aku ai i na ala- 1 nui akea o ka mikiala, ka hookuonoono a me ka oluolu o ka ; manao me na noi i kona haa- 1 kei a i ole o ka .waipahe pili i : ka holopono no kona ake ke 1 kuhikuhi la i ke alanui e - alakai aku ai i ke kaawe ana i i kona pono kalaiaina a me . ka hoohaahaa ana i kona kino. : 0 ka makou wale no e ao aku ■ nei i ka pokii kakaolelo, e ku 1 iho no ka manawa a enoonoo • no na hopena o ke ala ana i ■ ae ai e hoolala nn- 1 pepa o ka Poakoln aku nei oia ; ko ka nupepa Liberaīa kahua o keia mua aku. \ He minamina ko makou . naau i kekahi kanaka i hele i mai iloko o keia mau hora ( hope loa a kamailio mai no na ; mea i hanaia i ka wa i hala • mua mawaena o nala 14 a me , 18 o lanuani i hala ma kekahi ] aoao, a o na hana hoi a ke Aupuni Kuikawa ma kekahi. īna he oiaio na mea i hoakaka ] ia ma na nupepa la, heaha la j ] hoi kekumn i noho mnmule '; loa ai ma keia mau ninau ano j i nni iloko o ka mānawa nlnaoa s o Ianuari i hala ?. Heaha no 1
hoi ka mea i kaei ole ae ai o ua poe la e kapa nei ia lakou' he aloha aina i na kaei poka, a auamo hoi i na pu no ka lakou j mau kumuhana, e like hoi me ka hapa oi ae o ka maikai o ka lehulehu i ka wa a ka Moiwahine i pau i hoao ai me kona manao ponoi e kukala mai i kumukanawai (ka mea hoi a ka Liberala i ae maoli mai ai he hana hewa loa kela hana) a he kumu hoi e maluhia ole ai o ka noho aua, a he kulana maopopo ole raa na aoao a pau iloko o na la 15 a me 16 o īanuaei. 0 kela manao hohe mua uo nana i hoauhee i na Kuhina mai ka hale aupuni mai a holo i ka Halewai ma kela auina la poina ole o ka la 17 o lanuari, oia no ke kumu i akoakoa ae āi o kela puulu kanaka malaila no ke kakoo aua i ke £f kumuhana i haule,” a i hoonawaliwali pu ia hoi, imua o na maka o ka poe kupaa o ke Aupuni Kuikawa i hoala ai, a me ka poe - kakoo oia mana aupuni, me ka haawi pio ana aku iloko o na lima o ke Aupuni Kuikawa. Ina i lōaa i na poe kakoo o ka aoao alii, a me ka poe aloha aina he wahi haawina iloko o na puuwai o keia poe makau wale, oiai ua lawa lakou me na lako kaua e pulumi ae ai i ka poe drēi hundred kakaikahi i a'a aku ai ia lakou, heaha la ka mea hana ole. E hooki i ko kakou lohe hou ana i keia mau paio ana no ke komo ana mai e “akeakea” a me na “ikaika oi ae” o Amerika Huipuia ma ke alo o na kumu oiaio" i hoike papa iaaela maluna. 0 ka hookahuli aupuni i lanakila, aoleia he Mpi. Aole kupono ke hoohalike aku i ke kulana o ka poe kipi ma 1889 a me kela poe ohumu i ripubalika ma 1892, i kulana e noho nei keia Aupuni Kuikawa. He mea kela e akāka lea ai ka naaupo loa o ka mea haku . opala. 0 ke Aupuni Kuikawa, oia hookahi wale no ke aupuni 0 Hawaii nei e ike ia nei i k'eia la. A o ka ohumu ana o ka poe pili Moi i keia wa e kukulu hou i aupuni Moi, he kipi maoli no ia, e like me ko Wilikoki ma ohumu ana ma 1892 i Eipuhalika oiai e noho ana kakou malalo o ke Aupuni MoL A pela no hoL o ka ohumu ana o kekahi poe i Eipuhalika Kuokoa ikeia wa. he kipi maoli no ia i ke Aupuni Kuikawa. Hookahi manao nui wale no o ke Aupuni Kuikawa e imi nei, , oia no ka malama akahele aua 1 na hana o ke aupuni a hiki i ka wa e hookoia ai ka hoo- ; hui ana me Amerika Huipuia. Oia hookahi no kona mana a , me kona mea imi ia malalo o , ka olelo kukala ma Ianuari 17. i 0 na olelo a pau i kue i keia i i hoopuka ia ma na nupepa, he i lalau wale no aole hoi i ho- { oiaio ia ma kekahi hana i ] hana ia. | Ke hooki nei makou me ka 1 paipai i ko makou poe heluhe- 1 lu a pau, i ka pono e noouoo 1 akahele lakou i kela keehina j nui a makou i hoomaopopo lea , ai e hooko ia ana ika wa ko- £ koke. Hepono lakou e hoo- i
makaukauno iahana ma ka nieniele ikaika ana no na pomaikai o ke aupuni kumukanawai lanakila malalo - iho o ka Hae Ameiika, a me' ka oi loa o na pomaikai ke hoohalike ae me ko ke aupuni i hala o keia Paemoku. Alaila e makaukau ana kakou e apo naauao mai' a e kiai me ka eehia i kela mau pomaikai a me na palekana a kakou e komo pu ai me ka Eipuhalika kilakila loa iike ia ma ke ao nei.