Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 44, 6 April 1893 — Ka Manao Hoohuiaina H, Linekona Holstem. [ARTICLE]

Ka Manao Hoohuiaina H, Linekona Holstem.

E Mu. Lukahooponopoko: Akahi au a hoike aku ia oe a nau hoi ia e hai aku i na oxwi ponoi o ko kaua aina i ko ? u mau manao, no na ninau ano nui o keia mau la. Hoko o neia mau pule, ke halawai uei kekahi poe o ko kaua lahui maanei, ma ke ano halawai hui aloha aina a pela aku, aka, ke ike nei au, aole loa lakou i ike a hoomaopopo i ka holopono o ka lakou mau lawelawe haha ana, a aole no paha i mahui. iki i na pomaikai e loaa mai ana ia kakou no keia mua aku. He mea nui ia i ka poe kalai aina a pau, oia hoi, e kiheahea pono mai lakou ma ka hoike ana aku i na pomaikai e loaa mai. aua no ka lakou mau kumuhana, ina e kakoo ia ana ka lakoumau kumuhana, a e loaa ana i ke kanaka a lakou i makemake ai e hoohulihuli i kela ike e hiki ai ia kanaka ke manaoio aku, o ka lakou io no j ka ponō. E nana ae kaua i ka lakon nei mau pono e hoike mai nei ia kaua, a ia kakou a pau. j 1. He mea pono e hoi hou ae 1 ka Moiwahine i ka noho Moi o j Hawaii nei. I 2. He aloha i ka aina. ] 3. E hoomau i ke kuokoa. * 0 ka Mahele.l, ke. manaoio

nei au he kamuhanapalaualelo a makehewa loa ia, no ka mea, ina e hoolapuwale ia alii iaia iho a waiho mai i na kumuhana e hoopilikia ai i konalahui, me ka paulele wale iho no, no kona hanohano, a no ka pomaikai o kona pakeke ponoi, aole ia he alii i aloha i na makaainana, a makee la hoi i ka pomaikai o kona lahui. Ua make ke Alii Kalakaua me kana mau aka o ka Liliu mau pono i manao ai e haawi mai ia kakou, aia la ihea. 0 kana hoowaiwai i makemake ai e hooili mai maluna o kaua, oia ka hana piliwaiwai. ke Kumukanawai Hou * a me ke kuai opiuma. I aloha ia no ke alii i ka ike mai i kona mau makaamana, a maiaolelo ana a’u pela, ua maopopo he aloha ia, ia alii, ina he mau hana pono kana no ka pomaikai o kona lahui. Ina ua hiki i kekahi o ko kaua lahui, ke olelo ae e pomaikai ana ia i keia mau kumuhana uui a ke Alii Liliu i manao ai e hooili mai maluua o kakou a pan, alaila, e kala mai ia’u no ka hoike ana aku i ko’u hoahewa a hooheuehene i keia mau hana waiwai a’u i ike ole ai i kona hoopomaikai io mai ia kakou Hawaii. Mamuli o keia mau kumuhaua a Liliu i manao ai e hooili. mai maluna o kakou, he mea maopopo, e nui aua kaua mau dala nona iho a me kona mau aialo mai ka laikini piliwaiwai a me ka opiuma, mai ka poei makemake ia mau hana, a e oi aku ana kona hanohano malalo o na mana pakui hou o ke kumukauawai hou, oiai, o kaua ia i makee ai ma ke auo he alii, a heaha ka kaua e ka makaaiuana? Malia paha e i ia mai ana e ka poe aloha alii, e hoomau aku no kaua i ke aloha a hoowaiwai i ke alii, me ka maopopo maoli uo ke hana ino ia mai nei kaua, a ke hoopailuaia mai nei, ke hiki mai i na mauawa hanohano, ike alii a hoahaaina a ua alii nei. Ua nui ua kanaka i pilikia a ilihune i keia wa mamuli o keia mea he aloha alii. Iloko o keia apaua 0 Kohala Akau, ua kuewa a auwana na koo o na alii ma keia aina, ke imi nei lakou i pono no ko lakou ohana ma na aiua malihini, ke noho nei lakou iloko o ka hune a me ka uele i na pono o keia ao, a no keaha? Mamuli o ■ ko lakou aloha alii, hookipa i na alii, hoilihuue ia lakou iho i mea e pono ai na alii, kuknlu i na hale hanohano a hoolako i na mea hoonani makamae no ka hoolauna ana mai i na alii mamuli o ka puni i na pelo a na alii, a heaha ka na alii i hooili mai ai ia lakou? 0 ka pilikia, ka aie a me ka nele —Aole e hiki i kekahi o Kohala Akau nei ke olelo ae, ua aloha ke alii i na makaainana o Kohala nei, oiai ke noho mai nei ia poe makaainana ona iloko o ka hune i keia mau mahina lehulehu i hala aku uei, aohe mau hana pomaikai a ke alii ia mau makaainana, 1 mea e hoike ae ai oia i kona aloha io i kona mau kanaka. Malia paha e kaukai ana ia a

na ka piliwaiwai, ke kumukanawai hou a me kuai opiuma e hoopomaikai ia Z. Kalai, J. i Kekipi, J. Kaai, D. D. Kahookano a me kekahi poe e ae he lehulehu i ilihune i keia wa, mamuli o keia mea be aloha a makee alii. Nolaila e Kohala, ■ i aloha ia ke alii i kona ike mai i kona mau kanaka, a elike me koua hookae ana i kona la- . hui a imi wale no i na mea e . pomaikai ai kona mau pakeke," ! elike me ka Kumana mau noi hou ana aku nei i Wasinetona, i mau dala hou na ua alii nei, he mea pono ia kakou e huh aku ke alo a aloha aku i ko kakou mau lima na agena e imi aka ai i ko kakou mau pono pili kino e pomaikai ai ka ohana a e lawa mau ai na pa ipu o kakou i ka ai. Ua hala ka manawa aloha alii, i ke au no ia o na Kamehameha, aka i keia wa, e hoopalahaiaha aku i ke kahua no ka imi ana i na pono o keia hoho ana. E nana i na lahui e ae e mikiala nei i ka hana, a e hoohalike pu me lakou. Kolaila, ua lawa kakou i na alii, oiai he poe ake hanohano iakou, e malama ana i na punahele, e hoopilikia ana i na makaainana, a aohe a kaua pono ia lakou, no ka mea, ua loihi na la o ka hoaoiaanao na alii, a aohe o lakou loli ae mai ke kulana haaheo. 0 ko kaua makee pono i keia wa. oia ka imi ana'i ke alahele e ili mai ai na pomaikai maluna 0 kakou, a e hoowaiwai ia ai ko kaua ohana, a e kuonoono aku.ai ka kaua mau mamo ma I:eia mua aku. Ina mamuli o keia mau hoakaka ana e hiolo io mai ana na punawelewele i uhi iho nei maluna o na onohi maka o ko kaua lahui, alaila o ka lakou ike ana ia ua alakai hewa ia lakou e ke kumuhana o ka mahele 1 ma ke alahele o ka pomaikai a me ka nohona maluhia o keia mua aku. Ko ke kumuhana 2, oio hoi ke aloha aina, ke hoike akn nei au i ka palaualelo oia mau olelo e pua mau nei mai ka lehelehe o ka poe i ike ole ia mea he aloha aina. Ua nui ka aina a ke alii puuwai hamama Kauikeaouli i hooili mai ai no kela a me keia makaainana. Ua noho ko kakou mau kupuna me ka lako i ka aina, a i ko lakou haule ana, nawai i uhaai i ka aina a lilo ia hai? • Ka Hawaii no mamuli o ka palaualelo, puni wale a ake moraki a kuai, no ka iini i ke dala luhi ole, he kakau wale aku no i ka inoa i na palapala e haawi aua 1 ko lakou mau knonoono a na kupuna i imi ai i ka poe o na aina e i hele mai ai ia nei e huli waiwai ai. ī keia manawa, ua uele ka hapanui o ko kaua lahni i ka aina ole, a ihea iho la ke kohu 0 ka poe e kalahea nei i ko lakou aloha aina. Mai kohu ia mau olelo, ina na na knpuna o kaua e hoopuka, ina ua kupouo ia mau kalahea ana i keia manawa, ua like ia mc ka manaopaa ana oia poe e oili mai ana ka la i ka la apopo mai ke komohana mai. Ehooholomua 1 kau hana, e hooikaika e kakoo i ke kulana aupuui, e hoo-

■ naauao ia oe iho a mekau mau , keiki ma na hana mikiala e : , pono ai ka ohana, e noho nie • ka uhaai ole ika aina a me ke dala au e paa nei i keia wa, e , ao ika hookuonoono, oiai, aole , hookahi o keia mau mea ke lilo, ina e hoohui aina ana kai kou, a e maopopo anei i ko i kaua lahui, o ka pomaikai o ko ke kanaka iini a makee pomaikai nona iho a me kona 'ohana, aia wale no ia malalo o , ka hoohui aiua. C Aoie ipau.)