Nupepa Puka La Kuokoa, Volume I, Number 36, 23 March 1893 — OWAI KA POE KUMAKAIA ? [ARTICLE]

OWAI KA POE KUMAKAIA ?

L'a hoike aku makou mamua. 0 ka poe hoohui ia Hawaii me Amenka, aole lakou he poe kumakaia i ka lahui Hawaii. 0 ka hoohui he hanaiae pomaikai ai ka lahui Hawaii. a aoie hoi he mea e poino ai. Ke manao nei nae makou, ua hooikaika maoli no kekahi poe ma na aoao kolohe a me ka haumia, e poino a e make ai ka lahui Hawaii. Oia maoli no ka poe kumakaia i ka lahui, no ka mea ua hana lakou pela. i mea e hooko ai i ko lakou lealea iho, me ka miaamiaa ole i ka make nui ana o ka lahuikanaka. Ua olelo kekahi poe ma ka waha, “E hooulu i ka lahui.” Aka, ma ka hana maoli ana, he poe pepehi lahui lakou. Ua pili pono loa i kela poe kela inoa hoahew r a he poe kumakaia lakou. Eia kekahi poe kumakaia i ka lahui, o ka poe e hoohuli ana i ka lahui mamuli o ka hoomana kii a me ka anaana. Iloko o kekahi mau makahiki 1 hala ae nei, ua ku mai kekahi mea hauohano a haiolelo imua o ka Moi a me ke anaina nui o na kanaka maioko o ka luakini o Iehova ma Kailua, a peuei kanaao ana mai i ka lehnlehu ma ke alo o ka Moi: “0 kekahi mea e ola ai ka lahui, oia no ka malama hou ana i na akua kahiko o Hawaii nei.” Ma ko makou manao, o ka hoomanamana, kahoomaua kii, ka malama ana i na hipuu liilii, ka anaaua a me na hana lapuwale like a pau loa o ka po, he mau hana ia e poino ai, a e make ai ka lahui Hawaii. He mau mea ia e hooulu ai i na hana hewa a me na hana haumia a pau loa. Malaila e nui ai na mako o ka lahui. Malaila e haalele ai ua kanaka i na hana pono a me ka noho maemae ana. Malaila hoi e inaina ai o Iehova no ko na kanaka hehi ana i kona kaua- . wai, “Aohe ou Akua e ae imua o ko’u alo.” Kolaila, o na kanaka a pau nana e alakai i ka lahui Haw r aii ma keia hew r a nui, oia no ka poe e kumakaia nei i ke ola o ka lahui. Eia no hoi kekahi mea kumakaia i ka lahui, o ka mea nana e hooikaika a e kokua ana e hana i ke kanawai kukulu i kekahi hana hewa ino i raa Hawaii nei, e like me ka Loteri Piliwaiwai. Iloko o kela makahiki i hala, ua kokua . a ua hooikaika loa kekahi poe . hanohano mamuli o kela manao, i piha ai keia aina i ka piliwaiwai, a haalele ia na ha-

na maikai e waiwai pono ai. j Ua makemake kela poe hano- 1 hano e loaa mai ka hapalua miliona dala o ka makahiki, 1 oia ka ukn no ka lakou hana kumakaia. E kuai ana lakou i ke ola o ka lahui a me ka inoa maikai o ka aina, no kekahi kumukuai dulakipe maoli. Ua ike kakou a pau i na inoa o kela poe kumakai a menemene ole. Hookahi mea i koe, alaila pauko makou kuhikuhi hou ana aku i ka poe kumakaia i ka lahui ina keia kolamu o ka nupepa, oia no ko ke alh hoao ana e hookahuli i ke kumukauawai. Ko ka mea, o ua kumukauawai la, oia no ka berita a me ke kuikahi e noho oluoiu pu ai ke alii, na kanaka Hawaii ame na haole. Ina e pau kela kuikahi, o ka hauuaele a me ka aumeume wale no koe. He mea kela e pepehi mainoino aku ai i ke ola o ke aupuni Hawaii. Mamnli oka hooponopono hou ia ana o ke kumukanawai ma 1887, uahiki i na haole hooulu .waiwai ke hoomanaAvanui hou aku i ka * noho ana malalo q ka malu o ke Aliiaimoku Hawaii. He wahi hilinai koe o lakou e i hopohopo ole ai no ko lakou maluhia amē ka pomaikai. I ka hookahuli ana i kela kumukanawai, o ka pau no ia o ko na haole hoomanawanui ana, a mai ulu ka haunaele ina aole lakou i kukulu ae i Aupuni Kuikawa. 0 kela hana a ka Moiwahine, oia kekahi hana kumakaia loa e poiuo ai ka pono ame ke ola o ka lahni Hawaii. Aka oka hoohui me Amerika, oia ka laau lapaau e maluhia pu ai na haole a me na Hawaii.