Ka Puuhonua o na Hawaii, Volume IV, Number 3, 19 January 1917 — NA HAWAII E KOHO I KONA MAU LUNA AUPUNI. [ARTICLE]

NA HAWAII E KOHO I KONA MAU LUNA AUPUNI.

Ua Hio i raea kamai!io nui ta ma ko kakou mau nupfepa ka BHr Ksrjavr&i a ka Eleie i hookomo ae nei iloko e ka Ahaolelo Lahui o ko kakoa Aupuni Makua, kahi a kakou ! pili aku ai ma ke ano he Teritcri, Oka nui oia Bila Kanawai, oia no ka hoihoi ana mai i na Lana Aupuni a ke Aupuni Makua e hookohu mai nei, na na Mana Koho Baiota no okc Terii:cri nei e koho :a lakou, oia k€ ka Luna Dute Awa. ka Luaa Leta :. 1 • i $

|Nui, na Lunakanawai a me na L«na Anpun'i 'ē" ae e hookohula mai nei. I Ina e nanaia, mai ka maoawa i liīo ai ki- f kou malalo o Amenka Huipuia a hfki \ keia 1 ehia la iJoko o ka Lahui poooi i hookohuia "i ji i ! mau Lana Aupuni Kiekie e like me na kulana'e 1 hookohuia mai nei; he hookahi wale'no i ka ml-' ! nawa o ka Bila Kanawai a ka Elele i feoo:<ocr o ae ai, i hookohuia mai nei kekahi Hawāii mā he kulana he Kakaaole'o no ke Teritcri o IL-iueH 1 oia o Mr. C. P. laukea, a no keaha iho la ke.a kau ole ae ai ko kakou mau ilipuakea ma | ; w'abi? j Aoie i nele ko kakou poe ponoi ika ike ' a me ke naauao e hiki e lawelawe ina oihana'e' paa k nei, a i hookohuia mai hoi. Uaiawa l'ōla,' aole kakou i nele loa i na poe kupono. ! ' He nui na manawa i walaau ia mamua aliui nei he mea pono e iilo kakou i Mokuaina, i 'hi^i: ia kakou ke koho i ko kakou mau Luna Aupujni e like me na Luna Aupuni i oleloia, aole nae he • hookoia. He nui no hoi na manawa ana aoao| Ikalaiaina e kne ana i ka Elele Aiii rm .kofcai hana ole i kekahi hana e hoo'koia ai ninju® Mokuaina o Hawaii nei; ame he o > Lahui ponoi no ka oi aku ona olelo § pehi >],•■ ' li ko kakou ti!ele Aiii. Mea ae no, 7;,- iwai e ke.h-3 hou ai; ua loihi -ka. mioaw'i' e' !ia,*aohe pomaikai e ioaa;" a ne nui aku w ofe:o--i ia-ia aku iwaena oka vd.ropc /■>- J ;J poe 23 mau -oleio, a o kekahi pee ~aa >ō';- ;»{>•; a.pukd ma kekahi a aka ) < ea o ka -manaw 1 no ka hoolohe" h:-fj oh ān'-« ->h-j : no ia mau olelo. f Ua- hiki mai n-fc l i ka . ma&.;wa s L Lahui ponoi e ike iho ai, e ka' laki-u m'" 1 olelo i olelo ai o ka aaanawa i ha!a no ka' waiwai ole oka Ele'e Aiii i E'&le L-he', |f= hoike mai nei oia !ka mea ana i aeoeoo nui *i i mea e pomaikai ai kekahi poe n ? 0 a* ei'.i-.L'; 1 la iloko o ke kulana Aupuni Teritori kahi hoi po' kana hana. ! f

I ka manawa i hoea mai a! ka lohe ua hookomo ae la ka Elele Alil \ ka Bila Kanawai ka Hawaii no e koho i kona mau Lunā Aupani ī|:derala, eoai ke Kiaaina a hiki aku i na Luna'uLnawai ma ka aoao o ke Teritori; ua lilo ia nuhpu maikai i mea e haooli ai kekahi poe, a o kekihi poe hoi e nema ana, a hoole ana hoi aole e htki i kekahi oka Lahui ponoi e noko maluoa ona kulana i manaoia. -Aole no ka hikl ole i kekahi poe oka Lahui ponoi ke noho maluna o na' oihana ka manao oia oleio ana sc. Eia paha: "Aole pono e HIo kahi papaa palaoa." ' He uini-kamamalua makahiki: o ka Eiele Alii mi ke kalana Elele no ke ; a Teritorl; he io a he iwi hoi no keia Lshui ponoi; a iloko o klia maa fcmkahik! loihi i nohoia eia, aole i nele'kaoa imi a hoomaōpopo ana i ; ka ninau' Mokuaini e like' me la i olelo mau ia, a malia, aole paha he alahele e ae e hiki koke mai ai ia linaa . aina no keia Teritori; a i mea paha e IHo aijia ninau i mea waiwai; nolaila, hookomo iu ae ia ka Bila Kanawai na Hawaii ne e koho i kona mau Luna Anpanf. ~ Ina e hoi mai keia pono ke aponeia mai keia Biia Kānawai a ka Bfe!e AUi i hookotr.c ae 'la, ua Hke no ia me ka lilo ana o ke Teritori o Hawaii i Mokuaina, ano ka aiea, nana e koho i kona mau Luna Aupuoi ma oka Mana Koho Balota la, a nau no e hoohemahema ia pono ke hiki i ka wa 'e koho ai. ■ ! Ma ko makou aoao ''Ka Puuhonoa o na Hawaii/' ke haawi aku nei makou i ka hoomlaikai nui iko kakou Elele Alii i'kona hoao ana e hookomo ae i kela Bila Kanawai, a euakou e manaolana aku nei ao kona holopono e apoaoii mai e na Hale Ahaolelo oke Aupuni Makua, Aka, mai lilo hoi ka hana maikai i mea sa 3jcakoo eku nana wale aku a! no, a kinkai aku ka pono i ka Elele Alii wale ao. | I mea e ikeia mai eko kakoo Aupuni

I Makua he makemake lo ko kakou e boi ma\ Fke ? | koho ana ona Luna Aupuoi i hooaiaopopoia j®a: ! ua Bila Kanuwai Ja i h'>okomoia he rr,ea pono la kakou kehana i kekahi hana ma ko kak-u aaa h. Lahui Kumu no ka aiaa e waiho aku i kekL. mau palapala uoi iloko o na Hale Ahaoleio, , c.o' ko iakou ike ana mai iko kakoe mau mlLo maikal po ka hooholoja. e,]jio i Kanawai. ] Ha mea pono ekuae na Aiakai o ki Lahui po.noi a hs»pai ae i keia haua uu ke uLa ana i Ha!awai Makaainana Ku : :>o k« < ana f kekahi Olelo Hooholo e kaUeo *ku Li ua Bila Kanawai laj a ma īa haiawai kookal.l L | ; .4

| hoi e hooholo pa īa ai i Olelo Uooliolo ao lu waiho tn»ae i ko kakou Ah«ol«lo Kuloko e , noho mai aia i kela mahina ae, a e lilo aaa ia i . mea ano nui iloko o ka noonoo ana mai o na ; Hoo Kan Kanawai o ko kakou Aupani ilakua, ' hceE , alsu kei » Hooholo a me na palapala no:. ka'aninoa pu I, e o. Man. Koho o ka -L,abui pnnoi. , Ewaihui ke kak.uinoaaua o mana k0,.0 JAlou,ontUh«ie l aka, cU« a kakaua mekeia Mana Koho Balcu o ka i. m .u pom i mai Hawaii Moku-o-£ €a we a Kauai • 7 ' T T ni P°- 0 k * ®akou keia e hoolaiaak aku AJ. j- e eieu, a e "haehae ka manu ke nui ueska wai." I" i I.}' ■ ■ l ; i ! 1