Ka Loea Kalaiaina, Volume III, Number 26, 8 July 1899 — Ui Ola Hawaii UA PUEAI [Illegible] AO MALAMALAMA. [ARTICLE]

Ui Ola Hawaii UA PUEAI [Illegible] AO MALAMALAMA.

KK MO f >KAAO lfAWAII t L I < 4 l t Vi r N11;//. i K!-' KATA Nl r I WEIilWEU MAWAK\A O ! 1 1 PELE-KEAHIALOA -Mli- j Waka- keaka ikaoiai, Ho mau k\xi>un. Wa—hine Kn’pae'a. {Kukau--a hoopukaia e i Touc~īthnfnni-īoIitir!<i- 1 īural'i.i!‘C. uo Ka Loea | Kalaiaīna. Mos. Maxu.) | . i j i No keia ololo a KapouIaki-j A i na'u, ua pane mai la ua poei . kanaka nei me ka olioli nni; j »Ae — ac 0 ka manao| no ia o ioko o makou a pau no oukou e na poe wahiue u-i' nui wale, a na iilo inua mai la no hoi ia oukoa ka o* lelo: ua hiki hoi pa—ha, pupu ak f T o kakou awa i uka.” I ke kuu ana iho o keia mau oielo, ua ku koko ae la o ka ualu mahopo o lakou noi, a o ka hoomaka iho la no ia o ka hee pa-lua. Ma iu i 1 ae ANA mai nao i ka nalu, mo ho moa la, e panni wale ia mai ana no o luna o, ka Papa e ua poe eueu ia o Tahiti, a ke uw-aku nei ka poo o uka nku nei mek a makaln:hi mii; a pao lakou nei i nka, ua helo mai In koknhi poe me na wniiine m ..<* hikou mao pa-pahi lei-lehuu mu ka iiima; a—hooki [lukiihi mai hi malnna o lakou isi nii waliine ‘kamo hai/ a'oia ka iakou ne i haii hoo iho ui nuilnna o ko lakou mau pi><> ino mi a-i; a he akn wa!e no ka na poe kanaka nei. Aia mio i ka lua o ku nahi. na hoohokaia Inkou o keia poo wahino; oiai, ua huulolei’aku la ua poo kanaka noi ma ke kulumi heo naJu v iana nui ai mo ke ano hoohewuhewa, n imi ko kolu o ka naln, oia hoi ka nalu oi loa aku o kn nu/. u i ka lioo huli arm o ke poo o na papa g pae flkn« iia p«rpo ae ia o KapouiakimKu mo kn leo m/i / ua uo* 1 knnakn nei.— **Aole keia ho nalu, ho ku*

ahiwi «moli m> koia: \' imi ko akamui o koia mo koia o \ { knkou: (>i- u! |[• 1 lcu\ m\ i ku lioomnku'liko! |i , ium o lakou uoi. aio hoi, »m { j ; io-m pu i»\’ku h\ m\ poo kium* i r | ku noi iloko oko kui o huui- i, ( | lumi ī' ai, a omm pu V uku la , linkou o ku uulu a mnko loa, a a lilo iho hi ko lniom muu ki- u no i pohuku, malalo o ka lio- a lionu o ku uuku o ku muli- ,, \yni o Wailuu: a i ololo ia hoi:~ “O ka pao Uii.” Aia ko ift poo ko ninu uoi ma ia \yuhi a hiki no i koiu wu; imi o iia'ha ko ouo o kulmkui i i (i ka uui o ka wui; uluiia» e iko|. ia īho uo uu poo polmku neīl^ e waiho like ao uua me ho a-l | • no kannka lu: u ma ialioi'o; • i īho ua kupu ilio !a o Kapoulakinu'u i ku inoa o kola wahi o heo-nulu ai ma Wailua o “Ka-iehuu-woho." a no , 11 koia wa, uia ko uku poo ke pau In i k« holo loa i uka no ka uiukau 5 i ka nui iuuna olo o koia naluo ka hai annku , a ko ha’oha'o ia inai lu ua j 4 | poe wahine nei mo ua kanaka, aole lakou ma kuiana hoe-nulu, Eia ka ua nei ua a 1 hai mai la ka ‘pupuhi i jj:i ia ; d Uko'a’ i na kaikamahine ; * i *

aiwaiwa a Haumea; a ko} i iiee la i ka ualu o Alakaiwal 1 | . ma Kapaa, e pauaka ia la no 1 hoi ko laīia poe heo nalu e * hoolalau i’aī ka pae ana a ko * laila poe i o a i ane'i; a mo ( īa hana aua, ua loaa īho la * ka inoa o ia nalu o “Ko-ku-a- { !i5ilu-o-makaiwa. M A pau ko lakou nei makemake no keia nala, ua liuli I ae la lakou a nana i ke ka- J huli mai a ke Kalukalu e klu I ana iloko o ka wai kohu ano * lokoia; ho mauu ano liko no 1 keia me ke Kaluha, iie ahi- ! nahina konu lau loloa, a ina 1 e pa mai ka makani, alaila, ! e kahuli ana kona lau, a oia ' ka inea i olelo ia ai e ka poe ! haku-mele ! O ke kahali mai a ke Kaiakalu I Moe ipo a Kew a Pae ku aliiahi, ka naiu o Makaiwa .uīa lakou na e nana ana ma laila; aia hoi, ua halawai mai ko iakou mau maka i ka iko an'aku i ka hele ana’e o kei kahi kanaka kilakila o ko-| na oiwi mai luuu a ialo;a-;' olk hoi wahl a ko lakou mau! 4 | |maka e ioi okn ai i kona puuj I a me kona kuo— no uka mai 1 $ i keia kanaka opio o Kaipuhaa 0 Kawaikini kona inoa: he 1 ikeiki punaholo koia i kona |mau makua a mo ku ohanao !. i ; ! ia nka. i ; ii. ho mea maa no nei ike-’ i jiu keiki ku iho piuopino i kai jo Kapaa i ka hoe nalu mo.i jkona uiiiu iioa, mo kona mu- ! nao mua olo e huiawai aku 'umioia rno ka poo hsicu o !ka lewa-miu mai, ji ho poo hoi i iiko kona kulana me ko ✓ ; kela poo wahine, a ma k»Tia :ano hilahila i ka oleh' aku, 4 ua “ hele kikaha ae la ka i a 4 \o Ilopuko'a" ia ia noi mu kona mau hon: aia nao ia wa, ua pa-e koko aku la ko ! Kapuiilakinau leo me ke olie jaho inalie i ka huaololo o ka 'pomaikai o ka rnoc o ka po—- ! *'K ia/,\ e—- kainoa o lielo. 4 mai maane'i noi inu kahi o ka wahine v noho «kn la, « papa wahi loo hoi ino /ni maliiiini e noho /iku la, a i nni- . mio Imi no ku ieulea i ka liee . . miln, o maknii hoi kou niuu ✓ . ; ho/i m hee milu ai; a pehea ; keai lao la eaV I i

l*auo wku lu oiu, M uu muikni hoi puha ku olohn uiu mu ko alo; aolo ho.i ma ko kua o pao’ai' a o ko koiki Knna’iho Ju uo ia )a, a oukou o nana mai la; uohulu, o uho o hoi niiia kakou i ko’u halo uio u‘u makua o ui imuiuui a inaoim, alniīa, nmuno aku ka lo'ulo’a u i nmnao no hm uo ka noho « moo, ho halo uo mo na po« uo no a puu o nioo īho ai," Ma koia kukui olelo ana mawaouu u lakou iu wa. ua uo koko aku la o Kupoulakinu*u i ku ololo maikai a ka u-i o Kapaa; u hoou like ao la no ia mo ka holo pu auuku nmhope o ko kono ia lakou: u —īa lukou i makuukau nui ae ai o helo, ua hoouna mua aku lu o Kuwaikini i kekahi 0 kona muu hou o hoi awiwi mumua a hiki i kn halo o Imi uku i kona mau makua e lioomakaukau koke i na mea a pau o pono ui kaua mau inalihini ke hiki aka i kauhalo. Pau keia muu olelo, “Pupua. [\ hooleiloa ua wahi kanaku uoi, hiki ana i ka ha usi o ua koiki !a, a hai no hoi ka olelo kauoha mo ka hoilioi i mua o ko ka hale poo, I loa no a pau ka olelo ana, o ka iiuliu koke ao la no ia o na ohana mo ka emoole 1 loa: a ua hoouna Paku la kekahi kanaka kukini [mama] e kix i ka awa iluna o Ko‘uko‘u ma ke kuahiwi o Haena, raa ka aoao Koolau o Kauai īa lakou nei no e naue malie nei mo ke kamaaina raa ke alanui, aia ke kanaka i kii aku ia i ka awa, ua hiki ae la i ka hale: a ua kalua no hoi ka imu o na mea ah a hoonmka koke no ka mama I ana o ka awa; a hoea no hoi $ lakou nei i ka hale a o ka la. welawe koke no ia o na mea ai a pau a panee koke ia mai * la imua o lakou nei. 4 * Ma keia hookipa ana a ko kamaaina i na malihini, uaneeneo aku la ua Kapoulakina’u la a noho pu me’ Kawaikini a hawanawana aku la ma kona pepeiao “Auhea oe, e ke kamaaina o makou; mai manao mai oe la a he poe wahine kanaka maoli makou |c noho aku nei! Aole, he po’ |wahine kino papa-lua makou ]no Ka-lewa-nuu'mai; o kou j kamika u-i ke kumu o ko’n ; hoiko ia oe mo kuu mau kaikaina nei, a ‘owaii no nae Sto inakou wahine kameha': loa: nolaila, o ia noi u Kah fl . laia kekahi kaikaina o‘u, oie | kan wahine, he makemake ’koia i ka noho kuahiwi i mi hiu aa!a n ka nahele, \ ■i Ue wahine noho malio me ko akiihai. a ho oluolu ma kn oloio ino ka noho ana; a ma: noho oe a-- haulolo ia ia, e howa ’iinnoi ko olua noho’nu j Dii — ilio ko wahino la he nluina nni aiwuiwa, ho ani ho kai hoee o nalo ai ka aina l>oolo nu moku: noiailu, im m» hoi olua o mau no i k( imho mulio u hiki i ka wa i in nei ko wahino e lohe ai I l;u hnlulu o kahi men ma ke niouna ma koia mu’akn; t nuuwouwe o Kauai uoi: o la nmkuaknne ia o kakou o liu> liu la iio ka huakai-hole ma ii kn Uuku alil o kokou, ( imi nmi ;nm in mukoii: ulaik *'K 1K1". AKL’ (>U;A IA JjAKOlt/ I .Yf» kn/ii n‘fi n!:n,

//A' KAAO SFJ’ANI()LA, (ii-i— ku i ku pilimiilmmulm i Nr'UA | HO.