Ka Loea Kalaiaina, Volume III, Number 23, 17 June 1899 — HE MOOLELO KAAO HAWAII [Illegible] KE KAUA NUI WELAWELI MAWAENA U PELE-KEAHIALOA ME Wake-keakaikawai. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII [Illegible] KE KAUA NUI WELAWELI MAWAENA U PELE-KEAHIALOA ME Wake-keakaikawai.

l ti.H rnau loiinm. N\’n J hiiu* Kn ? iuu* , n. (Kakuu-u lioopuknin o J T<i)U , ~/ithuiniii- (ulniri‘i \ im Ka l|j Km.U.UNA. AFom. HiAN'H.) 1 , \ il l "Auhoa "o o ko kiunumnu naiui i honkipn iho noi ia 1 . t i naakou. llo huakm makai* | kai ka makou; a o kekahi • kaikaina nao o’u ke mako- \ maka ana o noho ianoi noi, a j ua maikai loa ao noi hoi ua \ loaa ko makou halokipa o oo. i Nolaila, o ka'u walo no ia oe, 5 e noiio oo mo ka malama mai* ’ kai iaia ma na ano apau, o 1 ka meu iianea loa a keia ' kaikaina o'u, oia no ka noho 1 ana ma lae kahakai, ame na 1 mea ulu pili a’e kahakai, aole no hoi oe o luhi ana i ka i malama ana iaia i ka ai; no ka mea. aia ma ke Anahulu kona wa e ui ui." He wahine noho malie oia, o ko olīoli kana le’ale'n loa, a o ko makou wahine oi noia ma ia ano ha»a, aole no hoi e ikeia aku kona huhu a me kana olelo, ho nele loa oia mu ia ano hana, a he hana maikai ka keia wahine a ike iho no oe,” I ka hooki ana iho o Kapoulakinau i keia mau olelo, ua liuliu aela lakou neī e hole, rae ke kanenan hope loa ana no o Kupoulaklnau i kela mau wahi lalani molo o ke aloha pokii, u i ikeia hoi ma ia mole kona oi aku o ka maoa me ke kiekie ioa. Elike me “Kahalaomupuana” o na kaikualūne o “ Aiwohikupua,” a oia kana i oli ae ai. "Na waliiue Makn-kai— A no lu-lft Ma-na JPa hale o walo i kauwaio liano wale i ka malie X ke kaha o Lononminm Lo-la Inn ‘W’niolono Inii o Kaualu a molowa R loaa la hoi i ka olelo Ua nui uo c ka l’aoa I Ua ku-ea no ka mo« wan I O Eaualia’i wakine o Konn . AUnhine hek- ln o k<- Kfthft e-— lf kahn iki ae uu n inea maliu mai oe { Ina i ona ka niua ke |ntoljantia . oNanakea Ma ke kuakiui ike aim'ku ia " oe e Kapo ■ O Knpokulani o moe hnuim ikl! E hea an—e —E o o( —” Oiai ka ohana o hoolohe pone i keia mole rne ka inea nona ke kanaenae e oli ianoi, na o koke mai la oia rae ka leo nahenahe —a o ka haulo aku noia me Niolopua i ololo ia. **0 kau ka ulana-o Wololehu ka malama.” Ia Moehauna i moo aku la, tta maulo koke aela o Kapopoolakinau me ohana mai ko Limaīoa mau maka a'e, a naiowalo aku la. Ma ia nalo ana o lakou laa ko ano raau o ko lakou kulaua kino makani, a ua hele mai lakou e nuna i ke a o ka waiho o ka alna

0 Mana; a ua Uu,vono ho no ku hoololoho \m\ o koknhl o koim olmna. o uolm nm in ulna mo kupilikm oh\ Mn ko’m wahi, o hoomnlm iho kam\ o ku mo« holnholu no kn poo uoim koia moololo, u o luill hou ao knuu o umm ln Linmloa, u mo ku lo’ulo’u iho o kn kium aku muui, u on\ iho koia nmlulo iho noi. īa Kapulakina'u nm, i “oUIpulolo aku la ke ahi o Ku-' mailo”, mai ko Linmlou mnu nmkn akn, me ku maopopo 010 hoi iaiao ko lakou wahi 1 holo «kn ni. Ai« hoi. nu hu 11 «ola ua kanaka huoo nol o Linmioa a kauloim pono aku ;Ia nmlium o ka wah’me e moo anu mo kona olwi naui: ua noho akula ua Limaloa uei o uann me ko kiai ana iaia a po ka la-a ao ka po; a aohe lie wahi mea a ala iki mai, a ha- | ia okoiu po mo na !a okolu, ho oiu mau uo ka mooana:a uo iu meu. ua manao iholao Linmloa, o kapae ao i na o!elo kuuolm u Kapoulokina'u; īaia maniua iho. Nolaila, ua hoao oia e hah'akukonamau Uma huluhulu ia īa, ma ko ano hoomahua paha, a ī-olo m, o ka iini nui no ia o kahi Shoni e nalu ana iloko o kona umauma, oiai ka wahino 0 moo ana, me ka loaa ole o ka mea nana e hoonioni: aia ma keia manao ana o Limaloa e lawelawe kona mau li-i ma, ua hooko io aku la no oia ia mea, a ia ia no i ialau aku ai ma ko poo o ua u-i nohea la e moe nei. Ia pa ana akula no o ko ia nei raau lima ma ke poo, ua puiwa koke aela o Moehauna me ke kaakaa koke ana’o o kona mau maaa, me na hele helena mino-aka oia i olelo ae ai, iloko o ka oluolu wale no ia e pane aela me ka hu* hu ole;- “E kuu kamaaina e, heaha ka manao, e hoala nei 1 ko'u hiamoe? No ka mea, o ko‘u hiamoe ana me ko‘u ma ukaikuaana, aia walo no me ka pnle e hoala'i ko makou mau makua a me ka ohana; aka, ua hala paha ia, i ko makon wa e noha pu ana me na makua, aole hoi o hihi, ua hele mai noi mahope o ke kaikuaana a eia 1 ka aina makamaka ole; noiaila, ina ho manao aia iloko kahi nu ai, e moe iho hoi paha,” 1 keia lohe pono ana no o Limalea i koia mau olelo niaikai a ka wahine, a ua hoīopono kona monao; na hooko koke aku la oin me ka piha olioli nui loa; a iaia e moe pu nei, aia hoi, ua uliī ia raai la oia e ka mana » | kupua o keia wahino, a kaia ī loa faku la e ke alanui pahaohao o ka hiamoe, o ko-ia ana e na a'no kino lehulehu i 0 kela wahino, a pau ae la ka noonoo no kana moa i li’a mua ai; a hele aku 1a i ko ■ aī- a ka howahewa.” ‘ A ia Limaloa o moe la, ua 1 ala aela ua wahine nei, a he* le aku la raa na ae kahakal 0 ua aiua la a hele loa mai la keia no Koonoluhi a hiki i Waimea, a halawai pu rae ko laila wahine inoa kaulana 1 ka u-i rae Papaenaona, raa ka nuku muliwai o Waimea; oiai na kane a me na wahine e pīha ana ma ha-i o ka muli wai, no ka mea, o na la ia e kaoe i‘ana ka hinana, he like la a'no i'a mo ka opala raa ia aina ke hiki mai i kona manawa o ku ai. 0 keia ka i'a “pa-ili-kanaka o Waimoa.” wahi a ko laila poe kamanina a mamuli o ka wahino u*i » imaoli no hoi o ke kamuhelo |o nana mum nei i ku iiele

% <e i wku i ko ouu; un iilu uam io uo k« Imokipa ana i ka u-i o M r nimou i ka nmlihini, m« ko ōhohia o k« manao nlohn o a'po uku iuiu nm na a'ne a pan u lawo ao lu i uikano, a ' lut «ki; 1 kmihale; nho nuumwn Uoīa m> ka lāwolnwi' unu i nu moa na ku mulihini mo ka olou uui, o liko mo nu ano niuu mau o la luinu muwaona o na Hawuli. lu Papaonuoua rao ka ma- : lihiui ma konu halo ponol ino mi kukai-olelo una no ka* hi i holo nmi ai. l'a iiai aku In no ke kama. Iiolo i kona moololo mai ka i rauu mai a hiki walo no ia lu n luuu i hui pu iho la; he waliino oia no ke ala kai mai umo ka lewa-miu. A nn ia iioike pololei i hoopau ao i ka nianuo o ke kamaaina, ho wahino no la koia no kokahi aoao o Kauai. Mu koia paoa leo ana o lai na. im maopopo i ka malihi- . ko a'no o koia wahine i lawe ijao Ja ia ia; ua kupono loa o- : ia ko lawo ia ia i haka nona i e kau iho ai ma ke a'no kino , muknni, o īike me kona kai- > kuaana I noi iho ai a noho i maluna o Halalii ma Nii- . hau mamu’aku nei. * Pela no o Nawahinemaka- ) kai Moehauna i hoi iho ai i i kela wa e hana Pana na mea • ai nana, a noho ihola maluna - o Papaenaena, me ke kama- - ha*o o na olelo, me ka mana i o hiki olo ai ke kanaluaia ka 1 na mea e olelo ae ai i ka wa pokole loa, a pela i hilinaiia i ai oia e na kanaka a pau o t Waimoa. i No kahi wa aht.