Ka Loea Kalaiaina, Volume III, Number 15, 22 April 1899 — Hoohiki Koho Balota He Aupuni Mahoe Lua [ARTICLE]
Hoohiki Koho Balota He Aupuni Mahoe Lua
<■ K MAKAAKA K PONO Al. A • ' il —
Ūft koi bu mui nmkou o ho* iko »ku i ko mukou umuno muoli m> im moa o |»Ui mm i ko Kohu B«iot«. Mn ka unho ann o ka Mami Hooko o ko aupuni KepulnUiku i puu, a i mako ma ka hora 12 o kn ia 12 o Au#ftlo M. u. 1808. I koia niau la «ku noi, ua hooholu lakou o koiiu nku ana ka lahui o hoohiki, o liko mo koia malalo iho noi: ‘*Ko hoohiki hoi au n\e ka oiaio loa imua o ko Akua Mana Loa, o nmlnma no au i ko Kumnkanawai o Amonka Iluipnia, aine ke Kumukanawai a me na kanawni o ka llopuhnlika //awaii. Aoleloa e hoao« a i ole, o kokua i ka » hoihoi ana, a i ole, i ko kuku* lu ana i ko ano Aupuui Moi maloko o na Paemokn o Ha* waii ” | Me keia ae la ke ano nni o ka hoohiki. Nolaila, ua koiia mai niakou o hoike ae i ko makou manao no keia mea. Ke manao nei makou, Aolo i pololei keia mau hana. Oiui, aole he kuahaua a ke aupnni o Amenka o like me ia. Aolo no hoi i hana maho Anienka |i kona kumukanawai ame na kanawai maluna o Mawaii noi. JCia no kona Kuhina ko noho nei. Aole anu leauoha, aole no hoi he hoiko e pi)i anu no ka hoohiki. Oiai o ke aupuni liepuhalika Hawaii, na kanuia a nalo* v;iile loa ma ka hora 12 o ka la 12 o Augate 1898, aoho ho noouoo liou ana aku i koe no ia ano aupuni mai keia la o mau aku. 0 ka makon o haohao nei, Heaha Ua manuo o keia hoohiki i elna aupuni a i elna knmukanawai? Aolo anei he hana hoopilikia wale ia kakou, ina pela ka manao i huna ia ai, alaiia, ua oi ka pono ia kakem e noho malie, i maopo* po ai ia kakou ka lahui ka lakou mea e hana mai maluna o kakou. Ua maopopo in kakou ko kumu o koia hoo-| hiki e like ae noi me na olelo 0 ka Hoohiki maluna. Oia! oia mnoli no. Aka, o ka olelo 1 mea e loaa ai ka mana koho balota, ho uhiwai ia noMana, aia no ka puana a ka moe i na olelo o ka hoohiki i hoike in*e nei maluna. Ua iko kakou a pau. Ke hoomanao nei makou no ko kakou noho aua o keia wii, eia kakou malalo o ka malu Hekuawa o ke aupuni Amerika, raa o ka lilo ana o kakou i Panalaau no ka Mokimina o Kaleponi, e like me ko knuoha a ka Peresidena o Amei ika Huiia. Ma ka ololo hooholo i aponoia ma ka la 7 o Inlai 1898. a i kuahauain hoi e ko Kuhina Kauu ma ka |la 12 tmii no o Iulai o ia nm-j | kaliiki no, ! Mu ko makou ono he alu* jkai no ka lahui, ke hoike ‘'m imakoii, 0 ka hoohiki uj |oukou i makau loa »i, oia ka Uoohiki ao!e o lioalu honia s \mni ke anpnnl Moi. 0 kehi| ku hoohiki e kinui (oa nnn i» ! oe e hihui Hiiwaii. mai na papuliiia alohn nku o kon aiiei 1 ihanatij ka meu :m i moeulia* I ne mua ole ai e hoeu mui mm, kekalh nimm hookano Io« j' ♦ • ' rmmou pene/j iieaha oc?mi ! :
i huea nmi m? .\ole makou i ike ia oo inunma. O keiu iho lu ko kukon «no kuewa una, O keiu hoohiki, oia uo ka hoohiki oka ilepuhallka na* wnii nmke, w AmoHkn i hoo* pau lou ui. a oia hoohiki no koiu o liipu mai nei i ka Inlnii. Ma ko imo o ka mipopu o; “K.\ Loi:.v Kai.aiaika.*' llo; alnkai no ka liihiih. Nolalla, ko pauoo uku m?5 makou i ka nuikou muu knhikuhi a hoakuku anu no ku hoohlki i olelo i4,._innhnm ae. Aole l»m o hiki ia nuikou ke hoo* kaulua iho i ko inakou mnu noonoo, a o hoolohilolu iho hoi i ka hoiko ana uku, ho ko mea, ho hana nui keia a koikoi i kau iho maluna o oukou o kn lahui; a he hana no hol keia nn oukou i weUweli ai. A ma ia ano, ua hoolilo «o oukou ia oukou iho he poo kupna naue olo o ke Aloha Aina oiaio. Ake houkaka nei makou penei; Ina o ka hoohiki keia e loaa ai ka pono koho balota, aole ho mea hewa no makou ko olelo ae. Ua oi aku kn pono o noho malie pela; no ka mon, ua loaa ko kumu kupono e hiki ai ko noho malio n\o ka ae ole i kela kauoha o koho Imloia. Ina hoi mi Amenka keia koi i ka lahui e koho balota? 1 ka wa hea la o AmeHka i weho ae ai i kona Aliaolelo Kaukaimwai no ko aupnni Panalaan o Hnwaii nei, a hooholo i na kanawai e pili ana no ke koho balota. A i ole kann Kuahaua akea no ka mnnawa e hooponopono i ke kupeno o ka hhui i ke koho haloiu, i loaa ai na hoomakaukau ana a mo nu hoonaauao ana ,i loaa ai ka ike ame ka noonoo maikni noia hana. \„A noia ano pohi-hihi. Nolaila makou e hoonaauao aka nei i ka lahui, ma ko makou ano iio wahaolelo no ka lahoi. Ma ko makon ike a hoomaopopo, aia ke aupuni Repubalika Hawaii iloko o ka opu o Amenka, n no ka hana i koia ano, hoopuka ia mai la kona poo iwaho. ako hele (palna mai nei me he mau aupnni [Ma*hu] mahoe la. a o ka wai hoohiki la o laua ka pololei e makau ole ia ai eka lahui. Eka lahui Aloha Aina. He man hoakaka maikai koia, a na oukou no e wue iho. akahi. a i makomake oukou e Koho Baloto, na oukou e lawe i ka hoohiki a makou i hoike ae nei maluna, me ka hookaa pu o oukou i ka auhau mamuu oka la mua o lanuan o ka makahiki koho baloti\. alua. Ina ua manao oukon ua pololoi ka inakou mau hoakuka ann, alaila, nohp malio iho no pola. I Aka r oke kuleana Koho a i Koho ole, no oukou no iu kuleana, ka makou walo no ko uo aku, knhikuhi a me ka lioonaanao ana aku, i ole e ili mai ka lepo maluna o makou, oiai, na hookuu aku ;]/i inakon i na ao ana amu * tm hoon>Mtuio nuiikui ana noi ka i’Oiu* o kn lahui raa kej !>kc;i. A'-ie niM* e huwu keia. E ku|»i» mo ka nano ole*. E 1 hoomHmiwiinni » liilei i ko kakou hopeun.