Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 40, Number 12, 1 December 2023 — He Mau Mana'o no ka Lā Karisimasa [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Help Learn more about this Article Text

He Mau Mana'o no ka Lā Karisimasa

> KA NA'AUAO O NA KUPUNA V ^ THE WISDOM OFTHE KŪPUNA *

Na Kalani Akana, Ph.D. He mau mana'o kēia mo'olelo o lalo nei no ka lā Karisimasa i pa'i 'ia ma Ka Nupepa Kuokoa (3 MaL, 1865) na kekahi kanaka ma ka inoa 'o

ILIKIPAU. Eia kā 'Ilikipau mo'olelo me ka ho'okomo nō na'e i ke kahakō me ka 'okina no ko kēia au po'e. Ua mālama 'ia ho'i ka hua ma'aka ma kekahi mau hua olelo. Eia kekahi, he 'elua hapakolu o ka

like nā kauwā me nā Haku, ua hā'awi nā makamaka i nā makana kekahi i kekahi, no nā kamali'i ka lā hope o ia 'aha'aina, a ua hā'awi nui 'ia iā lākou nā ki'i li'ili'i. Ua ho'iho'i 'ia kēia mau hana no ka lā Karisimasa. "Ua ho'omaka 'ia ka mālama 'ana i ka lā Karisimasa ma Suria, a me Palesetina, i ka makahiki o ka Haku 376, ua maopopo ma ka Ha'ia'o a kekahi kanaka kaulana o Ioane ka inoa, a 'o ka Waha-gula kekahi inoa ona, 'o ia hoi 'o Chrysostom. 'A'ole na'e i ho'opa'a loa 'ia ka mālama 'ana o ia lā ā hiki i ka makahiki 400 ma hope mai o Kristo, he wā ia e nui loa ana ka pouli a m o 1 Tfi i rr i I r\ rtō U L'oloei a ke mo 1 loko na kkalesia.

'atikala wale kēia o lalo. "He nui ka po'e ho'omana'o i ka lā, i lā hauoli, a i lā hā'awi makana no nā makamaka, akā, ua 'ae pono mai lākou, ua akāka loa 'a'ole i hānau ko kākou Haku i ka lā 25 o Dekemaba. Ua akāka ma ke 'ano o ko Palesetina noho 'ana, ā hiki i nā Kahuhipa e kia'i i ko lākou

po'e hipa ma ke kula i ka pō o ka lā 25 o Dekemaba, no ke anu, pēlā ma nā aina pali e ho'opuni ana iā Betelehema. Ma ia 'āina ua ho'oku'u 'ia nā hipa ma nā kula, me ke kia'i 'ana o nā kahu i nā mahina o ke kau, a kokoke i ka pau 'ana o 'Okatoba, ho'omaka mai ka ua anu, ho'iho'i 'ia nā holoholona i kauhale. "He mea pono paha ko kākou 'ike 'ole 'ana i ka lā o ka Haku i hānau ai, no ka mea, pēlā i loa'a 'ole ai iā lākou ke kumu e mālama a e mahalo ai ia lā. "Ua lōkahi ka nui o nā kanaka na'auao i ka t 'ana ua ho'omaka 'ia ka lā Karisimasa i loko o ke Keneture 'ehā ma hope mai o Karisto. Ma Roma kāhi i ho'omaka mua 'ia, a ua ulu mai ia no loko o kekahi 'aha'aina Pegana, 'o ia ka 'Satunalio.' He 'aha'aina kēia i mālama 'ia i loko o ka hapa hope o Dekemaba, ho'okahi hebedoma o ka 'aha'aina 'ana, ma ia hebedoma he nui ka 'uha'uha a me ka le'ale'a; ua

"'O Clement kekahi kanaka pono o ka wā kahiko loa. Ua ho'āhewa 'o ia i kekahi po'e no ko lākou makemake e 'imi i ka makahiki a me ka lā o ka Haku i hānau ai, me ka t 'ana he hana palaualelo, waiwai 'ole, a he mea hiki 'ole ke 'imi a akāka le'a ka lā o ka Haku i hānau ai, wāhi āna. "No laila ho'i, inā e makemake 'ole kekahi po'e e mālama i ka lā Karisimasa, 'Mai ho'āhewa aku kekahi iā lākou.' "E kūpa'a lākou i loko o ke ola a Kristo i ho ola mai ai iā lākou." ILIKIPAU. ■ Kalani Akana, Ph.D., is a kumu ofhula, oli and 'ōlelo Hawai'i, and a research analyst at the Office of Hawaiian Affairs. He has authored numerous articles on Indigenous ways ofknowing and doing.

To read an English translation of the artiele, go to kawaiola.news

i ^ ^|| PcflHT HSVj ■Lg '0 ka 'aha'aina Satunalio - ka ho'omakD 'ana o ke Karisimasa.