Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 39, Number 2, 1 February 2022 — He Ala 'Ololī ko ka Ho'iho'i Iwi Kupuna [ARTICLE]

He Ala 'Ololī ko ka Ho'iho'i Iwi Kupuna

V I MANA I KA 'OIWI \ ^ EMPOWERED BY OUR ANCESTRY '

Na Edward Halealoha Ayau, Unuhi 'ia e No'eau Peralto

M~ a muli o ka hana % /1 noi'i he nui, me ke

I % / I kūkākūkā he nui m * me nā pule he nui, i ka mahina 'o Kēkēmapa i ka makahiki 2017, ua ho'iho'i 'ia maila kahi iwi po'o mai ka aina 'ē 'o Malvern i Penekelewini

mai a i Nu'uanu ma O'ahu. Ua lilo akula ia iwi po'o i kekahi wahine no

laila mai i kona wā e a'o aku ana ma ke 'ano he kumu a'o ma ke Kula no nā Kaikamahine 'o Kawaiaha'o i ka makahiki 1900, a ua ho'oili 'ia ihola ua iwi po'o lā i kāna 'ohana. 'O ke kumu kūikawā o kēia hihia, 'a'ohe kānāwai o ke Aupuni o 'Amelika e kauoha ana i nā hoa maka'āinana e ho'iho'i mai i nā iwi kūpuna. Ha'i maila kekahi hoa papa o'u no ke kula ki'eki'e '0 Kamehameha mai ia'u, ua loa'a paha he iwi Kanaka i kekahi 'ohana ma Penekelewinia. Ua 'imi noi'i akula au e hō'oia'i'o i kāna i ha'i mai ia'u, a ua loa'a ia'u kekahi mau hunahuna 'ike e hō'oia ana i ke kumu a'o o ke Kula 'o Kawaiaha'o nona ka inoa i ha'i 'ia maila ia'u. Ua kama'ilo pū au me kekahi o ko'u mau hoa pa'a kānāwai, a ua hana ma'alea kāua. Eia kekahi, noi akula au i ke kāko'o o ke Ke'ena Kuleana Hawai'i (OHA), a ua ho'ouna akula lākou i leka e koi ana i ka 'ohana i ko lākou ho'iho'i 'ana mai i ka iwi po'o. A laila, holo akula au i Pilakelepia ma mua o ko lākou pane 'ana mai e ki'i aku i ka iwi. Ua lawe lima maila au i ia kupuna a ho'iho'i 'ia ka iwi po'o i kona kulāiwi ponoī me ka pilikia 'ole. He ala 'ololī ko ka ho'iho'i iwi kupuna. He lau ka pu'u, he mano ka ihona. Ma kekahi ala, inā ua maka'u ka 'ohana i ka ho'opi'i kānāwai, e kīloi aku paha lākou i ka iwi a nalowale. 'A'ole pēlā. Ma muli o ka pule o'o a me ka hana ma'alea, ua māmā ka hele 'ana i ke ala a ho'i hou i ka iwikuamo'o. He mau ha'awina nui ko kēia ala 'ololī. 'Akahi: E nihi ka hele i ke ala, a ho'ohuli 'ia ka mana'o o kekahi i ka 'ao'ao o ka pono. 'Alua: Mai hele aku me ka huhū. 'O ke kuleana ke alaka'i. 'Akolu: 'O ke aloha ka i 'oi a'e i ke ala, a ho'okō 'ia ke kuleana. 'Ahā: E nānā i ke kumu. Ma laila 'oe e 'ike ai i ke kuamo'o pono e hele aku ai. 'Alima: E ho'opa'ana'au i nā pule e kalokalo aku i nā kūpuna e hō mai i ka no'eau, e hō mai i ka 'ike pāpālua, e hō mai i ka ikaika, a e hō mai ho'i i ke aloha! E ola nā iwi! ■