Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 37, Number 9, 1 September 2020 — Hui Mālama I Nā Kūpuna 0 Hawai'i Nei, Mokuna 5: I Mana i ka Ho'ona'auao [ARTICLE]

Hui Mālama I Nā Kūpuna 0 Hawai'i Nei, Mokuna 5: I Mana i ka Ho'ona'auao

< I MANAIKA'OIWI >

Na Edward Halealoha Ayau Unuhi 'ia e No'eau Peralto Inā makahiki he 30 i hala aku nei, ua ho'omana 'ia ihola mākou i ke kono 'ana mai i ko mākou mau kūpuna i ke kāhea 'ana aku i ko lākou mau inoa pono'I e alaka'i mai iā mākou. Ua a'o 'ia maila mākou e hilina'i i ko mākou na'au. Ke hala aku ka po'e Kānaka, minamina lākou i ke ola a he 'i'ini ko lākou e noho hou me ka 'ohana. Ua 'ike maka mākou pēlā. No laila, i ko mākou kāhea 'ana aku i nā kūpuna i ko lākou mau inoa, e noi aku iā lākou i ko lākou kōkua a i ko lākou kāko'o 'ana mai ho'i i ka 'ohana, ola nā iwi. Eia kekahi, ua ma'alea mākou i ke kāko'o 'ana i nā kānāwai pili i ka 'āpono mua 'ana i nā koho me ka ho'omaopopo mua a me ka ho'oweliweli 'ole. Ua kū mākou i ka mana'opa'a, 'o ka lawe wale aku me ka 'ae 'ole o ka mea nona kai lawe wale 'ia akula, he 'aihue ia. A inā he 'aihue ke 'ano o ka loa'a 'ana o nā iwi kūpuna a me nā moepū iā ha'i, 'a'ole pono ka lilo 'ana o kēlā mau mea kapu iā ha'i. He 'aihue ka 'aihue. Ua kūpa'a mākou i ko mākou kuleana i ho'oili 'ia ma luna o mākou e ka po'e kūpuna. No mākou kēlā kuleana a no mākou ho'i ka mana i ke kū'ē 'ana no ka ho'iho'i 'ana mai i nā iwi kūpuna. 'Oiai, 'o ka 'aihue 'ana i nā kūpuna ka hana a nā hale hō'ike'ike. 'O kā mākou hana ka ho'iho'i 'ana iā lākou

i ka 'ohana. 'A'ohe wahi noho ma ke pākaukau o ka 'ohana no ke 'ano 'aihue onāhalehō'ike'ike. 'Okēia 'ano 'aihue, he lālā nō ia no ke kumu 'o ke kolonaio. He hō'ike kā mākou noke 'ana ma ke ala nihinihi o ka ho'iho'i kūpuna a ho'ōla 'ohana ho'i no ko mākou 'ano. A he hō'ike ho'i ke kū mau 'ana o nā hale hō'ike'ike ma ka 'ao'ao o ka hewa no ko lākou 'ano. Ua 'ikea kēia 'ano a puni ka honua. 'O kekahi mea nui, ua a'o maila mākou pehea e mālama pono mākou iā mākou iho me ka pale 'ana aku i nā mana'o 'ino e hā'upu mai ai i loko o ke kanaka ke 'ike aku kākou i ka lilo 'ana aku o nā iwi kūpuna i ka haole. He ha'awina kaumaha loa kēia i ili 'ia ma luna o mākou ka 'aihue 'ia 'ana o nā ilina 0 ko kākou po'e kūpuna. No laila, 'o ka pule kahiko ko mākou pale mua, a 'o ka pale lua, 'o ia ke kūpa'a 'ana i ko mākou kuamo'o 'Ōiwi. Me ia kuamo'o nei ma ko mākou kahua, ua hiki iā mākou ke pale aku i nā mea 'ino. 'O ka mea 'āpiki, mai kuhi hewa mai 'oe i ka heluhelu 'ana mai i kēia mau 'ōlelo a'u, ua palekana makou i nā manawa a pau, 1 kekahi manawa, 'a'e 'ia nō ia pale a hō'eha'eha 'ia nō auane'i mākou. Akā, ua nani ho'i ke a'o 'ia 'ana pehea e huikala ai i kēia mau 'ino i mea e pale aku ai i ke kaumaha a me ka huhū a i mea e ho'oikaika ai i ko mākou 'auamo 'ana i ke kuleana o ka ho'iho'i kūpuna i ko kākou kulāiwi nei. Olanāiwi.l