Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 37, Number 8, 1 August 2020 — Hui Mālama i nā Kūpuna o Hawai'i Nei, Mokuna 4: I Mana i ka Ho'ona'auao [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Help Learn more about this Article Text

Hui Mālama i nā Kūpuna o Hawai'i Nei, Mokuna 4: I Mana i ka Ho'ona'auao

< I MANAIKA'OIWI >

Na Edward Halealoha Ayau Unuhi 'ia e No'eau Peralto Wahi a kahiko, "Mai lawe wale i nā mea i ho'omoepū 'ia." He 'ōlelo no'eau kēia na ka po'e kūpuna e hō'ike mai ai i ka pilina hemo 'ole ma waena o ke kanaka i hala a me nā mea i ho'omoepū 'ia me kona mau iwi. He loina kahiko kēia. Kapu nā iwi kūpuna. Kapu ho'i nā moepū kekahi. 'A'ole ia he mau mea e lawe wale aku.

'0 ka 'auamo mau 'ana i ke kuleana o ka mālama iwi kūpuna a me nā moepū kekahi paukū nui i ola ai ke kuamo'o o ke Kanaka 'Ōiwi. Ua ao ka pō, a ua pō ke ao. Ua hiki mai ka wā e ho'iho'i hou 'ia mai ai nā iwi kūpuna i lawe wale 'ia aku a e kanu pono hou iā lākou ma loko o ko lākou kulāiwi pono'ī. Ma o ke kanu pono 'ana i nā iwi, ho'opa'a 'ia ke kahua o ka 'Ōiwi, ho'omau 'ia ka pilina ma waena o nā kūpuna a me nā mo'o, a ho'omana 'ia ka 'āina i ola nā kūpuna i hala aku, i ola nā mamo e kū mai nei, a i ola ho'i nā hānauna e hiki mai ana. Eia kekahi mau hua i kupu mai ai ma muli o ka hana kūpono i alaka'i 'ia e ka 'ike kūpuna, ka navauao, ka mana'opa'a, a me ka ho'oma'ama'a ho'i i nā loina 'ōiwi kahiko. Ua pākolu nā māhele o kēia hana kūpono: 'o ka ho'ōia 'ike maka, 'o ke kūkākūkā, a 'o ho'iho'i hou 'ana ho'i i nā iwi kūpuna he 6000 mai nā hale hō'ike'ike, nā ke'ena aupuni, a me nā kānaka mai

'Amelika a pēlā pū a puni ka honua. Kāko'o 'ia ko mākou hana nei i kekahi mau manawa e nā 'ahahui Kanaka Hawai'i, nā 'Ahahui Mālama Iwi Kūpuna o Nā Mokupuni, a me kekahi mau 'ohana. '0 nā hale hō'ike'ike kēia ma 'Amelika i lawe wale aku i ko kākou mau kūpuna me ke kāohi 'ana aku i nā iwi a me nā moepū o ia mau kūpuna o kākou: 'o ka Smithsonian Institute Museum of Natural History, ka American Museum of Natural History, ka Field Museum of Natural History, ka Hale Hō'ike'ike o ke Kulanui o Penekelewinia,

ka Hale Hō'ike'ike o Bīhopa (Hawai'i), ka Hale Hō'ike'ike Phoehe Apperson Hearst o ke Kulanui o Kaleponi, ka Hale Hō'ike'ike o Peabody & Essex, ka Hale j Hō'ike'ike Peabody o ke | Kulanui 'o Harvard, ka Hale Hō'ike'ike Peabody i o ke Kulanui 'o Yale, ka 1 Hale Hō'ike 'ike Hood o ke Kulanui o Dartmouth, nā ivuittiiui JL^tii Li i iv/ u iii, ii a

Ke'ena Pū'ali Kaua o 'Amelika, a me ke Ke'ena 'Oihana Mālama I'a a me nā Holoholona o 'Amelika. Eia kekahi, ua ho'iho'i 'ia maila nā iwi kūpuna mai kekahi mau hale hō'ike'ike mai waho aku o 'Amelika, 'o ia ka Hale Hō'ike'ike o ke Kulanui o Zurich (Kuikilana), ka Hale Hō'ike'ike o Nuhōlani Hema (Nuhōlani), ka Hale Hō 'ike 'ike o ke Aupuni o Ontario (Kanada), ke Kulanui o Edinburgh (Kekokia), ka Statens Historiska Museet a me ke Karolinska Institutet (Kuekene), ka Hale Hō'ike'ike 'o Maidstone, ka Hale Hō'ike'ike Hunteria o ke Kulanui Kauka Kaha o 'Enelani, ka Hale Hō'ike'ike Natural History, ka Hale Hō'ike'ike o ka Welleome Trust, ka Hale Hō'ike'ike o Oxford, a me ka Duckworth Laboratory ma ke Kulanui o Cambridge ('Enelani), a me ka Hale Hō'ike'ike fūr Volkerkunde Dresden (Kelemānia). Ola nā iwi. ■

1 999 Peabody Essex Museum Consultation Team. - Photo: Hui Molomo