Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 37, Number 2, 1 February 2020 — I Pa'a ke Kahua [ARTICLE]

I Pa'a ke Kahua

Na Ke Ke'ena Ho'ona'auo Hawai'i

Ke noho ka haumāna i ke kula aupuni ma Hawai'i, he aha kā lākou e 'ike ai he welo o ka pae 'āina nei? He aha kā lākou e lohe ai ho'i e hō'oia'i'o ai i ka mana'o, 'o Hawai'i ka 'āina kilohana? A ke ha'alele akula ka haumāna i ka lumi papa, he aha ka pahuhopu no ko lākou 'ano 'ike, no'ono'o, a nohona ho'i? 'O Hawai'i nō ka 'āina aloha. E kala ho'i ka huliāmahi 'ana o ka 'āina, ka mo'omeheu, a me ka pono kanaka. Na ke kuleana kanaka i ia mau mea ke malu ka pilina kaiaulu, ka lako pono 'ana a me ka paipai 'ana ho'i i ka haku 'ana no kona mua aku. A awaiāulu 'ia ua mau mea 'ekolu nei, he kahua. 'O Hawai'i ia kahua o ka ho'ona'auao. A pa'a ia kahua, a kumu mai ke kumu, lālā mai ka lālā a 'ōpu'u mai ka liko, e popohe mai ana nō ia pua i kona honua iho, he kahua. I ka 'aihue hewa 'ia 'ana o ke aupuni, lawe 'ia ho'i ka 'ōlelo makuahine o kākou, ka māna 'ai 'uo'uo kāohi pu'u o ka 'āina. Ho'āhewa 'ia ko Hawai'i i ka 'ike o ka 'āina a ula'a mai ke kumu, ha'iha'i iho ka lālā a mālili mai ka liko, 'a'ohe mohala o nā pua ho'oheno. E ko Hawai'i ē, e huli aku kākou a ha'alele ia wā, 'a'ole na'e me ka ho'opoina. E kau ka hali'a i ka wā momona o ka 'āina kamaha'o o kākou, a pa'a hou ke kahua o ua 'āina aloha. A pehea lā e pa'a ai? I loko o ka 'Oihana Ho'ona'auao Hawai'i (DOE), ho'okumu 'ia maila ke Ke'ena Ho'ona'auao Hawai'i (OHE) i ka mahina 'o Pepeluali, makahiki 2015, ma lalo o ke ke'ena o ka Luna Ho'ona'auao. He puna kā'eo ia OHE, he māpuna wai ho'i e pua'i mau mai ai ka wai ma o nā kulekele Papa Ho'ona'auao (BOE) pili i ka ho'ona'auao Hawai'i, 'o ia ho'i ka Papahana 'Ike Hawai'i, ka Papahana Kaiapuni, Nā Hopena A'o, a pau pū me ka papahana Mōhala i ke A'o. He 'ōnahanahaiaua ka lepo i ia wai māpuna kahi e kupu hou mai ai ke kupukupu a ulu a'a loa ko uka. Ke kahe hou ka 'ōlelo Hawai'i a me ka 'ike Hawai'i ma nā kula, ola nui 'o Hawai'i. Hilo 'ia ka 'āhihi i ka lau koa, ho'olawa 'ia i ke 'a'ali'i kū makani, he wehi kāhiko o ka 'āina makamae. No laila, e ko Hawai'i pono'ī, e kūpa'a ma lunaokekahua 'oia'i'ookēia 'āina, 'okaho'ona'auaoHawai'i. Ehulipūkealo i ka wā e hiki mai ana me ka leia 'ia mai o ke aloha 'āina, pūia i ka 'ike kūpuna, hilo a pa'a 'ia mai i ka 'ōlelo mikolololehua o nēia one 'ōpiopio o kākou. Aloha 'Āina 'Ōia'i'o ■