Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 36, Number 10, 1 October 2019 — 'U'uku ka hana, 'u'uku ka loa'a [ARTICLE]

'U'uku ka hana, 'u'uku ka loa'a

Na Kalani Akana, Ph.D. Ua hau'oli au i ka makana 'ia mai ia'u i puke hou e ku'u hoa 'o Hau'oli Akaka, ka luna kuhikuhi o ka mahele na'auao o OHA ma mua. Kupanaha nō ho'i au i ke kākau 'ana ma ka 'ōlelo Hawai'i no ka mea he puke 'ōlelo 'elua, 'o ia ho'i ka 'Enelani ma kekahi hapa o ka puke a ma ka Hawai'i ma kekahi hapa a'e. Mahalo e Kānehūnāmoku Voyaging Academy ( KVA) no ia puke: ka mea kākau 'o Ku'uleianuhea Awo-Chun; ka mea unuhi 'o Leigh Mahealani Barbieto; a me ka mea kahaki'i 'o Kristi Desuacido. 'O "'U'uku ka hana, 'u'uku ka loa'a" ka inoa o ka puke mo'olelo. '0 Kaipo ka inoa o ka hāme'e o ka mo'olelo a mai kona kamali'i 'ana ā makua ua 'i'ini 'o ia e lilo i kekahi kāpena moku. No Wai'anae,

O'ahu 'o Kaipo a mai ke kahakai 'o ia i nānā pinepine ai i nā moku kolo e holo ana. Koi 'ia 'o Kaipo e kona makuakāne e hana nui a inā pēlā e loa'a ana kona 'i'ini iā ia. Ho'omana'o mau 'o Kaipo i nā 'ōlelo no'eau o kona pāpā e like me, "'U'uku ka hana, 'u'uku ka loa'a." Maika'i kēia puke no ka paipai 'ana i nā 'ōpio e kīko'o aku a lou i ka 'i'ini o mua. Inā hana nui, nui ka loa'a e like me kā Kaipo i hana ai. Paipai 'o KVA i na kānaka e nalu i nā loa'a o ke ola, e kā'ana aku i nā 'ike, a e mahalo i nā mea loa'a o ke ola. 'O "'O Ka Ipu ka Honua" kekahi puke 'ē a'e ma ka 'ōlelo Hawai'i. '0 "Canoe Plants" kekahi puke kuhikuhi o kekahi hana i kōkua 'ia e OHA, 'o ia ho'i, ka hana kanu 'ana i nā mea kanu i lawe 'ia mai e nā kūpuna i Hawai'i nei. Inā hoihoi i ia mau puke e kipa iā w w w.kanehunamoku . org/books . ■