Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 38, Number 2, 1 Pepeluali 2019 — Ke Pala mai nei nā Hua Kūkulu Kumuhana [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Kōkua No ke kikokikona ma kēia Kolamu

Ke Pala mai nei nā Hua Kūkulu Kumuhana

Na Kekaianiani lrwin Enā makamaka heluhelu mai nā piko ola o Pu'uloa i Puna Kai a hiki loa aku i nā kahua pā'ani ehuehu o Kū'alunuiaola mā i ka mokupuni o Manokalanipō, aloha pumehana mai kākou! He wahi ho'olaha kēia i nā pōmaika'i e hua mai nei ma muli o ka huliāmahi 'ana o ka po'e i ka ho'omohala ha'awina 'ōlelo Hawai'i ma ka pāhana hou a ka Hale Kuamo'o, 'o Kūkulu Kumuhana. He pānānā ia inoa pāhana e kuhi pa'a ana i ke ko'iko'i o ke alu like i ke kūkulu 'ana i nā kumuhana 'ike kūpuna i ulu ka hoi a hānai 'ia a mā'ona ke kaiaulu i nā mea e ola mau ai ka 'ōlelo Hawai'i. A 'o ka mākēneki e kuhi pono ai ke kui hao o ia pānānā i kahi pololei, 'o ia ke 'ano aloha 'āina a Iosepa Nāwahīokalani'ōpu'u i wehewehe ai ma ka nūpepa 'o Ke Aloha 'Āina i ka makahiki 1895: "'O ke Aloha 'Āina, 'o ia ka 'Ume Mageneti i loko o ka pu'uwai o ka lāhui, e kāohi ana i ka noho Kū'oko'a Lanakila 'ana o kona one hānau pono'ī." I mea e hahai like ai i ia 'ume 'ana, ua komo nā limahana haumāna 'ōpiopio a me nā limahana o'o o ka Hale Kuamo'o ma 'ehā hui kākau nr> Vhā nae a 'n- ke kime Pikn

(papa M), ke kime Ali'i (papa 1), ke kime Pele (papa 2), a me ke kime 'Onipa'a (papa 3). Noke ia mau kime i ke kuahui 'ana me nā kumu kaiapuni, nā loea 'ike ma'i'o, nā mea kaha a pa'i ki'i, a me nā ihupani o Ka Haka 'Ula o Ke'elikōlani — he 50 a 'oi mau kānaka i komo like ma ia kūkulu kumuhana 'ana! I ki'ina ho'omohala hou ia 'ano hui kākau no mākou. He kuleana ko'iko'i ko nā lima a pau o ia mau hui, a ua māhuahua mai nā ka hana: he 40 puke aloha 'āina no nā haumāna papa M-3 ma nā pae heluhelu - he 32 puke heluhelu a he 8 puke 'ike kahua; he kino puke uila ko ia mau puke kahi e 'āwili pū 'ia ai nā leo kūhaha'i, hīmeni, a oli nō ho'i; a he mau 'ōpa'a ha'awina no ia mau puke i ho'omohala 'ia e nā kumu kaiapuni. Ke hua pū mai nei nā puke ho'onui 'ike no nā 'ohana - 'o Ke Ola Nani , he puke hua'ōlelo e kālele ana i nā painu like 'ole; he mau ha'awina a'o hua'ōlelo kūka'ipā ma ka 'enehana 'o Quizlet; he puke mō'aukala kaiapuni; 'elua puke 'ōlelo no'eau; he puke mele mokupuni me nā 'okina leo i pili; a he puke no ka holomua o ke aukahi ho'ōla 'ōlelo a kākou, 'o Ke Kūlia e Kāmau ai. 'O ka 'ike kuamo'o, he ho'olina makamae maoli ia. Me he paukū iwikuamo'o lā kēlā me kēia hanauna e mau ai ia kuamo'o mana o ka lāhui mai ka wā iō kikilo a i ka wā 'ānō. He leo mahalo kēia i ka po'e a pau nona mai nā huna 'ike, ka 'imi 'ike, a me ke laulima e hua mai nei nā 'ike kuamo'o o ka pāhana 'o Kūkulu Kumuhana. No ka po'e ho'ihoi, e hiki ana ke 'oka 'ia ia mau hua hou ma hope o ka ho'omalele pau loa 'ia i nā kula a me nā 'ohana kaiapuni ma Kepakemapa 2021. Aia kā

makou kaha punaewele a me ka hale ku'ai uila hou e mohala mai nei ma www.halekuamoo.com. ■ Ua lawelawe 'o Kekaianiani Irwin i nā kuleana kumu ma nā kula kaiapuni o Pā'ia, Pū'ōhala, a me S. M. Kamakau no 10 a 'oi makahiki. Mai ka makahiki 2005 mai, he _ kakau, ho'omohala (papa ha'awina, loiloi, papahana), a he ho'okele pahana kona mau kuleana ma ke Kikowaena 'Ōlelo Hawai 'i 'o Hale Kuamo 'o. 'O ke kuahui i ka ho'ōla 'ōlelo Hawai'i me nā hoa kona pahuhopu nui.

He puke hua'ōlelo hou 'o Ke Ola Nani e kū ana i ke 'ano o Ke Ao Nani, he puke e 'oka nui mau 'ia ana e ko ke kaiaulu a'o 'ōlelo Hawai'i. - Ki'i: Eve Furchgott, © 2020 na ka Hale Kuamo'o

Mai ka mo'olelo nūpepa na S. M. Kamakau (1870) ma ka nūpepa 'o Ke Au Okoa i ki'i a ha'i hou 'ia ai ka mo'olelo no Kahekilinui'ahumanu ma ka pae heluhelu o nō keiki papa 1 . - Ki'i: Hana Yoshihata, © 2019 na ka Hale Kuamo'o