Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 34, Number 2, 1 February 2017 — He Keʻehina Hou no ka ʻIke Hawaiʻi me ka ʻŌlelo Kupuna [ARTICLE+ILLUSTRATION]

He Keʻehina Hou no ka ʻIke Hawaiʻi me ka ʻŌlelo Kupuna

A loha kakou, e na hoa / \ pūlama i ka 'ike Hawai'i.

Manamana ka laha 'ana o ka 'ōlelo Hawai'i i kēia au hou o kākou, 'oiai nui nā lima e noke ana a nui nō ho'i nā mea e mahalo ai. 'O kekahi pō'ai o

ka holomua 'ana, 'o ia ka hu'e 'ana i ka 'ike Hawai'i i waiho 'ia maila e nā hanauna o mua loa aku nei, 'o ia ho'i nā mea i kākau 'ia iho a pa'i 'ia akula ma ka 'ōlelo 'ōiwi. No 'umi a

'oi makahiki, kau ma ka punaewele nā 'ao'ao kanahikikūmālima kau-

js.aiii u Lia uupwpa a he huina nui hou a'e o nā puke, leka a palapala o ke au i hala loa aku. He waihona nui loa ia, a he waiwai nō ho'i no ka ho'oku'i hou 'ana mai i ka 'ike 'i'o o mua me ka 'ike holomua o

kēia mau lā, i pa'a hou ai auane'i ke ka'ina ola o ka mo'olelo me ka ho'īlina 'ike o ka po'e Hawai'i. He E HO'OMAU 'IA MA KA 'AO'AO 2

Na Puakea Nogelmeier, Ph.D .

NOGELMEIER Mai ka 'ao'ao 1

kahua ia no nā hana like 'ole. He hana nui ko laila a pōmaika'i na'e ka po'e o kēia au i ka waiwai o ia 'ano e pono ai ka noke 'ana. 'A'ole nō he ma'alahi ka ho'omaopopo 'ana i nā mea a pau o ia waihona 'ike i kēia mau lā. 'Oko'a ka 'ōlelo o ka wā i hala a nui nā hua'ōlelo i ma'a 'ole ai kākou. Pohihihi nā kānaka, nā wahi a me nā hanana i kuhi 'ia ma ka miliona 0 ia mau 'ao'ao (inā ma ka pepa leka), a huikau ho'i ka loli mau 'ana o ia mau makahiki haneli me ka hapa e ho'opiha ana i ia waihona. Ma ka hana na'e ka 'ike, a pēlā kākou e ho'okama'āina hou mai ai i nā 'ano 'ōlelo o mua, nā hua'ōlelo waiwai 1 'ane poina loa aku, a me nā kānaka, nā wahi a me nā hana i hele a kōli'uli'u i

ka lohe 'ole 'ia no ke kenekulia a 'oi loa aku paha. He polokalamu hou loa ko ke Kulanui o Hawai'i e kālele ana i kēia waihona 'ōlelo Hawai'i, 'o Ke Ke'ena Noi'i a Unuhi 'Ōlelo/The Institute of Hawaiian Language Research and Translation. 'Elua pahuhopu o kēia polokalamu - 'o ka mua ka ho'olauna a ho'oikaika 'ana i nā haumāna laeo'o 'ōlelo o nā kulanui i ka noi'i 'ana i ia waihona, a 'o ka lua ka ho'omaopopo a unuhi 'ana mai i ka 'ike o laila no ka po'e i hoihoi i ia 'ike. Ma o nā papahana o kēia ke'ena hou, ke hele nei a mākaukau nā haumāna laeo'o o Mānoa me Hilo i ka hana noi'i, ka ho'omaopopo 'ana a me ka unuhi maika'i 'ana mai i ka 'ike mai loko mai o ka waihona 'ōlelo Hawai'i no ke au kahiko, ke aupuni mō'ī, ka wā PG, a me ka panalā'au. Aia ka 'ike no ia ke'ena ma: http://ihlrt.seagrant. soest.hawaii.edu ■