Ka Oiaio, Volume I, Number 126, 24 June 1896 — Page 2
This text was transcribed by: | Melissa Eskaran |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/
Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.
KA OIAIO PUKA LA
JOHN E. BUSH Luna Hooponopono a me Puuku
HONOLULU, IUNE 24, 1896
NA BERITANIA A ME HAWAII
Ina he ano kekahi iloko o na olelo, alaila, ua hiki ia kakou ke manao ae, he kumu no kekahi o na olelo e pu’a mai nei no ka hoihoi ia mai o V. V. Akepoka i Hawaii. I keia mau la, ua lawe mai ka Avatasia i ka olelo a Adimarala Belkuap, o ke aumoku kaua Amerika, e ahewa ana i ke kupono ole o ke kulana o Beritania e hoohana aku ai pela ia Hawaii, a me ka hoohalike ana, ina ua kupono e hoihoi ia o V. V. Akepoka, alaila ua kupono no ia Enelani e hoihoi aku ia Kauka Jameson i ka Repubalika Transvaal. Aole makou i ike i kahi o ka pili o ka hoohalike, oiai ua hopu ia ke Kauka e kipi ana, a o ko V. V. Akepoka hewa hoi i kipakuia ai, kona hai ole ana he kipi kekahi i manao ia e hana aku oiai, ua manao ia ua ike oia. Ua loaa pono kekahi e kipi ana; ua manao wale ia hoi kekahi ua i ke e kipi ana kekahi poe. Ke olelo nei hoi ka Avatasia he oiaio no ke kahua o Adimarala Balkanp, aka heaha ka waiwai o ka noonoo ana no ia mea, mamua o ka ike ia ana. E kali o Hawaii a hana mai o Enelani pela. E ike no anei ka poe Pelekane, ua like no ka oolea o ka puniu Hawaii i ka wawahi iho me ka puniu Transvaal. Hoonahoa no ka Repubalika Hawaii. Nawai la ka ai a laua.
AOLE AIE
I ka ninau ia ana aku o ke Kuhina Damon no ka aie lahui, ua olelo mai oia aole e loaa ma Kaleponi. Ina e nele ka hoaie i kahi kaena ia o ka nui o ke dala, a i ike ia ke kulana o ke aupuni, pehea la keia hooleia mai. Ua manao iho hoi makou, ma ka nui olelo i ka maikai o ke kulana aupuni repubalika, e like ana la ke aupuni me Aladina o ke kaao Arabia me kana ipukukui gula, he anai wale ae no, a ua loaa ka makemake – eia ka aole. Heaha mai nei keia o kakou? Ua haiki anei ke awa, he ko’a anei ko mua? oia na ninau a ka poe hoomaloka i keia aupuni.
KA BILA UWAINA
Me he la ma ka hoike ia ana ma@ na nupepa o Kaleponi, ua nui ka manao oluoluia o Hawaii,no ka hooholoia ana o ka bila Uwaina i kanawai. Ua haawi ia mai kekahi paina hoohanohano ia Kuhina Damon no kana hooikaika ana e lilo keia bila i kanawai.
Ma keia mea i hoopauia ai ka @ o ko Kaleponi poe ia kakou, a e lilo ana hoi keia mokuaina he kokua nui o ke Kuikahi Panailike maewana o Hawaii a me Amerika. Ua hoopau ia ae la dute, a i ka wa e komo mai ai o keia uwaina me ka dute ole, eia ka ninau, e ana anei ka uwaina, mamua o na waiona alekahola, a e make ana anei ka saki.
KELA A ME KEIA
I ka la 23 nei, ua haalele iho ka mokukaua kaletona i keia awa no Kapalakiko.
Ua hala aku o W. E. Rowell no Hawaii ma ka Malulani o ka Poalua nei no ka makaikai ana ina alanui a me na uwapo.
Ua holo aku no Maui o Miss Eva Parker, me kona kaikunane Ernest.
Nui ka mahalo ia o na haumana o Kamehameha, a ua holomua no hoi lakou ma na ano hana a pau.
Ua holo aku no Maui ka ohana Gonzales, e makaikai ai. E holo aku ana no hoi ka poe keaka a Price, no ia wahi i ka Poalima ae nei.
Ua haule iho o Walter Hayselden mai kona lio iho ma Lanai, a ua loaa iaia kekahi mau palapu. O kekahi keia o na moopuna o W. M. Kipikona i make.
Ua makana ae na limahana o ka alakaahao, he hookahi haneri me elua dala, i ka makuahine o ke keiki Pukiki i make ai i ke kaa mamua aku nei.
Ma ka huakai mua aku nei a ka Ausetralia, ua loaa ia oia i ka ino, a uhi pu ia oia e ke kai mai mua a hope, a komo pu aku no hoi ina keena o lalo.
KASTOLA
HE LAAU HOONOHA KUPONO MAOLI
Aole ke Kastola he mea okoa, aka o ka aila hoonoha no, me kona maikai ole i lawe ia ae. Ua hiki keia ma ka makou hana hou ana a me ka hoomona ana. Ua like hoi me ka ai ana o ka waimeli. Ua like no ka hooena me ko ka aila hoonoha.
Ua ike hoi na Kauka i ke ano he laau hoonoha maikai. Hookahi wale no ona kumu i kuihe ia ai, oia ke okaikai mai, a oia wahi ano ka makou i hoopau ae, a ma o ke Kastola hoi ke waiho aku nei makou i kekahi laau hoonoha i hiki ole ke ike ia iho kekahi ano.
NA KUHIKUHI
No na keiki – 1 a ka 6 mahima, 1-4 a 1-2 punaki
“ “ - 6 a ka 12 “ 1-2 a 1 “
“ “ - 1 a ka 5 make 1 a 1 “
“ “ - 5 a ka 15 “ 2 a 3 “
No ka poe oo, hookahi puna nui.
No ka hoonoha oluolu keia mau ana.
Kuaiia ma na wahi kuai a pau.
Hoomakaukauia e
Ka Hui Kuai Laau o Hobrona Ma.
Alanui Moi, Honolulu
NO NA AINA KAHIKO
NA KULANAKAUHALE NALOWALE A I
LOAA HOU AKU
MAHELE II.
MOKUNA IV.
Mauna Kalivari, - Ka Lua o Karisto – Na olelo e pili ana – Ka Luakini o ka Ilina Hemolele – ka Basilica a Constantine – Ka Luakupapau o Adamu – Na mea i loaa hou aku.
NA AINA MA KA BAIBALA
Noia manawa, na maka o ka poe e maka ana i huli ae ai na maka i hikina no keia wahi, a make iho la me ke kii o ke Alahouana ma ko lakou ikena hope loa. No na keneturia loihi na moi a me na moiwahine, na loea, na kalaiaupuni, na kanaka kaulana, a me na kaka olelo naauao – ka poe mana a me ka poe haahaa o ke ao nei – i hele mau ai e hooko aku i ka lakou i hoohiki a e hoomau iho me na waimaka i ka pohaku, a lakou i manao ai , oia kahi a kona kino i waiho ai; a aole anei ia he mea no kakou e nauki wale ai i ka mea i hiki ke hele a ike, me ka hoala ole ia ae o kona manao aloha a me kona manaoio i ka poe Karistiano hilinai paulele i hoike i ko lakou ano i ke akea. E ku ana kekahi o lakou no na hora mawaho o ka pono o ka puoa o ka Luakini e hoomalu nei i ka luakupaupau o ka Haku, e ku nana na maka maluan o ka loa kupapau, me ka hoomaopopo aole lakou i kupono e komo e makaikai. O kekahi poe hoi e wehe ana i ko lakou mau kamaa, a maluna o na kuli e kolo ana a e honi ana i ka pohaku huihui o keia lua laahia; a o na mea a pau hoi e nana ana o keia kahi o ka hemolele i oi ae i na wahi e ae a puni ka honua!
Ua kukulu hou ia iho nei hoi kekahi kaupaku puoa nui o na metala hulali hoohuihui ia, a i o’a ia hoi me na mea i hana gula ia maluna pono iho o ka hale pu’oa o ka Lunakupaupau Laahia. Ua kau ia iho keia puoa e kekahi kea, a o ke kaupaku puoa hoi o ka hale Luakini o Omar ma Mauna Moria me kekahi mahina hapa o ke gula. O ka alu ahiahi ana iho na like me ke ahi la lalapa o keia mau puo’a, a he nani no hoi i ka nana aku mai kahi kiekie. O kahi hope loa keia a ka weno ana a ka malamalama e ike ia ai mamua o ka uhipaa ana mai a ka pouli – ka lua o ko kakou Hoola i waiho ia ai!
Mai poina i ka Hale Kuai o L. B. Kerr. He oia mau na mea emi a makamaka hou hoi o na mea kuai ma kona halekuai.
No ka poe pena a pia i ka helehelena e loa ano ka pia aala Roma ma kahi o Hobron ma.