Ka Oiaio, Volume VIII, Number 13, 29 Mei 1896 Edition 03 — Page 1
This text was transcribed by: | C. Ku'uleinani Laumauna |
This work is dedicated to: | No Pikake, ku'u kamali'iwahine |
Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/
Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.
BUKE 8.
HAAWINA HELUHELU BAIBALA
NA HOAILONA O KO KARISTO HIKI HOU ANA MAI
1. Heaha hoi ka mea uui e ike ia aua mahope o ka ike ia ana o na hoailona? Mat 24:30.31
"Alaila, e ikea mai ai ka hoailona no ke Keiki a ke kanaka ma ka lani; a e uwe na lahuikanaka a pau o ka honua, aia ike @ i ke Keiki a ke kanaka e hele mai aua maluna o na ao o ka lani, me ka mana a me ka nani nui. A e hoouna aku ia i kana poe anela me ka pu kani nui, a e hoakoakoa mai lakou i kona poe i waeia mai @ kani eha a mai kela aoao o ka lani a mai keia aoao o ka lani a mai keia @ nei.
Aole hoi e manao ia i kekahi la aku a makahiki piha, aka ua kokoke mai.
2 Ina e o mai ana na lau liko o ka laau heaha la kona ano? Mat. 24:32
"E ao oukou i ka olelonane no ka laau fika; Aia na opiopio na lala, a ulu ae na lau, ua ike oukou ke kokoke mai nei ke kau."
3 Heaha hoi ka mea maopopo loa e hooia mai ana ua kokoke ko Karisto hiki hou ana mai? Mat. 24:33.
"Pela hoi, a ike oukou i keia mau mea a pau a laila e ike oukou, ua kokoke mai ia, aia ma ka puka."
4 Pehea hoi ke kokoke o ko Karisto hiki hou ana mai i ka wa e hookoia ai o keia mau hoailona? Mat. 24:34.
"He oiaio ka'u o olelo aku nei ia oukou aole e hala aku keia hanauna, a hiki e mai ua mau mea la a pau."
Aole hoi i ka hanauna a Karisto i kamailio aku ai he 1800 i hala, aka i ka poe e ike ana i na hoailona.
5 E hiki no anei i ko Karisto mau olelo ke hooko ole ia? Mat. 24:35
"E lilo ana ka lani a me ka honua aka aole loa e lilo ka'u mau olelo."
6 E hiki ana no anei ia kakou keike i ka la a me ka hora o ko Karisto hiki hou ana mai? Mat. 24:36.
"Aole i ike kekahi kanaka ia la a ma ia hora aoleo hoi no anela o ka lani o ko'u Makua wale no."
7 Heaha ia ke kulana hoopono o kanaka i ka wa o Karisto e hele mai ai? Mat 24:37-39.
"Me na la o Noa, pela hoi ka hiki ana mai o ke Keiki a ke kanaka. No ka mea, i na mamua o ke kaiakahinalii, ai lakou a inu hoi, mare lakou a hoopalau no ka mare ana, a hiki i ka la i komo ai o Noa i loko o ka halelana; Aole lakou i ike, a hiki mai ke kaiakahinalii, a pau loa ae la lakou i ka make: pela no hoi ka hiki ana mai o ke Keiki a ke kanaka."
8 Me keia ike i ko Karisto hiki hou ana mai, heaha ka kakou hana? Mat. 24:44
"Pela hoi oukou e noho ai me ka makaukau; no ka mea, i ka hora e manao ole ia'i e oukou, e hiki mai no ke Keiki a ke kanaka."
9 Heaha la ka hopena o ka poe e hoololohi ana i ko Karisto hiki ana mai? Mat 24:48,50,51
"Aka, o ke kauwa ino la, i olelo iho iloko o kona naau, ke hoohakalia nei kuu haku i kona hoi ana mai; E hoi hou mai no ka haku o ua kauwa la, i ka la i kiai ole ai ia, a me ka hora i manao ole ai ia; A e hookaawale aku kela ia ia a e haawi aku i kona kuleana me ka poe hookamani; ilaila ka uwe ana a me ka uwi ana o na niho."
NOTA.-E like hoi me ka mamao o na pauku maluna ae la, me kekahi mau pauku e ae, he lehulehu, ua kokoke mai ka la weliweli o ka Haku aia ma ka ipuka ponoi. He kakaikahi ka poe i hoomaopopo i keia mea oiaio koikoi loa. E hookani hoi na kaai ma kaala ma luna o na towera o ka oiaio i ka leo euauelio ua kokoke mai ko ka Haku hiki hou ana mai.
HAAWINA HELUHELU BAIBALA
KE KULANA O KE AO I KO KARISTO HIKI ANA MAI
1 I ka manawa hou ko Karisto hiki ana mai i hoohalike ia ai? Mat. 24:37
"Me na la o Noa, pela hoi ka hiki ana mai o ke Keiki a ke kanaka."
2 Pehea la i na la o Noa? Kin. 6:5
"A ike mai la ke Akua, he nui ka hewa o kanaka ma ka honua, a ua hewa wale hoi ka noonoo ana o kona naau, ana i manao ai i na la a pau."
3 Heaha la ke kulana o ka ekalesia i na la hope? 2 Tim. 3:1-5.
"Eia hoi ka mea e ike ai; a i na la mahope e hiki mai ana na manawa popilikia. No ka mea, e lilo ana na kanaka i poe makemake ia lakou iho puni kala, hooioi, hookano, hoino wale, hoolohe ole i na makua, aloha ole huikala ole. Aole aloha maoli, pale berita, niania wale, kuko umi ole, huhu, hoowahawahi i na mea pono. Kumakaio, paakiki, naau kiekie, makemake i ka lealea, aole makemake i ke Akua. Hookokohu manao i ke Akua, aka, e hoole ana i ka mana o ia mea: e hookaawale ae oe mai ia poe ae."
4 Aole anei e ulu ae ana ka pono mamua o ka wa o ko Karisto hiki an mai? 2 Tim. 3:13.
"Aka, o kanaka hewa, a me ka poe hoopunipuni, e mahuahua ana ko lakou hewa, e hoopunipuni aku ana me ka hoopunipuniia mai.
5 He oluolu aku anei ka hoomanao i ke Akua ia wa? 2 Tim. 3:12.
"Oiaio hoi, o ka poe a pau e noho haipule ana iloko o Karisto Iesu, e hoomaauia' ua hoi lakou."
6 E noho pa ana anei ka hewa a me ka poe pono a hiki i ka hopena o keia ao? Mat. 13:30 (hapa mua). [Hoohalike me ka Pauku 38, 29.]
"E houluulu mua oukou i ka zizania, e pua a paa i mea e puhi ai i ke ahi; a o ka palaoa la, e hoiliili ia iloko o ko'u halepapaa."
7 I ka manawa hea ke "kanaka o ka Hewa" (2 Tesa. 2:3) i kapa ia hoi kela "Hewa," e lukuia ai? 2 Tesa. 2:8. (Nana ia Dan. 7:21,22.)
"Alaila e hoikeia mai ua Hewa la, o ka ka Haku ia e kinai aku ai me ka ha o kona walia, a e luku ai hoi me ka olinolino nui o kona hiki ana mai."
8 Heaha ka na lahui kanaka e olelo ai i na la hope? Mika 4:1 (hapa mua) 2, (hapa mua) 3.
"Aka i na la mahope ****e hele mai na lahui kanaka he nui****a e hooponopono no ia i waena o na kanaka he nui, a e ao aku i na lahuikanaka ikaika, loihi loa aku; a e kui lakou i ka lakou mau pahikaua i oo-palau a i ka lakoou ihe ia pahipaipai: aole e hapai ka lahuikanaka i ka pahikaua ku e i ka lahuikanaka, aole hoi e ao hou lakou i ke kaua."
9 Heaha ka ke Akua olelo no ke kulana maoli o ke ao ia manawa? Ioela 3:9,10.
"E hai aku oukou i keia i waena o na lahuikanaka; e hoomakaukau oukou no ke kaua, e hoala mai i ka poe ikaika, e hookokoke mai na kanaka kaua; e pii mai lakou: e kui oukou i ko oukou mau oo-palau i pahikaua, a i ka oukou mau pahipa'ipa'i i mau ihe; a e olelo iho ka mea nawaliwali ua ikaika au."
Ua olelo hoi ke Akua i ka mea okoa loa i ka ke kanaka i olelo ai. E olelo ana kanaka no ka "ka malu a me maalahi" (1 Tesa. 5:3), aka ke olelo la ke Akua he wa ia no ke kaua.
10 Aole anei na ala i haawiia aku ana ka aia i ka Haku he hooilina nona? Hal. 2:8.
" E noi mai oe ia'u, a e haawi aku au ia oe i na lahuikanaka i hooilina nou, a i waiwai hoi nou na welelau o ka honua."
11 Heaha ka ka Haku e hana ai ia lakou? Hal. 2:9.
"E uhai oe ia lakou me ke kookoo hao; e ulupa hoi oe ia lakou me he ipulepo la."
12 I ka wa hea la ka Haku e hoomalu ai i na lahuikanaka a pau iloko o ka inaina? Hoik. 19:15, 16.
"A puka mai la, mai loko mai o kona waha, he pahikaua oi, i mea e hahau ai i kona aina; a e hoomalu oia ia lakou me ke kookoo hao. A nana no e hahi i ka lua waina o ka ukiuki a ka inaina a ke Akua Mana Loa. A ma kona wahu a ma kona uha ua palapalaia ka inoa, ke 'lii o na lii, a me ka Haku o na Haku."
E. H. G.
HE OLELO HOONANEA WALE.
He lehuleha na kanaka manao maikai i komohia ia e ka manao, aia hoi i na la hope e hiki mai ai na la oi o ka oluolu o ka noho ana o ka honua nei, a mamua o ka hiki hou ana mai o Karisto e huli aku ana hoi ke ao holookoa i ke Akua, a e noho ana hoi lakou me ka hewa ole no hookahi tsusani makahiki mamua o ka hiki ana mai o ka Haku. Ua kapaia keia wa ke au o ka "milenia."
I loko o keia manawa i oleloia ai aole hoi e kaua ana, aka, e uhi ana hoi ka pono a me ka malu maluna o keia honua, e moe pu ana ka liona me keiki hipa, a e noho mana o Karisto ma ka uhane maluna o ko ke ao nei.
Aka, ua ao mai ka olelo a ke Akua he mau ao ana hoopunipuni keia, e hiki ai hoi ke alakai hoonanea i ka noho ana o keia ao i na kanaka a pau. E olelo ana o ilalo, ia ia e kamailio ana no ka la hope, "I ka wa e olelo ai lakou, he pomaikai, he malie, alaila hoohia koke ia iho lakou e ka make." @ 5:3.
I ka wa o ka la o ka Haku e manao e hiki mai ai maluna o keia honua, @ i ka ke Akua olelo ke ao ana, "p@paikai, maluhia." Ma kahi e olelo ana he wa maluhia na la hope, e olelo ana hoi ka olelo a ke Akua he wa hoomakaukau nui no ke kaua.
Ia Ioela e kamailio ana no ka la mamua iho o ka la nui o ka Haku, i ka manawa e hoike ia ana na hoailona o ka hiki hoi ana mai o ka Haku, a e hoonaueue ia ai ho@ honua e ka leo o ka Haku. (Ioela 3:14-16 @ e ia ana oia ma ia mokua no, pauku 9;10.
Eia kakou iloko oia manawa e noho nei, ka wa e hoomakaukau nui ana k@ ke ao no ke kaua. Aole hoi he wa i ike mai kekahi mau aumoku kaua e like me keia me na pu nunui a me na puali koa. I kela a me keia makahiki he miliona maluna o na miliona dala e hoolilo ia nei e na aupuni, e kapa ana ia lakou he poe lahui kanaka Karistiano, no ka hoomakaukau e luku aku kekahi i kekahi e like me he mea ola la.
Ma Europa he mau miliona ka nui o na kanaka e noho makaukau nei ma lakou mau lako kaua, makaukou e hele ana i ke kaua i ka manawa e ikea ai ke kupono e lele aku maluna o kekahi lahui i emi mai kona ikaika. Ma na wahi a pau o ka honua e lohe ana kakou ke hoomakaukau nei no ke kaua.
E eia hou kekahi, i ka wa e oleloia ana he wa pomaikai ko na la hope, e olelo ana hoi ka ke Akua olelo he wa ia o ka poe nele o ka honua e hooluhiia ai e ka poe waiwai, ka poe waiwai i houluulu hnoi i ko lakou waiwai maka aua ana i ka uku kupono o ka poe ilihune nana e hana ka lakou hana. E heluhelu ia Jakoba 5:1-6. Ma ka pauku ekolu, ua olelo ae ke Akua. "Ua houluulu oukou i na waiwai no na la hope."
I ka manawa o ka la o ka Haku e hiki mai ai maluna o keia ao he hoole maopopo hoi i ka olelo a ke Akua ke ao ana he maluhia a he maalahi.
Aka, ua ao mai ka olelo a ke Akua ia kakou he mau alakai hoolalau keia, i kupono lou e hoonanea kuhihewa i ka maluhia noho ana kino o na kanaka o keia poepoe honua. Ua olelo o Paulo, iaia e kamailio ana no na la hope, "I ka wa olelo ai lakou, he pomaikai, he malu, alaila loohia koke e lakou e ka make." 1 Tesa. 5:3.
Nolaila, ma kahi o ka leo e olelo ana "maluhia a maalahi," e hele aku hoi ke kiai e kukala anku me ka leo nui i ka olelo a ke Akua e keli me ia i haawiia mai ia kakou.
KA HULI PAU ANA I KA PONO AOLE HE AO'NA BAIBALA.
He ano e loa ka milenia maloko o ka Baibala mai ka milenia a ka poe imi auo o ka ke Akua olelo e ao nui ia nei. O ka manao e paa nei i ka noonoo o na Karistiano lehulehu wale, e huli ana ko ke ao a pau mai ka hewa, a e noho ana lakou ma ia kulana no hookahi tausani makahiki mamua o ko Karisto hiki hou ana mai, ua hookumu mua ia Daniela Witby o Enelani, aneane i ka 1680. Aole i lohe ia keia ano ao'na iloko o ka ekalesia o na la mua, kekahi mea kamahao i na he olelo ao keia mai ka Baibala mai. Ma kana mau olelo hoakaka no Mataio 34:30, ua olelo o Kalawina penei: "Aole hoi he kumu o kekahi mea e manao ai e huli ana ko ka honua i ka pono." Ia Lutera e kamailio ana no Ioane 10:11, 16, ua olelo ae penei: "I kekahi poe e wehewehe ana i keia wahi, e huli ana ua kanaka a pau i poe Karistiano. He hoopunipuni keia i hana ia e Satana, i mea e hoopouliia ai ke ao ana pololei, i mea e hiki pono ole ai ia kakou ke ike iho." Olelo hou ae la oia, "E ike aku ana hoi oukou i ka laalaha ana o ka hewa, i lilo aku ai hoi keia ola he mea kuole i ka hoomanawanuiia, e lohe ia aku ai ka leo kanikaa hoi e hapaiia ana, o ke Akua, e hele koke mai me kau kooko ana."
O ka mea oiaio maoli, he au wale no o ka nawa ka milenia o kela @ o ko @ me ke ala @ o ka p@ ka pono, a me ko ka manawa e lukuia ai o Satana i ka wa e hoola hou ia ai o ka poe make iloko o ka hewa. Mamua o ka hoopio pau loa ia ana o ke Satana, e loaa ana hoi he manawa o hookahi tausani makahiki e pokaa hele ai ma keia poepoe honua, a e ike pono ai hoi i ka poino o kana mau hana ma ke alakai ana i kanaka iloko o ka hewa. No kekahi mea i noho hana mau e like me Satana no eono tausani makahiki o ka moolelo o keia ao, aole hoi he hoopai i oi aku ke koikoi kupono e hookau ia maluna ona. Aka aole no keia hoopai e hoopau ana i kona kipi no ka mea ia ia no i weheia ae ai mai ka hoopaa ia, mai ka paa o kona wahi hoopaa, mamuli o ka hoola hou ia ana ae o ka poe hewa, ua hoomaka koke hou ae la oia i kana hana weliweli o ka hoopunipuni, e hana ana hoi e puni hou aku no ka poe i hoola ia o na lahui he mea hiki loa ia lakou ke lawepio mai ma ka ikaika i ke kulanakauhale o ke Akua. Aka ua waiwai ole hoi kaua mau hoao ana: no a mea, e hooiho iho ana ke Akua i ke ahi mai ka lani mai a lukuia lakou a pau. Hoik. 20:7-9. Mai loko ae o keia auhulihia e pau ai o na mea a pau o ka honua i ke ahi, e hoea hou mai ai ka honua hou, kahi no ka manawa pau ole o na kanaka o ke Akua e noho ai me ke kaawale mai ka hoowalewale a ke diabolo. E noho makaukau hoi oukou e ka poe e heluhelu ana i keia.
L. H. G.
KA HAAWINA HELUHELU BAIBALA,
KA MILENIA.
1 Heaha ke ano o ka huaolelo "milenio"?
"He tausani makahiki."
2 Heaha ka mea e hana ia ana i ka hiki ana mai o Karisto? 1 Tes. 4:16.
"No ka mea, e iho io mai no ka Haku mai ka lani mai, me ka hooho, a me ka leo o ka luna anela, a me ka pu a ke Akua; a o ka poe make iloko o Karisto ke ala e mai."
3 A ihea na keiki a Karisto e lawe ia aku ai? Ioane 14:2, 3.
"Ma ka hale oko'u Makua he nui loa na wahi o noho ai: ina aole pela, ina ua hai aku au ia oukou. Ke hele aku nei au e hoomakaukau i wahi no oukou. Ina e hele au a hooakaukau i wahi no oukou, e hoi hou mai no wau, a e lawe ia oukou io'u la, i noho ai oukou kekahi @ ko'u wahi e noho ai."
4 Pehea la ke ano o ka honua nei mahope iho o ko Karisto hiki ana mai? Ier. 4:23, 26. (Isa. 24:1-3.
"Nana aela au i ka honua, aia hoi, ua noonoo, a olohelohe hoi; i ka lani kekahi, aole ona malamalama. Nana aku la au, aia hoi, o kahi i nui ka ai, ua waonahele, a ua hoohioloia ko laila kulanakauhale a pau imua o ke alo o Iehova, imua hoi o kona ukiuki nui."
5 He kanaka no anei kekahi e ola ana maluna o ka honua ia wa? Ier. 4:26 (Zop. 1:3.)
"Nana aku la au, aia hoi, aohe kanaka, a ua hee aku la na manu a pau o ka lani."
6 Heaha aku ana la ka hopena o ka poe i lawe ole ia i ka Lani i ka hiki hou ana mai o Karisto? Ier. 25:31. (2 Tesa. 1:7, 8; Hoik. 19:11.)
"E hiki mai no ka uwalaau, mai na kukulu mai o ka honua: no ka mea, he paio no ka Iehova me ko na aina, e hooponopono no oia maluna o na mea io a pau: e haawi no hoi oia i ka poe hewa i ka pahikaua, wahi a Iehova."
7 Pehea ka loihi o na haipule i hoolaia e noho ai me Karisto ma ka Lani? Hoik. 10:4, hapa hope.
"**A ike aku la au i na uhane o ka poe i okiia ke poo no ka hoike ana ia Iesu, a no ka olelo a ke Akua, a me ka @ i hoomana ole i ka holoholona a me kona kii, aole hoi i loaa kona hoailona ma ko lakou lae, aole hoi me ko lakou lima: ola pu lakou me Karisto a hoomalu pu me ia ina makahiki hookahi tausani."
Ua make ia hoi keia poe, no ka mea e olelo ana a ua "ola hoi lakou." E haawi ana hoi lakou i na hoopai maluna o ka poo hana hewa. (10er. 6:3, 8).
8 I ka manawa hea la lakou i hoola ia ai? Hoik. 20:6.
"Pomaikai a @ hoi ke kanaka @ loaa ia @ kila k@ o @ aka, e lilo @ lakou i poe k@ ke A@
O @
9 Pe@ o
"Aole i ola @ a pau ia m@ makahiki ho@."
10 Heaha la ko @ iloko o k@ makahiki? Hoik. 20:2.
"A lalau aku @a @a i ka dor@gona k@ mo@ oia hoi o ka diabolo, a o Satana hoi, @ iho la ia ia e p@ i na @
11 Ihea la oia e hoopaa ia ai? Hoik 20:3. @ mua.
"A kiola aku la ia ia iloko o ka luahohonu."
12 Aia la ihea ka lua hohonu? Hoik. 9:2.
"Wehe ae la oia i ka lua hohonu; punohu aku la ka uhai, mai ka lua aku, e like me ka uahi o ka umu nui hooheehe hao; pouli iho la ka la a me ka lewa no ka uhai o ka lua."
Oiai ka uahi o ka luahohonu e hoopouli ana @ ea, alaila aia no hoi ka lua @honu @ nua. Ua pili hoi keia i ka honua i kona @ hooneoneo ia ai mahope o ko Kristo hele ana mai e kinai i ka hewa a me kana hana. @
KE MAU ULU NEI.
Ma na moku lawe leta a pau e hiki mau ana ka nu hou io kakou nei no ka ulu @ kekahi kumupilikia a hoopaapaa iwaena o na lahui ikaika o ka honua nei. Ua hana ia nae keia mau kumu kuoo ma o na lahui a aupuni o ke kulana hapa mai o ka ikaika, aka i lilo ia nae he mau pono nui ko lakou e lilo ai he mea hoopoino i kekahi o na mana nui o ke ao ke lilo aku i kekahi o keia mau mana ikaika a apuepue nei i na kulana e hookahua pono iho ai ko lakou kulana makaukau no ka wa @ ulu mai ai o ke kaua nui e kau kehakeha nei me he pahi wakawaka ma ka lima o ka anela naua e hooahulau a luku'i ko ke ao ke hiki mai ka manawa.
O kekahi o na hana hope loa a Ruaia i hoohana mai nei, oia no ka onoonou malu ana i kana mau hana ma o Kina la, ma ka hooliloia ana mai o kekahi pono nui i ka Hui Hookele Mokumahu Moana Rukini, o na aekai o Oheefoo, i hookuleana mua ia e kekahi hui Beritania.
Ua hoike aku hoi ka Hope Kuhina o na Aina e o Enelani, Geo. N.Carson, imua o ka Ahaolelo Makaainana i ka la 14 o Mei nei, ua hoouna mai hoi ko ka Moiwahine Beritania Kuhina Noho ma Pekiua i kekahi olelo tele garapa e olelo ana, ua haawi aku hoi o Kina i kekahi pono i kekahi Hui Kalepa Rukini ma Cheefoo; i lilo hoi he kumu e hoopilikia ai i kek kuleana mua o na Beritania. Ua hoike pu ia mai no hoi i ke aupuni, ua waiho ke Kuhina Beritania e noho la ma Pekina, i ka olelo hoakaka mua, i ke aupuni o Kina, e hoopaaia aku ana hoi maluna o Kina na poho a me na poino a pau e ilihia ana maluna o na pono o na Beritania ma keia ao ana aku i keia pono i ka Hui Rukini.
Ke hui ia aku keia me ka lilo ana o kekahi mahele nui o Kina i kapaia ka mokuaina o Manohuria ma ke Akau Hikina e lilo hoi i wahi hoolala a hoomoe i na alahao a @ e like me kona ike he kupono, ua iwakalua makahiki, malalo o kekahi kuikahi ma@ a ke hui ia aku hoi me kekahi mau hana e ae a @ia e hoo@ i, ma @, Tureke, Perreia, Aigupika, Saudana, a me A@ i kakooia a hui pu ia e ke aupuni Farani he mea ia o ke ao e ike iho ai, oia ko @ ka maluhia o ke ao o ka manao kapuku o ua lahui ikaika, a ke kokoke loa aku @ hookui a uluamahi ae he kaua @ e ku ai i na lahui a pau i ke kaua a me ka luku aku luku mai.
Ka poe i hoopaa ia lakou iho ma ke Keena Hoopaa inoa, ponoi he nui: 1200 - i @ Iapana, 436; Na haole 362, Hawaii 364, Pake 339, Pukiki 14; Na lahui e ae.