Ka Oiaio, Volume I, Number 92, 8 May 1896 — Page 1
This text was transcribed by: | Aldann Rico |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/
Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.
OIAIO PUKA LA
KA ANE-KARISTO.
I mea e komo ole ai na manao kuhihewa i kona mau hoahanau no ka hiki hou ana mai o Karisto, ua kakau aku hoi o Paulo i kona mau hoahanau ma Tesalonika penei: “ * * e hiki e mai ana no mamua ka haule ana, a e hoikeia ai ua kanaka la o ka hewa, ke keiki o ka make; ka mea i kue mai, a i hookiekie ae la ia ia iho malupa o na mea a pau i kapaia he Akua a i hoomania hoi; oia hoi, me he akua la e noho ana iloko o ka luakini o ke Akua, e hoike ana iaia iho oia ke akua.” 2Tesa. 2:3, 4.
Ua hoike ia aku no hoi ia Daniela, ke kaula, keia kanaka hookahi no o ka hewa malalo o ka hoailona o kahi pepeiaahao uuku, Dan. 7:8 – 25. Ua kamaaina loa hoi i na mea a pau i maa i ke kakau moolelo ua mahelehele io ia no ka Emepaea o Roma mawaena o na makahiki 351 a me 476 A. D. O keia mau aupuni he umi, oia no naaupuni o ka Franks, Alemani, burgundians, Vandals, Suevi, Visigoths, Anglo-Saxons, Ostrogoths, Lombards, Heruli, Na Lahui Barberiana mai ka Akau mai nana i hoopio ka Emepaea o Roma. Mai waena ae o na aupuni he umi i kupu ae ai ke aupuni uhane o ka hoomana pope, he ekalasia i hoohuiia me ka mana o ke aupuni kanaka. Ua hoao hoi keia mana e mana iho maluna o keia honua, aka aia hoi kekahi mau aupuni ekolu e kue ana i ka hoomana pope. O keia hoi na aupuni o ka Heruli, Vandals a me Ostrogoths, ka poe e kue ana i ka hoomana Kakolika a e hahai ana i na ao ana a Ariusa.
i ka 493 ua hulihia ka Heruli i na mana Kakolika. I ka 533 A. D. ua kaua aku ka Empera Justiniana i ka Astrogoths a me ka Vandals. I a makahiki no oia i hooliio ai i ka Pope oia ke poo o na ekalesia a pau a oia ka Vandals. Ia makahiki no oia i hooliio ai i ka Pope oia ke poo o na ekalesia a pau a oia ka mea nana e ao aku na mea a pau e kue ana i ka hoomana Kakolika. Oiai hoi e kae ana ka lahui Astrogoths a me ka Vandals i ka aoao Kakolika, ua hiki ole hoi keia olelo kuahaua a ka Emepera ke lilo i mea mana a hiki i kona hoopio ana ia@ aua a elua, ai hooko ia ai hoi ma ka hoopioia ana o ka hope o laua i ka 538 A. D. Ia manawa i lilo ai ka Pope oia ke poo o na ekalesia a pau. A mai keia wa hoi e heluia aku ai kona noho mana ana ia ano.
I hoailona ai i kona lanakila ana maluna o na aupuni Ariusa ekolu, oia ke kumu mai o ke kalaunu kukolu o ka Pope e papahi nei a hiki i keia la, e kalaunu i ike oleia ma ke poo o na moi e ae o ke ao nei. Ua kapa iho keia hoomana iaia iho he hoomana Karistiano, aka, he ane-Karisto nae kona ano, no ka mea, ua hoonoho ae oia iaia maluna o ke Akua (2 Tesa 2:3,4,) a ua hookuleana iho uona ka mana e hiki ke hoololi ae i ke kauawai o ke Akua. Oiai he nui no na Karistiano iloko o ka ekalesia Roma he ane-karisto nae ke ano o ka hoomana Pope, aka nae, e like me ka olelo ma 2 Tesa ionika 2:7,8, e kinai ia aku ana no hoi ia hoomana e ka nani o ko Karisto hele ana mai i kona hiki alua ana mai
Aole i pau.
HAAWINA HELUHELUJ BAIBALA.
KA PEPEIAOHAO LIILII.
1 Pehea ka Daniala i hoike mai ai ke ano o ka papeiao hao liilii i kupu ae iwaenokouu o na pepeiao hao he umi? Dan 7:8
“I ko’u noonoo ana i ua mau pepeiaohao la, aia hoi kupu mai la iwaenakonu o lakou: kekahi pepeiaohao uuku uhukiia ae la imua ona na pepeiaohao mua ekolu: a iloko o ua pepeiaohao uuku la, aia hoi, he mau maka me he maka kanaka la, a he waha hoi e olelo ana i na mea nui.”
2 Heaha ke ano o keia pepeiaohao wahi a ke eolelo? Pauku24.
“A o na pepeiaohao he umi noloko mai no o keia aupuni, he mau alii ia he umi e ku mai ana; a o kekahi mea e ku mai ana no mahope o lakou; aole like ia me ka mea mua, a e luku hoi ia i nalii ekolu.”
He aupuni hou e ulu ana iwaena o na aupuni he umi o Roma, a e hoopio ana ekolu o lakou.
3 Ka amana kea mahope mai o M. H. 476, i hoopio ekolu o na aupuni he umi o Roma?
“Ka ekalekia ia o Roma i huiia me ke aupuni a lilo he mana ikaika maluna o na aupuni o keia ao. Ke kapa nei makou ia mana ka mana Pope.
4 Owai keia mau aupuni ekolu i hoopioia a i ka manawa hea?
“O na Heruli i ka M. H. 493, na Vanadala i ka M. H. 534 a me na Osotorogota i ka M. H. 538.
5 Heaha ke ano o kela olelo, “He mau maka me he kanak la?” Pauku 8 hapa hope.
“Aia hoi, he mau maka me he maka kanaka la, a he waha hoi e olelo ana i na mea nui
“Ke hoike mai nei i ke ano maalea me ka ike hoohonu.
6 Pehea ka hoomaopopo ana ike ano kamailio o ua pepeiaohao la? Na Pauku 8 hapa hope loa a me 25, hapa ekolu (3 clause.)
“Aia hoi he mau maka me he mau maka kanaka la a he waha hoi e olelo ana i na mea nui.”
“ A e olelo ia i na mea nui ku’e i ka Mea kiekie.”
“Ua kapa o Pope Leo X ia ia iho. “Ka Liona o ka ohana Iuda.” Ua ae hoi o Leo XII e kapaia oia iho “Ka Haku ko kakou Akua.” Ke olelo mai no hoi ka Pope he oiaio kina ole kona mau kauoha ka mea i pili i ke akua wale no (E heluhelu hoi Dan 7:20,2 Tesa 2:3,4)
7 Heaha ka hana a keia mana aupuni i na haipule a ke Akua? Pauku 21, 25 hapa elua
“Ike aku la au i ua pepeiaohao la e kaua aku ana ia i ka poe haipule a lanakila ia maluna o lakou”
“A e hookaumaha aku ia i ka poe haipule o ka Mea kiekie loa.
8 Ua hoamau anei ka pae Pope i na kaaaka o ke Akua? Ae Aole emi mai i na miliona he kanalima i pepehiia a make e ka mana i kapa ia ia iho ka Ekelesia a Karisto.
9 Peha e hana aku ai ka poe Pope i ke kanawai a ke Akua. Pauku 25 hapa ekolu.
“A e manao iho no ia e hookahuli i na manawa a me kanawai.”
“Ua manao anei na Pope he mana ko lakou e hoololi i na kanawaia ke Akua? Ae. Ke i mai nei na “Dacretalia” Roma “He mana ko ka Pope e hoololi i na manawa, e hoopaa i na kanawai a e hoonoa i na mea a pau, e laa pu me na ao ana a Karisto.”
E hoomauia E. H. G.
Mai poina na makamaka i ke kuai hoopau ma ka hale kuai o L. B. Kerr. He 30 i-a kalakoa paa no hookahi dala.
No ka poe pena a pia i ka helehelena a loaa no ka pia aala “Romana” ma kahi o Hobron ma.