Ka Oiaio, Volume I, Number 85, 29 April 1896 — Page 1
This text was transcribed by: | Debbie Tanaka |
This work is dedicated to: | To the customers of mauirulez.com |
Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/
Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.
BUKE I. HONOLULU, APERILA 29, 1896. HELU. 85
OIAIO PUKA LA
NO NA AINA KAHIKO
NA KULANAKAUHALE I NALOWALE A LOAA HOU AKU.
M@ le II.
KA AINA O KA ISERAELA.
"Ia la no, hoopaa iho olaia i berita me Aberahama, i ka i ana mai. Ua haawi aku no wau i keia aina no kau poe amo, mai ka uliwai o Aigupika a hiki aku i ka muliwai nui, ka muliwai o Euperate." Kin. 25:18.
MOKUNA I.
KA AINA I KAUOHAIA.
(hoomania mai.)
Ua ku hoi keia mau hana hoopoino mamuli o na powa a na Bednina, kekahi o na mamo nohoana lewa o ka waoakua, a me ka maluhia ole o ke ola kino a me ka waiwai i ke ko o keia mau hana. Ua like no ka laka ole o keia lahui me ka mea i wanana mua loa ia no ko lakou kupuna, no Isamaela, he enemi hoi no na lahui kanaka e aku a pau: pela lakou no ekolu tausani makahiki a keia la; a me he la i ka ike aku aole loa he wahi mana iki o ke aupuni Tureke maluna o lakou. Iloko o kekahi mau makahiki i hala mamua iki aku nei, ua powa io lakou i na kunalakuhale liilii, a me na huakai kaihele ma na kamelo, imua ponoi o ke alo o Ierusalema, kahi ikaika o ke aupuni ma Palestine, aole nae i aa ia aku e hoopio a e hoopai ia aku. Aka, o na haawina iho la no keia mau hana mamuli o ke ano o na hooponopono ana a ke aupuni Tureke. Aole hoi oia he aupuni i kumukanawai; aole ona mau aha hookolokolo, a he mau kiure. Ua lawe kaokoa ae ka 'lii Suletana nona ka aina a me na mana a pau. Aole hoi he kaulike o ka auhau ana. Ua kuai ia aku ka ohi ana o na auhau i ka poe e koho kiekie ana, a o ka poe laki ma ke koho ana e ike mau ia ana, o lakou no na luna oihana kiekie, a mai a lakou aku e mahelehele hou ia aku ai. O ka hopena o keia mau hana, e hookaumaha mau ia ana ka lehulehu, a ua uwi maloo ia hoi kanaka a hiki i ko lakou uiha a molowa ana i ko hooikaika no lakou iho e oi aku mamua o kahi pono iki e hala ae ai ko kela a me keia la. Mamuli o keia mau hana omo koo a na luna nui o keia aupuni ua an@i ia ka lehulehu a ua pio na haawina manaolana o ke kanaka. Ua auhau ia ka lahui ma na mea a pau a hiki aku i kana laau hua ai e kanu ai no kona ola iho. O ke ea paha ka mea i koe aku.
Ina he oiaio ka hookahi hapa o na hana uahoa hookikina, i hoike akea ia, eia ke hoolana ia nei maluna o na kanaka e na luna ohi auhau, alaila, ua oi aku ko lakou ino mamua o na luna ohi auhau o ka wa kahiko. Ma keia ano, ua onou ia na kane kino ikaika kupono e lilo i koa no na puali kaua o ke aupuni, a o na wahine a me na elemakule wale no o ka poe oo kai koe aku, a na na wahine e mahi ka aina a e hooponopono i na hana e pili ana i ka nohoana. E hoohana ia ana lakou e like me na kauwa kuapaa; aole ke kulana o na wahine i like me ko na kane, aka, e like me ke ano o na aina o ka Hikina, he hoohaahaa loa ia ke kuli na o na wahine. He kiekie ka ikaika o na wahine mamuli o ko lakou hoohana mae ia i na hana oolea. Iloko o kekahi manawa o ke kau hope loa mawaena o Rusia a me Tureke, ua hoike ae la hoi na wahine i ka ikaika kohu kane o ko lakou kino, penei: ma kekahi hooili kaua ana, ua lilo aku hoi i na Rukini kekahi papu kaua; maloko o na papu la ua loaa aku kekahi mau wahine lehulehu wale, a oiai he palupalu ko lakou ano maa mau, ua olelo aku hoi ke 'lii koa ia lakou e hookuuia aku no lakou, a ua ae ia hoi kela a me keia wahine e lawe aku i kana mea e makemake ai e like me ka hiki ia ia; mamuli o keia lokomaikai, ua hoopahaohao ia iho la ka 'lii koa ia wa, no ka mea, i ko lakou wa i lawe ai i keia lokomaikai o@, ua ike aku la oia i keia poe wahine a pau e huli hoi ana me kekahi kane maluna o ko lakou mau kua.
Ma ke aupuni Tureke, malalo o ke kanawai ua hiki ke lawe wale ia na kane i poe koa, a aole hoi e ae ia e noho pani ia mai kahi o kekahi mea i ku ma ke ohi ia ana. Aka, o ka mea kupanaha e ikea ana, ia o ka lanakila mau o ka kuonoono i hiki ke hoolawa aku i ka waiona Backsheesh; aole he ike ia aku o kekahi o keia poe e poholo aku ana ma ka ohi ia aa. Ua olelo ia no hoi ma ke kanawai he hookahi kane e ohiia mai kela a me keia ohana ae; aka no ka oi aku o ka makemake ia o na koa no ka lawa ole ua moe keia olelo o ke kanawai, a ua pono ohi wale ia aku hoi na kane a pau o ka ohana i kupono na makahiki. Maloko no hoi o ke kanawai ua hookoe ia na keikikane hanau kahi a me ke kanemare e noho wahine ana a hiki ol i ka wahine ke malama i kona ola ana, aka ua kapae pu ia no hoi keia pono o na kanaka ma ke kanawai, a e hapuku ia ana na mea a pau koe ka poe hiki ole maoli no o na ohana ilihune a me ka poe kipe ole i na luna aupuni. Mahope iho o kekahi koho ia ana o kekahi mea e lilo i koa, ua aeia aku hoi oia e noho he mau pule me kona ohana, aka, ina hoi oia e hele ole mai i kona wa e makemake ia ai, alaila ua lalau koke ia aku la ka mea i pili loa iaia - ka makuakane a o kekahi hoahanau ponoi paha ona - a hoopaa ia nona, a pela hoi e paa ia ai a hiki i ka loaa a hoike ana aku paha o ka mea i lilo he koa, a i ka wa hoi e loaa ai o ia mea ua hili ia iho la oia me ka hauna uahoa kakauha no ka holomalu me kekahi hili kaula aawe lehulehu.
Ua hiki ole hoi ia kakou ke hoomaopopo i kekahi mea i oi aku ka hoehaeha mamua o ka mea i ike ia i ka wa o na kane e haalele mai ai i ko lakou mau ohana. Ia wa, e akoakoa ana na ohana, na makamaka a me na hoa'loha, ma kela a me keia kauhale, a hookahi mea e lohe a e ike ia ana, oia no ka leo walohia kumakena o na wahine me na keiki, na makua, na ohana, a me na makamaka, he mau hora. Ua uhiia iho la na mea a pau me ka eehia o kekahi ulia poino no, a i ka wa o na koa e maki aku ai ua like ka lakou huakai me he hoolewa la no keilina kupapau.
Aole i pau.
Ua hooenuiia na lole merino a me halua ma kahi B. F. Ehlers (Bainaba.)