Ka Oiaio, Volume I, Number 77, 17 ʻApelila 1896 — Page 1

Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/

Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.

BUKE I.         HONOLULU, APERILA 17, 1896.  HELU 77

OIAIO PUKA LA

NO NA AINA KAHIKO

NA KULANAKAUHALE I NALOWALE A

LOAA HOU AKU.

MOKUNA VI.

Assouana—Na luakalai pohaku o Syene—Ke ano o ka hooneenee ana i na Pohaku nunui—Na waimimilo o ka Nile—Aitiopa Kahiko—Mokupuni o Philae—Kahi hope loa o ka hoomana Kii—Na Kii pohaku-kalai anoe—Aboo Simbela—Ke ko ana o ka wanana.

Maloko o kekahi o na wahi o ua kahua o na halepule, aia hoi kekahi kii o Kaisera e hoomana ana ia Isis, a ma kekahi wahi e aku hoi e poni ana ke Akua wahine ia Kaisera, o keia mau kii ua kalai ia a na pena ia me ka nani. Ua koike mai hoi na kii o keia ano, aole na alii nai aupuni i kaua aku ia Aigupika, i hoao e hoopau i kona mau ano hoomana ana. Nolaila kakou e ike nei ma na ano o ka aina, aole ha poe Helene a me ka poe Roma i hoopaa aku i ka olelo a me ke ano o na hoomana ana a ka lahui kahiko o Aigupika, a i hoopaaia ai hoi na inoa o Alekanekero, na Ptolome a me na Kaisera ma na hoailona kalai ma na paia o na luakini maanei a ma kekahi wahi e aku o Aigupika.

            Iwaena o na kii kalai paahaohao iloko o kekahi o na wahi e pule ai o ka luakini, aia hoi kekahi kii o ka La Hookolokolo hopeloa. Ma keia kii, ua hoike ia o Osiris, ka lunakaunawai o ka poe make, e noho ana ma ka noho alii; e ku kokoke ana hoi o Phot@, ka anela hoopaa i ka moolelo, i ka noho alii me na mea kakau ma kona lima kahi hoi e kakau ia ai ka moolelo o na mea a pau a ka mea make i hana ai; o Horus hoi ka anela ia ia ke kaupaona ana i na hana a pau i hana ia maluna o ka oiaio, a i ka manawa hoi o ka uhane o ka poe make e hookipa ia aku ai iloko o Ameneti kahi o na uhane i kaa aku iloko o ka make e noho ai ua kau mai la hoi ka Lunakanawai i ka olelo hooholo maluna o lakou, a ua hookuu ia hoi kekahi poe iloko o ka hale alii o Osiris, kahi o ko lakou noho hauoli mau, a i ole hoi ua hoololi ia lakou iloko o kekahi manu o holoholona paha, ke mea maa mau nae, e loli ana he puaa, a ua hoihoi hou ia mai paha iloko o ke ao ma ke ano puaa, “e eku, e nuu-a puaa, a e make.” Me he la, o keia iho la ko lakou manao no ko kakou noho ana hoaoia, ka noho ana hoi a kekahi poe kahuna e hoala hou nei ma ke ano oia iho la ka noho ana hoao alua ia ana o kakou, e ao ia nei e na kahunapule he mea hou, na manao i ia loa ia o ka poe kahiko o Aigupika, a i hooliloia hoi i keia wa he mea hoohiala ai kuhikuhi na Kahunapule i na anaaina naauao o keia au.

            Ua ike ia hoi ma keia, ua loaa i ka poe Aigupika ka ike koiuiu i ka noho ana aku o keia hope aku, aka, aole nae hoi o ke “ola a me ka mau loa i hoike ia e ka malamalama o ka Euanelio.” Ua manaoio lakou i na olelo ao e loli aku ana ka uhane ke make ke kino a komo aku hoi iloko o kekahi manu, a holoholona paha, a mahope o ke kaahele ana iloko o kekahi mau kulana o ka hoopai, a hoomainae ia ana, ua hoi hou ae la ka uhane a kino kauaka hou iho la.

            Aka, o ka mea kamahao loa e pili ana i keia heiau aia uo ia iloko o kekahi wahi halepule ma ke po@o ke alapii pohaku e pii aku ai a hiki aku i kahi i ku ai o ka luakini maoli, kahi o Oisiris i hoike ia ai iloko o kona kino pohihihi, he hoike ana ano o ke Akua ma ke kino kanaka ma keia honua, no ka pono a me ka pomoikai o ka lahui kanaka, aka, na kue ia ma kana misiona i hele mai ai a hoomake ia hoi e Typhon, ke kupua ino o Aigupika. Mahope iho mae ua hoola hou ia ae lao Osiris luku aku la hoi ia Typhon a lilo ae la oia he lunakanawai no ka poe make, a he alii no Hades (ka luakupapau.) E pau ana na mea make a pau i ka hele aku iaiua o k@ noho lunahookolokolo ana, kahi o lakou e kala ia ia mai ko lakou mau kewa a komo aku hoi iloko o ka noho ana hauoli mau, a i ole e kipaku ia aku ai mai kona alo aku e like me he holona la.

            Ma keia kakou e ike ai i ka pili loa o ke ano o keia kii kalaiiai ke ano o ka moolelo o ka Karisto misiona a he nui hoi ka poe i hoopohihihi ia e ike pehea la i loaa ai i na Aigupika keia mau ano o ko Karisto hele kino kanaka ana mai a me ke ano o kana oihana. Ia’u hoi, ua maopopo loa no ke kumu o keia ike ana. Ua hookomo mua loa ia hoi ke ao ana Karistiano ma Aigupika.

            Ua pahola hikiwawe aku la hoi ma o ka pii ana a ka muliwai Nile, a i ka eha o ke keneturia, ua lilo hoi oia ka hoomana puni o Aigupika. O keia mokupuni o Philae oia kahi hope loa o ka hoomana kii i noho ai iloko o ka Emepara o Roma mamua o ka huli pau ana mai o ka aina i ka hoomana a Karisto, no ka mea, ua heluhelu makou ma kekahi mea i hoopaa ia ma keia wahi halepule e oleloia nei, a ua ao ia mai hoi makou, (ka mea nana keia moolelo Mr. de Hass) ua hoomana ia no o Isis a me Osiris ma keia Philae a hiki mai i ka A.D. 453, he keneturia mahope hoi o ka hoopauia aua o ka hoomana kii ma Aigupika, malaloo kekahi olelo kuahaua. A aole no hoi anei he mea i hiki ke hoomaopopoia ua loaa aku i ka poe hoomana kii, ia lakou e noho hui ana me na Karistiano iloko o keia mauawa, kekahi mana aoan pololei o ke ano papalua o Karisto? A he mea kupono i ke ano kanaka no lakou ihe, ia lakou i ike ai i ko lakou hoomana e make iho ana, e lawe mai hoi a awili iho i kekahi o ko ka Mesia Karistiano ano i ke ano o ko lakou mau Akua i punahele nui ia lakou.

Aole i pau.

            Ua loaa mai ia makou kekahi buke moolelo liilii e pili ana i na wahine o ka au kihiko, i hakuia e ka Makuahine W. S. Rice. Mau no ka ikaika o ka noonoo a me ka imi ana i ka mea oiaio e pili ana i pa wahine.