Ka Oiaio, Volume VIII, Number 4, 20 March 1896 Edition 03 — Page 1

Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/

Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.

 

NUPEPA KA @

 

"O KA PONO KA AIALII @ OLA AI KA AINA"

 

Buke @           Honolulu, H. L. Maraki 20, 1895.      Helu 4.

 

NA

Keehina io Karisto La.

 

@

 

KA HAI ANA I KA HEWA

 

(H@).

 

            O ka poe i @ ole i ko lakou mau @ imua o ke Akua me ka @ai aku i ka hewa imua ona, aole no lakou i hooko i ka mea mua e ae ia ae. Ina aole i mihi @ kakou me ka mihi "e mihi ole ia'u." aole hoi me ka haahaa o ka mau a me ka pepe o ka uhane i hai aku ai i ko kakou maa hewa o hoowahawaha ana i ko kakou laweha@ ko kakou mihi ana @ua o ke Alana@ @ aole kakou i imi, aole no kakou @ i ka ma@ mai ke Akua mai. No ko @akou @ ole i ko kakou mau @ hooko i na kuhikuhi ana o ka olelo oiaio, nolaila wale no ke kumu o ka loaa ole i ke kalaia ana o na hewa i hala. He maopopo lea na ao ana i pili i keia mea. O ka hai ana i ka @ewa, ina no pal@ he akea a ina paha ma kahi mehameha, he pono mai ka naau mai, a hai ia me ka ana ole. Aole he pono ke koi ikaika ia ka lawehala e hai i ka hewa. Aole he pono ke hanaia me ka mama wale, aole hoi e @ popo ole i ke anoe ino loa o ka hewa. @ pono i maopopo loa ka @ i na hewa au i hana a@.

            I na la o Samuel, ua a@ na kanaka o ka @ mai ke Akua aku. No ko lakou mau hewa na pilikia lakou: no ka mea @a pau ko lakou manaoio i ke Akua, na ilio aku ko lakou ike ana i kona mana a me kona naauao e hooponopono i ka lahui @a lilo aku ko kakou hili@ i kona mana e pale aku i @ hoopono i ko lakou aoao. Ua @ lakou mai ka Luna mai o ke ao @ makemake a hooponopono e like me @ lahui e @ ana ia lakou. Mamua o ka @ i @ na hoopuka ak@ lakou i keia @ maopopo "Me na hewa a pau a makou @ makou i keia hewa hou, o ke noi ana @ 12:19. O a@ hewa la a @ i @, oia ka lakou i a@ aku. Ua hookaumaha ko lakou aloha ole i ko lakou maa uhane, a ua hoo@ lakou mai ke Ak@ mai.

            Aole e ae ia ka @ ana i ka hewa @ Akua ina aole @ mihi @ ka huli ana mai ka hewa mai. He pono ke hoololi @ ia ka noho ana e hookaawaleia na @ a pau i @ aka i ke Akua. Oia ao ka kope o ka mihi io @a ka hewa. O ka mea a kakou e hana ai @a hoike lea ia imua o kakou: "E @ oukou, @ hoomaemae hoi e waiho aku i ka oukou ha@ hewa @ a ao i ka @ maikai, @ imi i ka hoopono, e alakai pololei i ka mea i hookaumahuia; e hoopono i na keiki @ i na wahi kanemake. Isaia@ 17. E@kiela' 33:@5. @ e hoihoi aku ka mea hewa i ka waiwai kaohi a @ a ua hoihoi aka hoi i ka waiwai ana i lawe ai, a @ hele hoi ma na kanawai e ola @ ka h@ hewa ole; e ola io no ia, aole ia e @ mai nei o Paulo, i kona kamailio ana @ ka mihi, "Aia hoi, o na @ a la a @ i @ 'ia ai ma ka ke Akua, he nui ka ikaika @  oia @ nui, oia, he manao ikaika @ na mea a pau, na hoike @ he hala @

            Aia @ @ hewa. aole i @, aole h@ hana'i; a @ aole i @ ka ma@ @hewa o ka Uhane Hemolele, @ ana ia iloko o ka powehiwehi aole i ike pono i k@. Aole i oia@ me ka manao ikaika @ i kela ae ana i keia @ ana o @ pu ia he olelo @ oia i @ kela a me keia mea i hoahewaia ai oia.

            Mahope o ko Adamu Laua me Ewa ai ana i ka hua i papaia, ua piha laua me ka hilahila a me ka makau. I kinohou ua imi wale no laua i ka pale ana i ko laua hewa, a i p@kele laua mai ka hoahewa ana o ka make. I ko ke Akua ninau @ no ko laua hewa, pane @ a Adamu e hoahewa pu ana i kona hoa ka wahine au i haawi mai na'u napa no i haawi mai i ko ka laau, a ai iho la au." Kau iho la ka wahine i ka hewa maluna o ka nahena, e i ana. "Na ka nahesa wau i hoowalewale mai, a ai iho la au." Kinohi 3:12, 13. No ke aha la kou ae ana ia ia e komo mai iloko o Edena? Oia ke ano o kana mau ninau i puka mai loko mai o kana olelo pela no kona hewa; pela i kau aku ai oia i ka hewa maluna o ke Akua. Na ka makua o ka wahahee me ia no ke ano o kana mau olelo hoapono iaia iho, a ua hoikeia e na keiki kane a me na kaikamahine a pau o Adamu. Aohe i hookomoia mai @a hai' @ keia ano e ka Uhane o ke Akua, aole hoi e ao ia e ke Akua. E alakai ana ka mihi io e auamo i kona hewa iho, a e hai aku me ka hoopunipuni ole a me ka hooka@ ole. E like me ka @ pepa, aole e hapai ana i kona mau maka i ka lani, a kahea oia, E ke Akua e aloha mai oe ia'u ka mea i hewa," a e hoaponoia na mea hai aku i ko lakou hewa; no ka mea e hoike o Iesu i kona koko i mea e kokua ai i kauhane mihi.

            Ke hoike mai nei na kumu hoohalike o ka ke Akua olelo i ke ano oiaio o ka mihi a me ka hoohaahaaia na: aole he manao pale i ka @ aole @oi he manao hoapono ia ia iho. Aole i @ai o Paulo e pale aku i kona hewa: ua hoahewa loa ia ia iliio, me ka imi ole e hooemi i kona hewa. Ke i mai nei: "Hana paa iho laau i na haipule he nui maloko o na halepaa@, ua loaa ia @ ka mana no ka poe kahuna nui a ia lakou i p@p@hiia ai owau no kekahi i hoahewa pu aku ia lakou. Hoopai pi@ aku la au ia lakou malalo o na ha@ a pau, a koi aku la au ia lakou e olelo @ a no ko'u ukiuki loa ia lakou, hoomaau aku la au ia lakou a hiki i na kulanaka@hale o na aina e." Oihana 26:10,11. A ke olelo mai nei ia me ke kanalua ole, "Ua hele mai o Karisto Iesu i ke ao nei, e hoola i ka @ no ko lakou m@ oi." @Tom, @5.

            E hoomaopopo no ka poe haahaa a pepe ma ka @a, i hoopioia e ka mihi io, i kekahi hapa o ke aloha o ke Akua a me ke kumukuai o Ka@ e like hoi me ke keiki e hai ana i kona hewa mana o ka makuakane aloha, pela e lawe mai ai ka mea mihi io i kona mau hewa a pau imua o ke Akua. A na kaka@ia: "Ina @ hai aku kakou i ko kakou hewa, he oiaio mai no ke Akua a he lokomaikai i ke kala mai i ko kakou hewa, a i hoomaemae mai ia kakou mai na mea pono ole a pau." @ Ioane @:9

KA HOOLAA ANA.

            O ko ke Akua olelo hoopomaikai keia "E imi mai no oukou ia'u a loaa, i ka wa e imi ai oukou ia'u me ko oukou mau a pau." @ 20:13. He pono ke hooliloia ka naau a apau i ke @kua, a i ole ia aole loa e hoohuliia kakou mamuli o kona ano. Ma ko kakoku ano maoli na enemi kakoku i ke Akua. Ke hoike mai @ ka Uhana Hemolele i ko kakou ano p@nei. "Make iloko o na hala a me na hewa." "Ua pani ke poo i ka mai, ua maule hoi ka mau a pau." "Aohe wahi ola maloko olaila." Ua @aa kakou iloko o ka pahele a Satana: @awe pi@ ia e ia ma kona makemake." Epe@ Isaia @ 2 Tim, 1:26, Ke makemake @ ke Akua @ Hoola ia kakou, @ hoo@ ia kakou. Aka, he pono ia kakou e haawi lilo aku kakou ia kakou iho ia ia, i hoololiia a pau, i ho@hanau hou ia ke ano @olookoa.

            O ke hana ana ia oe iho, oia ka oi o na kana a pau. O ka hooiilo @ ia oe iho me ka hookuu ana i na mea a pau mamuli o ka makemake o ke Akua, he paio ia; aka h@ pono ke ae uku ka uhane i k@ Akua mam@a o ka hanau hou ia ana iloko o ka hemolele. Aole i @ ke aupuni o ke Akua maluna o ka ae makapo aku a me ka ho@ kupono ole ana, e like me ko Satana @kemake @ hoike mai ai. Ka koi mai @ Akaa mamuli o ka noonoo pono a me ka l@ehala. "E hele mai hoi, e kike kakou, @hi a Iehova." Isaia 1:18. Oia ke komo @ ka mea nana @ Akua me ka ikaika i ka mamo o @ Aole ona makemake i ka hoomana @ ole ia me ka ae oluolu a me ka manao maikai. Ina i ka@hiia ka ae ana o ke kanaka, aole e ulu pono ka noonoo a me ke ano pono; e lilo ana ia i mekini wale no. Ke makemake nei ke Akua i ke kanaka, ke pookela o kana mau mea i hana'i, e ulu ae a loaa ke kulana kiekie loa ana e hiki aku ai. Ke waiho mai nei ia imua o kakou i ke kiekie o ka pomaikai@ kahi i ana i makemake ai e alakai aku ia kakou ma kona lokomaikai. Ke kono mai nei ia @akou e haawi aku ia kakou iho ia ia, i hana @ oia i kona makemake iloko o kakou. E@ ka mea i koe mai no kakou, e koho ina paha@e h@ kuuia kakou ka pio ana i ka hewa, i komo aku kakou iloko o ke kuokoa nani o na keiki a ke Akua.

            I ko kakou haawi ana aku ia kakou iho i ke Akua, he pono ia kakau e wa@ aku i na mea a pau e hookaawale ana ia kakou mai ona mai. Nolaila ke i  mai nei ke Hoola, "Pela hoi kela mea keia mea a oukou i haalele ole i kokna mau mea a pau, aole e hiki ia ia ke lilo mai i haumana na'u" Luka 14:33. O kela me keia e kano ana i ka mau mai ke Akua mai, he pono ke waihoia aku.

            O ka waiwai o keia ao oia ke ak@ o ka lehulehu. O ka puni dala, ka makemake nui i ka waiwai, oia ke kaula hao gula i na@naki aku ai ia lakou i a Satana. Ua hooma@ ke kaulana a me ka hanohano o keia ao e kekahi poe e ae. O ka noho oluolu a me ke kaawale mai na hana kaumaha mai ke kii akua o kekahi poe. Aka he pono ke uhakiia keia mau mea paa a pau. Aole hiki ia kakou ke noho he hapalua no ka Haku a he hapalua no ke ao nei. Aole kakou he mau keiki na ke Akua, ina aole nona wale no kakou. O kekahi poe e imi ana e hookauwa i ke Akua, oiai ke hilinai nei lakou i ko lakou hooikaika ana e malama i kona kanawai, e loaa ke ano maikai, a e loaa ke ola. Aole i hoopalupalu ia ko lakou mau naau e ka manao hohonu no ke aloha o Karisto; aka ua imi lakou i na hana o ke ola Karistiano, i komo aku ai lakou i ka lani. Aole waiwai ka hoomana oia ano. Aia a noho o Karisto iloko o ka  naau, alaila e piha ka uhane me kona aloha, me ka olioli o ka noho pu ana me ia, a e pili aku ka naau ia ia; a ma ka nana ana ia ia, e hoopoina ai kakou ia kakou iho. E lilo ana ke aloha ia Karisto i kumu hana no kakou. O na mea i ike i ke alolihoi o ke Akua, aole e ninau ana lakou no ka mea emi e haawi aku ai, i mea e pono ai imua o ke Akua; aole lakou i noi aku no ka pono emi mai, aka na imi lakou i ka pono kina ole e like me ka makemake o ko lakou Hoola. Me ka iini nui ke hoolilo nei lakou i na mea a pau, me ka hooikaika ana e like ka nui me ka waiwai o ka mea a lakou e imi nei. Ina i ole keia aloha hohonu, he mea ole ka hooia ana ia Karisto, he kamailio wale no, he hana mamuli o na rula, he mea hookaumaha wale.

            Ua manao anei oe he mohai oi aku mamua o ka pono keia haalele ana i na mea a pau no Karisto? E ninau oe ia oe iho. "Heaha ka Karisto i haawi mai ai no'u?" Ua haawi mai ke Keiki a ke Akua i na mea a pau ke ola a me ke aloha a me ka ehae@a i ola kakou. E hiki anei ia kakou, na mea kupono ole no ia aloha nui ke ana ia ia i ko kakou naau iho? I kela me keia minute o ko kakou ola ana ua komo aku kakou iloko o na pomaikai o kona lokomaikai a no ia mea aole i hiki ia kakou e hoomaopopo i ka hohonu o ka na@p@ a me ka poin@ i hoopukele mai ai kakou. @ hiki anei ia kakou e nana aku ia ia; ka mea a k@ kakou mau hewa i hou hou ai a mahope hoowahawaha i kona aloha a me kona mohai? I ka nana ana i ka hoohaahaa loa ia ana o ka Haku @, he pono anei ia kakou e hoohalahala no ka mea @ ka paio a ma ka hoohaahaa wale no kakou e komo aku ai i ke ola.

            Penei ka ninau a kekahi ma@ @ hookiekie he lehulehu, "No ke aha la he pono anei ia'u ke mihi a hoohaahaa ia'u iho mamua o ko'u ae ia ana e ke Akua? @e kuhikuhi aka nei au ia oe o Karisto la. Aole ona hewa, oia hoi ke alii o ka lani; ua @ oia i @hewa no kanaka. "Ua helu pu ia oia me ka poe lawehala; a halihali no oia i ka hewa o na mea he nui, a nonoi aku la oia no ka poe i lawehalaia." Isaia 53:12.

            Aka nae heaha ko kakou mea i haawi aku ai, ina i haawi lilo aku i na mea a pau? He naau paumaele na Iesu e hoomaemae mai nana e @oloi iloko o kona koko ponoi, nana hoi e hoola me kona aloha lua ole. Eia nae, ke manao nei kanaka, he mea paakiki ka haawi ana aku i na mea a pau! Hilahila au ke lohe, hilahila ke kakau ia mea.

            Aole makemake ke Akua ia kakou e haawi aku i na mea kupono i ko kakou ola ke koe mai. Ma na mea a pau ana e hana ai, ua imi oia i ka pomaikai o kana mau keiki. Ina hoi e hoomaopopo na mea a pau i koho iho ia Karisto, he oi loa aku na mea ana e haawi mai ai mamua o na mea a lakou e imi nei no lakou iho. Ke hana ino loa nei a ke hoopilikia nei ke kanaka i kona uhane iho oiai e noonoo k@e ana a e hana kue ana i ko ke Akua makemake. Aole he olioli oiaio ma ke ala i papaia e ka mea ike i ka mea kupono, ka mea hoi i imi i ka pomaikai o kana mau mea i hana'i. O ke ala o ka hewa oia ke ala o ka pilikia a me ka poino.

            He kuhihewa ka manao ua oluolu ke Akua i ka ike ana i ka ehaeha o kana mau keiki. Ua makemake nui ka lani holookoa i ka pomaikai o kanaka. Aole pani aku ka makua lani i ke alanui o ka olioli imua o kekahi mea ana i hana ai. Ke kahea mai nei ke Akua ia kakou e haalele i na mea e loaa ai ka ehaeha a me ka hoka o ka manao, na mea a pani ana i ka ipuka o ka pomaikai o ka lani. Ke ae nei ka Hoola o ke ao nei i na kanaka e like me ko lakou ano i keia wa, me ko lakou iini ana, ko lakou mau kina a me ko lakou mau nanwaliwali a pau; aole o ka holoi ana mai i ka hewa a me ke ola ana o kokna koko wale no kana e haawi mai ai, aka e hooko no ia i ka iioi ana o ka naau a pau e ae ana e anamo a e hilahila i kona haawe. Eia kona makemake, e haawi mai i ka malu a me ka maha i na mea a pau i hele mai i ona ala no ka berena o ke ola. O kona manao e hana aku kakou i na mea e alakai aku ai ia kakou i ka pomaikai kiekie, kahi e hiki ole aku ai o ka poe hoolohe ole. O ka olioli oiaio o ka uhane, oia no ka noho ana o Karisto iloko, he manaolana no ka pomaikai.

            He nui na mea e ninau nei, "Pehea la wau e haawi lilo aku ai ia'u iho io ke Akua la?" Ke makemake nei oe e haawi aku ia oe iho ia ia, aka he nawaliwali kou manao, he kauwa no ke kanalua, a @a maa loa i ka ha@a hewa. Ua like kou mau hoohalike a@a me @ kaula ona.

            Aole e hiki ia oe ke hoomalu i kou mau noonoo, kou mau makemake, a me kou ano aloha. No kou ike ana i kou hoohiki ana a i kou ae ana e uhakiia, nolaila ua nawaliwali kou hilinai ana i kou oiaio, a nolaila na ma@ oe aole e hiki i ke Akua e ae aku ia oe aole nae he pono ia oe ke hoopoko i ka manao. He pono ia oe ke hoomaopopo i ka mana oiaio o ke koho ana. Oia ka mana e noho alii ana iloko o ke kanaka, ka mana e hooholo ai, ka mana @ koho ai. A maluna o keia mana ke kau nei kou pomaikai. Ua haawi mai ke Akua i kanaka i ka mana koho@ o ko lakou hana ia ana. Aole hiki ia oe ke hoololi i kou naau, aole e hiki ia oe ke haawi aku i ke Akua kou aloha aka ua hiki no ia oe e @ e hookauwa @. Ua hiki no ia oe e haawi aku ia ia i kou ano koho, a @ e @ iloko @ i ka makemake a me ka hana e like me kona manao aloha. Pela e hooliloia ai kou ano a pau mahalo o ka mana o ka Uhane o Karisto e hook@muia kou aloha maluna ona, a e like kou noonoo me kona.

            Ua maika no na iini ana no ka @ a @ ke hemolele e like me ka hiki ana; aka ina o ka iini wale no, aole e waiwai. He nui @ mea e poino ana e makemake ana e lilo i Karistiano. Aole i koho pono lakou i ke Akua. Aole i koho lakou @ lilo i mau Karistiano oiaio.

            Ma ke koho pono ana, e hoolilo loa ia ke ano o kou noho ana. Ma kou koho ana ia Karisto i alakai @, ua hoohui aku oe ia oe iho me ka mana malama ae o na alii a me na mea mana. E loaa ia oe ka ikaika mai luna mai e kupaa ai, a pela ma ka hoolilo mau ana ia oe iho no ke Akua e hiki ai ia oe ke ola me ke ola hou, oia hoi ke ola o ka manaoio.

            KA MANAOIO A ME KA APONOIA'NA.

            I ka hoolaia'na o kou lunaike@ala e ka Uhane Hemolele, @a ike oe i kekahi hapa ino o ka hewa, i kona mana, kona hala a me kona poino: a @a nana ae i ka hewa me ka hoopail@a loa. I ka ike ana ae o ka hewa kai hookaawale ia @e mai ke Akua mai, a he pio ia no ka mana o ka hewa.  E like me ka @ila@i ana e pakele ai, pela e ike ai oe i ko@ nawaliwali. He pelapela kou mau makemake; he pa@maele kou naau. E ike ana oe @a piha kou noho ana me ka alunu a @ ka hewa. Ua iini loa oe e kalaia mai, e hoomaemaeia, a e hookuuia. Pehea la e loaa ai ia oe ka lokahi ana me ke Akua, ke ano like me ia?

            O ka malu kou mea e pono ai,-o ke kalaia'na a me ka malu a me ke aloha o ka lani ma ka uhane. Aole e hiki ke kuai ia me ke kala, aole e loaa ma ka noonoo ana, aole e lilo mai me ka naauao; aole e loaa ana ma kou hooikaika ana. Aka ke haawi mai nei ke Akua ia oe me he makana la, "me ke kala ole, a me ke kumu ole." Isaia 55:1. Nou no ia, i na e kikoo ae oe i kou lima a lalau aku. Ke i mai nei ka Haku, "Ina paha i like ko oukou hewa a me na kapa ula, e keokeo auanei ia me he hau la; ina paha i ula loa e like me ka mea ulaula, e like auanei ia me he hulu hipa la." Isa, 1:18.

            He naau hou no hoi ka'u i haawi ai ia oukou, a he uhane hou no hoi ka'u e uhao aku ai iloko o oukou." Ese. 36:26. Ua hai aku oe i kou mau hewa a ma kou naau ua waiho aku ia lakou. Ua manao oe e haawi @o aku ana au ia oe iho i ke Akua. E hele aku oe i ona la, a noi aku iaia e holoi mai i kou mau hewa, a e haawi mai i naau hou no@. Alaila, e manaoio ae na hana no ia ia mea no ka mea pela kona hoohiki ana. O keia ka Iesu i ao mai ai i kona noho ana ma ke ao nei, oia hoi na haawina a ke Akua i haawi mai ai, he pono ia kakou e manaoiio aku iaia e loaa mai ana ia, a no kakou no ia mea. Ua hoola o Iesu i na ma'i o kanaka oiai he manaoio ko lakou ma kona mana; ua kokua oia ia lakou ma na mea a lakou i ike ai, i manaoio lakou iaia ma na mea a lakou i ike ole ai,- e alakai ana ia lakou e manaoio aku i kona mana e kala i na hala. Oia kana i ao maoli mai ai i kona hoola ana i ke kanaka ma'i lolo: "I ike hoi oukou, he mana @o ko ke Keiki a ke kanaka e kala aku ai i na hewa ma ka honua nei. E ku ae, (wahi ana i ka ma'i lolo), e lawe oe i kou wahi moe, a e hoi i kou hale," Mat. 9:6. Pela no hoi ke olelo mai nei o Ioane ke euanelio, i kona kamailio ana no na hana mana a Karisto, "Ua palapala ia keia mau mea i manaoio ai oukou, o Iesu ka Mesia ke Keiki a ke Akua; a i ko oukou manaoio ana, i loaa ai ia oukou ke ola ma kona inoa." Ionae 80:31.

            Mai ke moolelo o ka Raibala mai no ko Iesu hoola ana i na mea e no ai ia kakou e manaoio aku i kona mana e kala e mai i @ E huli ae kakou i ka moolelo o kona ho@ ana i ka ma'i lolo ma @ Ua l@ @ ma'i, aole i hele no na makahiki he kanakolukumamawale. Kia @ ua olelo o Iesu @ "E ku a@ e kaikai i kou wahi moe a hele." Ioane 5:8. @ i olelo mai @ ma'i lolo nei. "E ka Hak@, ina e @ mai ana oe ia'u e hoolohe au i kau aloha" Aole nae, @ manaoio oia i ka Karisto olelo @ manaoio ia ua @ ia, a ala ko@ @ a hele aku la ia. Ua hana aku @ ia @ ka Karisto olelo, a @ haawi mai @ ke Akua i ka mana. Ua ola ia.

            Aole i p@