Ka Oiaio, Volume I, Number 19, 28 January 1896 — Page 2
This text was transcribed by: | Lawrence Gersaba |
This work is dedicated to: | Judith Nalani Kahoano Gersaba |
Ka Oiaio/Ka Oiaio Puka La/
Hoopukaia i na la a pau koe ka la Sabati a me Lapule no 30 keneta o ka mahina.
KA OIAIO PUKA LA.
JOHN E. BUSH, Luna Hooponopono a me P@
HONOLULU, IANUARI 28, 1896.
NA NU HOU.
Ma ka moku mahu Warrimoo i keia Poalima elua pule i hala aku. O ka makamua a me ke koikoi o na nuhou oia no ka okuku kaua o keia mau la. Mamuli o ke kulana o na aupuni o Enelani a me Geremania e pili ana i ka haunaele ma ka Repubalika o Transvaal i lohe mua ia mai ai, ua ulu ae la he omamalu kaua mawaena o keia mau aupuni. Ma keia moku mai i hoike mai ai ka nuhou aole i emi mai ke kulana kupilikii kaua mawaena o keia mau aupuni. I paa ai ko Enelani kulana, ua hoomakaukau mua oia iaia iho no keia mau keneturia e noho me ka lako a me ka paa o na wahi puuhoona o kona mana moana a puni ka honua, a ua hoonui aku la no hoi oia i kona mau Panalaau, me ka mahalo nui ia o kona hoomalu wale ana aku no maluna o na lahui i komo mai malalo o ka mana a me ka malu o ke aupuni o Beritania Nui. Mahope o ka moe ana o kana mau hoolala kalai aupuni ana, ua ike ia aku hoi, me na manao lili, ka pii nehe malie ana o ke kulana ikaika o Beritania, a lilo he mea hopoia e ko ke ao nei. No ia kumu, eia kela a me keia aupuni, a me na huihui o na hui aupuni, ke hooni aku nei me manao e alu ia Enelani, e kuhihewa ana e lilo ana ia he mea e kuemi hope ai keia aupuni pookoi o ka waiwai a me ka ikaika, a me ke aloha lokahi ia e na lahui a pau i omoia e ia a noho keiki mai nana. O Rusia kekahi mea kue loa ia Enelani, a o Farani. He lili mana no ke kumu o keia. Ano hoi ke komohia pu aku nei o Geremania, a me ia, e kaualako pu ia aku ai o Ausaturia a me Italia o Amerika pu kekahi e kamailio okalakala nei, me ke kumu moakaka ole, koe aku paha, na enemi o Amerika mamuli o kona ano he lahuikanaka oia mai na lahui a pau o na lahui e enemi lili ana ia Enelani.
Aka, iloko o keia mau ano a pau, na ike no na alakai kalai aupuni o Beritania i ka lakou mea i hana ai a e hana nei. Iloko o elima la mai ke kaheaia ana, na makaukau ae la kekahi mau aumoku ikaika elua mawaho o ke aumoku kaua kumau, i hoopihaia mai na puali puwalu kaua moana, i komisinaia i ka la 14 o Ianuari, i kauohata e akoakoa ae mawaho o ka kuu kaulana o Beach Haven, a malaila e weheia ai ka palapala kauoha no ko lakou wahi e holo ai. Ua hoa'a na mea a pau i keia mau konane ana a na aupuni o Europa, a me keia unuhi ana ae nei o Enelani mai kona kulana @ i na olelo @ . Aka, aole o paa ana ka @ kaua ke hiki mai ku wa i ka ai i ko ke Akua palena hoomanawanui i na hana kauhae a inoino a ka lahui kanaka o ke ae nei. Ua wanana mua ia na mea e hiki mai ana a ke hookokoke loa mai nei ko au o ko lakou hookeia ana. He hana ka kela a me keia aupuni i hoalaia mai nei i keia mau la, e inaina kekahi i kekahi. Ua mapana ka Haku o keia kekahi o na hoailona e hoike ai i ka poe i hoopouli oleia ko lakou ike, ua hookokoke aia ma ka ipuka. He oiaio ua pahaohao ka ike kanaka o ke kanaka no keia okaikai mau o na lahuikanaka, aka, aole keia he mea pahaohao i ka poe i hoomalamalamaia e ka Olelo a ke Akua. He moakaka loa, E like me na kualau a me na kikiao makani e pa ana a hoolulu mamua o ka noho pono ana mai o ka ino nui, pela iho la keia mau omamalu kana e hoea mai ana a panopano a nalo aku, a pela aku, a hiki okoa mai me kona ikaika pau me kona hopena weliweli, wahi a ke Kaula i alohaia, e i ana no ke kaua huliamahi o ke ao nei, "a e hiki mai no ka manawa popilikia, ka mea like ole mai me ia mai ka wa o ka lahui kanaka a hiki ia manawa." (Dan 12:1).
KE I AE NEI.
Ke hooia ae nei na nupepa Amerika, me ka hoihoi ole no paha i ka mea a lakou i makemake ai e ike ole ia, ko Enelani makaukau iloko o ka wa pokoleia iloko o ko lakou naau e hooia ana, o ko lakou aupuni paha ka nawaliwali loa o na aupuni koikoi ma ke kaana olelo ana i na pono o ka noho ana o ke ao. Wahi a lakou, he oiaio ua holomua aku ka makaukau o Enelani i keia mau la no ke kaua, oiai, i ka omamalu kaua o ka 1885 mawaena o Enelani a me Rusia, he elua mahina kona hoomakaukau ana i ke kulana kaua i hookoia i ka la 14 o Ianuari 1896 iho la iloko o elima la, me na aumoku kaua elua nona ka ikaika a hiki ai ia Enelani ke aa a hoomaka e kaua ia Europa holookoa, a me ka lilo ana he mea nana i hoike ae i kona ikaika a pipika ka poe hookeke wale.
UA HOOLUOLU AKU.
Ua noi aku nei ke aupuni Amerika i ke aupuni o Enelani nana e hooponopono a e malama iho i ka pono o na Amerika nui ka Repubalika o Transvaal. A keia nei ua waha olelo, na nupepa, nana e alakai nei ka lahui, he mea no keia e kupono ai ia Enelani e waiho mai ai i ka hihia o Enelani a me Venezuela nana e hooponopono. He uhane hou ae la keia o na Amerika i ko na la i kaa hope iho la Hookahi mea i maa mau ia Enelani, oia no kona hiipoi a malama ponoi ana i ka pono o kona aupuni a me kona mau kupa, mai ka Enelani ponoi a ka poe aikanaka o Fiji, a ma ia ano, ua like ole ke kulana o ka hilinai ana mai o Enelani ia Amerika e malamaia ana ko Enelani mau pono me ke kolohe oleia, oiai he poe lawe kipe a he kolohe ka eiwa hapanui ona kanaka lawelawe oihana aupuni o Amerika, e like me ka hiki ia Amerika ke hilinai aku me ke kanalua ole maluna o Enelani, a me kona poe lawelawe oihana, e malamaia ana, kona pono a me kona mau kupa i like a i oi aku no mamu o ko Amerika malama nona iho. @ ko o Meredith."
Ua ka a@
Ma ka Wai@ i hoi @ Naalehu, Hawaii.
Ua holomalu hou aku ka lio o C. B. Reynolds a nahaha ke kaa.
HALE KUAI KAMAA
- O -
MAKANANI
MA KE KIHI MAUKA O ALANUI PAPU AMEKALEPA.
AOLE O MAKOU MALAMA I NA KAMAA
i hiki ole ia makou ke hooiaio aku i kona paa, a hiki ole ke kuai no ke kumukuai makepono a i kupono hoi no keia mau la mamake o ka aina. I mea e hiki ai ia makou ke malama i na kamaa maikai wale no o na ano a pau, a e kuai aku hoi no na kumukuai haahaa loa, ua kuai pololei aku hoi makou i ko makou mau kamaa mai na hale hana kamaa nui a kaulana no ka maikai, ka paa a me ka nani.
NO KEIA KUMU UA LAKO MAU MAKOU
I NA MEA MAIKAI WALE NO
NO NA KUMUKUAI EMI LOA
E HIKI AI KE KUAI HAAHAA AKU
I NA MAKAMAKA A PAU
MAI HAWAII A NIIHAU
Eia ma keia kii kamaa aulii e ike ia iho ai na ano o na kamaa NANI ma kahi o MAKANANI HE EKUA WALE NO DALA ME HAPALUA KO KEIA KAMAA!
Pela iho la ke ana o ke kuai ana o na ano Kamaa o ko makou hale. Nolaila, e hoomanao oukou e na makamaka mai Hawaii a Niihau i kahi e loaa ai na Kamaa Paa, Na Kamaa Emi, Na Kamaa helu Ekahi o ka hiehie.
E LOAA NO MA KA
Hale Kuai Kamaa o
MAKANANI
Honolulu, Ian. 2, 1896.