Ka Oiaio, Volume VII, Number 42, 27 Kekemapa 1895 — Page 3

Ka Oiaio.

 

NUPEPA KA OIAIO.

 

J.@. BUSH, Lunahooponopono.

O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA.

 

PO LIMA @ DEC. @, 1895.

 

HE OIAIO AKU KOE.

 

Elike me ka makou i hoike aku ai ma ka pepa o ka la inehinei, e pili ana no ua "Lauhea Opiuma," pela no makou e manaopaa nei, 6 hoea mai ana ka mea oiaio no kela wahi moku kana a ka Eleu i kolo mai ai mai Waianae mai, a nona hoi kahi ukana i manaoia ai oia iho kahi waiwai o ka au ana mai o keia kai loa, he mau wahi buke Baibala o umi ka he@a.

I na oia iho la na wahi ukana a keia wahi moku k@na o ka holo ana mai o keia wahi moku kuna, elike me ka makou i lohe mai ai, mai kekahi mea mai a makou i hilinai ai he pololei a he oiaio kana hoike ana mai ia makou pela, aka, ina na hoopunipuni oia ia makou i wahi e pilikia ai makou, aole ia he mea no makou e hopohopo ai.

Ua hiki no @a kakou a pau ao hoomaopopo iho, ua hana io ia keia mau wahi buke baibala @ e komo lanakila mai ai ka opiu ma, i kona wa e komo mai ai i na kaiaulu o Hawaii nei, aole he mea e hiki ke hoohuoi aku, no ka mea he moku keia no ka oihana misionari o ka lamaku o ke ola, a i ka wa e huli ia aku ai, e hoike koke ia mai no keia mau buke, a o ka pau iho la no ia o ka mana koi, a ekekei ae la na lima il@ me ka apono aku i na mea a @ ua pono a pololei na mea a @.

Hoomaka ke kolo iaia a ke @ iloko o ke awa nei o Kou, Lani ka aka a na ilimoku o luna, no ka mea, @a punihei ae la no @ kou i ka lkaou la mau hana @ mai, a o ka lakou hana wale no i koe, o ke kali hou i mau la hoomaha maanei, no ka hoopiha a@ i ka moku i ka ai, ka wai a me na mea a pau e pono ai koma hele hou ana aku ma kekahi huakai hele hoihi a pokole paha.

I keia mau la aku paha, e holo ana oia no na Paeaina o Maikoniaia, e lu nui ai, a e hoopukapuka ai paha i na wahi Baibala ana i lawe mai nei, a o ka hapanui o na baibala (oia paha ka opiuma), ua pau no i ke kuai i ka moana, me Kuhaimoana ma, a he pono holo wale aku no keia ana e holo aku ai.

Nolaila, ua manao makou, e lilo ana i mea oiaio na hoohuoi ana a makou i manao ai, he wahi moku hoopae opiuma io no hoi keia wahi wahi moku kuna, a na kana mau hana no i hoike akea mai i na mea a pau.

 

NA HEEKULUA I WASINETONA.

Ua nui @a lono a kakou i lohe ai no k@ kakou mau Kuhina Moho i hoounaia ai i ka malu hale o Wasinetona, Amerika.  O ka mua aku nei, iloko pahele o ka malama o Augate o keia makahiki no, a o ka @ i loaa mai iaia, oia kona hoowahawaha ia @ mai e ke poo o kela lahui nui a akea o ka naauao, ma o kaua mau hana @ ana ana i hehi mua aku ai maluna o ka lepo o Amerika, a maluna o ka lepo o Amerika, a mamuli wale no o ka ulia laki i noho hoomahawanui ia ai oia a hiki i ka wa@ ho@ aku nei o kona paui oia hoi o H@ki, a nana i hoikeike aku imua o ka Peresidena oia paha kahiwana io iki o laua.

Ma ka la 4 iho nei o keia mahina i hoea like aku ai ua mau hee kulua la ma ka rumi bolu o ka Hale Keokeo, kahi hoi a Peresidena e kali mai ana no laua, i ukali ia hoi e kona Kakauoi io Nui, oia hoi o O@, a ilaila i waiho aku ai na hookohu a @ na wehewehe ana elike me @ ano mau.

O ka Kakela ei ae ia ke @ mai nei e ai i ka @ oHawaii, a he hoonalonalo wale no k@la mau hana ana i holo aku nei no Amerika o na hookoko@ ana a pau o kona mau @, eia no ia i hope@i, a he kanahowale @ olelo ana, he mea a he mea ka oiaio.

Nolaila, oi ae oia ke hoi @ai nei, @ a oi aia o ka lahui e auamoo aku ai, a o ka pomaikai i hilinai ia ai o ka phai ona i ho@una ia aku ai, he @ ia aohe lina @ a oia @ ka makou e olelo @, hemau @ kuina keia iloko o ka lua hookahi, a pela no e hahai ia ai ko laua mau kapuai e ke pakaleki ma ka laua mau hana a pau i hoomakaulii iho nei, oia la he maia pa@ onukunuku ia e hoihoi mai nei ua na kiai loko, e aho nae hoi ia, he oki loa hoi ka n@le loa aku.

 

HE KULA PO.

 

Mamuli o ka noho ana o ka Papa Hoonaauao mamua aku nei, ua noonoo lakou no ka hooholomua ana aku i ka naauao iwaena o na poe opiopio puni naauao, @ hooholoia o ka Poakahi mua o Ianuari, la 6, 1896, oia ka manawa i hookaawale ia ai no ia hana, a e hoomaka ana hoi ke kula mai ka hora 7 a hora 9 o na po a pau, koe ka Poaono a me ka la pule.

O kahi e lawelawe ia aku ai o keia kuha, oia no ka Halekula o Koleaka, ma ke kihi o Alanui Papu me Kula, a malalo hoi o na ao ana a J. Lightfoot, ka Hope Kumu Nui o ke Kula Kiekie o Kaakupua, a no ka poe kanaka opio a me ka poe hoi i nele i na pomaikai o ke ao ia mai keia makana haawi wale a ka Papa Hoonaauao, aohe uku no ke ao ana.  @ pomaikai keia no na mea a pau i ao ole ia.

 

PAA KA MOKU HENERIETA I KA HOPU IA.

 

Ma ka po Poaono iho nei, i holo puni ae ai na lono e pili ana no ka hopu ia ana o ka moku kuna Henrietta, mawaho ae o Keau, Waianae, aka, aole i hoomaopopo loa ia kela mau lono a hiki wale i ka huli hoi ana mai o Eleu me kana pio e kaualuko ana mahope o kona elemu, a ia wa i maopopo loa ai, he pio io ka Eleu a hoihoi mai nei.

Ua komo koke mai @a manao hoohuoi iloko o kekahi poe, me ka olelo ana, he moku paha keia no @ poe powa, a i ole, he moku hoopa@ opiuma paha.  Aka, o ka poe i maopopo mua ma ke telepona @a ike e lakou, he moku hoopae opiuma keia e kolo ia mai nei @ ka Eleu.

Ua nuu noi mai ka Maneleolelo Kepani mai Kauai mai, maluna o ka mokuahi e o ala no ia inoa ma ka la Sabati nei.

He elua hora ka lana ana o ka mokuahi Austarlia mawaho ae o Waikiki, o ke kumu o keia, ua hihia ia he kaula i ka hula a oia ka mea i lohi loa ai.

He elua mau Pake i hopu ia no ka hoomainoino holoholona ma ke kakahiaka Poakahi nei, a noho ana iloko o ka Halewai, i wahi e ao pono ia ai @a poe hoomainoino holoholona a pau.

Ma ka hora 9 o ka po Poalima nei, i kuu mai ai ke aho hope loa o Kahula w, ma kona wahi nohe ma Koula ae nei.  He hoapili oia no kana kane, Kaahuwalu, a oia oia ke hakok@ nei me na kulu wai maka o ka ehaeha.  Aloha ka wahine, ka hee noho pu o ka hale, ka hoa ohumuhumu pu hoi o kahi mehameha.  He mai kahiko kona, a mawaena o ka 40 a 50 paha ka nui o kona mau makahiki.  Aloha no oia.

O ka Maile Laulii o ko kuahiwi a me ka Hearts na hui kinipopo e ulele ana i ka la Kalisumaka ae nei, oia hoi ka Poakolu o kela pule, Uwese kule oe!

Oiai, ua kapu iho nei na kai o-hee o Kohalaloa i keia mau mahina aku nei, a akahi no o hoonoa ia no kie poo hoolimalima, ua hele ka hee a m@muia, he ike maoli aku no kou i ka aweawe o ka hee i ka manana ae mawaho o ka lua.  Nolaila, he wa kupoia keia i ka poe e ak@  ana e o@wahi kenikeni e makaala ai @ hooka@ i @ ka @ aina i ke kakahiaka Poakolu, hora 7; oia hoi keia la.

Eia ka Luna Makai o Maui i ke Kaona nei.  Malia paha, he hana no ke kumu o kona hiki ana mai la.

Merry Christmas kakou a pau loa.

Ke liuliu e mai nei kekahi poe no ka la Kalisimaka.

Ua ku mai ka manawa Bmerika Baltimore inehinei.

Eia ia nei ka Agona hoopae Limahana Iapana, K. Watanabe, ma ke Kina o ka Poakolu nei.

Mauka o Pauoa, i hopu ia ai he 14 Pake e na makai, no ka hewa piliwaiwai, ma ka po Sabati nei.

Ma ke Kinau o ka Poalima nei, i huli hoi aku ai ke keiki Lalawai o ka Uhiwai o Mana, a e huli hoi mai ana oia a me kona ohana i na la mua o keia makahiki ae.

Eia ka Peresidena mua o ka Papa Oia, ke lawelawe hou nei i kana hana, ma o ka waiho ana aku o kona pani i kona kulana, oiai oia ma Nu Kilani a hoi mai nei.  I ka auinala Poakolu aku nei oia i lawelawe hou ai i kana hana maa mau, elike me ka wa mua.

O keia ahiahi ka po hope loa a Musin e haawi aha mele ai.

Mawaena o ka 200 a oi na makaikai a na kaaahi i anamo aku ai no Waianae.

Malino ke kai, a luhe i ka wai o Paiele kekahi poe ma ka la Karisimaka nei.

He wa ku wale mai no no ka mokuahi i na hora a pau o keia la.

Nui na aha himeni i kaahele ae ma na kauhale i ke ahiahi Poalua nei, no ka hoomanao la Karisimaka.

Piha pono ka hale keaka Kepani i na poe pun@ lealea i ke ahiahi Poalua a me ka Poakolu nei.

Ua eo na keiki paani popo pa'i lima o ka Nene Ahiu i ko Honolulu nei mau keiki lae ula ma la hana.

He $300 na loaa o ka hale keaka lio ma ka po Poalua nei, no ka pomaikai o na Ma'i Lepera o Molokai.  Nui kela ma@ a la a ke aloha.

Mai poma i ka hoomanao ana i na heihei lio, heihei moku liilii, kaa hehihehi wawae a pela aku, ma ka la makahi ki hou ae nei.

O kela ke ahiahi hope loa no ka hookomo ana i na kaa hehihehi wawae e komo ana ma ka heihei o ka la Hapenuia a@ nei, ma ka Halekuai buke o Tarama, ma Alanui Papu.

O na dala i loaa ae ma ka lima o ke Sopa o ka Hawaiian News, no ka haole kiai moku o Kaimuki, he $260 a oi, me he mea la, e piha ana ka 300 dala a oi.  Nui no @ aloha o lakou.

Ua hala o Ahuai  ma ke alahele ma@ o keia ol@ ma ka hora o ke ahiahi Poakolu nei, ma kona ho@noho ma Kukoluaeo ae nei.  He puu iloko o ka o@ ko@ ma'i i make ai.  He opio oia ma ka nanaina, aka, he @akauli n@ ma ke ano o k@ noho ana.  He 27 pul@ makahiki @ wahine.  Ma ka @ ka mea i @ ke @ pu ana.

AINA KUAI

 

He aina kuai kupono no na Hale Noho ma ke Kaona nei.

Ke noloai ia aku nei ka poe makemake i aina pa hale no lakou, @a makaukau ka inoa @ ka @ malalo @ kuai aku i kekahi @ apana pa hale ma Alanui Liliha no ke kumukuai makepo@ ke@a wahi oia ka aoao hema @ Alanui Liliha, oia kela @ i noh@ iho nei e J. S@ i make iho nei, mauka ponoi o kahi o Ka@ Tripp.  Ua mahele ia he elima pa o keia wahi i hiki ai i ka po@ o ka loaa ke kuai i aina no lakou.

No na mea e pili ana, e ninau ia

TERESA OWANA CARTWRIGHT.

Honolulu, Augate 7, 1895.

@7t@

He hauoli Karisimaka ko na limahana o KA LEO mai ka auina la Poalua mai.  Uwese oe.

 

KIKIKI MANAWALEA, @O KA HALE KEAKA LIO!!

 

HE MAKANA KARIKIMA@ I NA KAMALII;

 

A haawi ana makou i kela a me keia Keiki Kane a me Kaikamahine, e kuai i kekahi paa k@haa, ma ko makou Hale Kuai, mai keia la aku i kekahi makana kikiki, e komo wale ai iloko o ka hana keaka auina la o ka la Karikimaka o ke keaka loa @ Wirth.  Me keia kikiki ua @oa na wahi a pau o ka hale.  O keia makana na ka Hale Kuai Kamua o MAKANANI.

dec20 tfd.

 

Ua ku mai ka mokuahi o ka laina o Davies Ma, i ko kakahiaka o ka Poakolu nei, oia hoi o Rhosina, mai Iokohama mai, he 21 ona mau la mai laila mai.  He 23 ohua Kepani a me 600 kona no keia awa.  Ua halawai oia me ke Kaipuni no eha la, he 200 mile mai ka nina mai.  Pa@ @a rigini i ka mokumoku, a me kekahi mau poino e ae.

 

HOOLAHA ANO @UI

 

Ka@k@ I., Akina.

E na hoaaloha a me na makamaka Hawaii, mai na kane a na wahine.  Ke polo@i aku nei au ia oukou a pau e @ poe i loaa i na mai o kela a me keia an@ e noho pilihana ana no kekahi manawa huihi, a hele mai ma KOU @A KAUKA ma ke ALANUI KAMIKA a me HOTELE HELU @ a na'u e hoopau aku i na mau k@maha ala, ma ka ai ana i ka'u mau LAAU LAPAAU HOOLA KUPANAHA, i loaa mai la'u mai K@ mai.

Eia me a'u ka laau @ KA HOOLA ANA KA mai hookaawale ohana, A HE NEI KA POE I HO@ MAMULI O KA A ANA I KEIA laau.

uA HIKI @ AE HOOLA I NA MAI @ NA MAI LELE A ME NA MAI O KELA ANO KEIA ANO, NA MAI @O IN@ HOOMAEMAE ANA @ NOLOKOA ME KELA MAU LAAU.

hE laau @pai K@IKI @ tana, a na loaa ke keiki a kekahi @ aole ia haawina makamae no kekahi mau mai @hik@ i @ mahope iho @ lakou ai @ keia laau.

He LAAU @ koko i@o nei, i a'u a ua unahai @ ka poe @ ai i @ a'u a ua @aha @ ka poe @ laau, no ka @ a me ka oluolu o @ ano @ ke @ keia laau.

Ke @ono @ oe @ na @ make e kipa @ i pau ai ko ouokou @ hihewa no ka @iki ole la'u @ h@ aku i ke i ko oukou @ pilikia.  He oluolu ko'u uku lapaau i ko oukou mau pilikia.

E loaa ae @ i na @ a @ KEENA @ a ma Ahanui Ka@ika a me Hotele.

Kauka L. Akina.

Kihi o Alanui Ka@ me Hotele, @ 40 a me 31@.

@

PUNA! PUNA!

 

O ka poe a pau @ makemake ana e loaa ka @ maikai loa, @ ke ku@ mai ka hapaha @ @ aku iluna, ua hiki ke hoo@ ma ke @ upuna ma @ o Alanui Maunakea @ i ka Make@ Pakahiko @ i haneia mai ka @ e ka Hui @ o ka @ @ F. Di@ a ka oi aku @ Nolaila, e ike mai oukou e ka lehulehu i @ hana hooulu hana o ka aina nei a e kipa ke kuai ana i ko hui wahi kuai puna, he oki loa hoi ke kipa wale ana o ke aloha i ko waho.

B. F. DILLINGHAM.

Lunahooponopono.

Oct. 8 @dly.

Mau Aina Kuai.

aia he 75 apana aina ma Kalihi no ke kuai aku he 50 kapuai ka laulu a he 100 kapuai ka loa ppakahi: ua maemae @ a e lilo ana i mau Home ma ai mahope aku; k@ pi awiwi loa nei ke kulana o na aina ma Kalihi; a e @ o ana ia wahi i ka @ kui makauhale.

He 250 no ka apana @ mai a @ ia no e hookaa pau loa; e hookaa hapalua a hookaa hapalua paha i kinohi, e @ ka hookaa i kela a me keia ma@na.

Ua @ ai ma ua wahi e pili ana i keia ma@ apana aina.

he mau alanui maikai.

E wiki mai i loaa ona mau Home no oukou me ka oluolu.

Aohe aku no ka hana @ o na palapala @ na mea i koo e ninau ae ia William Charles Aehi (Ka@ Aki).

Baroka o na Waiwai Paa.

Honolulu, Augate 8, 1895.

mei 24, @.

 

He Makana Maiaki.

 

HE HOOKAHI

Piano Nani Loa

NONA KE KUMU KUAI HE $350.

E MAKANA IA ANA I KA LA HAPENUIA.

Ma ka Halekuai o L. B. KERR.

ALANUI MOIWAHINE.

E loaa @ i ke@a kela a me keia @ e kuai ana maloko nei o ko'u Hale kuai a piha ka huina @ ELIMA DALA , he kikiki mai au aku o ke koho hookahi i ka nui o na anoano maloko o keia Ipu Pu no keia MAKANA HIWAHIWA OI KELAKELA a'u e haawi aku ai i ka mea hiki ke @ pololei a aneane kokoke loa paha e like aku me ka nui o na anoano maloko o keia Ipupu.

E okiia ana keia Ipupu imua o kekahi Komite ma ke ahiahi o ka la 31 o Dekemaba, 1895.

 

E loaa no na Lole Hulhuhulu nani o na ano a pau, na Lole Halua na Makal@na a me na Lihilihi Lole.

Na Lipine ano hou loa.  Papale Wahine, Kane a me na Kamalii o ke ano paikini hou o na ano a pau.  Na Kihei halii moe laula, na Kawele An@u, na Pua Papale a me na Hulu.  Na Lole Kane i humu oleia, he oluolu loa ke Kumukuai.

E hele mai e nana i ka makou mau WAIWAI o na ano a pau, a e ninau hoi i na kumukuai nana e hookahaha i kou no ouoo i ka emi maoli o na a@ waiwai like ole.

He mau WAIWAI HOU LOA ma na KUMUKUAI HAAHAA.  E hemo ana ka puka o ko'u Halekuai ma na Ahiahi Poaono.

L. B. Kerr.

ALANUI MOIWAHINE.

Ma Waikiki iho o ka Hale Kakala o Mokana.

 

HUI KUAI LAKO NOHO HALE O KEKULANAKAUHALE.

Tel. 846 KEENA  tEL. 849 hale ONO

 

h. h. wILLIAMS        lUNA hOOPONOPONO

 

K@ O ALANUI BERITANIA A ME PAPU.

E hookomo mau malama mai @ e mai a e hana maoli ana @ lako haile o na ano a pau, a me ka hana ana i @ noho nolunolu.

E kaai ana i na @ me na Pela o na ano a pau.

E kipa mai ka poe a pau e makemake ana i na lako lumi hookipa na Lako Lumi @ e loaa noi.

Na N@ a me @ paipai,

Na N@ha Noki, @

Na P@ nunui a me

Na Pakaukau Liilii

Na A@ani @lol@ Meka

Na alii, Na L@au Nau @

Na Uhi Ipuka,

Na P@tu @ahe?

Na Uhipakaukau.

Na @ko Hale Oha a me @ a @

Na L@ Hale Laau Oka @ Loa

N@ Noho @ a me @ ha@  na Aha@

@ia U@ a me uluna a me pela @

@ hooli@ ia noka Piano a i ka manawa, pela no hoi @ noho

NA LAKO HOOLEWA O NA ANO A PAU.

Na Hoi @ Kino ma@ ani.

Na @ Kine Ialoa @

Ua @ o Mr. @ p@ha i ike ai na makamaka kaha mamea a na makaukau oia e hoo p@au i ke @ papa@.

Kepoloa ia aku nei ka le@ehu a me na maka @ o na Ka@ ekipa a e ka@ mai ia makou.

July 16, 1895.  117 @