Ka Oiaio, Volume VII, Number 32, 11 October 1895 — Page 2

NUPEPA KA OIAIO.

J.E. BUSH, Lunahooponopono.

O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA.

 

POALIMA : : : OCT. 11, 1895.

 

HE LONO LAUAHEA:

            Ua halihali ia mai i o makou nei ka lono, e na aheahe kehau o ka wanaao, e i mai ana eia iho ke ola a hoea ae, pau ke kuekaa ana i ka la o ka Makalii, pau hoi ka pupue ana i na la @ oiloli o ka Hooilo, hoi ka pili i paewa a kona wahi mau, a ina pela io, a e oiaio io aku ana ia mau lono, alaila, ua ola kakou a ua paiekana.  A o na lono la, oia no ke kipa ana aku o na Aliimoku o ka mokukana Olympia, i na hora liula o ke ahiahi Poalua nei, e ike i ka Moiwahine Liliuokalani.  Ea, he oiaio io anei hoi keia, a i ole he mau lono makani wale no paha.  Ma ka hopena e ike ia ai ka oiaio oia mau olelo.  Nani wale kela mea kamahao.

 

E LAWEIA ANA NA OLELO IKE.

            Imua o ka Aha Hookolokolo ma Victoria, B. C. ua noho ka Aha e noonoo no na koi poho a Cranstoun a me Muller, kue i ka Laina Mokuahi “Canadian Australian” no na poho a me na mea hoopii i koi ai, nolaila, ma ka mana oia Aha, ua hookohuia mai la o Henry Smith, ke Kakauolelo Nui o ka Aha Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Paeaina, i Komisina nana e huli na olelo ike a pau e pili ana i keia hihia i hoopii ia.

            O ke koi poho a na mea hoopii i ka laina mokuahi, ma o kona mau Ona la, he $50,000 pakahi no ka hooko ana i na kauoha a ke aupuni Hawaii, i ko laua wa i kipakuia aku ai mai na kaiaulu aku o keia mau mokupuni, malalo o na manao ana o ke aupuni repubalika Hawaii o laua kekahi mau mea i komo iloko o ka ohumu kipi, a me ke kipi pu i ke aupuni, e hookahuli i kona ku ana ma ke ano he aupuni mana oleia ma ko ke kanaka noonoo ana.

            Ua hoounaia mai kekahi loio mai Victoria mai, maluna o kekahi mokuahi oia laina, aka, no ka laha ana o ka mai korela ma ka aina nei, nolaila, ua hala loa aku la oia no ka Panalaau o ka Hema.

            O Cranstoun Muller, o laua kekahi mau lawehala i hopuia no ka hookahuli ana i ke aupuni repubalika o Hawaii, a mamuli o ke kauoha a ke aupuni e haalele koke iho i keia aina, ua nana ole ia ka laua mau noi no ko laua pono, malalo o ke kuihahi noho maluhia a no ia kumu, ua hoopaaia ke aupuni Hawaii malalo o kekahi palapala bona koikoi loa, mamua o ko ka laina mokuahi ae ana e lawe la ma kahi a laua i hoehu mua loa ai i ka laua koi poho.

            Eia keia hihia imua o ka Aha Hookolokolo o Beritania kahi i nowelo ai, e imi ana no ka pono o kona mau makaainana i hoopilikia waleia maanei, kekahi mau mea hoi nana e uku na auhau aupuni, me ka hookananuha ole.

            Ua hoomaopopoia no hoi e hiki hou mai ana o Cranstoun, a me kona mau hoa elua i kipaku puia ai, no ka waiho ana mai i ka lakou mau olelo pale e pili ana i ka lakou olelo ike no keia hihia ma kekahi mokuahi ma keia mua aku no Honolulu nei, a ina e hookoia ana na koi poho a Durrell, ma kona hihia e kue ana i ka Ilamuku i haalele i kona kualana me ka makaukau oleo na olelo pale e pili ana i kona hopu wale ana i ke kino o ka mea ana i hoopaahao hewaia, alaila, ua manao ia, oia meheu hookahi no ke loaa ana ia na mea nana ka hoopii, a ia wa auanei kakou e auamo ai i na ehaeha mamuli o ko keia aupuni hana hemahema ana i ko kakou mau pono.  Na ke au o ka manawa e hoike mai na hookoia ana o keia hana nui koikoi, e like me na lono mua a kakou i lohe ai, a eia ke hookokoke mai nei kona hopena awahia ma ko kakou mau ipuka hale, ina e hookoia ana ka lakou mau koi a pau, alaila, o kakou no ke auamo ana i na ehaeha o keia mau hana hoonui lilo a ke aupuni.

 

UA PAU ANEI KE ALOHA.

            Ua nui na hauwawa an a, na lono olelo hoi e halihali mau ia mai nei i o makou no na lono e pili ana i ka Hoohui Aina, ka makuakane a me ka makuahine o ka poe e kamailio mau nei, ma ka lehelehe, “aia hoohuiia kakou me Amerika, maluhia kakou, a nui hoi ka pomaikai e loaa mai ana ia kakou,” lilo kakou i poe kuokoa, a noho lanakila mau kakou malalo o ka hae kaha hoku o Amerika, wahi a kekahi moa e kukala ana me kona leo nui mawaho iho o ka Hale Leta, i kakahiaka Poaono nei, a o ua mea la, oia no kekahi o na pukaua o ka Moiwahine Liliuokalani, i ka wa ona e noho ana malalo o kona malu, a hiki kona kumakaia me koan kino, kona noonoo, a me kona aloha pilipaa i kona haku alii i na la i hala aku.

            Ua pau anei kona aloha i kona haku nana oia i malama me ke ahonui i nui ai kona leo i ke kukala pela?  Ua ikeia anei oia e hele ana me na lole pukapuka a kupono ole i ka nana aku iloko o kona wa e noho ana malalo o ka ai a me ka i’a ana i kumakaia iho la?

            Aole loa!  O ka mkou mea i ike, a i kamaaina iaia, he kanaka oia i manaoia e pii hou ae ana ma kekahi kulana kiekie ae, no ka malama ana i ke ola o kana hanai alii, ka mea nana oia e hookau hou ae i na pihipihi alohilohi o ka oihana koa, a pela aku oia e pii ai a hiki i kaupoku o Hanalei, kahi a ko ke kanaka mau iini e loku mau ai i ka po a me ke ao, ina i mau ke aupuni alii malalo o Liliu.

            Ua poina loa anei oia i ke aloha no Liliulani, ka Moiwahine piha oluolu, i huipuia me ke aloha, ka mea nana oia i hiipoi me he bebe la imua o kona alo?  I ko makou manao, aole paha malia paha he @aui nalu no ka manawa aia no ke aloha iloko o ka umauma kahi i hiipoi ai, o ka hoonalonalo ae paha imua o ka maka o ka poe naa kahi ai a me kahi i’a e ai ia nei, a me he mea la, ma ka helehelena, pela io no.

            Nolaila, o ka makou mau olelo hoohui, e ninau ana, a e ui ana i ko makou mau makamaka ma kekahi mea pili i ko kakou mau pono mai lilo hoi ia i mea e hoehaeha ai i ko oukou mau noonoo, a e hoomokuahana ai hoi i ko kakou mau noho pilipaa ana.

 

UA HALA, UA MOE AKU LA ME KA MAKUAHINE HONUA.

            Ma Muolea, i ka Ua Lanahaahaa o Hana, ma Maui Hikina, ma ke Poaono, Sepatemaba 29, 1895 ua pauaho mai la i keia ola ana o Mr. Auwae kahu@a, i ke 60 a oi o kona mau makahiki o ke ola ana ma keia ao inea a me ka luhi.

            He mau la loihi ae nei kona mai ana he lolo, he kanaka oia i kamaaina nui imua o ke alo o na Alii Aimoku, ma ke ano he aipuupuu, a ma ia ano oia i noho ai i kiai no ka hale o ke kino wailua o ka Moi Lunalilo I., ma ka pa o Kawaiahao, ma Honolulu nei, a mahope iho, ua hoonoho ia aku oia e ka Moi Kalakaua ma kahi ana i pauaho mai la i keia ola ana.  He kanaka punahele oia i na ’lii i hala aku ia alanui hookahi, a pela no hoi me ka Moiwahine Liliuokalanai.  O ka la o ka Haku, me aihue la ia ke hiki mai.  Aloha no ia kanaka o ke alo o na alii, ua hala ia ma kela aoao, me ka maluhia o kona kino.

 

UA PAU KA MERRY-GO-ROUND.

            Ma ka Poalua nei, i wehewehe ia ao ai na mea a pau, e pili ana i ka lio holo poniuniu, a hoomaha aku la paha oia no ka haawi ana i manawa hooluolu no na lio e holo hoomaha ai i ke kula, aole i maopopo kona kula mauu e holoholoia ai, a me ha mea la nae paha, e hoihoi aku ana no ka Ona ma kona kula hanai holoholona ma Hilo, ke ole nae makou e koho hewa, a ina pela, e nele ana o Honolulu i kahi poneku hooheho o ka lio poniuniu, a e lilo aku ana paha na na huapala hooni puuwai o ka Ua Kanilehuae milimili ia, o ko makou haupu wale no keia, koe ka oiaio ana.

 

UA KOMO AE E IKE.

            Ua kipa aku ke Kapena a me na Aliimoku o ka mokukaua Olimepia e ike ia Peresidena Dole, ka mea e noho hoomalu ana maluna o ka lahui i keia wa.  Ua hoohalaia ka manawa me na kamailio maa mau, a hiki i ka huli hoi ana aku e na keiki o ke kai, no ko lakou halelana i ka nuku o Mamala.

 

KA HALAWAI A KA PAPA OLA.

            Ua malama ae ka Papa Ola he halawai kuikawa ma ka hora 3 o ka auina la Poakahi nei.  A o na mea a makou i mahui mai ai, oia iho keia.

            O ka mua, oia ke noi a ke Kauka Emekona e hoonoa ana i ke kapu o na keiki hele kula mai kekahi apana a i kekahi apana, a ua hooholoia e hoopau loa i ke kapu oia rula o ka Papa Ola.

            O ka lua oia na mea e pili ana i ka hoike no ka wai, a ua kali ia a ka wa kupono.

            O ke kolu, oia na mea e pili ana i ka hoomalu no na Pake Limahana a hoouna ia ana maluna o Kilauea Hou o ka Poalua nei.

           O ka ha, oia ka hoomalu e pili ana i na luina o na mokuahi holo pili aiuna, e hoopau i ko lakou hoo@alu ia ana, a ua manaoia, ina aole e hoea hou ae ke Kolela, mamua ae o ka Poaono ae nei, alaila, e ae ia aku ana lakou e lele mai iuka nei o ka aina.  Aka, koe nae ko lakou lele a pae ana aku iuka, ma kekahi mau awa aku, mau ke Awa aku o Honolulu.

            Nolaila, e hoomanao iho na luina moku, o ke kakahiaka Poaono ae nei, he la Iubile ia no lakou me ko lakouimau ohana pakahi; e ai wahi io puaa ana paha lakou, a e kamau wahi kiaha pu ana hoi, no ka inea o na la i hala aku.  E @i ma ka mea kupono, aole hoi ka han@ oi loa aku mamua o ka mea kupono, oia ka makou leo uwalo ia mau makamaka o ke kino.

 

KA LA HANAU O KAIULANI.

            O ka Poakolu nei, la 16 o keia mahine, oia ka piha ana o pa makahiki he iwakalua o na la hanau o ka Hooilina Alii o ke Aupuni Hawaii, malalo o ke aupuni mei oiai, hoi, ua hanauia oia mailoko mai o ka puhaka alii o kona makuahine Kapili Likelike Cleghorn, i ka la 16 o Okatoba, 1875 a nolaila, a hiki mai la ia la, ua oo oia malalo o ke kanawai o ka aina, a ua kupono hoi ke lawelawe ma na hana a pau e pili ana i kona pono iho.

            Malalo o ke kanawai o ke aupuni moi, i na la o ka aina e noho ana malalo o ke aupuni moi, ua hookohuia oia i Panihakahaka no ka Nohoalii, i ka wa e haule aku ai kona makuahine moi Liliuokalani ma ka aoao mau o ka honua, a i ole, haalele paha a waiho maoli aku i na hooponopono ana o ka aina, alaila, ua hiki iaia ke noho ma ke ano he Hooilina Moi, i poni mua ia e kona makuahine moi, i ka malama o Ianuari, 1891, a o ka piha ana hoi o @a makahiki eha a oi o kona noho ana malalo o ka inoa Hooilina Moi no ke aupuni alii o Hawaii.

            No kekahi mau makahiki i kaahope ae nei, ua kaawale aku la mai ka lepo aku o kona aina hanau, mamuli o ka makemake o kona makuahine moi, e hoomahuahua aku i kona ike ma na mea hoonaauao, a e ao puia hoi ma ka makaukau kilo aupuni, i kona wa e pii ae ai ma ka nohoalii o kona mau makua, ua hiki iaia ke hoomalu me ka maalahi malalo o na hoohe hauoli a na makaainaua Hawaii, i pipilipaa ko lakou aloha malalo o ka noho ana ihiihi, a ka i ka maluhia o ke aupuni i hookumu paa loa ia iloko o ka puuwai o na kanaka Hawaii a pau.

            He mea oiaio, aia oia ma na kapakai mamao mai kona aina hanau aku, a he mau tausani mile hoi kona mamao mai a kakou nei aku, aka o kona aloha i kona aina hanau, aole loa ia e hiki ke hoopoinaia mailoko aku o kona umauma, ka mea ana i au ae ai i na ale ahiu o ka Moana Atelanika, me kona kino palupalu ma ke alahele e hiki aku ai i Wasinetona, ka home noho o Peresidena Kalivalana, malalo o ka haawina kamahao i omau ia iloko o na puuwai o na Hawaii a pau, mai ke kiekie a ka haahaa.

            A ua hiki ia kakou ke hoomanao, malalo o kana mau leo uwalo, e nonoi aku ana i ka oluolu o ka Poo Hoomalu o ka lahui Amerika, e nana ponoia ka pono kulaiwi o kona aina hanau malalo o kona makuahine moi, ua maliuia mai la ia leo alii, a ua hoounaia mai la ka elele o ka manaolana o ka mahine hope o ka makahiki 1893, no ka hoihoi hou ana mai i ke aupuni moi i hookahuliia, aka, malalo o na hana poholalo, na imi apakau ana, a me na hoolauwili ana i o a ianei, ua nele iho la kona manaolana no ka hooko ponoia ana oia mau iini alii ana ona, aka, aole nae ia he mea nana e hoi hope ai a kuihe no ka hooikaika mau ana no ka pono o kona aina hanau i pakahaia, aole loa oia e pauaho ana a hiki i ka hookoia ana o kona mau iini.

            Aia o Kaiulani i ka huikau o ke kulanakauhale nui a kamahao o Ladana kahi i noho hoomanawanui ai malalo o ke ao ana i na mea hoonaauao o keia noho kino ana e like me na olelo i paanaau mau ma ko kakou mau lehelehe, o ka naauao oia ka makua o keia nono kino ana, a pela oia e hooikaika opio ’la, me ka nana ole ae i na hana hoomaewaewa a keia poe i hookau aku ai maluna ona, ma ka hoonele a hoopau loa ana i ka uku ana i kona auhau kula no ka hoonaauao ana iaia.

            O keia la hanau, ua liloia he la makamae iloko ka puuwai o na makaainana aloha alii a pau a pele pu no hoi me ka Hooilina Moi a me kona luaui makuahine, ua lilo keia i la nui a hoomanao iloko o kona mau la kanikoo, oiai hoi oia, aia imua o ke alo o kana milimili alii kahi i noho puai, ua hooi palena ole aku la paha oia i na hoohiwahiwa a pau ma ka mea hiki iaia ke hana.

            O makou pu kekahi iloko o na kokoia o ka hauoli ma ko makou ano he makaainana e noho kupaa ana malalo o ke aloha i ko makou alii hanau o ka aina, a pela hoi ka lahui Hawaii aloha aina a pau ka makou leo kalokalo wale no ka Mana Lahui, e hooloihi loa ia aku kona aina hanau, iloko o na apona o ke aloha oiaio o kona lahui.  Aloha Kaiulani.

 

KE HANAIA NEI.

            Eia o Henry Smith, ke Kakaukanolelo Nui o ka Aha Hookolokolo Kiekie ke liuliu mai nei e lawelawe i na hana a pau, e pili ana i ka hihia koi@poho a A.E.W. Muller kueia Charles Edward Bird a me James Huddart.  O keia koi poho he $50,000 ka nui ua waihoia mai la no ia e Muller, kekahi o na pio kalaiaina i kipakuia ai, no ke komo pu ana me ka poe aloha aina ma, ka malama o Ianuari i hala, e kue ana i ka laina mokuahi nana oia i lawe aku mai keia aina aku.

            O ka inoa mua o na mea i hoopii ia, oia no ke Kapena o ka mokuahi Warrimoo, a o ka lua oia no ka Luna Hoohana Nui, a Ona hoi o ka laina mokuahi Canadian Australia.

            O keia Poalima Okatoba 18, oia hoi keia la, oia ka la e noho ai ke Komisina ninaninau ma kona Keena hana, ma ka Aha Hookolokolo Kiekie, no ka ninaninau pono ana i na ike e pili ana i keia hihia, a eia iho la kekahi mau hoike ma ka puiliili konane a ke aupuni i loaa mua aku na hooia ma ko ke Komisina pakaukau J. L. Zavier, Geo. Cavanangh, E. G. Hitchcock, (ka Ilamuku i pau) F. H. Wagner, L. Borndt, J. L. Osmer, Gus Cordes, C. Wichert, C. N. Johansen, (he poe palu kuha o ka oihana Maikai Kiu hoopaukoalaala) S. B. Dole, W. O. Smith, F. M. Hatch a me J. A. King.

            O lakou nei ae la na huelo mua loa i hoea aku ma ke pakaukau o ke Komisina ninaninau, mamua ae o ka hoea ana mai o ka manawa i hoikeia ae nei, a o ka hapanui wale no o lakou a pau he poe ua ai i na lihaliha o keia aupuni oehaa e ku nei.

 

E HEIHEI HOU ANA.

            Malalo o na hooponopono ana a na loea kalaiaina o ke aupuni nui a palahalaha o Amerika, eia na hoaloha o ka Peresidena Kalivalana ke onou hou nei iaia no ke kolu o kona kau o ka noho poo ana maluna oia lahui, no ke kue ana aku i kona hoa paonioni e aku hou mai nei e komo hou kona poo iloko o ka oihana hoomalu o ka aina, ka mea nana i hoolilo i ka inoa maikai o ka aina i kona kau l noho ai i mea hoowahawahaia oia hoi o Harisona, ma o kona mau lima lawelawe e hooko i kana hana.  Aole e ae ke Akua i ka poe naau pakaha e hoi hou iloko o ka oihana hoomalu a huli ka honua.

 

NO KINA.

            Mamuli o ke kauoha a ke aupuni o Iapana i ka mokukaua China, e haalele aku oia i ke kiai ana i na kapakai o Rusia, ma ka aoao hiki, a e holo aku oia no na kai o Kina e kiai ai, a ua hooko ia pela.

            Ua oleloia, o kekahi keia o na moku holo loa, iwaena o na aumokukaua o Iapana, a he moku paa hoi, e hiki ole ai ke emi hope mai, i na e kaua ana.

            I keia wa, aia oia ke haaheo ’la ma na kai a pau o Kina, me ka hanohano nui, e kali ana i kana mea e ale ai, e-a hookala na mea hao la, kai no ua pau.

 

E HANA I MAU MOKU-KAUA LIKE.

            Ua loaa aku la ke kauohaia Mr. Scott Peresidena o ka hui hana hao o ka Union Iron Works o Kapalakiko, mai ke aupuni aku o Iapana, no ke kapili ana i mokukaua hao kila, i like ke kulana e hanaia ai me ka mokukaua U. S. S. Olympia, i hanaia hoi ma ia pa kapili moku.

            He mau la wale no kai hala ae mai ka hoolanaia ana o ka moku kaua Oregon iloko o ke kai, ke kaeaea hoi o na mokukaua o Amerika Huipuia, mailoko mai o ua pa kapili moku ’la a loaa hou no kaia kauoia, e kapili hou i moku kaua, a ke paa e hoouna koke aku.

 

HE OIAIO ANEI?

            Ua loaa mai ia makou ka lono e pili ana i ka hana a ka Papa Kahu Waiwai o Kaumakapili, e pili ana i kekahi apana aina o ka Ekalesia e waiho ana ma Holokahana i kuai ia aku i kekahi mea pohaku nui, a mahope o ka amama ana o na hana ma ka aoao o ka mea kuai a me ka Papa Kahu Waiwai, ua hoole iho la na hoahauau i kela kuai ana.  Ke hoomaoe ae nei makou, owai la o keia poe kai hewa, o ka Papa Kahu Waiwai paha, a i ole o na hoahanau paha, ka poe nana i hoole i ke kuai?

 

NU HOU KULOKO.

            Inehinei ke ku ana mai o Calaudina, mai Maui a me Hawaii mai.

            O Luka a me Moiwahine na moku hoohikihiki nanahu no ka moku kaua Olympia.

            O ka ikaika kaua moana ma ka nuku o Mamala, he elua moku kaua Amerika.

            Kukupau lua ka hoi o Kanepuniu i keia la, ke hele ala a lali Kaelewaa i ko makou mau limahana.

            He elua hora ka haule o ka wa holo o ka Malulani i ka Poalua nei, o ke kumu o ka lohi ana, no ke kupai o ka ai i kauapo.

            Ua hanau mai na Mrs. J. Poai a me kana kane, he kaikamahine ma ke Poaha aku nei, Oct. 10 1895.  Ola ka makapehu keiki.

            Ma ke kakahiaka Poalua nei, ua halawai ae na alii moku a me ke Kapena o ka moku kaua Olympia me Peresidena Dole, no ke kuka ana no kekahi kumu hana i manao ia.

            I ka Poakolu nei, i holo hou aku ai o Kimo Maki no Kapaa Hawaii, e lawe ana ina Pake lima hana no Kapaa Kauai, he 50 ka nui, a no Oahu nei he 50 na Kaala e lawe.

            O na manao, na mea hou, a mele, na kanikau a me na hoolaha, e hoouna pololei mai ma ka inoa o ka Lunahooponopono o Ka Leo, aole ma kekahi inoa e ae.

            Heaha la ka mea i puhi ole ia ai na pela, na uluna, na noho, na paku makika a me na pakaukau i ke ahi, o ka pa hoomalu ma’i olelo o Kakaako, eia ka he hoihoi mai i ka hale o ka Papa Ola, e hoohaumia ai.

            O Chas, W. Booth, me William Henning, o laua na makuahine opio, i hoopomaikai mei i ko laua mau kihapai ohana, ma ka hanau ana mai o ka laua mau wahine, he mau kaikamahine pakahi, Laki no.

            Ma ka Avataisa o ka Poakolu nei e olelo ana, ua ike hou ia ka he elua ma’i kolela, eia ka mea epa, aia la ihea, a owai la na inoa, ua hele paha a ake ma’i kolela lakou nei, oiai, aole he filibuster, hu ka aka ia lakou ma.

            Ua pau i ke kudala ia ma ka hora 10 a. m. o ka Poalua nei, na waiwai i koe iho o ka Hui Manawaloa o na wahine, na lako tini, a pela aku, no na kumukuai haahaa loa, i kulike ole me ka hapalua o ke kumuwaiwai io i kinohi, a o na loaa a pau i ohi ia ma ke kudala ana, he $190, wale no a o ke kumu waiwai io i kinohi, aia no ia maluna aku o ka $600.  Makepono maoli.

            E loaa ana he Eono HAINAKA MANUAHI, i ka mea e piha ai o kela a me keia 10 poe i komo a kuai maloko o ka HALEKUAI HEIAU o na Paikini, e ku nei ma ALANUI PAPU, Helu 519; ma ka POANO apau o ka malama o Sepatemaba.  No ka manawa KUAI HOOPOHO wale no keia.

            He 30 wale no la o keia Laikini ma’i kolela ou e mana ai, nolaila, ke ko@o aku nei au ia oukou a pau loa e hele koke mai iloko o keia mau la, i loaa aiai oukou ka laau lapaau kupono o na kumukuai haahaa, au e kuai ai i keia mua la.

            M. G. SILV.

            Alanui Papu Helu 519.

 

            He hoike ke nui ko ka Halekuai HEIAU o na PAIKINI, ma ke ahiahi Poaono, @o na WAIWAI a kuai ia aku ana me ka makepono loa, ma na kumukuai haahaaloa i ike ole ia mamua.

            Ua hoopai ia o Keawe he $150 dala, ma ka la onehinei no ka hihia cifa.

            Nui ka mai epono o na i’a e kuai ia nei ma ka Makeke o Kuaokala, he ola paha hoi ia, no ka makapehu i’a.

            Ua haawi ae ka Hui Lolita Club, he aha hulahula ma ka Ariona @ ka ponei, malalo o ke kani hooheno a ka Hui Himeni Kawaihau.

            Ma ka po Poakolu nei i wehe mua loa ae ai ka Hale Keaka Pake ma Aala, mai kona hoopaa ia ana malalo o ka hoomalu.  Nui ka hanakuli.

 

OLELO HOOLAHA.

            Owau o Kapea Mu, he mea i loohia i na poino a ka mai, he mau puu elua ma ko’u mau uha aohe manaolana no ke ola, aka, mamuli o ka Dr. L. Akina lawelawe ana, ua loaa ia’u ke ola.  Nolaila, ke hoike aku nei au i kuu lahui aluha, e naue mai e ike iaia, i pau kuhihewa.

            E loaa no ia ma ke Alanui Hotele Helu 317.

            Kou oiaio,

            KAPEA MU

            Iulai 24, 1895.

            jul24 3mnsd.

 

WAIU MAIKAI

            Ina oukou i makemake i ka waiu maemae, waiu momona, waiu hou, a waiu ono, a i waiu i oi aku i ko ka niu haohao, e lawe oukou i ka waiu mai ke kaa waiu o.

—“KIPAHULU DAIRY”—

o ka apana o Waikiki.  E hoolawa ana hoi keia wahi Uwi-Waiu ia Honolulu a me Waikiki me ka waiu oi aku o ka maikai a me ka pa’ipa’i ole ia me ka wai elike me kekahi poe lawe waiu e aku.

            Ua hanai ia na kumulau bipi laha ole, uwi waiu ia, iloko o ka hale me na mea ai kuhikuhinia a ono hoi, elike me ka mauu SORGHUM a me HUA-PALAOA a e inu ana hoi i ka wai maemae lua ole o ka punawai wai aniani.  Ma keia ua alo ia na kumu a pau o ka ma’i e ino ai ka waiu mai na ai hamu o ka kula a me na wai inu olepolepo kumau.  Aole he pilikia e hopohopo ia ai ma o Kipahulu Dairy, o ke Korela a ma’i e ae paha.

            Eia ke hanaia nei ka WAIU BATA, ke hanaia nei ka moa, ka palehu, ka k@a mea, a o keia mau mea a pau e loa @ me ka maemae a me ka @ loa.  A he wa pokole e loaa aku no he puaa liilii o na ano maikai loa.

            Na na opio Hawaii Ponoi e hookele a e malama nei keia wahi hanai holoholona i kapaia ke “Kipahulu Farm,” a ke nonoi aku nei lakou i na kuai ana o ko lakou mau hoakanaka o ke one oiwi hookahi e kuai mai me lakou, o “Kipa hewa anei ke aloha i ka ilio.”

            Na Joe Richards e kalaiwa nei ke k@a lawe-waiu, o kiai oukou iaia o kiai i kana waiu, a e lilo ana no ia he mea e ola maikai ai o na opio a e ikaika ai hoi ko oukou mau kino, me ka holo pono o ko lakou mau noonoo ana.

            HENRY F. POOR.

            W. M. BUSH

            Kipahulu Farm. Sept. 30, 1895.

            sept. 30. 6mdly.

 

HOOLAHA!  HOOLAHA!!

            Owau o ka mea nona ka inoa ma iaio iho nei, ke hoike aku nei au i na kanaka a pau loa, ua makaukau wau i na wa a pau loa, no ka hana aua i na piula a me na paipu wai a pau loa ke lona mai na kouoha ia’u, he oluolu ka uku a he mau ka paa o ka’u mea e hana ai.  E loaa no au ma Leleo, kokoke i ke alanui Ka@ahi o Dilinahema.

            S. K. KILA.

            aug28 3@.