Ka Oiaio, Volume VII, Number 15, 14 Iune 1895 — Page 3

ʻaoʻao PDF (1.12 MB)

This text was transcribed by:  Naoko Fujimoto
This work is dedicated to:  Awaiaulu

  E PANIIA ANA NA HALE KUAI RAMA.

 

 I ka la apopo June 11, e pani kuia ai na hale kuai rama a pau o ke kulanakauhale nei, ma o ke kauoha la a ka Ilamuku o ke aupuni.

 Oiai hoi, i na e wahe hamama ia ana, alaila he mea ia e ulu mai ai o na manao uluku o ka uahoa, oiai aia ka ikaika o ka waiona ke holo hele la iloko o na aakoko o ke kino o ke kanaka a o ka hopena aku oia he hakaka nolaila, ke mahalo aku nei makou i na hana o keia ano, oia hoi ka malamaia ana o ka maluhia o na kanawai o ka aina. Nani kela mania keia.

 

E HOOMANAO KAKOU

 O ka la apopo, June, 11, oia ka la hanau o ka nai Aina Kaulana Kame hameha, 1, ka Napoliona hoi o ko Hawaii Pae Aine Nolaila, ke hoike ia aku nei ka lohe i na makamaka he luhelu o Ka Leo o ka Lahui, aole a kakou pepa o ka la apopo, oiai e ma lama ana makou a o kakou nohoi apau i ka Hanohano o ka mea nona ka La

  Oiai hoi, oia ka mea nana ihoohui keia mau Pea moku aliloi hookahi, ahiki i keia la,

  Nolaila, mai kani u-hu iho oukou, no keia loalu ia ana, oiai, he wahi la hookahi wale noia, a no ou kou nohoi ka nui.

 

KA HAIOLELO A LUTELA.

  Iulai la 8, ua wehe ae la o Lutela i kana haiolelo ma ka aoao Hikiua o ka, Makeke kuai ia o Ulakoheo, malalo o le poomanao o ?wau pu no me oukou.?

  Ua aahu iho la o Lutela i kona kahiko oihana Kahuna, oia hoi, he Hae Hawaii o na kahakahana o ka Hae Hawaii o kona kahiko.

  Ma kana mau hoakaka ana, ua ku i ka naauao a pololei maoli no maluna o ke kumuiwi hai a o; aole hoi i hala hu aku mawaho o na palena o ka  ke Akua olelo, aka, ua hele oia ma ke kahua pololei, me ka ewaewa ole.

  Ua hoakaka mai la oia i na pauku e pili pono ana i ke kumu manao, me ke noi pu ana mai i ka oluolu o na makamaka, a me na hoaloha, e pelu iho i na kuli i ka honua, a e hoomaikai aku i ke Akua Kiekie Loa, me ka mihi oiaio, e haawi ana i na mea a pau no ke Akua.

  A wahi ana, i hoike mai ai, no ke kumu o keia poino i ili mai maluna o ka lahui Hawaii, oia hoi, ua hana hewa aku la kakou a pau i ka Haku.

  A no ia kumu oia i kau mai ai oia i ka laau hahau, no ka nui o kona aloha ia kakou a pau, a nolaila, he mea ponoia kakou a pau e mihi me ka oiaio, imua o Iehova o na kaua, i ola ai ka aina mai o a o. A oia hoi, i na aole kakou e hana hewa, i na ia aole kakou e ike i keia poino, i aneane ekolu makahiki a oi.

  A wahi hou ana i hoike mai ai ke kapaia mai nei paha wau he pupule, no kuu aahu i keia aahu, a oukou e ike mai nei, aka, e hoike aku au ia oukou e na makamaka a me na hoaloha, e aahu ana wau i na kahakahana o ko kakou Hae aloha. A oiai hoi, o ka Hae Hawaii o kou Hae no ia, a o wau hoi, he makaainana kanu au no ka lepo aloha o Hawaii nei, e noho ana malalo o ka malu o ke kakou Lani Moiwahine, ka mea hoi e auamo nei i ka inea o ko keia ao no ka nui o kona aloha ia kakou a pau, kona mau makaainana.

  Nolaila; e na makamaka a me na hoaloha e leha aku ko kakou mau maka i na mauma mailaila mai na kokua e hiki mai ai, a e manaolana kakou e kokua mai ana no ke Akua ia kakou a pau, i na kakou e mihi io aku ana imua ona.

  A he nui aku kana mau olelo wehewehe i ku maoli no hoi i ka naauao, a hiki ole hoi ke hooleia ka pololei o kana hoike ana i ka ke Akua olelo.

  A ke pahola aku nei KA LEO a me KA OIAIO i na hoomaikai ana ia oe e Lutela, no kou hoike i ka mea ku i ka oiaio. 

 

He Moolelo Kaulana

- NO ?

 

OPERIA.

Ka Eueu o Aitiopia.

- A ME -

APERODITE

Ka Mahina Piha o Iopa - Ka Oiwi nona Ka Ui a me ka Nani, i oi aku i ko

ALIOPE

Ka Moiwahine o na Ia o ke Kai.

 

  I ka wa i lohe ai o ka elele i keia mau oleo a Operia, e hoike ana hoi iaia iho, aole oia he malihini, aka he kamaaina no.

  Ua hoano e ia ae la kona mau helehelena a haule iho la kona mau kuli iluna o ka papahele. a hoopuka ae la i keia mau huaolelo ma kona mau lehelehe:

  Nani he aloha o Alahe, i kona hoihoi hou ana mai i kuu haku opio, e ike hou aku au, a me khna Makuahine a me ka Lahui holookoa a pau i kona mau hiohiona waipahe, ka mea i piha i ke koa a me ka wiwo ole

?O! E na lani, ua hiki mai oe i ka wa kupono no ka hoopakele ana i ke ola o na mea a pau e noho ana maluna o Aitiopia nani ka poe hoi aohe a lakou mau hana hewa i ko lakou mau enemi.

  I ka pau ana o keia mau huaolelo a ua elele la i hoopuka ai, lalau aku la oia i na lima o Operia. a me na puili pumehana ana o ke aloha, pela oia i hana iho la ia mau minute.

  Ua lilo hoi ia mau minute no ka ninani au ana i ke ano o ka noho o ko uka poe, a owai la ka mea nana e noho hoomalu nei i ka aina.

  Oia ka ua elele la i pane mai ai. e hoike aku au ia oe me ka pololei, aole hoi ma ke ano hoonalonalo.

  O kou makuahine. oia ka mea e noho hoomalu nei maluna o Aitiopia nani, ka mea @@ a ka naauao a me ke pookela o @@ @ke. mamua o na moi a pau e noh@ hoomalu ana maluna o ka honua.

  O kona pookela ma ka hooponopono aupuni ana, oia ke kumu i ala mai nei o na aapuni o Aigupita, Tureke a me Sepania e kue o ai i ka ka moiwahine mau alakai ana no ka pono o kona aina.

  Aka. e hoike aku au ia oe, aole loa e hopo ana na koa Aitiopia a pau o kou aina nei , no ka mea. he poe wale no lakou a pau i paa ka manao, mahope o ke aloha i ka aina hanau a me ko lakou moiwahine lokamaikai.

  I kuu wa e hoi aku ai iuka o ka aina a hoike aku i keia mau mea a pau e lilo auanei ia he nuhou malkai na kou Makuahine e hauoli ai.

  A e komo pu mai auanei me kona mau makaainana malalo oia apo hookahi,

mamuli o kou hiki koke ana mai a hoopio koke ia keia poe limakoko hilahila ole.

  He poe hoi ua maa i na hana ino, aihue pakaha a lima nui hoi i ko hai noho oluolu ana.

  O keia mau olelo a ka elele opio e hoike nei aole ia he mau olelo e hiki ai ke hoole ia ka oiaio.

  No ka mea ke ike maka nei kaua, ina aole i hiki m@i o Operia ma i keia  keia wa o na @@puni i hoea iho la ina aohe nao ai i ka papaa maluna o na mea a pau.

  I ka pau aaa o na kuka olelo ana ua huli hoi aku la ka elele no uka o ka aina, me na helehelena o ka hauoli nui.

  I kona hoea ana aku imua o ka Makuahine a me ka pohai o kona mau alii koa e ku hoopuni ana iaia me ka makaukau nui.

  Ia wa koke no i hoike aku ai ka elele opio ka lono o ka hauoli nui me keia mau olelo:

  O na poe haawi pio a kakou i ike aku nei iluna o na moku kaua o na

enemi, aole ia he mau hoailona no ka hoopunipuni a pahele ia kakou.

  Aka, he mau hiohiona ia no ka hoopokole ana i ko kakou mau haua me kahe ole o kekahi koko o ko kakou mau hoa kanaka.

  Mamuii o ka hoea ana mai o ke kahi hoola panai o k@, Lahui o Aitiopia uuku nei, ka mea hoi. a kakou a pau i manao ai. ua make oia ma kekahi mau mamao aku mai a kakou nei aku.

  A o ua mea la nana i hana kela mau hana o ka wiwo oe, oia no ke keikialii Operia a me kana wahine opio, na me@ nona kela hae nui e welo mai la ma na weielau maka@i o ke moana.

  O ka inoa o ke keikialii Operia i kela wa, ua like ia me ka leo o kekahi hekili e holoholo ana ma na paia lani, iloko o ke anaina e akoakoa ana malaila i kela wa.

  Aole e hiki ke lohe ia kekahi huaolelo mai ka lehelehe mai o na mea a pau e noho ana malaila, ma muli o ka uluaoa o na manao o na mea a pau no keia nuhou maikai.

  O ka makuahine o Operia, i kona wa i lohe aku ai i ka inoa o kana keiki oia ka mea nana i hana kela @@@ @ana i@ op@@ o@ao i ka manao o ka lehulehu o uka o ka aina.

  Ua helelei iho la kona mau waimaka. a kahoahoa ae la oia ma ka inoa o na lani, ua kokoke mai kona wa e ike ai i na helehelena o kana keiki a me kana hunona pu.

  Mamuli o ke kauoha a ka Alihikaua nui, ua hoouna ia aku la na ukali pilikiao o ka moiwahine, no ke kii ana aku e hookipa mai ia Operia a me kana wahine, ma o ke pailaka ana a ke keikialii elele i hoouna mua ia ai.

  Ua liuliu ae la na mea a pau o uka o ka aina. no ka hookipa ohaoha ana mai i ka lakou malihini kiekie.

  I ka wa @ hiki aku ai o na elele iluna o ka moku, ua apo ia mai la lakou a pau me ke @loha, a lawe loa i@@@@ ia hoi l@@@@ a pau ma kahi o k@@@aikamahine opio e noho ana, kahi hoi a Operia i hoike mai ai i na eleie, o kana wahine ia, ka moiwahine o ke kai. a o kona kokoolua hoi o keia huakai huli hoi i ka aina hanau.

  Ua hoohauoli nui ia hoi na ukali o ka Moiwahine, i ka ikemaka ana aku i na helehelena o ke aliiwahine o ke kai.

  E hoike mai ana i kona mau helehelena wahine @@ oiai, e puapuai mai ana ka ula ohelohelo maluna o kona mau papalina.

  Pane aku la lakou a pau imua o Operia a me kana wahine i ka i ana aku:

  Mamuli o ke kauoha a ka moiwahine o Aitiopia nei na hoouna ia mai makou e kii mai ia olua ma ke ano he makana hiwahiwa nana no ka hookipa una aku ia olua maloko o ka malu o kona halealii.

  I keia wa, ua makaukau makou e hooko aku ia kauoha ina ua kupono keia i ko olua manao.

  O keia ka wa i pane mai ai o Aperodite i na elele a ka moiwahine.

 

 

Ka Makai Kiu

Lau Omaomao

K ka@ea o na kakai pali nihoniho o misouri

 

KA MEA NANA I HOOOKA KA POWA IEKE A ME KONA PUALI HALOKOA.

- A I OLE: -

Ke Aka kino wailua o ke kuluuamoe

 

KA MEA NANA I HOOPAKELE NA KAMAHELE O KA PO.

 

Ka mea nopa ka Ipu kukui ka manao Iua oe.

 

  I kala wa, ua hawanawana aku la ka Makai Kiu Lau Omaomao ma na papaiao o Kananimaeole, e hoo hui ia ka rama a pau iloko o kahi hookahi, a mai Iaila mai e hoopiha ia ai iloko o na pika dala gula, a aniani hoi, a mai loko mai o na pika e inu ai kakou.

  I ka lohe ana o ua ui nei, i keia mau olelo. ua kauoha koke aku la oia, e ninini ia ka rama a pau iloko o kekahi ipu dala. a na kou pokii e kuhikuhi aku i ke ano o ka hana ana, oiai, ua hemahema io kakou naia mea.

  Ua hooko koke mai la na kuene i keia leo, o ko lakou haku, me ka manao he pono, eia ka auanei he apu koheoheo keia, e papapau ai lakou he aa ko ka hale.

  I kela wa, ua hele aku la o Carolina nei. a lawelawe pu i ka hana hoohuihui rama, me na kuene.

  Ua hoopiha ia iho la kekahi ipu dala, i ka rama, a paipai la iho la me na mea e hooluolu ai i ka ikaika o ka wai ona. e like hoi ka huihui ke inu aku me he wai hau.

  Iloko o keia wa e hana ia nei, aia hoi ua komo koke iho la kala nei laau hoomalule kino iloko o ka wai ona, me ka ike ole ia mai, e kekahi mea e a@.

  I ka pau ana o ka hana ana, ua kauoha aku la keia. e hoopiha ia iloko o na pika aniani, a e lawe aku ma kahi o na kanaka, o ka haku mea hale, a ua hooko ia pela

  Ua hoopiha ia iho, la he ipu dala hou, a ua like no kona hana ia aua me ko ka mua, a hoopiha ia iloko o na pika dala, a no ke alakai ia o na powa, a me na ukali.

  O ke kolu hoi o ka ipu dala, o ko lakou ia e inu ai, oia wale no ka ipu i koe aole i hookomo ia i ka apu koheohe o ka Makai Kiu Lau Omaomao, aka, na hookomo ia nae i ka laau hoopau ona, a ua hoopiha la hoi iloko o na pika dala, a lawe ia aku ia a lana o na pakaukau a la kou e ai ai.

?Mamua aku nae e ka hoi ana o Carolina, ua haawi aku la oia i ke kauoha i ke kuene nui, i na he pika aniani ke lawe ia mai e hoopiha i ka wai o kela ipu dala, a inu he pika dala, i ka wai o keia ipu, a ina he pika gula, alaila, o ka wai no hui o keia ipu, a kakou i hana iho la, ua ae maila ke kuene nui, a hoi aku la ua kupueu nei a kaua e kuu makamaka heluhelu.

  Iaia i noho iho ai iluna o kona noho, ua ku koke ae la kaui Kana nimaeole iluna, a pane aku la, e lawe kela a me keia i kona kiaha iho, a e inu ae i ke ola o kou pokii e noho nei.

  Oia no ka wa i lawe ae ai kela a me keia i kona kiaha iho a ku ae la iluna, a kalokalo ae la ma ka inoa iaahia o ke akua, no ke ola o kaui Carolina, a i@u ae la.

  I ke kuu ana iho o ko lakou mau kiaha ilalo, ua haawi ae la lakou i na hoomaikai ana i ka ui Carolina, i kona akamai, i ka hoololi ana i ka ikaika o ka  wai ona, a like ka huihui me ka wai hau.

?A no ka nui ono o keia waiona, ua oi pakela aku ko lakou ake e pii  mau na kiaha.

?Ua hoomau ko lakou ai ana, a inu ana. a hiki wale i ke kani ana o ka hora 5 oia ahiahi, akahi no a hoomaha, hele @e la e holoholo, maloko o na paia laahia o ua Hotele ala, a me na wahi e au a pau, a o na kanaka o ka hui powa o Rubine Huka, aole loa lakou i ae iki, e haalele iho i ko lakou mau noho, oiai, ua nui loa ko lako ono i ka huihui o ka wai hoomalule kino, a lakou e kuhihewa nei he wai hau, eia ka auanei he wai ia nana e umii aku ia lakou a pau iloko o ka poino

?I ka hora 9:30 p.m.ua malama ia he anaina hulahula Europa, me ka mau no nae o ka pii ana o ka wai hui a kauila.

?I ka hiki ana i ka hora 12:15 oia po, ua ike ia, ua pau loa na poe a paa i ka ona, a e ahu alalakukui ana a koe wale no ka poe i inu i ka rama a ka Makai Kiu i hookomo ai i kana laau hoopau i ka ikaika o ka waiona.

? He 15 minute mahope iho, ua hookuu ua no lealea, hoi no hoi ka poe e ao kanaka iki ana, a o ka poe i nele I ka noonoo ua waiho ia no lakou pe a e moe ai.  

   Ua hoi aku ia na mea a pau ma ko lakou mau rumi pakahi hoi, na rumi hoi i hoomakaukau ia no lakou, e hooluolu iho ai.

   I ka hora 2 ponoi o ia wanaao, ua hele aku la ka Makai Kiu e nana i ua poe powa ala, a ike iho la oia, ua aneane lakou e kaalo aku ma kela aoao o ka poepoe honua.

   I keia wa koke no, ua ku aku la oia i kana mau hao hoopaa lima, no lakou na niho wakawaka i like me ko ka pahiolo, lawe maila oia a hoopaa iho la i na lima a me na wa wae o ua poe powa ala, no lakou ka huina he 190.

   I ka paa ana o keia poe, ua eleu koke aku la oia ma kahi kiai, a loaa aku la iaia nu poe kiai e waiho a make ana, ma kahi kiai, a oia no ko lakou wa i paa ai na lima a me na waewae i ka hao, a pela pu hoi me ke alii ku wati, a o ko lakou huina he 10 ia, a koe na kiai kino ponoi o kaui Kananimaeole, na kuene, na kahu lio a me ka poe lawelawe no lakou ka huina he 19 a ua like hoi me 200 ka poe i paa pio.

   I ka pau ana o kana hana, ua hoi pololei aku la oia no kona rumi moe a kuu aku la ka luhi o ua euue nei a kaua.

   I ka hoea ana mai o ka la i ke kakahiaka, ua ala ae la na mea a pau o lokoo ka hale, a pela no hoi kaui Kananimaeole.

   I ka poe o loko o ka hale i puka aku ai i waho. ike koke aku la lakou a pau i ke alii ku wait a me ka luna kiai, e lapuu mai ana, ua paa na lima a me na wawae i ka hao, a oia ka lakou i hooho ae ai, heaha kei@, a nawai i hana?

   I kela wa, ua hoao aku la kekahi o lakou e kii aku e wehe ae i na hao i hoopaa ia ai ko lakou mau lima, me ka manao e hiki @oa, eia ka auanei he neo ia.

   Ia lakou e wehe ana i na hao, i hoopaa ia ai na lima a me na wawae, o ua mau powa ala, oia ka wa i umii ae ai na @iho wakawaka oua mau hao ala i na lima a me na wawae o na powa, a uwe ae la laua me ka leo nui, oiai na niho wakawaka oua mau hao ala, ke aaki paa iho la.

   Oiai keia mau powa e ku-o nei, ua lohe ia aku la ka leo iku-a o na powa iloko o ka lanai hulahula, e hoopuka ana i na oleio ino me ke kahea ana i na kokua, aka, aole he mea naua e hoopakele ia lakou. oioi, aia na mea a pau iloko o ka weliweli ia mau selona, oiai, aole i maopopo iki ia lakou ewai la ka mea nana i hana, a koe wate no kaui Kananimaeole, oia hookahi wale no kai ike i ka mea nana hana i ua hana la.

   I ka hora 7 ponoi o ia kakahiaka, ua ala mai la ka ui Carolina(Lau Omaomao) a he e mai ia oia me kona kina wahine no, a hui u@ la iakou. a oia kana i ninau hooma@e aku ai, he aha ka oukou mea hou?

?Pane aku la kaui Kananimaeole. o ka mea hou, ua pau loa kou poe kanaka i ka paa i ka hao, a koe wale no poe e lawelawe nei.

?Nawai hoi i haha ia lakou pela?

?Nawai hoi, wahi a ka pane a ua ui nei, iloko o kona koloka o ka maalea nui wale.

  Pane aku la ua Carolina aahu hulu kamelo poi, m@@ia  pah@, na @@kahi o na poe m@kai kiu @ @ hana ikeia hana.

  E hoomanawanui iho e kuu makamaka heluhelu, a uwila hou aku i ka Poakahi. 

 

 

NA KAUHALE KAHIKO

 

LOAA HOU I KEIA MANAWA

 

KA IMI HOU ANA MANA AINA KAMAILIO IA MA KA BAIBALA,

 

MOKUNA V

O THEBES, KA NO-AMONA O KA BAIBALA.

 

O Thebe o na Ipuka he Haner - Aole ona Mau Pa aole hoi he mau ipuka- Aina o ka Poepoe Honu Eheu - Na Heiau Kelakela o Ka@@nak a me Luxor - Ano like me ka Inakini o Solomona - Na Kii o Aigupita- Na Moolelo Ka hiko o kalai ia ma na pohaku - Medeenet Haboo - Ka Ramesium - Kii Noi o Ramese II. - Ke Ku Leo Kani Memmon - Na Ilina o na Lii.

 

  Ma ko lakou mau rumi noho ponoi iho ua hiki no ke ike ia na koki a me na noho nani loa, na ipu pua pohaku pocilaina a me na aniani, na ipu gula a me na keleawe, a me na metala paipaiia, ma na ano i like ka maikai me ko keia wa hou loa. O na mea ano maikai loa o keia mau ano i loaa iwaena o na mea kahiko o Helene e waiho nei, ua hiko ke ike ia ma Aiugupika nei ma kona kia hoomanao ano o kona mau la mua loa, a he mea maopopo ua kope ka Helene i na mea o Aiugupika.

  Ma kekahi mau ano o kekahi mea ano nui o na luakini, a me na wahi kaulana e ae, oia no kela pio o na ipuka komo a me na ipuka aniani, o ke kumu mai o keia ano o na hale ua lilo he mea paio loihi ia, a ua olelo nui ia mai na Roma mai no ia. Ua lilo hoi keia pio he mea o hoole ai kekahi poe imi hala wale, i ke kahiko o na mea i loaa aku ma Palesetine; aka, ua loaa hoi ia kakou maanei nei na pio poepoe a me na pio kaupoku oiai, e hoike ana he 1,000 makahiki ko lakou kahiko aku i ko Roma wa i kukuluia ai, a aole no he wahi e kanalua ai o ko lakou kahiko, oiai ua hoailona ia hoi maluna o kela a me keia pohaku. ke kani o ka Parao nona ke au i hana ia ai. I ko Mr.Layard wa e e li imi ana ia Nimroad, e loaa mau a na ia ia na ipuka hale a me na ipuka aniani ma na hale kahiko o ke kulanakauhale o ka poe Asuria, i kukuluia ai e Nimeroda, ka moopuna a Noa, i kapili- kii ia hoi ma na pai o na hale o ia lahui e hoike ana he mea kahiko loa ia ano hana, aole no kona e like me ia e olelo ia nei me na pio hale i loaa aku ma kahi i ku ai o ka luakini hoano ma Ierusalema.

  Iwaena o na hoano ma ke kaekae o ka waoakua, @ he aneane he hookahi mile na ka akau o Medeenet Haboo, e ku ana ka luakini o RameseII, ka hale lua o kini luaole a Strabo i kakau ai.

  Ma ka nani o kona kii a me ka hiwahiwa o kona nau kahikoia ana aole he lua o keia luakini ma Aigupika. Aka , i keia wa he nui kona mau kia pou nani i nalo aku, ua nalowale aku ka nani o na waihooluu like ole o ko lakou mau paia. a ua lilo kona mau ipuka komo he mea ole.

  O ke kumu nui i kaulana ai o keia makini a hale ilina o RameseII, mamuli no ia o ke kii nui i kukuluia i kekahi manawa mamea mai ka pa mawaho iho o ke kino o ka hale, ma ka aoao hema o ke komo ana aku. O keia ke kii nui, ka oi aku ma Aigupika, - he mea no ia i kalaiia mai ka pohaku garanita ulaula, a na manaoia he aneane paha he 1.000 tona hona kaumaha i kona wa aole i kalaiia. Ua kukuluia he 1,320 makahiki mamua o Karisto, a ua hanaia me ka manao e hoike aku i he ano o Romese Ka Nui e noho ana maluna o kona noho moi, ma ke kulana waipahee a oluolu me he la e hoomaha ana mai ka luhi o kona mau kaua lanakila ana ma kona ikaika iho.

 

HE MOOLELO HOONANEA

- NO -

EVALINA,

Ke Kukui

Uila o Dubelina,

 

A O KE ALOHA KAKIA I KA IWI.

 

Mai ka Aoao Ekahi Mat.

  Aia a hooholo oukou, he hana maikai a ku keia i ka pono o ka lehulehu, alaila, hiki ke hoohana ia keia kumuhana ano nui, i manao ia ai e kou mau Kuhina, he hana ku ia i ke aloha i ka aina.

  Oiai, owau, aole au i noho ma ka nohoalii au e kamailio aku nei i mua o oukou i keia la, mamuli o kou manao iho, aka mamuli no ia o ko oukou lokahi, e apono ana, ua kupono no au e noho i pani no kou mau makua i pauaho mai i keia ola ana.

  O kou makemake wale no, ina ua hooholo oukou i ka wae ana i mau koa, a me ka hookaawale ana i puu dala no na lilo o keia hana, eia ka wa, k hoike mai.

  Oiai, he mea ole na mea e ae a pau a kou mau Luna Aupuni e hana ai, ke ole ko oukou apono mai e kou lahui kanaka.

  Nolaila. o ka mea manao o oukou e kue ana a apono paha i keia hana eia ka wa, mai kali o hala auanei ko kakou wa kupona e lawe ai i na hana ku i ka pono o ko oukou aina aloha.

  Ka aina hoi au e kahoahoa aenei, aole loa na manao uahoa iloko o ko lakou mau puuwai.

  E aloha auanei oukou e kau mau keiki aloha. 

  O keia mau olelo a ka moi opio i hoike aku la imua o kona mau makaainana, ua hooho like mai la lakou a pau loa me ka leo hoekahi wale no.

  E hana aku oe elike me ka makemake o kou mau Kuhina, i mea e mau ai ko kakou noho lanakila ana.

  A i ole ao hoi e hehiku wale ia ko kakou noho kuokoa @@@, malalo o na manao alunu a me ka makee wa wai o ko kakou mau enemi.

  O ko makou manao a pau, ua apono makou, e ohi hou ia i mau puali koa, a e hoomahuahua hou ia ae oa lilo no ka hoolawa ana i ko kakou mau hoaloha e hele ana i ke kaua, i hiki ai ke hoolawa pono ia na hemahema a pau o ko kakou mau hoaloha.

  Oiai na leo e hooh@ a@a me ka lokahi, aia hoi, ua ike ia aku la kekahi kau lio opiopio loa,e holo mai ana ma@@na o kekahi lio hauhuli,i hele ka hulu a palahinu. 

  A e kaa ana hoi mamua o ka makuu o kona noho Paniolo. kekahi pokaa kaula ili a me kekahi o-le puhi.

  A o kahei ana hoi ma kona aoao, kana pahikaua pekole, i hele a paumaele kona maka i ua kulu koko o kona mau enemi.

  Kuupau mai la oia i ka holo nui o kona lio. a he mau kapuai wale no ka manao mai kahi mai a ka moi opio a me kona Aha Kuhiua e noho ana.

  Kaohi iho la oia i ka holo o kona lio, a lele iho la oia ilalo a hele pololei aku la imua o ka moi opio a me ka lehulehu e pohai nei ma kona mau aoao. 

  I kona wa i kokoke loa aku ai ma kahi a ke alii opio e noho ane, wehe ae la oia mailoko ae o ka pakeke o kona kuka loihi e aahu ana. i kekahi leta i kakauia e ka alihikaua nui o na pualikoa e ku kiai la ma na palena o Irelani.

  Kahi hoi a ka moi Karemane i hele ai a paio no ka pono o kona aina a me kona lahui pu, a haule a make ai oia ma ke kahua kaua. 

  A e heluhelu ia hoi keia le@@ uie me na manao walohia o ka ehaeha Kahua kaua o Vereli.

                      January 19, M.H.659.

  I ke Alii ka Mei, a me na hoa o kou Aha Kuhina:

ALOHA Nui ou kou.

  Eia makou iloko o ke kulana kupiliaii loa i keia wa. ua hoopu@@ia makou e na pualikoa Sekeua a me ka poe Enelani, he poe hoi i komo mua ole me makou ma ke kaua i make ai kou luaui makuakane.

  Ua hakoko aku au a me kou wahi pualikoa uuku, me ka nele i na loko ai, a me na mea e pono ai ko lakou mau kino.

 

  Ua waluwalu ko lakou mau aahu, a ua pau hoi ka nahaehae ko lakou mau kamaa a ke h@le olohelohe nei ko lakou mau @apuai wawae me ka hoomanawanui.

  Aohe hoi o lakou mau kapa mehana, e hiki ai ke pale aku i ke anu huihui o ua kulu hau maeele e uhi nei maluna o ka aina.

  Ua pau ka hapanui o na koa i ka make a ke koe nei me au, ka hapa@olu wale no, o na koa kupaa a wiwo ole, no ke aloha i ka moi opio a me ko lakou aina.

  O kau wale no e nei aku nei ia oe, e hoouna awiwi ia mai ona puakoa kaua i o u, e ka hokiw@we laa a e alakai ia lakou a pau malalo o koia aliikoa opio. @ana e lawe aku nei keia leta, ka mea hoi au e kaena ae

nei:

  Ka Hiena o na Waoakua o Irelani. a o ke kakele maka pahikaua mimo. nana i hoohaule ino aku ke akamai kakele pahi o kona mau enemi.

  A ke hilinai nei au, aole loa he opio uhane i hanau ia mai e ka wahine elike me kona ano.

 

NU HOU KULOKO

 

  Ua oluolu hou ae la ka mai o Kapena Scatt o ka Oihana Makai.

  I lalo i Ewa kahi i luakaha ai ka Puali Hoola. ma Kauhale Momi.

  Ua weheia ka Ahaoelo o ka Repubalika i keia la.

  Eia o Mr. Kaluna Makawao ma Honolulu nei i keia mau la.

  Eia maanei o Hon. Geo Wilcox a me W. R@ce.

  Ua haule o Keola a me Kamika opio no ke Kakauolelo o ka Ahaolelo.

  Ua hoopaiia o Yung Hee, he $500 no ke kipa dala ana ma Wailuku, Maui.

  Ua oluolu ka mei o Iosepa Marsden, ka Komisina o na hana mea kanu.

  Ua hoopai ia eha Pake he $90 no ka piliwaiwai a hookahi no ka ma lama opiuma.

  O Wm. Wright ka mea i hoohiki ia ma kahi o Weedon, i haalele ilo i ka noho hope luna auhau.

  He $50 kai aihue i Moore ma Maui-waena mai a Akoni Rose aku. a a noia kumu ua hoopaua oia.

  Ua holo aku ka nui o na moku holopiliaina i keia la no la hikina a me ke komohana.

  He 50 poo bipi i hiki mai ma ke Kilauea Hou mai Hamakua. a 30 ma ka Malulani mai na Kona mai.

  Aneane e pau loa ka Makeke a @a o na pakaukau kuai ia ma ka li na o na Pake, ka lahui hoomakaulii imiloaa.

  Ke huli aku la kekahi poe aloha aina o Waianae a ua hoohiki . Ua oleloia he hehehe wale no ka mea paakiki i ka wai, a me ke kopa.

  Ua lohe wale mai makou e waiho ia aku ana ka manao huikala o na poi aloha aina, na ka Ahaolelo e noonoo.

  Nui na ooe haohao i ke kani ole o na pu i ka wehe ana o ka Ahaolelo o keia, aupuni. Oia kekahi o na haawina  like ole o ke aupuni moi a me ke aupuni ripuaalika. He hookelakela ko kekahi, a he hoano ole hoi ko kekahi.

  Ua ae ia o G@orge Anthony Davis e loio ma na aha a pau e keia aupuni, ke nui mai la na loio o waho e like me ka nalo e akoakoa ana i ka puu heana.

  Ma ka hooiaha a ka agena o ka hui mokumahu o Waila ma. ua papa loa ia ka pii ana o na mea a pau ke ole me ka palapala ae mamua o ka hoaa ana mai o na ohua. 

  Ua komo pu aku la o Col. Me Lean me Kauka Cooper e ike i ka Moiwahine Liliuokalani i ka Poakahi nei  Ua komo aku la oia e ninau i kona oluolu oiai, ka Moiwahine malalo o ke kiai ana a na koa, aole e like me na olele i hele aku e kuka me ka hoihoi ana i ka Moiwahine i ka noho moi.

  He mau pahu kupapau ano hou loa keia, e hoolaha ia nei e Mr. Uilama ma, o ka Hale kuai lako Hale ma Nae iho o ka Hale Kuai o Makinikaea. Aole i loihi loa kona laha ana i Hawaii nei, a me he moa la o ke kumu okeia, no ka pii o ke ku mukuai. I mea hoi e haa ai keia pono nui i ka poe hapa mai o ka hi loaa, a i  like no hoi ke aloha i ka mea maalele mai i na hea oha me ka poe waiwai. Ua hooikaika Mr. Uilama ma eloaa na paha ano hou loa, me ka emi loa o ke kumu kuai, me ka hiki hoi ke ike ia iho ka helehelena o ka mea make, mahope i no o ka paa ana iloko o ka holowaa a noia kumu, ua hana ia keia ano pahu me ke aniani, ma ka hapa o ke pani ma poo e ka pahu. Nolaila, e ninau m ua ka poe i pilikia, a i pi ha i k a luul uu ma kahi okeia Hui m a Alanui Moi e pili ala i ka Hale kuaimea ai e Makiuikaea.