Ka Oiaio, Volume VII, Number 14, 7 June 1895 — NA ENEMI O HAWAII. [ARTICLE]

NA ENEMI O HAWAII.

KE KlEl IA KEL "Ma ka nupepa CaII Mei, 11 \ia hoe lahaia ae la keia hoike o na mea Kanikela Waila i imi ai a i liaoiaia a eia ke kiei uei 3im Kaleponi, oi hoi keia." "He nui na lono a me na kupi Dai lono o na huakai filebusta kaua no kekahi mau mahina hala, aka, aole nae au i ike pōm i ka mea pololei a he wa pokoh wale aku nei no. I kinohi uole o'u hoomaopopo i keia mau olele aka, ua loaa mai la nae ia'u ma hope mai nei naua i hoololi ae : ko'u nianao. Ano ua maopope loa ia'n he oiaio k£ia mau lono He oiaio he mea kekahi e hanni; nei, aka, aole nae e hiki ia'u ki kamailio e pīli ana ia iuea aiv«>. Ua loaa mai la iji'u uta kauolrv mai ko'u aupuni e imi aku i keia mea a nmo]iopo pono, a e hai).i aku i ka me?> e hiki ana i hiki ole ai fce kepaia na pu a me in poe e komo po'a aku ia Hawaii mai n& awa Amerika aku. īl> mea maopopo no,' ma ke auo he mea pili i ka'u oihaiui, a me aoao kalaiaina a me ko'u mako make maoli, e hana ana hoi au o

like me k<i mea hiki ia'u e nlai i ke'kepkia'o iita mea kaua ku ole i ke kanawiU niai A-merika" aku. Aole au e nohb palāualelo aiiama keia nu»i." 'He niaii ageua anei kou e hele uei e kiei i ka poe nianao wale ia eia iloko o keia, hana kaua kipi?" walii a ka* mea hanu inea hou. , "Ae, he ekolu a eha pāha ko lakou nui," wahi a Mr. Waila, "a kō poe īaaalea a kiei eleu l'oa ua poe la. t'a maopopo loa ia'u ka poe nan£ e lioala a e alakai nei ; keia ana. Aole e hiki ia'u ke hoike

aku i ka inoa o keiapoeano, aka, ua ike'no nae au ia lakou. Eia hae', aole o'u kanalua i ka lioike ana ;u> ia Franies Leo G. Harjcn, oia kekahi agena o keia poē, he wahi kanaka opiopio.wale no, he okoa a he eleu, aka, he kanaka hiki ole ke hilinaiia. H® pono uui kona ke lanakila a aole hoi he mea e poino m,t kona aoao aku. Ua kipakuia inai la oia ika makahiki- ; 1894 inai Hawaii mai, a eia oia ke %uana hele nei mu keia pae aekai mai ia wa mai. Ua holo aku la hoi oia i ka huna o keia mokuaina i keia niau la aku nei mamuli o kekahi liana malu a ka poe eana e hoeueu nei keia hana kipi. Ua kauoha a'u« kiai ia oia, a ua maopopo ia'u eia oia ke hana nei i na hana kolohe.

"Heaha kau e hana ai ina e oiaio loa uiai ana keia mau liana tūe mai keia walii aku?" "Heaha kaH e liana ai? Ae, lie mea oiaio, aole au i maopopo loa i kau mea e hana ai. Hookalii ■wale no alanui imua o'u, oia hoi kā hoike aku i keia mea imua o na inana aupuni Amerika ma keia huli, a e hoi aku ma ke kanawai kukaawale e hoomalu i keia mau hana, aka, aole o'u hilin&i e kokua nui niai ana ke aupipi Amerika. He me« oiaio no hoi, ua hoikeia aole keia aupuill e akeakea ana a e lawelawe n ltue kanawi aku ma na liiliia e kjue aua,i ke kanawai nolio ie-p na aupum, © iike ia aiia i» Hawaii, E nana kakou e pili ana i ke kniftu Wahlberg, a me Kapeiia; Martin, kona Kapeua. Aole loa lie wahi aka o ke kanalua ana ma ia moku i lawe aku a hoopae i ka lako kati& a me na pua, a ua hoohiki wahahee hoike Kapena i ke ano o kana ukana i lawe ai.

, "I ko'u wa i hoopii ai ia Ka- , pena Marfcin, no kona kue ana i ke kanawai kukaawale o na lahui ua haiia mai la au e ka loio au- ; puni o ka Apana Hena o ka Mokuaina o Kaleponi, Mr. Denis, aol le a'u kumu hoopii koe wale no ma ka hoopii hoohiki wahaliee o l ke Kapena i ke ano o kana uka,lna a maliope hookomo he ukana okoa malnna o kona moku. ī , ko'n ninau ana ia Loio Aupnni Foote o ke aupuni maoli, ua oleloia mai la a'u aole hoi he kumu hoopiiia Martiu. }folaila ua hookuu waleia ka moku kuna Walilberg am# kona Kapena. Ina e hiki i ka poe kaua kipi ke liaalele i keia mau kapakai me kekiihi moku mama o kona noho ana ma ke kai, alaila aole ho pilikia o ko lakou pae ana aku ma Hawaii He haneri ka nui o na wahi kuono e hiki ai ke pae ia aku ma na mokupuni a pau, — na a\va e waj iho wale ia e hikijfc na pn ame |na lako kaua a mepia kanaka ke j pae aku me ke keakea ole ia, me i ka oluolu a me ka palekana."