Ka Oiaio, Volume VII, Number 8, 26 April 1895 — Page 4

NUPEPA KA OIAIO.

J.E. BUSH. Lunahooponopono

O KA PONO KA AIALII E

OLA AI KA AINA.

POALIMA, APERILA 19, 1895

KO MAKOU @LA PAA.

I na Luna pepa a pau o ka NUPEPA KA OIAIO. mai Hawaii a hiki i Kauai, aloha oukou.  Mamuli o ka nui o na leta i loaa mai ia ma kou mai a oukou mai, e kaneha mai ana e h@ouna i aku ka nupepa a kekahi poelawe pepa, ma ka owili pakahi mai keia Keena aku, no la kumu ke hoike aku nei makou i ka lohe ia oukou a pau, a oia keia:

Ua hooholo makou, oa pau ka hoouna pakahi ana i na nupepa. aka. e hoouna pololei aku no ma kou ia oukou. a na oukou e haawi aku i ka p@e lawe pepa. a maluna o oukou @ hou e naia aku ai i ka uku pono ia mai a nie ka ole.

A   ina hoi he poe lawe pakahi kekahi i uku mua mai ia oukou i n a luna e hoouna mai oukou i keia Keena, ala@la hiki ia makou ke hoouna aku ma ka @w@i pakahi. e lik@ me ka mea i hoike ia mai ia makou a ina hoi he poe makemake kekahi ma ka owili pakahi, e uku moa mai i ke ola o ka pepa no 6 malama $1.00 no 12 malama $2.00. aiaila kaa na makou ka ha@.

Ua hooholo iho nei makou, e hoouna aku i ka nupepa ma ka inoa o ka Luna Nupepa, a hiki i ka w@ ona e hoike mai ai, me ka uku pu mai i na dala o ka nupepa a kela a me keia lawe nupepa, alaila, hoouna pakahi ako.  He mea keia e hookaa pono ia mai ai o ke oia o ka pepa i ka Luna, a e kupono ai ho ko makou nana ana aku. i na koi ana maluna o ka Luna, a e oki aku ai hoi i ka poe hookaa ole mai ilo ko o ka wa kupono. e like me kapa uku ana mai iloko nei o ke Keena.

O ke k@ o k@ia rula a makou e hoike aku nei m@li no ia o ka uku pono ole mai o ka poe lawe pepa o no makahiki i hala. oiai, ua nui ka h@na i hana ia, aka, aole ike ia na oi akiu mamua o hookahi hapakolu i uku ia mai.

Nolaila he rula la ala keia ia na mea a pau, aole hoi no ka mea hookahi, oia, na hoike mai a Solom@ na, a ka mea hoolohe i ke ao ia mai, oia kai makemake i ka ike. 

Me ka Mahalo

Jon. E. Bush.

@ pono a mePuuku

March 22 1895.  Tf.

AHA HOOKOKOLO KIEKIE

Ua kakau inoa aka i ka Lunakawai Kiekie Judd, i kekahi palapala papa ia S. W. Mahelona, e papa ana iaia aole e hoopii hou ae @ kana hoopii no na aina ana i koi iho nei nona, a aole hoi oia e ohi i na auhau maluna o keia mau aina, a aole e hoolilo aku i kekahi o ua mau aina la i olelo ia ma kekahi palapala ua hooliloia mai iaia mai a Moi Kalakaua mai i make. Ma na olelo ho akaka o ka olelo hooholo a ka Lunakanawai Kaapuni Cooper, ua ike ia he mau palapala hoopunipuni, apuka a kolohe keia, a pela no hoi kekahi palapala likiki no $5,000 i kakauia me ka inoa a ka Moi. O ka hoolo ana o ka  mea hoohalahala, S. W. Mahelona, i na kanoha a ka L. K. Kiekie, he mea no ia e ku ai ona i ka hoopai hoowahawaha ia ka Aha Kaapuni a me Aha Kiekie.

Ua haawi ae o Paulo Numana, e nono ana ma kahi o ka Lunakanawai Kiekie, i noho ole ma keia  hihia i ka olelo ho holo piha a ka Aha Kiekie, e apono ana hoi i ke kauoha a ka Lunakanawai Kaapuni, he hoopunipuni, he apuka a he kolo@ e na palapala kuai a me likiki i oleloia na ke @lii i make. 

He mea maopopo loa ma ka olelo a na hoike a me ke ano nui o keia hoolilo ana he mau hana apuka wale no keia, oiai keia waiwai hoopiiia ua oi aku kono kumu waiwai io aneane i ka iwakalua tansani dala.

Ua hoopaa aku o H. A. Widemana i kekahi hona o $1,500 ia E. B. Thomas, e hoopaa aku i na poho o ka mea hope ina hoi e hooholoia ana ka olelo hooholo a ka Aha ma kona aoao, ma ka hoopii a H. A. Widemanu iaia e hookuu mai i na waiwai malalo o kona lima o na lako a pau o ka Hale Pai Palapala Holomua.

Ma ka hoopii a J. K. Sumner (Kapilikea) ma o Maria Davis kue ia M. F. Crandell, ua hoole ia ke noi a ka mea pale e hoopau ia ka olelo papa iaia aole hoi e lawelawe aku ma kona ano he agena no Kapilikea.  Magoon a me Kini no ka aoao hoopiik, a o Numana a me Kakela ma ka aoao pale.

            KE DIABOLO KAI OI AKU.

Ma ka leta a Rev. T. D. Garvin, kahunapule o ka Ekalesia Christiano o keia kulanakauhale, i kona hoahanau o ka nupepa Western Christian Advocate, Cincinnati, Ohio, na kakau aku oia e hooia ana aole he mana o na hoomana i keia wa i oi aku mamua o na hana a ke diabolo. Ma ka hope o kana leta penei kana olelo: “Ke make nei ka lahui Hawaii a nalo aku me ka awiwi loa.  He nui na hana a na misionari i hana ai e hapai ae i keia lahui; aka eia ka ona a me na hana hewa e ukali ana ia mea ke ane aku nei e kinai i keia lahui. Ua oi aku ka mana o na hale kuai rama e laku mamua o na ekalesia e hoopakele .”  He ae ana keia i ka holopono ole o ka hana a na ekalesia ma Hawaii nei, aole no ka momona ole o ke kihapai, aka no ka uhane ole o kea o ana.  Ua haki ke kanawai a ua nele ka manaoio iloko o na ekalesia, a ua maalili ka hana a na haipule.  “Aole anei lakou i hoino i kela inoa maikai (karistiano) i kapaia aku ai oukou.”  He mea maopopo ua hemahema ke ao ana a na kahu o na ekalesia, ke puka pono ae la no ka hooino, “ua oi aku ka mana o ka make mamua o ka ka ekalasia hoola.”  Auwe ka maewaewa o ka hana laalua a ka Haku, he hoola, i ka lilo o na ao ana mamuli o ka makemake o na kanaka.  E hoi I ke aloha mua i lanakila hou ai ka pono maluna o ka hewa, o hiki mai anei ka Haku nona ke kihapai, kipaku ia aku  na kauwa hoohemahema mai loko aku o ka mahina o Edena.

 

KE PII NEI KA ONA RAMA.

I keia wa@e ike ia nei ka pii ana o ka@ona rama iwaena o ka lahui Hawaii.  He hoike ano e loa keia, oiai ke uwe nei ka lahui i kona ilihuna a me kona pololi.  Ua hiki mai na hoiko mai Hilo mai, ma o Mere Garina, e olelo ana i ka ulu o ka inu waiona ma Hilo, i kana hoomaopopo aku iloko on na makahiki ewalu iaia i hiki hope ai ma Hilo a me keia hiki hou ana aku.  Ua hooholo iho na wahine o ka W.C.T.U., e hoopii aku i ka Ahaolelo ke noho mai i keia malama ae, e noi ana e hoohaiki mai i keia mea he kaai rama.  O makou pu kekahi e minamina nei i ka holo muku o ka lahui i ka ina waiona a me na mea ino e ae e hoohaahaa a hoomake ana i ke kino He mea kapanaha no keia iwaena o na Hawaii; e uwe ana lakou no ka ilihune, ka nele, aka aole nae he hoopololei i ka noho ana, aole no hoi he hooikaika e akahele a e ai pakiko iloko o ka wa nuku o ka loaa.  O ka mea haule ole nae o na pila, na hana lealea, na ahaaina, na inu rama, a me na hana palaualelo no a pau.  Aole he mea e ae nana e hoopalupalu i ka ikaika o kekahi lahui mamua o ka noho palaualelo, a me ka noho ahuai.  E hoomaopopo kakou i ka noho ana o na lahui e aku e noho nei me kakou, e ike ana no kakou he poe paahana lakou; e noho mau ana i ka hana, a he kakaikahi ko lakou wa ho omaha.  He lealea i ka wa kupono, he hoomaha i ka wa kupono, a peia aku, a o ka mea ike ia, aole o lakou noho pilikia e like me na Hawaii.  Ua oi aku na kupuna o kakou ma ka malama ana i ka noho ana, he paalana a hehoopono, aole e like me keia hanauna e ola nei, ka puni i na hana lealea a me na noho mauwele ana, me ka hoopiliwale o ka noho ana.  Ke  hoomau ka lahui ma ka ona, a me na hana lapuwale, he mea maopopo loa, aole he manaolana i koe no keia lahui, a e like ana no me na lahui e ae i nalo aku mamuli o na kumu like me keia e ika’a nei iwaena o keia lahui.  E mihi e pono ai!

 

UA ULUPUNI IA.

I kela la aku nei, na hopu ia iho la kekahi elemakule o Alale kona inoa, me ka manao ia ua loaa la oia i ka mai pupule, a mahope koko iho no ua hookuu ia mai oia mai ka halewai mai.  Iaia i hiki aku ai ma ka hale, na make iho la he elua o kana mau moopuna, a no ia kumu ua hele aku la oia a nuku aku la i kekahi wahine o Kaahanui ka inoa, me ka olelo aku nana i anaana a make kana mau moopuna.  Ua hele aku oia me ka manao e hoeha aku i keia wahine, a haawi ia aku la oia i ka makai e lawe i ka halewai, ma ke ano he pupule, aka ua hookuu ia no nae.  I ka hokuu ia ana o ua Alale nei, @ hoi aku oia no ka home, aia hoi e waiho hou mai ana no hoi ke kolu o kana@opuna iloko o ka mai pilikia loa, a no ia kumu ua pii hou ae la kona inaina a hele hou aku la no e hoahewa ia Kaahanui e like ae me mamua.  I keia huakai hope ana, ua paa hou oia ma ka halewai, a ua manao ia ua haalele loa mai ka noonoo maikai i kona poo, a e lawe loa ia aku ana oia no ka hale pupule, e hoohala ai ia ka hopena o kona maa la kanikoo.

 

E MAU KA OIAIO.

He hoike na KA LEO O KA LAHUI ma ka la 16 iho nei a Aperila 1895.  He oiaio ua hele mai no o Keanu a me kona mau hoa a ninau mai.  Heaha ka mea hou!  Hai aku la au.  Ua lohe mai nei au mai kekahi hoahanau mai nei o ka hoomana a Wala e noho@lakai nei.  Ua hooholo ka ka Aha uwao o ke Kama’lii Kaiulani ka moi, he oiaio paha, aole paha.  E hoonee i na iliili o ka oukou papakonane, e huli ai i ka oiaio, a pela hoi au e huli ai i ka oiaio, apopo, a na oukou e  nana ae i ke kaona o na kukai olelo ana.

Kou Oiaio      

D. KALAUOKALANI.

Honolulu, Aperila 18, 1895.

(Ke hooia mai nei no o Kalauokalani,  na hoike io aku no oia ia Keanu, e like me ka Keanu i hoike mai ai ia makou, a i hoolaha ia aku i ka Poalua nei. he @ hou ano nui. Ke io hoi! L.K.)

 

Ua paa ka hale hou o ka Hui Hooholo Waapa Healani i keia manawa.  He $4000 koaa lilo, a ua oleloia mai o keia kekahi o na hale luana oluolu a nani o ke kapili ia ana.  O Hawaii no ka oi! o na Hawaii holomua nae.

 

KA HUAKAI I KA HOME.

Laiku ka Moana, malino ke kai.

Na Kulfina elua o Hawaii.

Ma ka oneki o ka Arawa.

HE HOIKE NA KEKAHI EEPAKEKE.

A oiai nae au e hoonaukiuki ana, lohe aku la au i kekahi leo mele i puana ia ae ma ka olelo Hawaii:

Makole, Makole akahi,

Hele i kai o Piheka,

Heaha ka ai e ai ai,

 He lihilihi pau i ke Akua,

 He Akua la he Akua,

 He Akua na ‘lii o Kona,

 A Paieie i Mokuhia,

Hele aku au o Kaniku.

Na keia mau leo mele i hoopau loa ae i ka maluhiluhi o kuu kino, a ala hou ae la au iluna, a noho iho la iluna o kekahi noho ie e pili ana i ka puka aniani o ko’u wahi rumi moe, a ke oni                                                                              wale la hoi au me ka hakukoi o ko’u puuwai, owai la hoi keia kaeaea nana e uhene nei i keia mau leo mele kamahao o ka wahine hookalakupua o Hawaii.

Aka, he hooonaukiuki nae ko’u i ka hoopau koke ana o ka mea nana e mele ana, a na hala paha he hapaha hora mahope iho oia manawa, lohe hou aku la au i ke poha hou ana mai o ka leo hone o ke gita, a lohe aku la au i ke mele ana ae i kekahi himeni kaulana loa, oia hoi:

Kalai wale o Lualii,

Kiikii naanaa,

 Ike i ka inoino o maua,

Haalele wale iho no.

I ke kuu ana iho o keia leo mele a ka loea hookani bila o ke kuluaumoe, ua hiki ole iho la ia’u ke noho pono iluna o ka noho ie, oiai, ua lana-koi mai la kahi manao mamuli o keia mau hana hoala hiamoe, e hoohiaa ana hoi i ko’u mau lihilihi.

Ua kali hou aku la au o ke kani hou mai o ka bila, i maopopo ai ia’u ka mea nana e uleu mau nei keia hana hoonanea, ke nee ae nei ka manawa i ka hora 11, aole no he mea a’u i lohe aku, ke koele awiwi ae la ka manamana kuhikuhi hora i ka hora 12, aole no he mea i lohe ia.

No keia mea ua piha loa ia iho la au i ka hoonaukiuiki, a ua lilo hoi ia i mea pono ole i ko’u manao, e hookui mau ana hoi i na mea paahana o ko’u waihona noonoo.

A no ka hiki pono ole ia’u ke noho iluna o ka noho, ua hoomaka iho la au e wehe i ka puka o ko’u rumi e noho nei, a puka aku la mawaho iho, kahi hoi a na ohua a me na sela e holoholo ana o keia aumoe.

Hookomo iho la au i ko’u mau lima iloko o ka pakeke o kuu kuka, a hoomaka iho la au e holoholo imua a ihope, e like me ke ano o kekahi mea i loaa i kekahi haawina pahaohao, pela hoi au e hana nei.

Kiei aku la au maloko o ka rumi moe, o na Kuhina Hawaii, e okuu ana no laua, aole i hoi e hooluolu i ko lana mau kino, aka e hoonanea wale ana no, ike pu aku la no hoi au, e u ai maia pake, a i ole, he maia Kaleponipaha.

Haalele aku la au i ka nana ana ia laua, a hoomaka aku la au e hele holoholo mamua o ka ihu, kahi hoi a kekahi poe e hoonanea malie ana, a e hulahula ana no hoi kekahi poe, i ka hulahula wawae kahi a ka poe sela.

Ua lilo iho la keia hele ana a’u mamua o ka ihu, i mea hoonanea loa ia’u, a o kekahi poe no hoi, e mele ana i na leo mele like ole, mai ka ka haole, a hiki i ka ka poe Samoa, e olapa ana iluna, e kawewe ana ilima o ka oneki,a he nui wale aku.

Ma keia h@kau, ua komo pu na ohua wahine ma keia apana hana a ua hiki ole ia’u ke haawi aku i na mahalo ia lakou ma kekahi mea, oia hoi ka poni@ ailana o ka hoolewa ana o ko lakou mau kaliki, e hiki ole ai ia’u ke @mi iho i ka hoopuka ana ae i keia mau wahi lalaui mele:

 

Niniu poahi ka’u lehua 

  I ka kikoni ia e na manu.

Ke hu@pau nei hoi o Anepau i kana hana o ka hoolewa, a ke ike pu aku la hoi au i ka heha ma o na maka o kekahi poe, manao iho la au, he poe ia ua ai i ka ai hoouiu kino, ka ai hoonui makamaka hoi, oia paha ke gini, a i ka’u hoomaopopo aku, ine he mea la, pela io no paha.

Haalele iho la au i keia poe e hauwalaau ana no, a huli hoi aku la au no ko’u rumi, no ka mea, ke hoomaka hou iho la na lihilihi i kana hana o ka hiamoe, a hoi io aku la au e hooko i kona makemake.

Komo aku la au iloko o kuu wahi rumi, a pani mai la i ka puka, a haule aku la e hiamoe, aui aku la e nana i ka’u wahi wati pakeke e kau ana ma ka paia o ko’u rumi moe, a ka hapalua ia o ka hora 2, ke hele aku nei i kau wahi o ke ao, pela wale iho la no ka wau e apa ia ai ua hiki hoi, he moe na ka laau loa.

I loa no a pili iho kuu mau lihilihi kani hou ana no ka leo o ka pila, a he oi loa aku hoi keia o ka lealea, a lohe hou aku la au i ke mele ai ana mai o ka leo mele, ku maoli no i ke anoano. a oia hoi keia:

E Kaili, E Kaili

  E Kaililauokekoa

 E aha ana la oe

 E Kauakahialii

 E walea ana paha oe

  I ka olu o Pihanakalani.

N akeia leo hoene, i hooulu hou mai ka noonoo ia’u no ka hoomanao ana ae i ka home noho kuahiwi o Kauakahialii, oiai oia e kakele ana i ka papa opiopi a ke kaikamahine puukani o kai o Wailua; a na ka leo hookalakupua o ka ohe kaulana Kanikawi, i hoohui ia lana ma ka mare kahiko a kakou kanaka, oia hoi ka hoao.

Pela paha hoi keia mea nana keia pila, e kii ana paha oia i kana aloha i ka huikau o Kikako, kahi hoi nona ka hooheno ia ana, na aupuni like ole o ke ao nei.

O ka pau loa ana keia o na hana hooala hiamoe o keia po, a no ka lohe hou ole ia aku, nolaila, ua kaia, aku la au e ka hiamoe naaupo, me ka ike ole ae i ka’u mea e hana ai. a hiki wale i ka wa o ke kuene o ka moku i kii mai ai ia’u e hoala.

Puoho ino ae la au i kela manawa, aia hoi na pau ka hapalua o ka hora 7 o ke kakahiaka, ala ae la au, a komo iho la i ko’u mau aahu, a hele aku la e holoi i ko’u mau maka, a e ka-hi hoi i ko’u lauoho, mamua o ka hele hinawenawe ana o ko’u mau wahioho, a ua ike no hoi au, he oki loa hoi ka hana ana pela.

 

Aia mahope o Kawaiahao, kekahi mau lede a me hookahi keonima e ao nei i ka hulahula lelele iloko o keia mau po Uwese oe.

Ua hoomaikai ia ke kukuluia ana o ka hale lapaau o ka Hale Mai Lepera ma Kalihi, malalo o ka malama a me ka hooponopono ana a Henry Treadeway.

He lehulehu na noi i ke aupuni no na apana aina he 50 a me 100 eka ma @lo a me Puna. Na na kanaka uuku keia o kahi waihona, i home kanu kope.

Ua hookuu ia o Nahora Hipa mai kona hoopea ia ana ma Kuapapanui, no ka hookaa ole i kona mau auhau, ma ke kauoha a Kapena Paka i ka ponei.

Ua hiki mai ma ke moku Arawa he Luna Kahiko o ka Ekalesia Hoomana La Ehiku, Mr. Gates me kona ohana. E hookuonoono ana ka hana a keia Ekalesia ma Hawaii nei ma keia hope aku.

I keia mau la na eleu loa na @eku holo pili-aina. Ua ku mai o Makee i ke kakahiaka a holo ao i ke ahiahi, pela ne hoi ke Kaala Penei na mo@ o keia laina e hana a@ he me maopoopo e lilo ana o Keoni Ena i ona miliona ma keia hope aku.

He 65 ka nui e na mai ma Halemai Moiwahine i ka la 31 e Maraki, penei ka maholo ana: 32 Hawaii, 20 kane 12 wahine, 2 Pake, 3 lapaua, a he 28 o na @ui e ae He ISS ka nui o ka poe i hookipaia iloko o eha mahina. He IS@ i h@ kuu ia, he @ Hawaii, 3 lapana, a he 4 o na lahui o ne i make. O ka Hawaii no ka oi ma ka make e ike me na mea e ae.

 

He Moolelo Kaulana

NO

OPERIA.

Ka Eueu o Aitiopia

A ME

APERODITE

Ka Mahina Piha o lopa – Ka

Oiwi nona ka Ui a me ka Nani,

i oi aku i ko

ALIOPE

 

 

Ka Moiwahine o na l’a

o ke Kai.

E ike ia aku ana no hoi na manu o ke kuahiwi e lele pohai mai ana maluna ae o na ao polohiwa o ka lewa, me na leo mele like ole, e kani ana ma ko lakou mau waha.

I ke kaupono ana o ka la i ka huahelu I aia kana mawaho o na kuaau o Aitiopia, a o ka wa aunuei ia e kau mai ai o na hoailona o ka ua nui, e haluku ana ma na palena a pau o ka aina, a o ka mea e puka ana iwaho o ke alanui, e halawai auanei oia me ke anu nui e haukake ai kona mau lala a pau.

O keia mau olelo a pau a Aperodite e hoike nei i kana kane aole ia he mea hoopunipuni, aka he mea oiaio maoli no ia.

I ke ku pono io ana ae o ka la i ka lolo, ua ike io ia aku la na lalani kuahiwi o Aitiopia, e aahu mai ana i ke kapa ohu o Lilinoe, ka wahine noho anu o ka mauna.

Aia ka ohu kahi paa ke haawe iho la maluna o na lalani kuahiwi o ka aina hanau, o ka mea nono keia moolelo.

I ko Operia wa i ike aku ai i na hoailona a kana wahine i hoike mua mai ai, aia hoi ua hu mai la kona aloha i kona makuahine, ka mea hou no na ka waiu ana i omo ai i kona mau la opiopio.

Ke iho makawalu mai la na kulu waimaka e hoopulu i ka lihilihi, a ke uumi wale iho la no hoi oia i ka hana a ke aloha e paila la iloko o kona puuwai.

Ma keia wahi e hoike aku ka mea kakau i na makamaka heluhelu no ua mea e pile ana@ i ka makuahine o Operio, oiai oia ma ka aina mai ka wa a kana keiki i haalele aku ai.

I ka wa i hala aku ai o Operia ma kana huakai hele, ua lilo ka hoopono pono maoli aua o ke aupuni i kona makuahine mamuli o ka make ana o kona makuakane.

I ke kaa pono ana ao o ka mana hooponopono aupuni malalo o kona makuahine, ua ala mai la na kuoe a me ka mokuahana iloko o ka aina mamuli o ka olioli a me ka akahele o kaua mau hooponopono ana.

O kekahi no hoi ua makemake ole lakou na ka makuahine e hoomalu i ka aina, no ke kumu, aole o lakou makemake i ka noho oluolu a me ke akahai, aka o ke kaua wale no i na manawa a pau.

Manuli o keia ua mahae ae la ka noho ana o ka aina iloko o na mahe le elua, oia hoi, malalo o ka Moiwahine a me kekahi alii i kohoia e kekahi hapa o ka lahui.

Ua ala mai la na kaua hookahe koko maloko o na wahi a pau o ka aina, a mamuli o ke aloha o ke aliiwahine i kekahi hapa o kona lahui.

Ua kukala mai la oia i kaua olelo hoalohaloha i kona mau mak@a@a a oia iho la keia malalo.

Halealii Opira. Malama o Abiba. la 23, makahiki 2, S31.

I ko’u mau makaainana aloha ka poe hoi a ke akua ohonui i haawi mai ai i ka uhane lokomaikai ano ke hoike aku nei au i ko’u manao i mua o oukou, e noho me ka lekahi, a mai kaniuhu.

Oiai, mamali o ko’u mamao he mea p@ e molia au i ko’u ola no ka hoo pakeie ana ae i ke @oku a ko’u mau hoakanaka e molia ana mahope o’u. oiai lakou e hakoko ana me ka wiwoole, imua o na enemi he lehulehu wale e hoopa@i nei ia’u.

Nolaila, no ka hoopakele ana i ke ola makamae o kuu lahui, e kukala aku ana au imua o na m@ a pau, e haawi aku ana au i ka @ h@malu o ke aupuni malalo e kekahi alii i apono ia e ka lahui.

O keia olelo kukala alii a ka moiwahine, ne holo ae la ia me he puahiehie la e puhi ikaika ia ana e ka me ma na wahi a pau e ke aupuni o Aitiopia.

E komo ana hei ma na wahi a pau o ka poe ilihun e, a na lilo ia  he mea hookaumaha i ka naau o kona mau kamaaina, ka poe hoi i makemake ole i nei@m@ he hakaka.

Hele mai la lakou a pau imua o ka moiwahine, e hoopau oia i kona manao haalele i ka nohoalii, a e hoomau aku oia i ka noho ana e like me kona ano mau.

Ua lilo keia mau olelo ka@hi iaia, i i mea apuepue i kona manao, no ka mea, ua komo iloko ona ka manao walania o ke aloha hoakanaka, mamua a kekahi poe e ae, e hakoka pu nei no ka nohoalii o kona mau kupuna.

Ua kahea hou aku la oia e malama ia i halawai makaainana nui nana hoi e hookuikahi i ko lakou noho kuee ana a e ae ia aku hoi kona mau hoa paonioni, e hele mai e kuka pu me ia no ka pono o ka lahui holookoa.

Aia na elele a ka moiwahine ke ahai awiwi la i na olelo hoolaha e pili ana no ka malama ana i halawai makaainana nui, ma ke kakahiaka o o kekahi la ae.

E like me ka makemake o ke aliiwahine, i aponoia e kona Aha Kuhina a me kona Ahakukamalu, ka poe hoi nana e haawi la apono ana i na mea a pau.

Ua lilo keia hoolaha i mea makahehi nui ia e kona lahui a ua komo pu hoi me kona mau enemi e kakoo ana i ka makemake o ke aliiwahine.

O kekahi hapa o ka lahui i huli ai e kipi i ke alii ua huli hou mai la lakou e kakoo mahope o ka moiwahia pela hoi me ke alii i manao ai e kai @ i ke aupuni.

Ua makemake iho la oia e hoopau i kona mau manao ino, a e noi aku i ka oluolu o ke alii e huikala mai iaia a me kona mau hoa.

Ua lilo keia manao i mea maikai i ka manao o ke aliiwahine, a ua huikala aku la oia i ua alii la me ka manao makee o ke aloha oiaio.

E hoike ana  hoi i kona mau manao he hoakanaka pu oia me ia ma na ano a pau o ka noho ana.

Haawi pu aku la hoi oia i na oihana kiekie o ke aupuni, a ua lilo ia i mea e hoopalupalu ai i ka manao o ka poe hookananuha.

Iloko o na makahiki elua a oi mahope mai aole i ike ia he mau hoala hoohaunaele ana, aole hoi he ano paonioni o ka noho ana.

O na hooponopono ana o ke aupupuni, ua oi aku ka holomua ma ka waiwai, a pela pu me ka maluhia ma na ano a pau,

Oiai mae ka aina e noho ana iloko o ka ulakolako a me ka ohi ana i na hua ai ono o na kihapai.

Aia hoi, na lohe ia aku la na leo hooho o ka lehulehu e kahea ana, he enemi he enemi.

O keia leo hoopuiwa, ua hikiwawe loa ia, a ua like me ka lalapa ana o ka uwila pela kona holo mama ana ma na wahi a pau o ke kulanakauhale alii.

Aole hoi malaila wale, aka ua nee aku la ma na wahi a pau o ka aina, me ka hikilele pu ia o na ohana he lehulehu.

Ua ike @ia aku la na pualikoa o na enemi e hoohonua mai ana iuka, a e holoke ana na elele lawe kauoha ma na wahi a pau o ke kahua kaua me ka makaukau mau e hooko i na kauoha a pau.

Eia no hoi na koa o ka moiwahine ke liuliu nei no keia hana nui no ka hoopakele ana i ke ola o ka lehulehu.

I ka wa e liuliu nei na koa kiai maluhia no ka hoonee ana i na hana imua, oia ka wa i ike ia aku ai ka iho ana iho o ka moiwahine mai luna mai o na anuu o ke alapii o kona hale alii nani, a me kona mau lima e puili ana, pane mai la oia imua o kona mau koa, me keia mau huaolelo walohia, e eha ai ka puuwai o na mea a pau e hoolohe aku ana i kana mau kamailio ana mai.

E o’u mau makaainana aloha, ka poe hoi nana e kakoo i ka maluhia o na palena o ko kakou aina hanau, kahi hoi a kakou a pau i hiipoi ai me ka naau kupaa e ka mea i piha i ka talena o ke aloha aina.

I keia la ke lohe nei kakou i na lono o ke kaua e hooweliweli mai ana i ko kakou puuwai, ka mea hiki ole i ka enemi ke hookuemi hope mai i ko kakou manao aloha i hui ia i hookahi.

Aole au e hookikina aku ana ia oukou e hele i ke kana, no ka mea, ua ike no au, a na lohe hoi i ke kalua kaua kahi nana e omou i ke ola o ke kanaka me ka menemene ole.

A no ia kumu na manao au, na oukou e koho i ka mea pono a kakou e hana ai ma@ o ko kakou @haai ana i ko kakou mau ola pakahi no keia mau hana inoa a ku no hoi i ka hoomaka uka u.

Nolaila e o’u mau makaainana kup@a, e hoike koke mai i ko oukou mau manao ina paha no la haawi pio e i ele no ka lawe ana paha i ka hanohano o ke kahua kana, kahi e moha ai na ola he lehulehu wale.

Mai makau a kuihe no ka mea, aole ia he mea no’u e maka welawela ai i ko’u mau hoakauaka ina paha no ka haawi pio a i ole no ke kaua o paha.

He 120 ohua a ke Kinau i lawe mai ne no Honolulu nei ma keahiahi Poalima ino nei.