Ka Oiaio, Volume VII, Number 3, 22 March 1895 — OWAI KA MEA HEWA? [ARTICLE]
OWAI KA MEA HEWA?
He ninau keia i pili i k.a laliui a me ha malihpni o nfi aina e mai, ahe ninau i knpono e kamailio ia i keia wa, e pili ana i ke kulana o ko kakou noho am ame ke kumiT o ko kakou hewa, i *ilihia ai ka poino maluna o ka, lahc ; Hawaii, a i hulihia ai hoi ko ka : kou nohp ana aupuni. He mea| nui no ke kaana akahele -ia ana o keia ninau, i kumu e ikea pono ia ai kahi i ulu mai ai o na poino i loehia iho nei maluna o kakou, a maluna oia mea kakou e ike iho ai i ke kumu o ko kakou poi!no ana ma'ke ano īioho anā aupuni. j E lik> me ka mea i ike ia ma ka moolelo o ke ao nei, he nui na lahui kanaka i loohia i ka poino uluamahi. a ua kinai ia ko lakou noho aupuni ana. Ua nalowale loa aku ka hapanui o nalahui kahiko a he kakaikahi wale no na lahui kahilio e ku nei, ma ko kou ano he lahui mai kumu mai o ko lakou hoomaka ana e noho lahui. Oka lahui īseraela kekahi o na lahui kahiko loa; eia no lakou ke ike ia nei, aole ma ko lakou ano he aupuni, aka, he lahui i hailona ano e ia, e noho ana me ko lakou mau ano a pau e hiki ai ke ike ia lakou he poe noloko ae o hookāhi ano. O ka lahui keia i hoopuehii ia, e like me ka olelo a ke Akua no ka hookuli a hoolohe ole i Kana mau kauoha.
Eia hoi ka lahui Aigapika, ko idoma a me Moaha, ka hanauna Isemaela, a me ko Aitiopia, a lie mau lahui e ae no hoi kekahi. Ua pau aku nae ka nui i ka nalowalo, a he mau v, ahī mamo auwrna wale iho no koe ma kahi o ua lahui rui uaua i hoopiha ka honua, a i uoho alii ke ao nei. Fa noho mana o Asuri he uinikuniamahiku haneri Mr-kahilii; o ke aupuni keia i kukuluia eNimerotla, ka moopuua a Noa; Mahope: mai loli ae keia aupuni a lilo ma ka inoa Kalaelea, a mahope mai ma ka inoa o Babu!ona. Ua kinai ia hoi o ke aupuui lua ole o ka hanōhano a me ka nani, o keia noho ana, e ka lahui Media a me Peresia. Ua hookumuia mai e Nimeroda a. m. 17*71 lie 223f> makahiki mamua aku o Karisto, a ua pio hoi i ke au o Beleliazara, i ka a. m. 3466, mamua o Karisto 538. I ko Nebukaneza au ua nohe mana keia lahui maluna o Kaladea, Asuria Arabia, Sjria a me Palesetina. Ō ke aupuni gula keia. Aka iloko o kona nani a me kona ikaika i hoailona ia e ke gula ma ke kii a e ka liona ma ka moeuhane, no kona hookuli a me kona hoowahawaha i ke Akua Oiaio hookahi ua hoopuehu ia keia aupuni, a ua nalo wale loa oia i keia la, a o kona maw kulanakauhale nani, akahi uo a hoike hou ia mai i ko ke ao nei, mahope o ka uhi ia ana e ke one a'e he mau tausani makahiki, i hooiaio ai i ka pololei o ka ke Akua mau olelo, a i kumu e ao ai ia kakou, a mb na lahui e ae kekahi, e like mo ia ka ikaika, ka nani, a pela aku, aka, ke hookuli e hoolilo ia ana no nae i mea ole; ke kite i ko ke Akua makemake, e huliliia ana no ialahui aole e pakele. Pela uo hoi o Media a me Peresia/o Helena a me RoniA, eia no lakou ke noho nei- he ēeiiui. i hodkahuli ia mai ko lakon naui mua, Me na hoikeana hala ole o ka mea i loohia i na lahui kahiko a pau i ko lakou hookahuli ia, a hoopuehnia, a hoonalowale loi» ia no ka hana howa, aole auei ko lakou mau moolelo he mea e ao| mai ana ia kakou, aia ma ko ka-' kou noho hookaiuam anu, hooma- j loka auH, uoho aia aua. i loohia ■ r;«i ai ka poiuo auhulihia i ko! aupuui e iike me ua lahui ( ihaUiaku? He uiakapo ko ka-, tu.ka ke hool*»«, a LehooleAkua: aiaopopo oia, ke iko ole iho i ke; kumu o koia hulihia o koua au-ī puni s Av>k iio hai k« hewa io uiaoli,. »ka uo kakou, ma ko kakou auo holookoa, i loli ai ko kakou uoho j aupuni. X T a like koia lahui!
me kekalii wahine 1 ka noho ahiiai; pnni lealēa/ka' r iuu palelia ole, ka :ii hookhia: lea i lealea ā me ka ahuai i ka pono a i me ka pomaika"i a ke Akua i haa- i wi -kakou. 'He kanahikn 1 makahiki a oi o ktt n\alarnalama i t hookio ai keia liilmi,. aka, «a i lilo nae ko ke Akua lokomaikai i f mea paani, i inea lioonaaikola, ao 1 Kana olelo i mea hpohenehene ia . a i uhi no na hana a me na kiiko 1 lapuwale o na kanaka. 1 _Nolailft, ua' hiki mai ka hope- < xia o ko ke A-kna lioomanawanni 1 ana i na hana liewa a keia lahni, l *a ua kiiu ia mai na lahni e ma ke i kai mai e hoopai iaia, e lawe akn : i kon» kuleana ana i hoohemahe- ' ma ai. E ike kakou iko kakou ' wahi i hemahoma ai, i loaa ai ka lapaau ana e ola hou ai kakou ma keia hope aku. Mai nuha ' wale iho no, a kuhi aku ka make i anaana ia ena liaole. Aka, .e kuhi iho no ka make i kauhale. mai ke poo a ka hiu o ka lahui, aia kakou a ae i ko kakou niau hewa, man hoohemahema. mau hana hookamani, a kapae i na kuko, —alaila, moakaka ka hana e ola hou ai. He ha,na no ka kakou e hana ai e lioi Loii mui ai ka pono a uie ka pomaikai ia kakou, aole nae ma na hana lapuwale, ame na kūko ano ole. He alanui eha ole o ka ili, ke alānui oka mihi, Ua hooualior, akn la no i ke alanui o ka elja, a ua maholehole ka ili, a ka kauikau nei na ohana i oa kini e kai liele la i ke alanui me ka maewaewa. Aolo e ka ka uahoa i ka lahui i keia mau la o kona no'np-ana omali— ua, iiele oia e «olio nei i ke kuj laua o ka laliui o ke au o na 'lii i na'i aupuni. Ua almai keia la;hui i kona uolio ana, Ua mai uiai ke ola o ka lahui, a ua ahuai ia aka ka aina a iia 1 ilo i na raalihini. Ua like keia laLni me ;Ssau, ua kuai.i ko'ua hooiliua no na anoai ano ole o ke kino. ma ka noonoo ole, a i ka iko! ana ua UIo, hooiaauhaīii i kona kaikaina me ka olelo nona ka heva. ' milii e na Hawaii, e waiho i ke kuko a nie ke kaena, a e hiipoi i ka nolio anp, hoopono, ni ° ka 'iialania i ka.leo o ke Akūa n:e ka oiaio, aole me ke ano maa mau mo ka hoo.kamani; a mai liahai i na alakai kuko e mamua, o maheloliele anti i ka pualuohio.