Ka Oiaio, Volume VII, Number 3, 22 March 1895 — Page 3

KO MAKOU RULA PAA.

                I na Luna pepa a pau o ka NUPEPA KA OIAIO mai Hawaii a hiki i Kauai, aloha oukou. Mamuli o ka nui o na leta i loaa mai ia ma kou mai a oukou mai, e kauoha mai ana e hoouna ia aku ka nupepa a kekahi poe lawe pepa, ma ka owili pikahi mai keia Keena aku no ia kumu ke hoike aku nei makou i ka lohe ia oukou a pau, a oia keia:

                Ua hooholo makou, ua pau la hoouna pakahi ana i na nupepa, aka, e hoouna pololei aku no makou ia oukou, a na oukou e haawi sku i ka poe lawe pepa, a maluna o oukou makou e nana aku ai i ka uku pono ia mai a me ka ole.

                A ina hoi he poe lawe pakahi kekahi i uku mua mai ia oukou i na luna, e hoouna mai oukou i keia Keena, alaila hiki ia makou ke hoouna aku ma ka owili pakahi, e like me ka mea i hoike ia mai ia makou a ina hoi he poe makemake kekahi ma ka owili pakahi, e uku mua mai i ke ola o ka pepa no 6 malama $1.00, no 12 malama $2.00, alaila, k@a na makou ka hana.

                O ke kumu o keia rula a makou e hoike aku nei mamuli no ia o ka uku pono ole mai o ka poe lawe pepa o na makahiki I hala, oiai, ua nui ka hana i hana ia, aka, aole i ike ia @a oi aku mamua o hookah h@pakolu i uku ia mai.

                Nolaila, he ula la@la keia in a mea a pau, aole hoi no ka mea hookahi, oia, ua hoike mai o Solomona, o ka mea hoolohe i ke ao ia mai, oia kai makemake i ka ike.

Me ka Mahalo.

                                                                                                                JON. E. BUSH.

                Luna Hooponopono a me Puuku.

                March 22, 1895.                                Tf.

 

AHEA LA ?

                Ke kali nei makou i ka la e hoihoi hou ia mai ai ka pono o ka aina e like me ke kuko a kekahi poe. Nui ko makou lohe i na hoonohonoho a kekahi poe, i ka la mea o mea, a hala ae ana, a pela aku. Iloko a honae o keia mau hoonohonoho ana a na kaula a kanaka, hookah mea ano nui a makou e ike nei, oia hoi, ka hookuene mau ana o ke aupuni repubalika a me ka hookuonoono o ka noho ana, me ka hoohana mau aku i ka hana o ke aupuni. Ahea la ka? Oia ka ninau a ka poe i alakai hewa ia, e like me na makapo e alakai ana kahi i kekahi, a e ninau ana me ke kaakaa no o na maka a ike i na hoike a pau e hoike nei ni kulana oiaio o ko kakou noho ana. – Ahea la? Wahi a ka ninau. Ke pa`e mai nei na leo wawalo. Ahea hoi. Ua like kekahi poe o kakou me na kanaka i oleloia, he maka no, aole nae he ike; he pepeiao no, aole nae he lohe. Na ke au o ka manawa e hooiaio mai i ka mea pololei.

 

HE MAU OLELO HOONAAUAO

                Aole ke kanaka he hupo, he pupule, a he holona. He mea ke kanaka i hana ia e like me ko ke Akua ano i kinohi, me na ike malalo iki iho o ko na anela. Nolaila, aole he olelo pale ma kona aoao ke lilo oia mahope o na hana hewa, na alakai hewa, a me na manao kuhihewa. Ua hoolawa ia oia me na ike e kaana ai i ka mea kupono, a ua loaa iaia ka ike hanauia a me  ka ike ao ia mai. Ke hana ke kanaka i kana mea e hana ai ua ku ia mea maluna ona, aole maluna aku o hai.

                Malalo o keia mau haawina ua hoomaka ke kanaka i kona noho ana malalo o na kanawai o ke Akua, a malalo o na kanawai i hana ia e ia a me kona mau hoakanaka i  rula nona e ana ai i kona noho ana. Ua ike no hoi oia i ka mea kupono a me ka mea pololei ana  e hana aku ai mawaena o kekahi kanaka a me kekahi kanaka. Nolaila ua ku ke koikoi o na hopena o kana mau hana a pau maluna ponoi ona iho no ke ola a no ka make, no ka pomaikai a no ka nele.

                Mamuli o keia mau haawina kumu i loaa i ke kanaka, he mea kupono loa iaia ke hana i kana mau hana a pau loa e hana ai, e like me kona kulana kiekie, he kanaka, malalo iki iho o ka ike a me ka naauao o na anela, a he alii hoi maluna o na holoholona. Ke malama oia i keia kulana aole oia e haulehia i ka poino, aole hoi iloko o na pahele a  a me na alakai hewa a ka poe nona na kuko kanaka.

                Ua lawa ke kanaka i ka ike nona iho, a ua pakui pu hou mai no ko kakou Makua Lani i ka ike kumu, ma na ano a pau e hoomalamalama ai ia kakou i ke alanui o ke ola a me ka oluolu o keia noho ana, maloko o kana olelo i hoike ia mai i ko ke ao holookoa, ma o kana keiki makahiapo.  Nolaila, ua lawa loa ke kanaka i ka  ike nona iho, e hiki ai ke awe i ka mea pono mai ka mea hewa, a ina ua pohihi oia i na mea ana e hana aku ai, a ma o ke alakai ana mai paha a kekahi hoa kanaka, ua hiki loa iaia ke ui aku i ka Makua, ka mea haawi i na kanaka a pau me ka lokoma ikai palena ole a me ka hoino ole mai, a ina e komohia ka manaoio me ka kanalua ole ma ka ke kanaka noi ana, aole oia e hoonele ia, aka e loaa koke no iaia ke akamai e ike iho ui i ka mea kupono ana e hana ai.

                Ina ka lahui Hawaii e lawe ana i ke kulana a ke Akua, ma kona lokomaikai, i hana ai nona, aole oia e auwana mai ka pono, aole hoi e haule i ka hewa, a aole no hoi e puni i ke alakai hewa a me na paipai a ka poe ake pono pili kino, e like me ia i ike ia ai iloko o ka malama o Ianuari i hala.  O ka poe e komohewa ana ma na ano hana a pau e kue ana i ko ke Akua makemake, he mea maopopo loa e komohia ana no lakou i ka pilikia, a o ka poe nana e paipai, o lakou ka mea i like me ke deragona, he pee, a he aloalo, he alakai hewa, a o ka hope aku he make ko ka poe hookuli.

 

HE KUKO MUA

                I ko makou hoomaopopo ana i ka moolelo o ka poe aloha aina a me ka poe na`i aupuni i ke ao nei, he mea i ike nui ia ma ka lakou hana ana, he hana i ka hana mamua a pau, a ikeia ke ko ana o ka mea i manaoia, alaila, kaana ia aku ka pono a me ka pomaikai e like me ke kulana o kela a me keia mea i komo pu iloko o ka hana.  O na hana a pau i kukuluia o keia ano, mamuli o ke aloha aina, a lili paha, no ka pakaha ia o kekahi pono a kuleana mai kekahi aku, i na ua hana ia me ka manaoio maoli e hana no ka pono a me ka pomaikai o na mea a pau, he mea maa mau, e lanakila ana no.  Ke hoomanao nei makou i ka moolelo o ka na`i aupuni kaulana o Italia, o Garibali.  Nui a loihi ka hoomanawanui ana o keia kanaka aloha aina.  Uuku kona mau hoa o ka hoomaka ana, @uku kona mau wahi lako; aka, ua hana ia me ka manaoio maoli, no ka minamina ia o ka pono kaulike a me ke aloha i ka lahui.  Ua hana o Garibali i kana hana aloha aina a hiki i ka lanakila ana ma na ano a pau, a ku hou o Italia he hookah lahui a hookah aupuni.  Aole oia i noonoo mua i na oihana nona a me kona mau hoa.  Aole oia i hoonoho iaia iho i Moi, aka, ua wae aku oia ia Emanuela o Sadinia, a hoonoho ia i Moi no Italia, a i ka pau ana o ke kaua, a lilo o Italia he hookah, ua hoi aku oia a ma kona home ma Ceveta Ve@@ha e hoomaha ai, he ao nei, aka, he punahele nae ua ka lahui holookoa o Italia, a he kanaka nona ke aloha i kakia ia iloko o ka puuwai o kona mau hoakanaka a na@.  He okoa ka moolelo o Garibali – Ko Kamehameha Na`i Aupuni, ua ane like no.  Aole i kaana mua ia ka aina a mahope na`i aku, e like me ko kakou mau Na`i Aupuni iho nei.  Me he la, o keia mau hana kuko pono pilikino ke kumu i hoohaule ia ai o ka hana a na Na`i Aupuni hope loa o Hawaii nei, a no ia kumu no hoi i hoopahua ia ai ka lakou mau hana, a hoonele ia lakou i ka aina a lakou i na`i makani ai.  Ua kanu ia na hana i ka makani, a ua hoohua ia mai ka puahiohio.  Aka, ua aloha ke Akua i ka hoopakele ana mai i ke ola o na aloha aina oiaio, oia hoi na hoa kanaka e auamo nei i na hoopai a ke kanawai ma na hana oolea a ke aupuni.  No na keiki opio ko makou minamina i ke alakai hewa ia, a mauna ua wale la i ka hoolohe i ke ao a na kaula a me na pukaua kuhihewa.

 

E LOKAHI KAKOU E PONO AI

                E na hoa makaainana a pau, e noho ana mai Hawaii a Kauai, i nui kea ho, umia ka hanu, paa no a paa i ka olelo kaulana ou o Hawaii kuauli, aohe hana nui i ke alu ia.  "A e alu hoi ka pule ia Hakalau”.  I hookah ma ka olelo, a hookah hoi puuwai, e kaulono aku ai imua o ke Akua Mana Loa ka mea hoi nana i hana ia kakou a pau i kulike hoi me ko laua ano i kinohi.  Oiai hoi, oia ke alahele e hoi hou ai ke Ea aloha o ko kakou aina aloha, oiai, aole loa i pokole ka lima o Iehova Sabaota o na Kaua, i ka haawi ana mai i na kokua ana ia kakou ka poe nawaliwali.

                A oiai hoi, e hoea io mai no na kokua ana no kakou main a mauna mai, e like me ka hoike o Kana olelo Hemolele.  Nolaila, e na kini o makou, e kapae ae i ka inaina, a e hookuene pono iho i ka noonoo iloko o ko kakou mau puuwai pakahi a pau, a e kaana iho hoi i ka mea pono a kakou e hana ai, mai awili pu hoi me ka huhu a me na mea like oia ano, oiai, he mau la Kuloia keia, a a Naulu e hekau nei, a kakou no hoi a pau e ike ku maka nei.

                A oiai hoi, mai pulale oukou e na hoaloha o makou i ka lohe a ka pepeiao a kakou i lohe ai, aka e nihi ka hele`na mai hoopa, mai pulale i ka ike a ka maka, hookahi no makamaka o ke aloha, o ka hea mai i KA LEO e kipa aku i ou `la, i ike pono ai oe i na kalai manao ana e pili ana no ko kakou aina kulaiwi, ka aina hoi i nai ia e ko kakou mau kupuna, a i eha ai hoi ka ili i ka Ihe-Laumeki.  A mai poina oukou i ka makou olelo ao, e pelu iho ke kuli e na haipule i ka honua, a hoomaikai aku i ke Akua Kiekie Loa nana e kala mai i ko kakou mau hala a pau.

Oiai hoi, o ka hulihia ana o ko kakou noho Aupuni ana, mamuli no ia o ko kakou kue ana i ka makemake o ka mea nana i hana na mea a pau, a o keia a kakou e ike nei, he laau hahau keia e ao mai ana ia kakou a pau e ku iho iluna o ke kahua o ka hoopono.  Eia ka olelo a Solomona, o ka makua i aloha i kana keiki, kau no oia i ka laau hahau maluna ona, a oia keia a kakou e ike nei; a o ko ke Akua aloha ia i hiki ai ia kakou a pau ke weliweli aku Iaia, a mai kaumaha oukou, a mai luuluu ko oukou naau, oiai na ka Haku no e kokua mai ia kakou a pau.

                Ma keia, ke kono aku nei makou i ua hoaloha a pau, e pule me ka naau mihi oiaio, a e haalele loa aku i na kuko waiwai ole i ola ai oe e Hawaii Aina, Hawaii Lahui a me Hawaii Aupuni Alii, na ke Akua e hooponopono mai nou e Hawaii ma keia mua aku, a hiki mai o Mahealani ka mahina piha me kona ohohia nui.

                D. M. PUNINI JR.

March 19 ^th 1895.

KAELO KA MALAMA, HELU A KA HAWAII

                Ke aneane aku nei kakou e komo iloko o ka malama o Kaelo, ka mala hoi i olelo ia e ka poe kahiko,  “Kaelo ka malama, helu a ka Hawaii”.  Nolaila, e ka Lahui Hawaii aloha, o keia malama, he malama ano nui loa ia ma ka moolelo o na kaua o Hawaii nei, i ke au ia Kamehameha I, ka Napolionpa hoonohoa o ka moana Pakipaki, ka mea nana i hoohui i keia mau Paemoku a lilo i hookahi, a e ike ia ka papa hoonohonoho o na kaua i lanakila ai oia iloko o keia malama.

                Iloko o na “Ku” mua eha, ua loaa iaia ka lanakila ma ke kahua kaua o Mokuohai.

                Iloko o “Huna,” oia ka hunakele ia ana o na iwi o ke alii Keoua ma Puukohola, Kawaihae.

                I ke kaua i Honolii, Hilo, iloko o “Hua,” a lanakila hou oia ma ia kaua ana.

                Iloko o “Akua,” haua ia ke poo o Paiea i ka hoe-waa i kai o Papai ma Puna, a lanakila oia maluna o ka  make.

                Iloko o “Hoku,” kukulu ia ka Heiau o Kahaleioleole ma Kaipalaoa, Hilo.

                Iloko o “Mahealani,” lanakila o Kamehameha ma ke kaua i Nuuanu, a lilo wale mai hoi o Kauai.

                Iloko o “Kulu,” pau na koa o Kamehameha i ka luku ia e na koa o Kahekili, ke alii o Maui, a a makuakane ponai hoi o ua Nai aina la.

                Na “Laau hope” ekolu, homakaukau ia ka hale o ke akua ma Kainehe, Kohala, e ua Nai aina l, ilokoo na “Kaloa” ekolu, paa ka paepae o waho a iloko o “Kane” ka po kapu Heiau, hoala ia ka Ulii, a paa hoi ka hale mua a me na mea a pau, a noho na kahuna a me ke alii iloko o ua hale ala.  Iloko o “Lono,” ha-i ia i ka Lele ka hialoa mua loa, a he nui aku na loina i koe no keia malama.

                A ma keia mau hoakaka ana, e ike ai ka poe hou o keia hanauna i ke kalana o keia malama a me ke ano nui o na hana i hana ia iloko o ke au i kapa ia hoi he naaupo, a e ike pu ia hoi na hana o keia au malamalama, a  i kapa ia hoi he naauao.

                Iloko o ka malama o ka “ Mahoe hope,” o ka makahiki 1887, oia ka la o Huna, i hookahuli ia ai ke Kumukanawai o ka Moi Kamehameha V, i ke au o ka Moi Kalakaua I, a oia ke ko ana o ka olelo a Kawika Malo, ma Lahaina i pane aku ai i ka Moiwahine Kaahumanu.

                I ka malama o “Mahoe mua,” o ka 1889, i ka la o “Hoaka” oia ka la a R. W. Wilikoki i hoala muan ai i ke Kumukanawai o 1887 a haule wale, oiai, he aka wale  no ke ano o keia mahina a nalo aku.

                Iloko o ka malama o “Nana”, i ka la o “Mohalu” oia ka la i kukulu ia ai ke Aupuni Kuikawa, e like me ka kakou i ike ai o na hana i hana ia i keia malama, a me ka la o ka mahina, he lelele mau kona kulana mai kekahi a i kekahi, a pela wale aku.

                I ka malama o “Huna”, i ulu hou ae ai he haunaele kuloko ma Laeahi, mawaena o ka poe Aloha Aina i kapa ia he kipi, a me ke Aupuni a huna ia waiwai oia hana.  Nolaila, he mea pono i ko makou poe heluhelu e heluhelu me ke akahele, i loaa ai ke kaona o ka manao, oia hoi, he waiwai nui loa keia no na hanauna hou e kupu ae nei, a ike hoi i ka moolelo o kona aina makuahine.  A he mea pono hoi e lawe nui i KA LEO a me  KA OIAIO, i ike i na mea a pau e pili ana no kou aina a me ko na aina o mai.

                                                D. M. PUNINI JR.

                March 20, 1895.

 

HE HOOMAIKAI NUI

                Ke haawi aku nei au i ka hoomaikai nui i ka poe nana na kokua manawalea wale mai i na puu, a me na kokua e ae, i na hoaloha a me na makamaka a pau.

                                MRS. KALEIPU-A KANOA.

                Koula, Mar. 19, 1895.

 

HE LAHUI HAIPULE KEIA

                Ia makou e hoomalu ia ana ma Kawa, e kali ana no ka hookolokoia o ko makou hihia imua o ke kiure o Feberuari i hala aku nei, ua ike a ua hoomalamalama nui ia makou i ke ano o ko kakou mau hoakanaka Hawaii a me hoakanaka haole.  Mamua o na ano a pau a makou i ike ai, hookahi loina ano nui o na kanaka Hawaii i ku i ka mahalo nui ia, oia hoi ko lakou haipule.

                Mamua o ka hoohewa a hoopaiia  ana o ua kipi aloha aina a hoihoi ia lakou malalo o ka rula o ka Hale Paahao, ua noa ka haipule a me ka hoonani ana aku i ka Makua Lani.

                Mamuli o ka lokomaikai o ka Luna Hale Paahao Low, o Kawa, ua malama ia ka pule ohana ana iwaena o eha mau mahele o ka Hale Paahao.  E alakai ana o Rev. Kaili, o Kaaloa, o Aberehama, a me kekahi poe e ae i na hana hoomaikai, i ke kakahiaka a me ke ahiahi, ma na leo himeni nani, na pauku hoopaanaau a me na wehewehe manao ana.

                O ka poe e noho hoomaloka ana mawaho nei, i ke komo ana i kahi haiki, ua hoopau ia kona hoomaloka, a ua hoomaikai aku la oia me ka naau mihi i kona Akua.  Pomaikai wale ka poe i malama i keia kulana i kahi i hoopaa @a, i na lakou e hoomau ana i ka haawina mihi a haipule oiaio.

 

HAULE A MAKE LOA

                Ma ke kakahiaka o ka Poalima nei, ua haule iho la a make loa he Kepani hana no ka Mahiko o Waimanalo, mai luna iho o kekahi wahi kiekie o 87 kapuai, he hapaha hora wale no ka loihi o ka manawa o kona hanu ana i kona aho hope loa, a lele loa ae la kona hanu.

                Ua hoouna koke ia aku la ka lohe i ka Luna Makai ma Kaneohe oia hoi o Pahia a mamuli o na ninaninau pono ia ana, ua maopopo, ua make oia ma kekahi ulia o kona haule ana mai kahi kiekie mai.

                Aloha wale ia kino uhane.

 

MAHINA MALAMALAMA

                Ma ka hora 7 o ke ahiahi o ka la Sabati nei, Maraki 17, 1895, ma ka home noho o Mr. Hanuwela Ii, ma Maunaanu, kekahi o ko makou hoa o ka Oihana oniu hua metala, ua mohala mai he opuu nani mohaha, mai ka puhaka mai o kona hoapili o keia mau po puanuanu, a hoona i iho la i ka inoa o ka makua.  He kaikamahine maka palupalu no ke au o ke kaua kuloko o ko Hawaii Paeaina.  O ka pua i mohala, he nani na he kilohana, aohe kumu hoohalahala, oiai, ua pali ke kua mahina ke alo.  O ka makou wale no e puana ae nei, e na la lehulehu o ke kamaiki me ka pomaikai ma kona meheu.

 

HE HANA HOOMAKEAKA

                Ma ka auina la onehinei, (Poalua) oiai e pihakui ana ka Halekuai o Sing Loy, ma ke Alanui Moi, ma Ewa aku o ka Halekuai o Kakela me Kuke, a aia hoi ua Pake lawelawe eha oloko o ua hale la, e hi-o ana io a ianei, aia hoi kekahi poe sela o luna o ka moku kaua Philadelphia iloko kahi i nana ai, a o kekahi o lakou ua lalau iho la oia i kekahi paa kamaa laholio, a hookomo iho la ma kekahi wahi e nalo ai mai ka maka aku o ka mea nona ka waiwai.

                Iaia e iho mai ana ma ke kihi o ke Alanui Hotele me Papu, ua paa mai la oia i ka hopu ia , a ua haawi i hou aku la oia i ka paa kamau. Ea, nana no ka hoi keia wahi piko pauole.

                 

                Ma ka nupepa Caroaica@ o Maraki 12 iike ia ai kekahi nauao oia pepa e pili ana no ke kulana o keia aupuni e ku nei oia hoi ka hookuee mawaena o ke aupuni a me T. B. Murray ka Peresidina o ka Hui Amerika Legue.

 

UHOU O NA AINA E.

                Ke mau ala no ka lanakila o na puali kaua o Iapana maluna o ko lakou mau hoa paio.  Ua lilo pio mai Ying Kow, a me Thien Chang Tai, a me kekahi mau wahi e ae.  Ua puhi ia ke kauhale o Don Shotalon i ke ahi no kekahi kumu i pili i kokoke aa oihana kaua.

                Ke haalele nei na haole ia Pekini, Tien-tsin, a me na kuaaina i kokoke aku, no ka makau i ke komo aku o na Iapana.  E piha mau ana na mokumahu i na ohua e holo ana mai Shanahai aku.

                Ua holo e no mamua na olelo o ke Kuikahi e hooki ana i ke kaua mawena o Iapana a me Kina ma ke kukakuka ana a na Kuhina o Amerika, Denby a me Dun.

                Ua noi aku la ke Kuhina o Kina i ke Kuhina Hauotaux o ko na Aina e, e oluolu mai o Farani e komo pu aku e kokua aku iaia e hooponopono i na olelo o ka aelike.

                Ua hele aku la o Haku Rosebery e ike i k  Moiwahine i ka Poakahi i hala aku nei.  Ua manao wale ia e haule ana ka Aha Kuhina o Enelani.

                Ua olelo ia ae ua ili ka mokumahu Rusini Czarina ka moku ponoi o kaEmepera.

                Ua kaua iho la na koa aupuni o Peru a me na kipi ma Cabanilas.  Ua hee na koa aupuni, a ua make iho la he ekolu haneri.

Ua hanau aku la hoi ke Duke wahine Kiekie o Hesse, oia ke Kamalii-wahine moopuna a Moiwahine Victoria a kaikamahine hoi a ke Duke o Edineboro, he kaikamahine.

                He kaua kuloko ma Hayti i keia wa, pela no hoi me na mokupuni o Sepania o ka Paemoku Iuia Komohana, ma Peru, ma Berezila, ma Guatamala.

He hoopii koi koena aie ka Gerema@ia i ke Aupuni Venezuela i keia wa.

                Ua powa ia o Bihopa Hale o Cairo a lilo aku la kona mau aahu oihana hoomana a me elua haneri dala o kona mau kahiko gula.

                Ua loaa aku la ka lono ia Generaia Caleja, a Havana, ua loaa he $1,000,000 no ke kokua ana e kinai i ka haunaele ma Cuba.

                He 50,000 ka oi aku o ka poe koho balota o na Katolika, ma ke kulanakauhale o Nu Ioka, i ko ka poe koho e ae a pau oia kulanakauhale.

                Ua hoike mai la ka mea i ike maoli ia, ua hoomaka mai la na haina hewa o ke kanaka mawaena o kona umikumamalima a me umikumamawalu makahiki.

                No Enelani ka mokumahu holo loa o ke ao nei, oia hoi kekahi moku topedo ona.  He kanakolukumamalua mile o ka hora kona holo.

                Ke malama nei o Farani i kona oihana puali koa kaua no na liko he $51,000,000 a e kokua ana he $21,000,000 no na kula.

                He $115,000,000 hou ko America hoo, lilo no na hoonaaauao ana ma na kula aupuni a he $54,000,000 no kona puali koa kaua a me ko na aumoku o ka moana.

                Aole he ae o Emepera William o Geremania e hele i ke Keaka ma ka la Kapule, aole ona hookamani.

                He $71,000,000,000 ka nui o ka waiwai o America Huipuia, i like me $1000 no ke kanaka hookahi.  He $36,000,000,000. ka waiwai io o Farani.

 

UA KUU KA LUHI

                Mahope iki iho o ka hora i o ka la one nei ua @auoho mai la i keia ola ano o Mrs. Charles McGuira, kaikamahine hiapo a Mr. Samuela Paka a me kana wahine.  Ua loihi no na la o kona kaa mai ana a no ia kumu i haalele aku ai oia i kona hoapili he kane  a me ka laua kamalei aloha a holo mai la no Honolulu nei e imi ai i ola u@ia, malalo hoi o ka lawelawe ana a Kauka Borode, a malaila oia kahi i noho ai o kaili ia aku kona ola.

                Ma ke ku ana mai o Kinau i ka la onehinei ua manao ia e hoea mai ana ia hoi kana kane, a no kekahi mau kuia aole oia i hiki mai.  E hoihoi ia aku ana kona kino wailua no Mana Waimea, ma ke Kinau o ka Poalima ae nei, a malaila e waiho ia ai kona kino ma ko lakou Ilina, me kona mau kupuna a me na hoahanau i hala e aku mamua.  Aloha wale ia makuahine opio ou e Hawaii i ako koke ia aela i kona mau la opio wale, a haalele iho la i ke kane, ka laua kamalei, a me ka nui ohana e auamo i na ehaeha o ke kaumaha luuluu ma keia aoao o ka lua kupapau ana ole.

                Ke komo pu aku nei makou e auamo i na kaumaha me ka ohana hoonele ia i ke keiki ole a na ka Makua Mana Loa e hoomama mai i keia haawe kaumaha i ili iho maluna o ka ohana holookoa.

                 [Mamuli o ka hiaai ia o na mele Aloha Aina, a ka poe aloalo poka o Kaimana Hila, ua haawi aku makou i kowa no ka poe e ake ana e hookomo mai i na mele, ma ka uku i kuka pu ia e na aoao elua, ma ke ano, he uku maa mau ko na mele.  Mai poina i ka lawe pu mai i ka uku o ka hoolaha ana.

                                                                                                L. H.]

 

KE ALOHA I KA PUUWAI.

A Leahi au ike i ka nani

Ke kaua kuloko a ka lahui

Ua hui lokahi na puuwai

E imi i ka pono o ka aina

Ke hea mai nei Kaukaopua

E pili au me Kaimana Hila

A ka lihikai au i Kaalawai

Ke aloha aina e luana nei

He aloha ka makani a he Ukiu

Ka makani halihali lau kukui

Ua kuhi au la ua lokahi

Hookahi puuwai o ke lanakila

Ua sila iho au i ko`u manao

He aloha kupaa i ka aina

He aloha au la i ku`u Moi

Me ka Hae Kalaunu o Hawaii nei

Haina ia mai ana ka puana

No ka poe i aloha i ka aina.

Hakuia e

                J. K. KAMALI.

Iolani Hale, Honolulu Oahu.

 

KAALAWAI.

Kumaka ka ike`na ia Kaalawai

I ka peki wawae i ke kula loa

Mea ole ka loa a oia kula

Me ke kai hone mai i ka iliili

Me he `la a e i mai ana

Imi ia e ka pono o ka aina

Ilaila ohohia kuu manao

I ka ike ana aku i na hoa

Hooho Wilikoki me ka leo nui

Imua kakou a lanakila

Lana mai ka manao Nou e ka Lani,

E hoi hou ana i ke Kalaunu.

Eia makou ke paa nei

Mamuli o ke aloha i ka aina-

O ke kani makawalu a na pu

Pau ka manaolana no ka ohana.

                Haina ia mai ana ka puana

                No ka poe i aloha i ka aina.

                                Hakuia e

                                                                S. KANEHE

Kawa.

 

HE KULA OLELO ENELANI HOU.

                Mamuli o ke kauoha a ka Papa Hoonaauao, e wehe ia aku ana he kula olelo haole no na keikikane a me na kaikamahine ma ke alo iho o ka halepule o Kawaiahao ae nei, o kahi i manaoia, oia no kahi o ka halepule pohaku e ku nei, i hoomaa ia he mau makahiki lehulehu i hala ae nei, ma ke ano Kula Wae, i ao ia ma ka olelo Hawaii.  Nolaila, o keia kula e kukulu hou ia aku ana, he kula ia ma ka olelo Enelani, aole hoi ma ka olelo makuahine o kaaina.

 

William C. Achi.

Loio a Notari no ka Lehulehu.

BOROKA O NA WAIWAI PAA

A Ke Boroka o na Waiwai Lewa.

                E kuai @@@ a kuai aku ae hoi i na aina a me na waiwai o @@ @@@ a pau ma na wahi a pau o ka Pae Aina.

                mar @ @@ mar15@.