Ka Oiaio, Volume VI, Number 45, 9 November 1894 — Page 1
This text was transcribed by: | Patty Mancini |
This work is dedicated to: | In Loving Memory of My Father |
Nupepa Ka Oiaio.
"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"
Nupepa Ka Oiaio
"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"
BUKE VI HONOLULU NOVEMABA 9, '94. HELU 45
HE MOOLELO KAAO HAWAII
NO
LAUKAIEIE.
Ke Kino Kamahao Iloko
O KA
Punohu Ua-koko.
Ke Kahulilaol'a o ke
Kuluau moee
na Pali
..o..
Waipio Hawaii.
@ no "KA LEO
Ka huakai hele makaikai a Laukaieie me kana Aliikane--Lilo o Makanikeoe me Hinahelelani i mau alakai ma ka aina a me ka moana Ike ia na lua hohonu maloko o ke kai a me ka aina nei--Hele pu me na ohana ponoi--Hoonohoia o Laukieleula i Ihikalani--Ulu ka iaia ma keia mau mikupuni--Lilo i mea hoomanao ia e ka Lahu Hawaii nei.
A ke hoomanao ae nei ka mea kakau, he mea hauoli nui i ko Kona poe lawe nupepa Ka Oiaio, i ka heluhelu ana iho i na lalani mele kaulana o ka moi i make Kalakaua oia hoi keia mele.
"A Kona hema o kalani la
Nana ia Kaawaloa la
Ike i ka lai a ehu la
Ehuehu oe e kalni la
Ka hele'na a o Hawaii la
Malamalama na moku la
Ahuwale na kualono la
Ike ia ka pae opua la
E ku-ku-u ana i ke kai la
I ke kai hawanawana la
Olelo o Kawaihaw la
Haeana ka naulu la
Ka makani hele uluulu la
Ku ka e-'a i ka moana la
Ka moana o Mahukona la
Le'i mai o Kohala la
I ka nuku na huapala la.
Ma keia hiki ana o ka mea nona keia moolelo kaao ma Kaawaloa, me ke kaulua ana iki ana ma ia kai @ai malie me ka manao e hui pu ana me kona kaikunane ma ia wahi, aia nae o Makanikeoe ke hele ala imua. aia oia maluna o Puuohau.
Oia ka palena nana i mahele ia Kona hema a me Kona akau. ma ka mokuna o ka helu hou o keia wa.
Ano keia wahi puu ke kau wahi mele kaulana iloko o na hale anaina lealea, aole paha i poina i ko Kona poe ua mele ala. nolaila, e hooheno iho ana oe e ka mea heluhelu.
"Aole i pau ke aloha
A e ka pali mauwahi
A e ka naueue
A e naue kaua
I ka mea elia a loko
E hana nei i ke kino
Iluna o Puaohau
E kulai i ua awawa
I ka walwala nala."
Ia Makanikeoe e ku ana maluna oia puu, ua haalele koke aku la ke alakai o ke kai a me na ohana a pau i ke kai o Kealakekua. a ua kaalo koke ae la lakou nei mawaho o Keauhou me ka puahi nui launa ole mai maluna o ka ilikai e holo ae la.
Aia ma keia wahi o ka huakai moana e hile puahiohio ae la ma ke kai, ua olali mua aku la ka moamahi o ka uka o na kuahiwi o na pali o Waipio, aia oia ma Kailua ikela manawa. aia no hoi o Luakaieie me na onana a pau mawaho pono o Kailua, kahi nona keia mau lalani mele.
"A waho makou o Kailua
Pa iho ka makani wiliahiu.
Me he mea ala, he mau hele ano hoihei ala keia a Makanikeoe me ka huakai a kona kaikuahine alii ma ke kai e kolokie ae la.
Aia no hoi ma keia wahi o ko kakou nanea ua hiki mia aku la ka hueu ma Honokohau, a ua nalowale loke aku la oia maloko o kahi i kapaia o Kaloko, a ua halo aku mauka loa ma kekahi kula waena mahiai ia e ko laila poe kanaka kamaaina.
A ua moe hou aku ka lua o ka mana o keia lua a hoea ma Kiholo ke'a loko kaulana i ka wa kahiko, aia nae i keia manawa ua uhiia a nalowale e na pohaku Pele.
A o ke kolu o ka mana o keia lua, na hoea aku ia mawaho loa o ka moana.
Ma kahi i ike ia he papau loa aole i piha ke kaau anana ka hohonu ma kela wahi mamao loa mai ka lae aku o Hiiakanoholae ma Kona.
A u olelo ia keia puka ma ka moana mai ka Loko aku he hale no ka i'a, he maalahi me ka hikiwawe na ano i'a a pau ke lawaia ka poe kahiko ma keia lua i kapaia he koa i'a, a ua hana kekahi alii i ke poo kanaka i pa ka no kana makau i i ke au kahiko loa.
A oia ka mea i kapaia ai kona inoa e Poo. He mamao keia ko i'a mai Hawai aku.
Aia a a'e ke kai iluna o ka piko o ka mauna o Maunakea, alaila loaa pono keia mahele ekolu o keia lua.
A o kahi keia e olelo ia nei aia maloko o keia loke ka puka kahi i lawe iai ke kino make o Kamehameha I, ka nai aupuni o Hawaii.
Ia Makanikeoe i hoea a'e ai mai loko ae o ua lua 'la ma ke kai, aia ke hehe iho la kaaka a kona kaikuahine me kona pailaka a me na ohana o laua.
A me keia huipu ana o lakou ma ka moana, ua ninau aku la o Laukaieie i kona kaikunane Makanikeoe, owai keia aina e ku mai nei mauka a me keia wahi aina hoi e waiho mai nei mamua o kakou?
Ua hai aku o Makanikeoe, o Maua ka moku nui e ku kilakila mai la kona kuahiwi, a o kahi moku iho ia a ke lii nui o ka moana e kololio iho la ma ke alo, a o ka lua o na kuahiwi o Maui e ku mai la, oia ko ianei lihau wahi i loaa ai ia'u, a oia kakou e noho pu nei a hiki i keia wa.
Mahope iho o keia mau olelo ana ua hooholo iho la o Laukaieie e hele oia me ko laua mau ohana a no ho me ke lii nona ka moku o Kanaloa, a maleila lakou e noho ai a hiki i ka manawa o Makanikeoe e hui pu aku ai me lakou.
Ma keia manawa a lakou e lualai nei ma ka ili o ke kai me ka hamau o na ale ahiu o ka moana, nolaila, o ka mea heluhelu, he mea maikai no hoi e alawa iki iho kaua i ka hana a ke alii ka moi o na phi huhu o ka moana Kamohoahi.
I kela wa o lakou ma ka ili o ke kai e kamailio nei, ua hiki mua aku la ke anoano halialia i ke alii nona ka moku, me he ula leo ala, a i ole ia he kanikaniaula.
A mamuli oia haawina kukuma a maa mau ua loaa ia Kamohoalii he ike, he malihini kiekie e hiki aku ana ma kona wahi ponoi ma kona mokupuni, a ma keia ano na olelo kauoha ae la oia i kona mau elele mama loa, e like me ka makani puahiohio o Waipioi.
Ha like oe e ka mea heluhelu i keia mau elele o kelei@ Kamohoalii. oia o-Hoolalekainiu ko Hawaii Poakawiliwili ko Maui, o Makamakaole ko Lanai, Kulukapii ko Molokai.
I ka manawa o lakou i lohe ai ka huaolelo alii a ko lakou haku. ua puahi lakou e like me ka lele ana o ka uwila i ka@ewa, a hiki ana imua o ka mea nona keia nanea ma ka ilikai ma ka moana.
A mamuli o ke Makanikeoe kamaaina ia lakou. ua hai ae oia i kona kaikuahine haku lani. aole keia he poe e ae. o na ahai olelo keia o ke alii Kamohoalii, ua hoouna ia mai nei lakou nei e ukali mai ia kakou.
A ua hai pu ae no hoi oia ia Pu pukanioe me kana kane me kona mau kaikuahine na mahoe o Maunaloa Lihau Koiahi. Kaulaaihawane a me Kaohainia. na ui nohea o Kauai.
A oia ka lakou i haawi iho ai i ko lakou aloha me na hoomanao ana a'e i ka lakou mau hana ma ka lakou huakai mua loa.
Mahope o na kamailio ana, ua lilo na elele o ke 'lii i mau alakai no ka huakai a Laukaieie ma ke ano pahaohao o ko na elele o ke alii ukali ana ma keia huakai, o lakou i hoounaia mai ai.
He oni ana na na poo o ua poe mano nei-ala kekua la-kapeku ka hiu, ua hiki lakou imua o ke alii Kamohoalii ma Kahoolawe, a ua hookipaia lakou me ka hanohano nui loa i oi aku mamua o kela papa aina a na Mano i ike ia ma ka ili o ke kai mawaena o Maui me Kahoolawe, oiai, o na mea ai a pau i panee ia mai imua o na malihini mai ka mokupuni mai no ia o Kanehunamoku kela aina huna a hiki i keia wa.
O ka aina keia i olelo ia. aia ilaila ka wai ola a Kane, a mailaila mai na mea a pau i hoonee ia mai ai imua o na poe malihini me ka makaukau i na mea a pau lea meka hemahema ole i kahi mea e makemake ae ai, ua lako me ka eleu.
Ma keia wahi o ko kakou moolelo, e kamailio kakou no Makanikeoe no kona kaapuni ana i ka mokupuni o Maui, nolaila, e nana kaua e ka mea heluhelu i kona wahi i hiki mua ai.
Mahope iho o ko lakou kamailio ana ma ka ilikai ma ka moana, a kaawale mai la kona kaikuahinealii Laukaie@e me ko laua ohana, aia hoi, ua huli aku la oia a nana i ke ku mai a ka mauna o Haleakala. ke koahiwi i olelo ia--
"Akaaka wale no Haleakala
Ka uwe a ke kiai o Koolau."
Ano keia kuahiwi ka mea i olelo ia he like loa oia me ka wahine ui. i hele kona mau helehelena a nani me ke onaona, e like me ka aala onaona o na pua. a oia iho keia la. Onaona kaluna i Haleakala
I ka wai puili a ka Ohelo
A iaia no e nana nei no ka manawa, ua mio koke aku la oia iloko o ka uliuli lipolipo o ke kai me he Naia 'la, a e like me ko Makanikeoe ano mau.
Ma keia moolelo ua ike oe e ka mea heluhelu i kona ano mai ka mua mai o keia moolelo a hiki i keia wa; aia ia Makanikeoe i kaawale mai ai mai kona kaikuahine alii mai, ua hele aku la oia no ka papaku o ka moana o Alenuihaha, ua ike oia i na mea a pau o keia moana. aole he mea i koe iaia i ka ike ia, nolaila ua huli ae kona ala hele hookokoke ma ua kapakai o Maui.
He mea oiaio. ua hoea 'ku o Makanikeoe ma Pohakueaea, ka lae ma ke komohana Hema o Maui ma Honuaula, a ua hiki loa 'ku oia mawaena o ke-a o Kuanunu ma Punonole, a ua huli hou aku oia e nana i na mana maloko o keia lua.
Aole no hoi i liuliu iho. ua komo hou oia ma kekahi wahi mana @ku loa me ke ano apuepue o kona hele ana malalo o ka honua, a ua puka koke aku no oia malalo aku o ke-a Kuanunu he wahi kipuka lepo maikai ma Auwahi.
Aia ma keia wahi i hele maoli aku ai o Makanikeoe maluna o ka aina a hiki i ka palena o Honuaula me Kahikinui, oia hoi o Keahuaiea.
Ano kona a wiwi mau no ma ka hele ana. ua hiki aku la keia maluna pono o na puu mahoe o Lualai lua, a mai laila aku oia no ke kahawai o Waiahualele-a ma o iki aku aia hoi, ua huli ae la oia a ike i kekahi ana e hamama mai ana makai o ke alanui.
A ua hoomaka no oia e hele maloko o keia lua nui hohonu loa, me kekahi pali nui mamua aku o keia lua-a iho pololei aku la ilalo lilo loa o ka honua, aole i loaa iaia he wahi puka malalo o keia lua.
Nolaila, ua huli hou aku oia i hope, a ua hiki aku oia ma Nakaohu, a ua ike aku oia i kekahi wahine e kuku kapa mai ana maloko o kekahi ana, makai o ke alanui. ana e hele aku nei, aia nae i keia wa, ua hoopuiwa ia ua wahine nei i ka ike ana mai ia Makanikeoe me kona ano nani nui me ka ui maoli no.
A oia ka ua wahine la i hele iho ai kona pauku kino a hai malule i ka wai a ka naulu. me he ala ua pepe i ka wai o Nuilii. a e like no me ke ano mau o na wahine ke ike mai iaia, ua ike no oe e ka mea heluhelu, aohe pu-ko momona iaia.
Aia hoi, i ua wahine nei e opiopi ana i kana kua, a e pahee ana kana mau olelo a pau imua o ka malihini. aia nae, ua oloio aku la keia me he wahi Iole ala a nalo aku la me ka emoole loa a hoea ma kekahi puka nui poepoe e hamama ana ka puka iluna, a ua hele hou aku oia ma ka aoao makai a hiki i ka loaa ana o ka wai iaia ma kahi e puka loa 'ku ai i ke kai.
A ua ua moe aoao ae kekahi mana o keia lua ma kumu pali a puka ma Uliuli ma Paploa ma ka Kapaheehee ma Kahikinui, a o ke kolu o ka mana o kei alua, ua mo@ pololei aku ia @uka o Mahemanui @ puka ma ke kau wahi huli alo pali o Uliuli. no ka inoa, oia oia ino hookahi no i kai o Papaloa, a no keia Uliuli keia mau lalani mele a Lonoapamano.
"Uliuli kai pali o Kahikinui-e,
Kokolo mai ka ohu e he ino.
I hoolono i ka nehe a ke kai e.
O paploa i Kahikinui."
Ka Makai Kiu
Lau Omaomao.
Ke Kaeaea o na kakai pali nihoniho o Misou@.
KA MEA NANA I HOOHOKA KA POWA IEKE A ME KONA PUALI HOLOKOA.
-----: A I OLE :-----
Ke Aka kino wailua o ke kuluamoe
KA MEA NANA @ HOOPAKELE
NA KAMAHELE O KA PO.
Ka mea nona ka ipu kukui ka mahao ina oe.
MOKUNA III.
Ka hanu ana o ka Makai Kiu i ka meheu e loaa ai ka @ Meliaka Kona loaa ana iloko o ke ana huna o na powa, komo kino ka Makai Kiu iloko ona paio hahana ana. Lanakila ka Makai Kiu, hoohoka ia na poa liio ka Makai Kiu i mea weliweli nui ia nui loa ia e na poe haihai kanawai a pau. ma keia huakai ua loaa pu i ka Makai Kiu Lau Omaomao. ka mea na na i pepehi hoomainoino i ko na makuahine, oiai kona mau la opio, paa i ka hopu pio ia ke kaloha o lawe ia no Misouri ike hou ka ui Meliaka i ke ao aina. mohala pono kanani oia pua.
I kela wa kauoha mai la ua powa nei, e haawi aku oe i ke kauoha i ka mea puhi ole, i hookipa ia mai ai ua lede ala me ka hanohano.
I kela wa. ua hele aku la ua luna kiai nei, a haawi aku la i ke kauoha i ka mea puhi ole, ia wa koke no ua poha aku la ka leo o ka ole, a emoole ku ana na powa me ka lako i na mea a pau. a o na Ieke nei hoi ua hao iho la oia iaia iho a paihi, ke hele ala, a pali ke ua mahina ke alo, a pela hoi me kona mau ukali.
Ua hele aku la oia a hui me kona poe powa a pau, a @ane aku la, ua makemake au ia oukou a pau. e hoike aku i ko oukou kulana koa, i ka wa au e lawe mai ai i kekahi lede, ua ae aku la kona mau kanaka.
Ia wa hele pololei aku la ua leke nei a me kona mau ukali. a hiki i kahi a ka eueu o Misouri e noho ana.
Me ka leo hoomahie. ua haawi aku la ua powa leke nei i kona aloha i ua lede Lau Omaomao nei. a pela no hoi ka lede Makai Kiu i panai aku ai i kona aloha, iloko o kona maalea nui.
A noi aku la ka powa leke, e ka lede opio, e ku ae iluna, a na'u e hookipa aku ia oe imua o ka ui Mehaka. ua ae mai la ka iede hookalakupua.
I kela wa, ua kuikui lima pu aku la lana nei. a hele aku la mawaena o na powa e ku laina ana. me ka hanohano nui.
Ia laua i komo aku ai iloko o ka Hale o ka ni Meliaka o moe ana, he ku maoli no i ka panio kona mau paia.
Ua lawe ina i @ ak@ la keia a hiki i ka @ hookipa. a mai ia rumi aku. ua hookani aku la na powa nei i ka hele, a lohe aku la ua nohea nei a ka ui i haiamu ai.
Ia manawa, ua puiwa ae la oia. me kona manao o ke keiki paha a ke kiaaina, a oia kana i uwe iho ai, aka, aole e hiki iaia ke noho aku, ua ku ae la oia a hele mai la.
Iaia i hiki aku ai imua o ka powa Ieke, ua pane aku la oia, e ku'u haku alii, i kahea aku nei au ia oe e hele mai e ike i kou hoa'loha.
Ia wa ua hoolauna ia aku la ka ui Meliaka me ka lede pahaohao, a haule iho la hoonanea.
I kela wa, ua ike koke iho la ka ui Meliaka, aole keia he wahine, aka, o ka Makai Kiu Lau Omaomao no ia, kana ipo aloha.
I kela wa, ua pii ae la ka ula o helohelo ma kona papalina, a ua like me ka wai ula @iaki o Mana ka ula weo o kona mau maka, a he mau setona ia o kona puuwai e hana ma-o ole ana, i kau a mea o ka nui o ka hauoli palena ole.
I keia wa, ua haule iho laua hoonanea ma na kekai olelo ana no kekahi mau setona, a o ka powa Ieke hoi. aia oia ke hoomahie mai la
Me kona manao ole ae, o ka mea keia naan e umii aku iaia. a e hoolilo aku hoi i kona hanohnao i mea ole i na setona ana i maopopo ole ai e hiki mai ana ka poi no maluna ona.
I ke kani ana ae o ka hora 8 oia kakahiaka, ua kani mai la ka bele a ke kuene e kono mai ana ia lakou e naue aku e hoopiha i ka loa o ka inaina, aoiai. ua makaukau na mea a pau.
Ua kuikui lima pu aku la ua mau ipo nei. a noho like iho la no laua ma ko laua wahi. e lo'u like ana ka laua aka ana, a wihi ana. a pela wale aku.
Oiai lakou e ai ana, aole loa he wahi e hiki ai ke ike ia he kane keia lede Lau Omaomao, aka, he wahine maopopo oia mailuna alalo aole wahi hoohewahewa a kaua naulu. he like wale no mai Kaena a Waialua.
Aole no hoi he wahi hiki i ka ike kilo o ka powa Ieke. a me na powa e ae e ai ana, ke manao ae o ka nioi wela keia o Pakaalana. ka mea nana lakou e pike aku, a noho nui aku i ka imu puhi o ke kanawai.
I ka pau ana o ka lakou ai ana, ua hoi aku la lakou hoonanea ma ka rumi hookipa, e hoohele ana ma na kukai olelo ana-a ia lakou no e lualai ana, ua hoopili aku la ka Makai Kiu Lau Omaomao i kona waha ma ka pepeiao o kana ipo, ka ua Meliaka, me ka leo hawanawana. ua pane aku la oia. ua makemake au e hooluolu. e loaa ana no anei a'u kekahi rumi kaawale, mai kou rumi aku e kuu ipo aloha?
Ae, he rumi no, e pili pu ana no me ko'u rumi, wahi a ka ui Meliaka i pane aku ai. me na hiona hoomahie. o ka ipo, i ka ipo.
Ua huli ae la ka ui Meliaka @ pane aku la i ka powa Ieke. e kauoha aku oe i na kauwa lawelawe, e hoomakaukau mai i ka rumi helu ekahi, a malaila kuu aikane, a o ka rumi helu elua oia ko;u rumi. oiai, ua luhi loa ia kuu aikane o ka hele ana mai nei o keia loa.
I ka pae ana aku o ka leo nahenahe o ka ui Meliaka. ua hele iho la ka aka a ua powa nei, a me ka eleu, ua ku ae la oia iluna a hele aku la e kauoha i na kauwa lawelawe oloko o ka hale e like me ka ka @ Melaka i makemake ai. a ua hooko ia pela.
I ka makaukau ana. ua hoike ia aku la ka loho i ka ui Meliaka, a oia ko laua wa i hoi like aku ai a komo iloko o ka rumi helu ekahi a malaila, na halawai hou ae la na laau ihu o laua nei, no ka lua o ka manawa.
Ma la wahi ua pane aku la ka ui Meliaka, a kahi no au a maha.
A manao ae hoi ko'u pakele mai na hana hookikina mai. a keia kanaka lapuwale. o ka lima koke nui wale, ana e onoonou mai nei ia'o. e mare me ke kane a'u i makemake ole ai.
Ninau hou aku la ka Makai Kiu Lau Omaomao, pehea oe i lilo hou mai ai i keia powa, mai ka poli mai o kou makukane, oiai. o kela Hotele oia kekahi o na Hotele paa loa?
Aole au i ike i ke kumu o ke'a lilo ana. a aole no hoi au i ike pehea la wau i lilo ai.
Pane hou aku la o Lau Omaomao. e noho ana au i keia wahi iloko o elima la, mai keia la aku, a i ke ono o ka la oia ko'u la e haalele ai i keia wahi aole i pau pono aku kana olelo ana. ua pane koke mai la ka ui Meliaka, me ka leo ha'uha'u o ka uwe. a hiolo pu mai ia kona mau waimaka, i ka i ana mai pehea ka hoi au, e haalele ana anei oe ia'u?
Aole au e haalele ana ia oe, aka, e lawe pu aku ana wau ia oe, oiai, o oe ko'u kumu i hiki mai ai i keia wahi.
Pane hou aku la ka ui Meliaka pehea no hoi oe i makemake ai e noho i keia wahi lapuale i elima la, kai no paha. i kela po iho no kaua e mahuka ai?
Pane aku la ka Makai Kiu. aole o oe wale no ka'u mea i huli mai nei, aka, o ka mea kekahi nana i pepehi hoomainoino i ko'u mama aloha.
A ihea auailei e loaa ai. malia paha, aole iloko o keia poe?
Pane aku la ka Makai Kiu, ua maopopo ia'u eia iloko o keia hui powa. a oia ke kumu o ke kau lua iki o ka'u huakai, a i nana no hoi au a i nele, alaila no hoi, hoi no hoi kaua.
I kela wa, ninau hou aku la ka ui Meliaka i ka po anei kaua e hoi ai i Misouri, a i ole i ke ao paha.
Pane aku la ka Makai Kiu, i ke ao no au e lawe ai ia oe mai ianei aku, a i ka po hoi au, e lawe ai i ka mea nana i pepehi ko'u mama.
Nolaila, e kuu ipo, e hoomanao oe, aia oe i keia wa ma ka poli o kou mau makua, nolaila, e hookuu mai oe iau e hooluolu iki ae au. a e waiho mai oe i ke ki o ka puka maloko nei. na'u no hoi e ki aku. i ole ai e komo mai ka poe hoohalua iloko nei o ko'u rumi.
Ua ae mei la ka ui Meliaka, a hookuu mai la iaia e hooluolu i kona kino, a hoi aku la oia no kona rumi.
I kela wa ua ki aku la keia i ka puka a paa. haule aku la keia hiamoe, a ua mau loa aku la keia me Niolopua, ma ka aina moe-uhane.
Iaia no e moe ana. ua ike aku la oia i ka uhane o kona makuahine, i ka hele ana mai a ku ana imua ona.
A pane mai la. e ala, eia ka make nou ke kii ia mai nei. malalo mai o ka lua huna o keia moe au e moe nei. o ka puka no ia o keia lua. aole nae i ike ko wahine mai lohi, e ala ano. e haalele koke i keia moe. a e paio no kou ola ponoi iho, eia la ua kokoke loa.
I kela wa koke no ua puoho ae la keia, a ka hiko iho la i kona aahu wahine, a nee aku la oia a ku ma ka puka o ka rumi, me kona paa pu ana i kana pu panapana ma kona lima akau, a o kana pani hou puuwai ma kona lima hema.
Iaia no e nana ana i ka moe, ike aku la oia i kona huli ana, a hiolo aku la na mea a pau o luna o ka moe. i kela wa ua ike iho la keia he pololei i'o ka. ka uhane o kona makuahine i hoike mai ai iaia. ina ua make i'o oia.
I ka hiolo ana o na mea a pau o luna o ka moe. ua hoi hou ae la oia a kona kulana mua.
I kela wa. ua hele aku la ka Makai Kiu a nana pono iho la. i ke ano o ke pani o keia lua. a me ke kumu hoi o ka paa nua o ka moe aole i haule pu aku.
Ua ike koke iho la oia. o ka wawae o ka moe ua hoopaa loa ia me ka papa, a oia kona wa i noii aku ai i na wahi a pau o kela pani. a hiki i kona ike pono ana i na mea a pau.
I kela wa ua wehw mai la oia i ka puka o kona rumi e moe ai, a hele aku la ma ka rumi o ka ui Meliaka, a e nanea ana no oia.
I kona ike ana mai, ua ohaoha mai la oia. a pane mai la, na ala mai nei ka oe komo mai maloko nei.
Pane aku la keia i kii mai nei au ia oe e haele kaua ma ko'u rumi ike oe i ka mea hou.
Ua ku koke ae ia ka ui Meliaka a haele like aku ia laua nei. a komo i ka rumi o ka Makai Kiu e moe ai.
I keia wa. pane aku la kaa ipo. e kou kuleana o ka hiki ana mai i keia wahi. aia la ihea na mea a pau o luna o keia moe a'u i moe iho nei?
Pane aku la ka ui Mehaka me ka pioihoi, auwe! aia la ihea, ua aihue ia paha. i kou wa e moe ana.
Pane hou aku la keia, pehea, ua hoikeike ia mai no nae paha oe i na keena a pau o keia hale?
Aole wahi a ka ui Meliaka i pane aku ai. mai ko'u hiwi ana i keia wahi a hiki i kela la. aole loa wau i ike iki i na keena o keia hale.
I kela wa. pane aku la keia. e hoikeike aku au i ka nuhou ia oe a'u hoi i ike iho nei. iloko o keia rumi powa.
E nana oe i keia moena Veleveta. e waiho nei malalo o keia moe. a e nana pu oe i na wawae a pau o keia moe, alaila ike oe, i ka nunou a'u i olelo aku nei ia oe.