Ka Oiaio, Volume VI, Number 41, 12 October 1894 — Page 3

Nupepa Ka Oiaio.

"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"

 

 

ALOHA AINA OLAIO

-------------

 

            Eia na inoa o na poe i ae ole e hoohiki o ka papanana alanui o Honolulu nei; Pauolo Kekahuna no Molokai, Kahahana opio no Puna.  Kinolau, no Maui, Aieono no Hana Maui, Napahu no Honolulu Keaka Kaumana, no Laie, a me Beni no Honolulu.

 

            O keia poe kanaka Hawaii maluna ae ua hoike mai ko lakou aloha io ma ka hana no ko lakou aina hanau, a me ko lakou Moiwahine Liluokalani a me ka Lahui mamuli o ko lakou ae ole e hoohiki a ua hoopau ia mai la mai ka hana mai no ko lakou lawe ana i keia kulana hanohano a ua i haaheo ae ma ko lakou mau aina hanau.

 

            O ke aloha aina, oia ka mea nui iwae@a o na lahui pookela o ka ao hoolokoa.  Ua kiloi ia na mea a pau eia poe ilalo i ka lepo, a ku aela a hele e komo iloko o na puali koa no ka hoopakele ana iko lakou aina a me na home o ko lakou mau luaui e noho ana.

 

            Ke pahala aku nei makou i ko makou mahalo nui ia oukou e na Aloha Aina olaio a pau, a puni ka Paeaina.

 

--------------0---------------

NUHOU KUPANAHA

-----------

 

            Ma Kealakaiole, Kauai, ua ike ia kekahi iole nui, he ano e kona mau helehelena, he poo iole a he kino kauaka me ka lima, he huelo iole no kona, a ua hoopuni ia oia e na iole liilii he nui wale o kela a me keia ano.  He nui na kamaaina a me na Pake i ike pono, oiai na Pake i hele aku ai e nana i keia iole, ua hamama mai la kona waha me ke kau mai o kona lima iluna a ani mai la e hoi; huli hpe mai la lakou me ka nana pono ana no imua a hiki i ka loaa ana o na kamaaina noho iho la lakou ma kahi aueane 200 kapuai ka mamao mai iaia mai; ua noho lakou malaila a luki i ka napoo ana o ka la, ma lahi la ae ua ike hou no, a he elima la o kona hoike ana i kona kino kupanaha a nalowale loa a hiki i keia wa; oiai ma ka malama o Sepatemaba i hala iho la i ike ia ai keia iole kupua oia ka mea i kapa ia ai kela wahi o Kealakaiole mai mua mai a hiki i keia wa.

 

            Kaawe iaia iho a mai Make.

 

            Eia ma Wainiha nei kekahi kanaka o S.K. Maui kona inoa i kaawe iaia iho a mai make; o ke kumu o kona hana ana pela, penei no ia.  Ma ke awakea o ka Poakolu, oiai oia e hoopaapaa ana me kaua ipo manuahi me kona manao eia kana mea i aloha ai ke lalau nei me kahi aku, nolaila haawi iho la oia i hookahi uala paa a koka ana ka waha o ka aukuu, a olelo iho la penei “ke keiki iho la ia o Kauai ke nehe ala ka iliili o lalao.”

 

            Ia manawa i holo mai ai ua wahi ne la a nalowale aku la iloko o ka hihipea o na laau; kii mai la ua S. Maui nei i kekahi kaula ilihau a kahea mai la; ke holo ala no oe me ka bipi bulu o Wahiawa, a nakinaki iho la oia i ke kaula a paa kona a-i, heopaa aku la i kekahi lala manako a hooho ae la me ka leo nui:  Ma ke make, make ana au, a hookuu ino iho la me ka lapuu ana iho o kona wahi apahu kino, hehihehi aku la kona wawae i ke kumu manako a moku iho la ua kaula ala , a huli iho la kona alo ilalo a olokaa iho la iloko o kekahi pa puaa, a haukae loa oia ia na ino pelapela o ka holoholona, ia wa no oia i hopu iho ai i kekahi pohaku a hookui mai la ma kona umauma, kimo ke poo ilalo me ka olakaa pu ana, a mahope ua hoopau keia kanaka i kana hana aloha ole iaia iho, oiai hoi he wahine mare no ka keia kanaka me na keiki ekolu; i ka wa a kana wahine e kii aku ai ua pane oia i na hua olelo hoohilahila “eia ae no ke ka melo han@ o Farani”  a pakika hewa ua wahi kanaka nei i ka pohaku pahoe o Wainiha.  Me ke aloha,

                                                                                    C.E. Malupali.

 

            Wainiha, Kauai, Oct. 5, 1894

 

UA NALOWALE O AHUALAKA

 

--------0-------

 

            Mai kekahi mai o ko makou hoaloha i loaa mai ai ia makou ka lohe, ua nalowale ia kahi mokupuni o Ahualaka, e kokoke ana i ka Papa mawaho mai o Kahaluu ma Koolaupoko, Oahu nei.  O ka honu o ke kai maluna ae o ua wai mokupuni ala he elima kapuai a oi iki; a ua nalowale oia mahope iho o ka aihue ia ana o ko kakou pae aina aloha.  Maluna o keia wahi mokupuni i luakaha ai na ‘lii i ka wa kahiko a he wahi makupuni maikai o kona kulana, aka, ua nalo ua hala aku la i ka lipo o ka moana kai uli kai hohonu.

 

-------0--------

 

NA MEA HOU O HILI

-----------

 

            Ma ke ku ana mai o ke Kinau, ua ike ia aku la kekahi waapa me ka hae Hawaii @ holo mai ana, a i ke kokoke ana mai ua ike ia aku la o Dole ka peresidena o ke aupuni repubalika.  I ka pili ana mai o ka waapa i ka uapo ua lele mai la oia, a i keia manawa ua hele aku la kekahi poe repubalika e aloha iaia, a o na kanaka Hawaii hoi e kuku ana, oia nana wale aku la no aole hoi e like me ka mea maa mau he mau huro ana a me kekahi mau hoohiwahiwa e ae, i ke au o ke aupuni Moi a na lani alii a Hawaii i hii ai.  He oki loa keia, a ua nele i na haawina o ke ohohia ia mai ka lahui aku.  He oi aku ke ohohia o ka lahui i ka Hon. J. Nawahi, ke Kelekona o ka moana pakipika, ma kona hoi ana mai e holo no kela kau kuikawa o Hilo nei.

 

            O Dole he peresidena hou oia, a ua nele nae i na haawina o ke ohohia ia.  Ua haawi ia e ko Hilo nei poe p.g. he aha ike ia Dole a he mau pukaka a me na wahi haole kakaikahi, a he mau wahi Hawaii kahi o Hilo nei i lilo i poe palu ku2a no na welo mikanele; oia ae ao ka poe i hele e ike ia Dole ma ia po.

 

            Ua lohe ia aku kekahi mau haole o ua pohai ala e olelo ana; ua @ke no ke kulana moi a me kulana peresidena, eia nae ka mea hilo aole he ohohia ia mai o keia peresidena e na kanaka maoli.  O ke kumu nui o keia ohohia ole ia mai, no ka lapuwale o ka keia poe welo mikanele mau hana ma ka lawe ana i ke aupuni me ka lima ikaika, a hoonele aku la i na kanaka maoli me ko lakou mau pono pilipaa.

 

            Ua lohe ia mai e koi ia ana o Keoni Beka e hoohiki, a i na oia e ae oie ana, alaila e hoopii ia ae ana kau uku hoolimali na o kona aina lei alii e noho nei.  Eia o Iaukea ke noho nei ma kahi o Keoni Beka a ke manao wale ia aku nei e puni ana oia i ka ianei malimali kohaka.

--------0----------

 

LUULUU WALE

-----------

 

            Ma na hora poniponi o ka Poakahi nei, Oct. 8, ua kii mai la ka anela o ka make i ka hanu ola o Royalist Leialoha Waiau, a lawe aku la, a waiho iho la i ka lepo no ka lepo.

 

            Ua mohala mai keia pua nani mai ke kihapai pua mai o Mr. a me Mrs. Keliinohola Lono, o ka malu ulu o Lele, Lahaina, Maui.  O ka nui o kona mau @a o ka hanu ana i na ea o keia ao mauleule he 8 malama a me 21 la.

 

            He bepe keia i lilo ia Lukanela Waiau ma ke ano he keiki hanai nana, a i loaa hoi he hooilina ao kona kino me ka manao e pono a@a, eia ka auanei e kii e mai ana no ka Haku a lawe aku i@ana o ka uhane.

 

            E na makua nana ke keiki, a me na makua hanai, mai kaumaha oukou, oiai o ka mea ana i aloha ai e lawe no oia i ka wa opiopio, a e hoomaikai ia kona inoa.  Aka, o ke aloha he mea mokuhia ole ia i na waikahe he nui, aka, e hoomaha aku kakou a pau ma o Iusu Karisto al.

 

------0-------

PUNOHU UA KOKO

--------

 

            Ua ikeia ma keia kakahiaka nui Poalua, he punohu ua-koko ma kahi e kokoke ana i Kahauiki a me Moanalua; me kekahi anuenue nui e pio pono iho ana maluna pono o keia punohu; ma kahi o ka hapalua mile ka mamao mai ka punohu ae.  He nani ke kulana o keia punohu ua koke a ke anuenue e pio iho ana maluna pono iho ke nana aku.  Ku panaha na hana a ka mea i ike ole ia.

NUI KE AHONUI O NA POE ILIHUNE

------------

 

            Mai ka aihue ia ana o ko kakou aina aloha a hiki i keia la, ua ike ia o ka poe ilihune, oia ka poe nana e kaohi nei i ke e-a aloha o ko kakou aina makuahine he poe hoi e noho ana iloko o na pupupu hale me ka hoomanawanui, a e hooikaika maoli ana no hoi me ka hou o ko lakou lae e loaa ai ka ai a me ka i’a a me na mea e@ ae e pono ai ka noho’na.

 

            Aka, o ka poe i loaa ia lakou ka noho’na kuonoono, oia ka poe hiki mua o ke kumakaia ana i ka aina aloha o kakou, ma ka ae ana e hoohui aku malalo o kekahi aupui e, elike me Amerika.  A oia poe no kai ku ae a nehi ino iho i ko kakou Lani Moiwahihe ahonui, ma ka ae ana e hoohiki malalo o ke aupuni kamehai imaopopo ole ke ano o kona kukulu ia ana.

 

            Oia hoi o Iaukea, Kimo Boe, Kale Hapakini, Noa Kepoikai, Kakina Dole, Alapaki, Kakela, Kuke, Amesona, Laimana, Walamau, Kekahuna, Kealoha, Kalaiwaa, Kamau, Hapai, Mahuka, Kamai, Holo, a me na poe kumakaia e ae he nui, i komo like na wawae iloko o ke kamaa buki hookahi, o ke kumakaia aina, i oi aku kona ino i ko ke kipi.

 

            Nolaila, e na hoa makaainana aloha, ka poe hoi i piha ka puuwai i ke aloha, ka poe hoi i piha puuwai i ke aloha io i ka aina makuahine, ua hoike aku makou mamua aku nei, o oukou e ka lahui oia ke ki e paa ai ko kakou aina, a e mau ai hoi kona ku ana ma ke ano he aupuni alii.  A ua pahola aku makou i na a’o ana ia oukou a pau; e paa a paa ke aloha oiaio iloko o ko oukou mau puuwai pakahi no ka aina kulaiwi, ka mea hoi i na’i ia e ko kakou mau kupuna me ka maka o ka ihe laaumeki.

 

            He mea oiaio, ua apo mai oukou a malama ia leo a’o, a ua hoike mai oukou i ka oiaio o ko oukou manao aloha aina oiaio ma ko oukou kue mau ana aku i na kumakaia a ka poe aloha ole ia kakou.

 

            Nolaila, ke hoike akea aku nei makou i ko makou manao aloha ia oukou a pau loa, oiai hoi, he poe ilihune kakou, aka, he poe hiki ole nae ke kuai ia me ka mana o ke dala a me ke gula, a oia mana i loaa ia kakou, oia ka mea nana e hoike aku i ke ao holookoa, he poe aloha io no na kanaka Hawaii i ko lakou aina, a he lahui hiki ole hoi ke kuai ia.

 

            Ma ia ano aole loa e hiki i keia poe aihue aina ke lawe kaokoa ae i ko kakou pae aina aloha, a hiki i ke kanaka Hawaii hope loa.  He mana ka lokahi.

 

----------0----------

 

KE KOI NEI NO E HOOHIKI

 

--------

 

            Ma ke kakahiakanui o ka Poakahi nei, ua hiki aku o Kahahana ma ka pa hana o ka Papa Alanui no ka hele ana i ka hana elike me ka mea maa mau.

 

            Ua hele mai la o Pila Kamaki ka Luna Alanui a ninau mai la ia Kahahana; ke paa nei no anei kou manao aole oe e lawe i ka hoohiki e kakoo ana i ke Aupuni Repubalika?

 

            Ua pane koke aku la o Kahahana oia mau no ko’u manao, elike me kau i hoike mua aku ai ia oukou aole o’u ae e lawe i ka hoohiki.

 

            Ua hoike mai la ka Luna Alanui iaia ia manawa, ua pau kou hana ana ma keia papahana.

 

            Ua huli ae la o Kahahana a hoi mai la no kona home me ka naau hauoli, i kona puni ole ana i ka hoowalewale a keia poe.

           

            E ike mai e ka lahui i na hana ano e a ua Luna o ke Aupuni Repubalika, e hoohana nei, ma ka hoomau ana i ke koi i na kanaka Hawaii e lawe i ka hoohiki, maho ne iho o ka pau ana o ka manawa a lakou i nui mai ai ka waha i ko kahea o ka la 6 o Okakopa, oia ka la hope loa e ae ia ai na kanaka a pau e hoohiki malalo o ke Aupuni Repubalika, a i na e hala ia la, alaila, he ekolu makahiki e noho ai ka lahui, alaila loaa ia lakou he manawa e hoohikiia a@.

 

            Heaha la keia koi hoomanao a ke-Aupuni Repubalika i na kanaka Hawaii?  O ka pane no keia, oia ka makemake o keia poe e loaa ka hapanui o ka lahui Hawaii i lawe i ka hoohiki, i wahi e ike koke ia mai ai @ na mana o ke ao nei, ma ke ano he aupuni i kukuloia e ka lehulehu, alaila, ka@i iki ka aka a ua poe nei, i ka pakele mai ka pilikia mai e kau nei maluna o ko lakou mau ai.

 

---------0--------

 

UA PAU KA WA I MAKAPO AI KA LAHUI HAWAII

------------

 

            I ka 1820 ua hiki mai na misionari i Hawaii nei, a ao mai la i ka pono o ke Akua me ke kuhikuhi ana mai—mai hoahu oukou i ka waiwai ma ka nonua o pau auanei i ka mu a ke ka popo, aka e hoahu i ko oukou waiwai ma ka lani, kahi e hiki ole ai i na aihue ke aihue; nolaila e nana oukou i ka lani aia ilaila ke Akua.

 

            He mea oiaio ua hoolohe keia lahui i ke ao ana a na mikanele mai Bosetona mai, a ua lilo hoi ko lakou leo i @ea nui i keia lahui a hiki i ka piha ana o na makahiki he 66 me ke kue ole ia.

 

            A i ka 1887 ua ike koke ka lahui i ka hua o ka lakou ao ana oia hoi ka onou ana aku i ka Moi Kalakaua he kumukanawai hou, a kou aku iaia e kakauinoa mai me ka mana o na mea kaua a kapae ae hoi i ka lakou i ao mai ai ia kakou; e pule a e nana iluna. He mea oiaio ua hooko io ia no ia mau hana a ua poe ala, a ua lanakila lakou ma ia hana ana; oia hoi ka ae ana aku o ka lahui e hoohiki malalo o ke kumukanawai elau pu a lakou.

 

            I ka 1893 Ianuri 17 ua puka hou mai ia ua poe nei a ku nui ana iwaho me ka manao lokahi o ka aihue aina; kaili ae la a kukulu iho la he aupuni kuikawa no hookahi makahiki a oi; a kiola aku la ia ano aupuni hoehaa o lakou.

 

            I ka 1894 Iulai 4 ua kukulu nui hou iho la he aupuni hou ma kahi o ke aupuni mua; oia hoi ke aupuni makaainana me kona kumukanawai hou.  Oia ka wa o na alakai o ua aupuni pikake ala i koi mai ai i na kanaka Hawaii e hoohiki aku malalo o ua aupuni hou la.

 

            A ia wa hookahi no i ku ai ka lahui a hoole aku me ka manao lokahi; aole loa makou e ae ana e hoohiki; oiai ua aihui oukou i ko makou aina.

 

            A oia ka makou e olelo ae nei; ua pau ka wa i makapo ai ka lahui aole no hoi e puni hou ana.

 

-0-

 

PAAHANA KUE I NA HAKU

--------

 

            He wahi moolelo uuku kai loaa mai ia makou mai na nupepa mai o Inidiana Komohana, e pili ana i k@hakaka mawaena o na paahana kue i na haku, a me ka poino ana o ka hope.

 

            Ua ike ia makekahi mahiko, ua hapai ia ka inaina o ka lu@ a nui mamuli o kekahi mau hana pono ole i lawelawe ia e na paahana o kona mahiko, ke mea hoi i hoike aku me ke kanalua ole, o ka uku i haawiia aole ia i kulike me ka hana, no ia mea, ua hele koke lakou e hana me ka hauole, aka nae o ka hana aole ia i kupuno i ka manao o na paahana, nolaila, ma ka la haawi dala,ua hoemi hou ia ka uku i uuku mua no o kekahi poe.

 

            Aole he mau olelo kue i ike ia, aka ua lawe mai na paahana i ka mea i uku ia aku ia lakou, a hoi aku la me ka maluhia no ko lakou mau home.  Ma kekahi la ae, he Sabati ia, lohe ia ae la, ua panai ia aku he ino nui no ka ino @ hana ia mai.  No ka mea, ma ia po iho he ekolu o na paahana i hele aku ma ka aoao makani o ka mahiko a puhi aku la i ke ahi.

 

            O ka hopena he nui ka poino a me ke pono o ka mahiko, a o na hoao ana a na makai kiu a me kekahi poe e ae e huli i ka poe na lakou i pouhi i ke ahi, ua lilo i mea waiwai ole, ua kahea ka ona he halawai ana o kona mau limahana a pau, no ka hoomaopopo ana aku ia lakou i ke kulana kupiliku loa a lakou i hahao aku ai iaia, a e loaa aku no na uku hana kahiko a lakou i koi ai, ke hoopaa lakou aole @ puhi hou i ka mahiko i ke ahi.  Ua holo like keia mea mawaena o na aoao elua mahope iho o ka hulahula ana o ke ahi imua o na maka o ka luna nui a me kona mau haku.

 

Nui a me kona mau haku.

-------0-------

 

PIHAKUI KA HOTELE

------------

 

            Ma ke ahiahi Poakahi iho nei, Oct. 8, na malama ia ke anaina puhi ohe ma ka Hotele Hawaii e ka Bana Lahui Hawaii no ka hanohano o Komisina Hawes o Beritania Nui i ke alo alii o Hawaii nei.

 

            Ua ike ia o ka huina o ka poe i koho ia aku i hiki kino ae e ike kumaka i ka po lea o Halailii, ua hiki aku ia i ka 3,000 a oi.  A ma kahi o ka hauole, oia ka makou e hoike aku nei; oiai ka hapanui o na kanaka Hawaii e noho ana ilalo, a i ke puhi ana mai o ka Bana i ke mele lahui “Hawaii Ponoi” oia ka wa i ku like ae ai na kanaka Hawaii a pau iluna me ka wehe ana i ko lakou papale; ma ia ano, ke haawi aku nei makou i na hoomaikai kiekie ana i ka lahui holookoa mai o a o o ka aina.  A o ka oukou i hana ai e na makaainana o ke alo alii nei, ua ili like ka hanohano no ka pae aina holookoa.  E ola oe e Hawaii i ke Akua.

 

--------0--------

 

ROYALIST LEIALOHA WAIAU.

 

-----------

 

He uhane he aloha keia

No ke kino wailua o Leialoha

Ke uwe helu nei a o Kuikahi

Auwe kuu lei kuuminamina

Kuu hoa pili a o Healani

Hoakaana o kahi mehameha

Kuu hoa moe o ka po kane ole

Auwe ke aloha e kuu lei

Ua hala i ke ala hoi ole mai

Noho iho hoi au me ka minamina

Hoopa ae ana i ke aloha

Pehea la ia e pau ai

Pane mai Waiau me ka nahenahe

Auhea iho nei kuu lei rose

Pane ae Nohola me ka luuluu

Aia i ke ehu a ke kai

            Haina ia mai ana ka puana

            He uhane he aloha no Leialoha

---------------------

OLELO HOOLAHA PA AUPUNI.

-----------

 

            E ike ananei na mea a pau loa, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei 6 lio aea 1 lio wulaula lae keokeo loihi, hao kuni 2NX ano e uha hope hema ano e uha mua hema.

 

            I lio w puakea lae keokeo ioihi hao kuni poahiahi I lio keik@  ulaula kiko kee@ ma ka lae aole hao, na ike ka poe nona keia mau lio.

 

            1 ho@  hulupala lae keokeo loihi hao kuni A uha hope akau 1 wawae keokeo uha hope paa na kapuai i ke kamaa.

 

            1 lio k ulauia kiko keokeo ma kae kua, hao kuni PA uha hope akau i wawae keokeo uha hope hema.  1 lio k lokia wiwi kiko keokeo ma ka lae hao kuni JU uha hope akau i wawae keokeo.

 

            E pono e kii koke mai ka mea a mau mea nona keia mau lio.

 

            E kuai kudala ia aku ana keia mau lio ma ka hora 12 o ke awakea Poaono Sepatomaba 1, 1894.

                                                                                    James Kukona

                                                                                                Luna Pa Aupuni

            Makiki Aug. 20, 1894

            Aug@ 13

 

HE MELE NO LILIULANI

-----------

 

He mele aahia no Liliulani

No ka lei milimili a ka lahai

Mai Hawaii nui moku o Keawe

A Kaula ka palena o na moku

A he ui ninau na ka madame

Na Pele i ka ulumahiehie

He alana he mohai aha keia

A ka lahui e lawe mai nei

Kaili aupuni kumu o ka hewa

Pakaha i ka noho o Liliulani

E hoi ka wahine noho i ke kapu

I ka piko o Mokuaweoweo

Oni na moku ou la e Kalani

I ka aha kuka e kumuhonua

E malu ka honua i kau hana

Ma ka home kakela Kilauea

Aia ka elele Mohailani

I ka uluwehi Wasinetona

Me na komite o ka lahui

Imi pomaikai o Hawaii

Olelo kukala kuahaua

Eia mai no ko aupuni

Me ko kumukanawai hou

Me ko mana piha hookoia

            Haina ka puana oikelakela

            Sila ia Hawaii no Liliulani

He mele laahia no Liliulani

No ka wohi kukapu o Hawaii

Ihiihi kapukapu ko kalaunu

A na lani i lawe mai nei

Ka owila i ka lani e alohi nei

He alele mama a na lani

Ahai i lono lohe na kini

Na kukui o Kulanihakoi

Malu ai Ihilani kapu i ka nuu

I ka ahaolelo a na lani

Lohe ai ia ka leo manakahikolu

Lanakila lahui o Liliulani

Olelo hooholo sila lani ia

Eia mai ko noho alii

Me ko kalaunu pualahaole

Ko ki aupui manakahikolu

Ua sila ua paa mau loa ia

Na kihi eha o ko aupui

Kakau poepoe na mana lani

Ke alii o ka malu kau pulima

            Haina ka puana sila lani ia

            Ua ko ka iini o Liliulani

                                                            Hakuia e John Kaaimoku,

                                                                        Maliko Haiku Maui

 

NU HOU KULOKO

---------

 

            Ua eha oe ia makou e kena wahi d.g. a-i kaka.   Mai hoonana hou mai ea.

 

            Omilumilu no hoi na wahi koa pikake eheu ole e hookano mai nei i ko hai wahi.

 

            He mau la helu wale no koe; e welo hou no ka hae kalaunu silika ma Halealii.

 

            Ke Uila aku nei ka Leo me na nuhou ano nui e heluhelu iho me ke akahele iloaa pono ka ono a ka maka i koii ai.

 

            Ua hala aku nei no ka malu he kuawa o Wailuku na Hon. Samuel Paka Keo.  Kaaka a me ke keiki la lawai oia lai malu i keao Konuela.

 

            He neane 200 ka nui o na ohua a ka Malulani i lawe mai ai mai Kailua mai; a hiki i Mahukona no ke kau Kiure e noho ana a Kapa au Kohala; ma ka la 9 o keia ma lama.

 

            Ua hoopaiia o Kapena Kalemi a me kekahi wahi makai kiu kau lio ana e Lunakanawai Pele, he $50 pakahi no ka pepehi ana i kekahi hoa Kelemani o lakou.  Puu ka lae o ka poe hookiekie.

 

            Ke paio mau nei makou i na la apau no ka pono o ko kakou aina aloha aole omakou wa e kuemi hopeai oiai ua paa loa ko ma kou manao mahope o ke aloha i ko ka kou aina makuahine.

 

            Ua huli hoi mai ka Hon. J. Nawahi, Peresidena Nui oka Hui Aloha Aina o ko Hawaii Paeaina; me ke ola kino maikai ma ka Malulaui o ka Poalua nei; mai na Hono o Piila ui mai.  Nui la ohohia o na hoa ma kaainana o Nawaieha a me ka Ua Ukiukiu Makawao.

 

            Ua manao ia @ ku mai ana ka mokuahi Kinau i ka la apopo, a i o @ ia, e ia ku no i ka hera eono oke ka kahiaka l’oaono, na ka oioi mua-nonao kaloaa.

 

            Piha-u-o uka o Uluhaimalama me na wahine kanu pua i hiki ae ma keia mala no ke kanu ana i ka lakou mau meakanu like ole i haa w@ia aku ai ia lakou e ka Lani.

 

            I ka hora 12 o ke awakea Poaono ae nei e hiki ae ai na pa-kini hoopuoho manu ai laiki o ke aupuni pikake, no ke kipaku ana aku ia Auseteralia.

 

            Ua hoopanee ia ka wa e o ai ka Hee, ma ke kai o Walley Davis mai nei la ‘ku, a hiki i ka Poaono ae nei Okakopa la 13; oia ka la e o ai o ka Hee ma kai a’e nei o Koholaloa e naue nui ae.

 

            Puiwa na papai kuhonu i kakahiaka nui nei i ke kani ke’uke’u a ke telepona; nana aku ia la.  Haukawewe na kini me na pakeke i na oopu kauleloa a me na wahi kauna opae kalaole.

 

            Ua hoike ia mai ia makou ka lohe, o na keiki pu kekahi o ka Bana Lahui Hawaii i naue pu aku no ka pa kanu pua o Uluhaimalama, ma uka o Pauoa me ka lakou mau ho keo, mea ia mai nae hoi i mea hoo nanea i na Lede maka onaona.

 

            O ka mea a mau mea paha i ike a e paa nei paha i kekahi buke ili eleele i kakau ia oloko me na mele himeni a me hula, a ua pa’i ia no maloko ka inoa o ka mea nana ka buke.  Ano ka wa e hoihoi mai ai, mai hoopupu aku, oiai ao’e na kela haole ia buke.  E hoihoi mai ma keia keena; a ina aole pela, alaila he kaiko ka mea nana e kii aku.

 

            Ua kuumai i keia ola ana o Geo Kamakee ma Maulua Hilo Akau-Hawaii, ma  ka po o ka la eiwa Sepatemapa akunei i hala i niau hooka hi a kuai oia aohelua ua haalele iho oia ikona hoapili he wahine a me na hoa loha euwe pai auma a ku nona ma keia kae o ka muliwai eleele o kamake, aloha wale oia, e  e ka wahine i hoo nele ia i ke kane ole ehoomaha ia oe ma-o ka haku.

 

            Aia o Jack The Ripper, kela hao le pepehi wahine kaulana o ke ao nei, ke hana ala i kana mau hana hoomainoino maloko o kekahi mau kulanakauhale nunui o ke Aupuni o Italia.  Ua kau ka weli o na wahine maloko o keia mau kulanakauha le; i ka manawa i poua ae ai o ka lono e pili ana i kekahi wahine i pe pehi hoomainoinoia, ma ke oki ia ana me ka pahi ma kekahi mau wa hi o kona kino me ka manaonalo ao.

 

OLELO HOOLAHA

-------------

 

EI KE AUANEI NA KANAKA A

Pau ma keia; Owau, o Hulu (k) no Kawaiahao, Honolulu, Oahu, Ko Hwaii Pae Aina.  Oiai, au e ola maikai ana a n@ ka mea, ma ka makahiki 1886, a ma hope mai paha oia manawa, ua hana au (ma o Maunakea Loio la)  he palapala kanoha, e hoeili ana ia Keoki Naihe (k) ma oia wahi hookahi no, he wahi mahele apana aina o 21 kapuai loa me 21 kapuai laula iloko o kekahi apana aina o’u ma Kawaiahao, Honolulu, Oahu.  A no ka mea, o ke kumu ana nui o ko’u hooili ana aku ia Keoki Naihe ma i olelo ia mauna’e; oia no ko laua malama ana mai i ola no’u a me ko’u pono hoi, a pau pono ka manawa o ko’u ola ana a no ka mea Loi o Keoki Naihe ma i olelo ia maluna’e nei, ua hooko ole laua i ka malama ana mai i ola no’u iloko o keia mau makahiki eha o ko’u ola ana, nolaila, ke kukala aku nei au, a ke hoike aku nei hoi a u imua o na kanaka a pau loa, a ma keia ke hoopau loa aku nei i ua palapala kauoha la; a ua liko ia i mea ole loa, mai keia la aku.  Hanaia a haawi ia malalo o ka’u kauoha a me ko’u Sila, i keia la 10 o Sepatemaba, 1894.

                                                                        HULU (@

            Ma o Joseph Nawaui la koua Loio

                                    @ept 101m-wkls

Umeke! Umeke!! Umeke!!!

 

-----------

 

            O ka poe a pau e makemake ana mau UMEKE @  mai ka mea nunui a ka mea liilii, a me na UMEKI LIILII loa i kupono no ka ahaaina, mai ka hookahi kakini a pii aka e loaa ma ke kumukuai haahaa loa, @ hele mai e kuai me a’u ma ka Makeke o Ulakoh@ Ke kono aku nei au i ka poe a @ e makemake ana e ikie ;pono na @   kuai, e hele e @aau, a e hoike ia kau no, me ka hauoli nui.

 

            Ua loaa mai ia’u he mau pahu Kamano hou loa, he nunui ka la me ka momona pu, a i oi loa aku hoi i ke oki ole ia ana o ke peo o ke Kamano.

 

            E nane mai e na makamaka, i @  i ka olu wai@  o na k@

 

                                                                        D.W. K@AL@

 

            Honolulu, Sept. 24, 94                                      @