Ka Oiaio, Volume VI, Number 29, 20 July 1894 — Page 3

Nupepa Ka Oiaio.

"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"

Ka Mohai Mua.

 

            Ua loha pono mai makou ua hoole ia aku ka laikini loio ia Keliikoa, a o ke kumu o keia hoole ia, no kona hoole i ka hoohiki aku i ke aupuni repubalika malalo o kekahi Kumukanawai i hana ia iho nei i keia mau pule i hala hope iho la, kekahi Kumukanawai i hana ia e kekahi hapa uuku o ka lahui Hawaii ka poe i kuleana ma ia mea. He mea hou loa keia ma ke ao nei, koe aku paha ma Rusia, a me pa aupuni oia ano. O ka mua nae keia ma Hawaii nei, a o ka hua keia o na hana a na misionari hoopunipuni mai Amerika mai i hele mai e ao i ka malamalama kaokoa o ke kuleana o kela kanaka keia kanaka e hoomana a e imi ai i pono nona iho. He kuleana pili paa keia a na na keiki ka a na misionari e hana keia huna kaili pono hanau o ke kanaka. Nui na hana eepa a na mamo misionari e hana nei, aka, ke ana la no lakou i ka haawina e loohia ana ia lakou i kekahi manawa e like me kau e kanu ai, pela no e hoohuna ia mai ai ia oukou.

 

            O keia hana kekahi o na mea na na e pepehi i ka poe nana hana la imua o ko ke ao, e hoike maopopo ana i ko lakou hoopunipuni, ma ka lakou olelo i ko na aina e, he aupuni ko lakou i kakoo ia e ka manao keakea ole ia o ka hapanui o ka lahui. Aneane koe e papa ia ka ai ana a me ka inu wai ana o ke kanaka, a me kona hele ana e hooluolu, ke ole oia e hoohiki mua i kekahi olelo hoohiki ana i makemake ole ia. He loio o Keliikoa, i laikini ia no kona makaukau, e ka Aha Hookolokolo Kiekie; ua haawi ia keia mana i ka Aha Kiekie e nana i ka makaukau a ma ke kupono o ka mea i hoomakaukau iaia iho no ia oihana; e like me ke kauka, a me na oihana noeau e ae i hookaawale ia ma ke kanawai ma ka laikini me ka uku e lawelawe ia ai. He Hawaii keia kanaka i hoole ia mai la. Pehea la anei na haole?

 

            Ma keia mau hana e hana ia nei i na kanaka Hawaii, e hookikina ana ia lakou e hoohiki i kakahi mea a lakou i makemake ole ai, kakou e ike iho ai i ka nui hoomanawanui o na kanaka o keia aina, i na hana kue i ka pono a me ke kaulike. Ua hoike mai ke kanaka Hawaii e hoohana ia ana me keia, i kona ano like me na haawina Akua, a e hoike ana hoi i ke ino a me ka lapuwale maoli no o ka naau a me ke ano o na mamo misionari, ka poe ma ke kumu o keia mau hana, Aka, aole a kakou olelo ao i ka poe hookiekie maluna o ka pono, e ao iho no kakou i ka olelo a ke Akua, e hoomanawanui i nui ai ko kakou kamo hauoli ke hiki mai ka la o ko ke Akua nani e hoike ia ai imua o ko ke ao, ma o kana hana no ka pono, ma ka hoihoi hou ia ana mai o na kuleana paa o na kupa o ka aina Hawaii.

 

-----

 

Kaa Mua ka Hanohano ia Hamakua

 

            Ma ka noho ana mai nei o ke Kau Hookolokolo Jiure ma Hamakua Hawaii iloko o keia mahina, ua ikeia ka lokahi o na poe Jiure Aloha Aina oia apana. Ua paniku ia ka Aha, mamuli o ka lokahi o ka hoole ana i ka hoohiki i ke Kumukanawai Repubalika.

 

            He hoike keia no ka hemahema o na hana lima nui, a ka poe ia ia ka hookele ana o ka Mana Aupuni.

 

            I ka manawa e hoao ia aku ai e kau i na lima-hao, oolea, maluna o ka Lahui, oia no ka wa a ka lahui e ala mai ai a hoole aku ia hana. He ano like no keia me na hana hoole a na haole ma Amerika Huipuia iloko o keia mau la mai nei.

 

-----

 

            Ua haawi ae o Edward Hore, kumu poo o ke kula olelo Beritania o Waialua, Oahu, i kona mahalo kiekie ia Miss Hana Amara, ke kaikamahine mu@ loa a Jesse Amara, imua o ke anaina nui i hiki aka ma keia hoike kula ma ka la 13 Iulai.

 

-----

 

Ka Olelo a Limaikaika

 

            Ua hoike ae o Limaikaika imua o kekahi anaina, no ka paakiki loa o na poe kanaka Hawaii, aole ae e hoohiki malalo o ke Kumukanawai o ka Repubalika. O ke kumu ka o ia ae ole mai o na kanaka, oia no ko lakou paa loa malalo o na ao ana, o kekahi mau palapala liilii i hoopukaia, i kakaninoa ia e Nawahi.

 

            O ka makou e olelo aku nei i ka Lahui, ua ike mai la ua poe haole hookahuli aupuni nei, i ko oukou kupaa a me ko oukou lokahi. Auhea ka hoi ka pololei o ka lakou mau olelo e hoopunipuni ai, "he poe puni wale no na kanaka Hawaii, ke haawiia aku i ke dala?" Ike pono iho la no nae ua o Limaikaika ma! Ua pau anei ke kuhihewa?

 

-----

 

Pela Paha.

 

            O ka olelo hoohiki i ike ia iloko o ke Kumukanawai hou o ka Repubalike, aole loa ia e pili i ka hana i koho ia ai ke jure, ma ka lawe ana ae i kona manao kaokoa, i olelo hooholo maluna o ka hihia e noonoo ia ana imua o ka Aha Hookolokolo.

 

            Me he mea la, he hookahi wale no manao, oia ka loaa ana o ka poe hoohiki i ke Kumukanawai hou.

 

            Ina e pau pono ana na poe jure o ka Pae Aina holookoa o na kau holookoa eha i ka hoohiki, alaila, e piha ana no paha ka huina o aneane 400 poe jure. Aka, ina he hookahi wale no jure pakahi o na kau pakahi e hoohiki ana, alaila, he 14 wale no poe o lakou e hoohiki ana.

 

            Nui no keia kupaianaha o na hana o keia au ano hou.

 

-----

 

He Kanaka Anei Kekahi i ike i ke Akua

 

            I ka nupepa Ka Oiaio. Welina Kaua; - Eia ma ka apana o Kahaluu nei, he mau kanaka i ike maoli i ke Akua a me ka Uhane Hemolele, ua hui maoli ka me ka Akua he alo a he alo, a penei e maopopo ai. I kekahi la pii aku nei kekahi kanaka i ka mahiai iuka, a iaia e mahi ana ua hoopuiwa ia ae la oia e kekahi mea me he olapa la na ka uwila, a ia wa oia i ike aku ai i ka Uhane Hemolele, ua puehu liilii ka oo mahiai a me ka puahuli, a noho maoli iho la ka Uhane Hemolele iluna ona. Mahope koke mai o keia mea i loohia i keia kanakam, moeuhane iho la kana wahine a ma ia moe ana ua hoike mai la ke Akua iaia o ka Hoomana Katolika ka hoomana oiaio.

 

            No kei mau ano ua huli aku keia mau mea ua komo aku nei he iwakalua poe hou i ka hoomana Katolika, me ka olelo ua ike pu lakou i ke Akua.

 

            Ke ninau aku nei au i na hoahanau o na hoomana a pau, he mea oiaio anei he ike ia no ke Akua e kekahi mea? E wehewehe mai oukou i pau ai ke kuhihewa o ka poe i alakai hewa ia. Owau no.

                        K. L. KAHULU.

            Kahaluu, Kona, Iulai, 1894.

-----

 

            E ka poe heluhelu, ke ike ae la no oukou, i ka hana a ke diabolo e alakai hewa ana i ke kanaka, a i ka emoole loa o ke kanaka e hoole i ka mea ciaio ole, mamua o ka olelo oiaio. Aole loa he hookahi kanaka i ike i ke Akua he alo a he alo, koe wale no ma o Karisto Iesu, kana Keiki. Ua launa o Adamu a me Eva, ua ike o Mose i ko ke Akua nani, aka aole loa e hiki i kekahi mea ke ike i ke Akua me kaie kino haumia a maemae ole. O Iesu Karisto hookahi kai ike i ke Akua ka mea i hoouna ia mai ke Akua mai. O ka mea hemolele wale no ke ike ana i ke Akua ka makua Hemolele. O na olelo e ae he hana hoopunipuni ia na ke diabolo i alakai hewa ia ai na kanaka e puni i kana hana he make.

 

-----

 

Hookala wale no i koe.

 

            Make aku nei o Rev. Laiana o Waimea, koe iho nei o Rev. Hairma Binamu. Ma o keia mau haipule makou i hiki ai ke olelo ae, ua koe kekahi o ka hoomana Kalawina mai ka mana a me ka hana a ka Ane-Karisto. Aole loa hookahi e ahewa ana ia Mr. Binamu, aka aole hoi he leo hookahi e mahalo @ i ke koena o na mamo i kapa @ lakou iho, me ka menemene ole, @ poe Karistiano.

 

-----

 

ANOAI O MOLOKAI.

 

            Ua hoike ke kula o Kaluaaha, ma ka Poaha Iulai 12; maloko o ka hale Pule o Kaluaaha. Ua piha ka hale i na makua, a ua hauoli i ka holomua o ka lakou mau keiki mana mea i ao ia ai ia lakou. I ka pau ana o ka hoike, ua noi mai la na kumu i na makua, i na he manao paipai ko kekahi o lakou, ua ike ia aku la o Rev. Manase hoohui aina, i hoi mai nei mai Honolulu mai me ka hoka loa i ka oihana aupuni ole, mahope iho o kona kali ana malaila no hookahi malama a oi, e ku ae ana iluna. He mau olelo pokole kana imua o na makua, a huli aku la oia imua o na hoahanau me ka pane ana aku, eia ma keia wahi pepa a'u i kakau iho nei kekahi mau inoa o oukou e na keiki, a e lilo ana oukou i mau Kuhina no ke aupuni repubalika, a he mea pono ia kakou a pau e huli mai e komo malalo o ko kakou aupuni hou. I ka lohe ana o na makua a me ke anaina i keia mau olelo mai keia kahunapule hoohuiaina mai, ua ku ae la ke anaina holookoa iluna a puka aku la iwaho me ke kali @l@ aku no ka lohe hou ana i hookahi huaolelo mai kona waha mai, a hiki i ke koe ana o Mana@e wale no a me ka poe hoohuiaina kakaikahi, o ka palena pau keia o na hana.    IKE MAKA.

 

-----

 

MAI KONA MAI.

 

            Eia mai na wahi hunahuna mea hou ma Kona Akau nei, oia hoi, ua kuee iho la ke kahu Ekalesia o ka Luakini kahiko o Mokuakaua Kailua me kona mau hoahanau iloko o k hoomana a ka Haku. O ke kumu nui no o keia oia ka hoowahawaha o na hoahanau i ko lakou kahu no kona hoohui-aina. Ma ka la kapule Iulai 15, ua hoike aku hoi o Mr. Kalaiwaa i na hipa a ka Haku malalo o kana alakai a malama ana, no ka aie o na hoahanau ia ia, a ina aole e hookaa ia aku, alaila, e kuai kudala ia ka lukini a me na mea liilii o loko, a i ole o na waiwai paha o na hoahanau. No ka ike o na hoahanau oia ka makua hoohui-aina, nolailo, ua holo nui aku lakou a komo iloko o ka hoomana Kakolika Roma, a no ia kumu ua komohia ia iho la keia kahu Ekalesia e ka Uhane o ka Ane-Karisto a hoopuka mai la ka haka kanaka i na olelo i kulike ole me ka ka Haku ana i lawe ai nona.

            Ke Kaheawai nei na hoahanau o Haili ma Kahaluu e komo iloko o ka Hoomana Katolika Roma.

 

-----

 

Kau e Hiki Mai Ana, e Hoohikina Malalo o ke Kumukanawai o ke Aupuni Pikake.

 

            No keia kau e hiki mai ana e noho ai na hihia imua o na Jiure o ka aina, a na ia poe e hookuu, a i ole e ahewa paha, ke ku i ke Kanawai.

 

            Ma keia, ke hoike aku nei makou i ko makou manao akea o ke aloha aina, aloha lahui, a aloha alii oiaio hoi me na a'o ana ia kakou a pau.

 

            Oiai hoi, he wahaolelo makou no ka lehulehu mai o a o o ka aina a e hoike ana hoi makou i na mea ku i ka pono, a me ke kaulike maluna o na mea a pau, a aole hoi ma ke ano pilikino.

 

            Nolaila, e na hoa makaainana iliulaula oiaio ou e Hawaii Ponoi, eia iho ka hana hope loa e ike ia ai kou aloha io i kou aina makuahine, a me ka ole, oia hoi, e wae ia mai ana oukou e noho e hookolokolo i kou hoa kanaka, a me kou hoohiki pu aku.

 

            E ka lahui, e nana i ka poe aloha aina oiaio, oia ko Hamakua Hawaii, aole lakou i ae iki e hoohiki, alaila noho i Jiure, ua lokahi lakou e kue aku, a oia hana a lakou i @ hana ai, oia ka kekahi hana kaulana loa'a he mea maikai, e malama ia ma na buke moolelo o Hawaii.

 

            Nolaila, e na hoa'loha, na makamaka, na hoa makaainana no a pau, e kupaa no ke 'aloha i kou aina makuahine' kou lahui a me kou Moiwahine.

 

            Oiai, he mana kaokoa kou mai ke Akua mai, a he pono pilipaa hoi ia nou, no ka wa mau loa, a e make pu ana, no hoi ia pono me oe.

 

            Nolaila, o na hookikina ana, na hooweliweli ana, na onoonou ana, o kela a me keia ano mai ae iki oukou ia mau hana.

 

            A ina kekahi he mau pelo oihana ana, e hoole aku me kou manao ponoi, aole e ae aku i ka lakou mau olelo, oiai o na keiki keia a Satana e hele mai la, a e imi ana i mea no kakou e poino ai.

 

            Nolaila, e hoolohe mai, oiai, o ka leo keia o ke ola e hoike ia aku nei a e hookuu aku i ka lakou hana me lakou no.

 

            Na ke Akua no e kokua mai.

 

-----

 

Hookahi no lakou.

 

            O ko kakou inoa no ka Hoohui Aina; o ka hoohiki a me ka hoopaa inoa no ke kokua ana i ke Aupuni P. G., a kue maka eleele ia Liliuokalani, a me ka hoohiki a hoopaa inoa ana malalo o ke Kumukanawai o ke Aupuni Repubalika o Alapaki Kauka ma, hoohiki no lakou. E like me ka hoole paa ana o ka Lahui Hawaii Ponoi i ka mua pela no i ka lua a me ka hope.

 

            Mai ae iki oukou, aole hoi e puni hei aku, he ino, he awaawa, he waiakua, a he lokoli'u kipaku ia mai, ku a hele loa, hele i kahiki, i ka lewa, i mokuaina Neko, a ma o aku ilaila ka aihui, ka aihamu, ka ai mea ino e kukulu ai i ke ano aupuni lapuwale. I nui ke aho e na hoa o ka aina oiwi; i hookahi ka alo i ka hikina, na hali'u ana i na mauna; wahi a ka mea haku mele lealea o ka Iseraela. "E leha aku no au i ko'u maka i na mauna, mai laila mai ko'u kokua e hiki mai ai."

 

            Ke hou wale nei io ianei, ua poe kolohe nei; e ake ana k loaa kahi o ka pono e kanaho ai, a manao ae ka palekana, mai kela hopena weliweli e kau mai ana, no ka lakou hana hewa nui i ke 'lii a me ka Lahui Hawaii hewa ole.

 

            I hookahi no a kakou kulana a kahua hoi e ku ai, oia no ka hoopii kue a ko kakou Moiwahine naauao, a me na Memoriala o ka Lahui.

 

            Ua lawa loa ia mau kumu, e puhili ai ka ike a me ka akamai nui o ka poe ike kolohe. A o ko kakou Mota, o ke aloha aina, Alii, a me aloha Lahui. E palapala ia lakou a e sila ia ma ko kakou mau puuwai no ka wa pau ole; mai a kakou a i ka kakou mau kamalei aku, a mau aku i na mamo o Hawaii aloha.

 

                        Aloha Aina.

Honolulu July, 12, 1894.

-----

 

No Na Eepa o Haena.

 

MR. LUNAHOOPONOPONO,

 

            Ke oluolu ia mai hoi au, he wai ko lalo, he wahi mea ka'u e kau Jeo aku nei, a nona hoi kela mau hua e kau ae la maluna "No na eena o ka Hui Hoolimalima aina o Haena, Makupuni o Kauaiomanaokalanipo" a oiai hoi, ua kapae loa ia na pono civila o ka lehulehu, a ke lilo nei o Lohiau ipo i Haena, ka wai a Kanaloa, ka wai heuaniani o Kapalae i mau kumuwaiwai no lakou nei, a penei ka'u mea i ike ai:

 

            O na malihini e hele mai ana ma keian mau wahi a auau paha, a inu hoi i ka wai, e uku no i ke kenikeni pakahi, eia ka mea kupaianana loa, aole ne hana ia o ke alanui a maikai, a pela hoi na laau mikinolia, e kihele mau mai ana i kahi lole, e lawe ana kela, e huki ana keia, "Lawe ke Koolauwahine i ke hoa la lilo, a hao hoi ka mikioi i ke kai o Lehua."

 

            A ina paha e ike mai ana o Kanuka i ka lakou nei ae mau hana oehaa, o ka uku no ia o Limaloa konohiki o Mana, ke one kani o Nohili a me ka pahapaha o Polihale, auwe no hoi e!

 

            Ua hiki hoi ia, aia ke alanui mawaena o ke ko, e ae hoi ka ole loa ia lakou nei ae, a nolaila, e kuu mau hoa mai ka la puka ma Haehae a ka mole oiu i Lehua, mai helewale na pakeke, o Hopu ia auanei e na makai kauwai o Haena, a he mea hoohilahila hoi.

 

                        G. L. KANAKAUKAI.

            Iulai 18, 1894.

 

-----

 

            Ua hoaa loa o Limaikaika a me kona mau auna like, i ka lokahi o ka lahui.

 

-----

 

Ka Laau Hoohapai Keiki a Dr. Akina

 

Ua heluhelu au me ka hiaai nui i ka nuhou maikai a Mrs. Kainana Hairama, i pahola mai ai i ke akea maloko o KA LEO no ka pono a me ka pomaikai o na poe opu pa.

 

            Oia hoi, ua ai oia i ka laau a Dr. Akina, a ua loaa iaia ke oia kino maikai; a i oi loa aku hoi i kona hapai ana i ke keiki, a hanau mai, a ke hanai nei, mahope ae o 19 makahiki o ka noho hanau ole ana me ka hapai ole.

 

            Ke komo pu aku nei makou iloko oia hauoli nui. He poloai maikai ka makou, nbo ka pono o na poe opu pa e noho hanau ole mai nei, aohe hoohua a hoohanau mai i na keiki, no ka hoolaupai ana mai i ka Lahui, ka makia hoi o ka Moi Kalakaua i upu ai e ko; ahoai wale!

 

            Ena Lede opu hanau ole e hoao ae no oukou iho e like me ka poloai a na Lede, a e hoao e loaa ia oe a ia oukou hoi, i mau kamalei aloha no na Home aloha a kakou. E wiki e na opu pa, a mea i minoi ole ia, oiai na la opio a me na la awakea o kou ola ana, i ike iho ai oe i ka hua ohaoha o kou kino, ka waiwai makamae o keia ola ana.

 

            He wahi nonoi nae ka'u ia Mrs. K. Hairama, ina oia e oluolu ana e hoakaka piha mai. A ke manaolana nei no au e oluolu ana no oia me ke kuupau ana iho i ka oiaio a pau, a o ka oiaio wale no : oiai hoi nana keia kumu hana i kuu ae nei i ke akea; a eia ua mau wahi manao nei:

 

            1 Heaha ke ano o ke la laau hoohapai keiki au i ai ai he laau hehee anei me he wai la, he mea paa paha me he hua ale 'la?

 

            2 I ka ai a inu ana ma ka waha a moni ia. I ke keena hea o loko o ka opu e noho ai ua laau nei, a pehea ke ano o ka hana ana a ua laau nei maloko o ka opu a loaa iho la ke keiki?

 

            3 Maluna wale no anei e ai ia ai ua laau nei, a loaa ke keiki?

           

            4 Aole anei he laau e ae kekahi e ai ia ai, i ka wa oia laau e inu ia ai a ale ia ai paha?

 

            5 Ia oe i inu ai, a ai hoi i ka laau hoohapai keiki a Dr. Akina, ua kaikapu loa paha ia oe ke laau hoohapai keiki a Makalei?

 

            O keia ae la ka'u mau wahi ninau; a ina ua lealea ole ia e oe keia, e kala mai ia'u. A ma ko'u kulana hiehie a huapala hoi, ke lana nei no ko'u manao, e loaa mai ana no mai a oe mai, he mau ano ai wai meli ono loa.

 

                        OPU HAMAU.

-----

 

NU HOU KULOKO

 

            Ua kii ia ae na Kiure Hawaii o Honolulu; no keia kau Kiure o Aukake ae nei.

 

            Moa unounoo Puna i ke ahi a ke Akua Wahine i ka ua mea o ka nui o ka wela o keia mau la.

 

            Ua like no ke kupaa o na kanaka o na mokupuni a pau, ma ka hoole ana i ka hoohiki.

 

            He mau hana waiwai ole wale no keia a na misionari e ake ana e komo ia aku e ka lehulehu.

 

            Eo mua ia Hamakua Hawaii ka hanohano, ma ka ae ole ana o na kiure Hawaii e hoohiki malalo o ke aupuni Repubalika.

 

            Heaha ka waiwai o ke koho balota ana, oiai e hoihoi hou ia mai ana no ke aupuni e like me kona ano mamua.

 

            Ua pahua o Limaikaika, wahi no ana, ma kana huakai hoohuli i kanaka e hoohiki, ia Nawahi. Pilikia.

 

            Ke holeholelaa nei ka Holeholemua, a he like aku koe me ka Helehele, ka hiamoe i na apu waikeke o ka hale inu rama ma ke kihi.

 

            Nui ka mahalo i ko Hamakua mau Hawaii Ponoi, ke holoaa la ke kau kiure a Alope ia ma, a ke kau o ka haulelau.

 

            Ua hiki hou mai ka olohe aloha aina a Liliuokalani, o Kealealii, maluna mai o ka Malulani, a ke ahe makani o Kona i alakai mai ai i ko kakou nei awa.

 

            Ua kauoha ia mai ka manawa Beritania e kona aupuni e noho no ma keia awa a hiki i ka loaa hou ana mai o ke kauoha mai ke aupuni Beritania e nee aku no kekahi wahi e aku.

 

            Ke haawi aku nei KA LEO, a me KA OIAIO, i ka mahalo nui i na Kiure o Hamakua Hawaii, i ko lakou ae ole ana aku e lawe i ka hoohiki malalo o ke Kumukunawai hou o ke aupuni Repubalika.

 

            Ua kipa aku o Kapena Ruka e ike i ke alii ka Moiwahine Liliuokalani, ma Wakinekona Hale, ma ke kakahiaka Poakolu nei a pela pu hoi me ka Bihopa Willis o ka hoomana Enelani.

 

            Eia kekahi poe haole ke hana nei i na hana powa maa mau, ma Kaleponi, oia hoi ka hili ana i ke kanaka me ke eke one a hina ilalo, alaila, lawe ia na mea a pau, oiaio, e waiho maule ana ka mea i hili ia.

 

            Eia ma ka pepa o keia la e puka aku nei, he hoolaha ano nui na B. F. Ehlers Co., (Painapa ma) e pili ana i na waiwai o kela a me keia ano. E heluhelu i keia hoolaha a e kipa ae ma keia Hale Kuai Kaulana.

 

            Nau na kui o kekahi haole makaaniani o ka nupepa Holomua hao'e, ia makou no kela hauna laau kaulana a makou i waiho aku nei ma kona lae, a ua nui kona lele iluna, me he kii hana keaka aia. "I hewa no i ka lele mua."

 

            Ua kipa ike aku ka wahine a ke Kuhina Amerika Mrs. A. S. Willis i na alakai o ka Hui Aloha Aina o na wahine, he panai hoi no na hoolaulea ana o ka la 4 iho nei o Iulai i loaa aku ia laua ma o na lede la o ka Hui Aloha Aina.

 

            Nui ka holomua o na haumana kaikamahine o ke kula Hanai Beritania o ka hoomana Enelani, o ke kua St. Andrews Priory. Aole he kula e ae i ohohia nui ia e like me keia. No ke kokomo no o ke ao ana, pela no i naauao ai na haumana.

 

            Ua hoihoi hou ia mai kekahi pahu pu raifela mai Kona mai, i hoailona ia ma waho ma ka inoa o C. Brewer & Co. Ma keia e ike ia ai aole wale ka hunona a Mr. Holo he kanaka inu a he nau paka, aka he puni koko pu kekahi, a ma keia mau ano he launa hewa.

 

            Ma ka Poakolu nei, ua kii aku la o J. W. Keliikoa, Esq. o Keauhou, Kona, Hawaii, i kona palapala loio, e haawi hou ia mai, imua o Alapaki Kauka. Ua pane mai o Alapaki Kauka, aia oia a hoohiki malalo o ke Kumukanawai o ke Aupuni repubalika, alaila loaa mai kona palapala loio; ua hoole aku o Keliikoa ia manao o Alapaki, a hoi mai la oia, me ka loaa ole o kona palapala.

 

            Ua hoike ia mai ia makou, ua hiki mua aku o Kaberiela a hoike aku la i kona hoahanau ma Kona, no kela Halawai Makaainana nui a ka Hui Aloha Aina i malama ai ma ka la 2 o Iulai. Mamua o ke ku ana aku o ka Malulani, ua haiolelo iho la ua Kaberiela ala o na Kona i na mea a pau e pili ana i ua halawai ala, a i ke ku ana aku o ka moku, ua loaa na hooiaio ana no ka pololei o na mea i hoike ia, a ua haawi ae na makaainana i na leo huro kupinai o ka hauoli no Kaberiela elua.

 

            -----

 

He Olelo Hoonaauao.

 

            I na Hui Aloha Aina a pau, a i na lala a pau o ka Hui Aloha Aina o ko Hawaii Pae Aina, a me na maka maka o makou; ke hoonaauao ia aku nei oukou, e noho malie me ka malama i ka maluhia e kakali malie no ka hopena o na mea pili i ka ninau pili ia Hawaii nei.

 

            Mamuli o ka hoopii a ka poe aloha aina imua o Peresidena Cleveland e kali nei no ka pane hope loa, ua loaa keia kumu e hoonaauao aku ai ia kakou, mai ae e lawe i ko kakou kakau inoa hoohiki, maluna o na ano palapala a pau loa e hiki aku ana imua o oukou. O ko oukou kupaa me ka hoomanawanui, oia ka hoailona o ka oiaio o ko oukou aloha i ko kakou aina. O keia hookahi ka kakou e hana ai, a oia no ka ke Akua e kokua mai ai.

 

            O ko kakou lokahi me ke kupaa mau, he mana ia nana e kaualako mai i na Mana Lahui kuwaho e apono i ka makemake o ka Lahui Hawaii mamuli o na rula pili Kanawai Lahui. O ka manao o ka lehulehu hapa nui o ka Lahui oia ke hookoia, a oia ke hanaia a aponoia, mai ka Lahui ae, ma o ka Lahui la, a no ka Lahui.

 

            Ma keia, ua loaa iau ka hanohano o ka waiho ana aku i keia olelo hoonaauao ia oukou, mamuli o ke Kauoha ana mai o ka Aha Hooko o ka Hui Aloha Aina o ko Hawai Pae Aina.

 

Ka oukou Kauwa hoolohe me ka haahaa.

 

Joseph Nawahi,

Peresidena o ka H. A. Aina o ko Hawaii Pae Aina.

 

James K. Kaulia,

Kakauolelo o ka H. A. Aina o ko Hawaii Pae Aina.

 

Honolulu Julai 9 1894.

 

-----

 

Olelo Hoonaauao.

 

I na Lala a pau o na Hui Aloha Aina o na Wahine Hawaii ma ka Pae Aina o Hawaii nei, a me na makamaka o makou:

                        Aloha Oukou;

 

            Mamuli o ke kauoha ana mai o ke Komite Hooko o ka Hui Aloha Aina Nui o na wahine o ko Hawaii Pae Aina; ua loaa ia'u ka hanohano o ka hoonaauao ana aku ia oukou; A ma keia: ke poloai ia aku nei oukou, e noho malie me ka malama loa i ka maluhia; me ke kakali hoomanawanui, no ka mea pili i ka ninau ano nui o Hawaii nei. Mai ae aku i ko oukou hoohiki kakau inoa ana, maluna o na ano palapala a pau e hiki aku ana, a e koi aku ana ia oukou, e kupaa kakou, a e ku ae me ka manao lokahi, a e hoonaauao aku i ko kakou mau ohana, a me na hoaloha o kakou; oia ka hoailona o ko kakou aloha oiaio.

 

            Owau iho me ka haahaa ka oukou kauwa hoolohe.

 

Mrs. James Campbell,

Peresidena H. A. A. o na Wahine.

 

Mrs. C. K. Stillman,

Kaukauolelo H. A. A. o na Wahine

Honolulu, July 13, 1894.

 

-----

 

R. F. Ehlers & Co. (Painapa Ma.)

 

-----

 

:KO:

Na Lede Kolamu.

 

            Aole paha he mea i kau nui ia e na lede mamua o na paikini. Ua hooholo iho makou, i kela a me keia hebedoma, e hoolawa i ka ike i na lede, aole wale ma na mea e kaalo ana, aka, ma na mea pu hoi kekahi e aahu ia ana; e hoike aku ia oukou i na mea e pili ana i na ano Lole Hou a me na mea maikai e ae hoi o kela a me keia ano, e like me ko lakou komo ana mai iloko o ka makeke nei - ke kumukuai, a i na wa a pau hoi e hoolaha ia aku ai na kuni oluolu ana, me kekahi o na mea ano hou e ae e hoihoi ia ana. Ua ake makou e lilo i mea maa mau ia oukou ka huli iho e nana i keia kolamu, no ka mea, he kumu no ia e hoopomaikai ai ia oukou. No kanaha makahiki a oi aku, ua kaa, ia makou ke alakai ana ma hoolako Waiwai Kuika - paikini, a eia hoi ke hoao nei no e hooi aku e loaa ke kulana kaokoa maluna o na lole ano hou. I keia pule hoi, e lilo ana he pule kuai hooemi loa no ko makou mau hoa kuai lole i hiki ai ke haule iho i ko makou mau kumukuai. Ua lawe mai hoi ka moku mahu Auseteralia he eha mau pahu lako kakini i kuai ia aku no ke kala ku-ike e makou, a e hoopukapuka ia aku ana hoi ma ke kumukuai e kono ai ia oe e kuai a hoolawa aku no kekahi manawa, a o kela mau pakana Jersey aole loa e hiki ke hoopaapaa ia e hai ae; aole no hoi he mea e ae nana e hoomaikeike ae i ka oiwi me ka maikai, me ka maiau ke nana aku a paa hoi no ke komo aku.

 

            Na lole ie maka hou a me na lole ie awiliwili silika ka oi hoi o ka nani i hiki mai maanei no makou nei, ua ane oi loa aku o ka naau o kekahi mea hou aku. He mau mea ano hou kekahi o na palule a me na aahu moe po.

 

            Ua pilikia loa makou i keia pule i ka wehewehe ana i na lole hou i keia hebedoma, e hiki ai hoi ke hai aku ia oukou i na mea a pau, aka, ua oi loa maoli no ke kupono e komo kino mai oukou e ike maka i keia mau ano waiwai hou -- ua hiki ole ke wehewehe ia kona ano. I ka hooki ana, e olelo aku hoi makou, e hookumu ana makou i na la Kuai Kuikawa, a e hoolako i kekahi mau mea hou e hoohauoli ai ia oukou iloko o keia mua koke aku.

 

Me ka oiaio.

 

R. F. EHLERS & CO.,

(Painapa Ma.)

            Alanui Papu 1w - dly