Ka Oiaio, Volume VI, Number 26, 29 June 1894 — KA NINAU O KANEPUNIU!! [ARTICLE]

KA NINAU O KANEPUNIU!!

I Ma o ka pono maoli, be kule- j ana kaukoa ko ka Lahui -kanaka o j \ ko Hawaii i'aeama. 0 ka Lahoi | i Hawaii I'onoi niaoli no, i hanauia J : maluna o na. lepo o Hawaii aloha,; me na kanaka o na aina e aiai 1 j ; loaa hoi na pono hookupaia ia la-; ;kou, aoleo na aehaukae a me na j ! limahana e kapeia nei no na mahi- j ko, na malii laiki, a pelaaku. | ! Healia hoi na pono kaokoa no j I ka Lahui Hnwaii ? Oia ro ke ola, j j ka noho keakea knuiu ole i» nia?) | [ na waiwai, k*a hanohano, e oluoui I ai ka noha ana, a e maluhia 10 ai ! ke ola ana. Eia hoi, e fcu kaawale | na Mana Nuv o ke Aupnni, oia ka ! Mana Hookoiokolo, ka Mana Kaujkawai a me ka Mana Hooko, aole e | like me na hana a koia aopum P.O ja kakoa e ike nei, he alunu nie ko i kolohv maoh .10. Eialiou no, no ka Lahui Hawaii 110 ke kuleana paa, e h\\ti ai ke kukulu, ko hoomau aku i ke aupuni, a ke lawelawe hoi i na hana pili Lahui a me ke Aupuni. e like no nae ka Kamohameha I i hana ai a lilo ka uitna hooponopono iaia <ne kona lahui ponoi no. pela no ke ; auo uiaoli 0 keia olelo hooholo a : Tnrpie. K hoihoi ia mai ana no ka muoa o k< aup ! un uioi o Hawaii • uei e liKe me k.< hoopii a ka MoiI I wahino a mo Kona Lahui, oia ī ro ke alanui uiaikai a ko aupuni

Amenka e hana* ai, oiai, na hoike ' akaku nā Palapala MMnoriala a ka ! Molwahine-a 'me Kona e hoihoi hou īaNmai ke« Aujjuni <>i! Katuukaiia,wai o īla«aii hoonoho ia o, Liliiwkaiani n;a ka| Neho Kalaunu oko Aupīini' ]lawai*j a i>ela 10 )io. oia maoli no a | uie ka oiaio loa, aole lo.i e~ hiki :a! Amenka ke tjoole, uiai 1 ka j makemake o fca lahuj Hawaii jj'«ni>i 1 E hiki'uiai ana kala'e hooko aio' Aui«rika i kaua hanamua ī kukala, ai imua o ke aō holookoa, a i «ila ia ! hoi a paa loa e ka Olelo Hooholo a : ka Ahaolelo Makaainana o Anieiu-1 ka 177 i apono ia 75 i kue i kela ; kuuauhana "hoilioi uioi" a P«r.esi--j (lena Clevelaiid, ua maopopo aku.' la anei, a u$ mohala paha, m hoe,luolu iho i kou naau, eiame onkou i ka oiāip a m« ka lanakilu kiimaliao] uuu « ka lahoi j 2 (īlīālawēlawe oihana knloleo | ana o na Pae moku o Hawaii nei;! Owai lakōu, nawai hoi e nmhuna i | na hana. a e hooko aku ? O k.<i pane ma keia olelo hooholo. N;i ! ka poe no o ia Paeama, oia hoi; na ! na Hawau ponoi no e lawelawe ī na j hana Halai aupuni, aole na keia poe ! mulihini e noho iii.okano mai nei j ma ko lakou ano heohumu kipi me j ka aihue, pe hana hilahila ole a na ; pohai mikanele e nmi-apuaa riei i: na kanaka Hawaii. a lakōu pnnoi i; hapaimemeue ai ma na la mamun ' aku nei, a i keia manawa hoi, he kue a ke īno haalele loa, nukee na ! waha, haikaika malu, ewa na maka ■ pōatiriho no, pokaa ae no, poniu pok.ia poahi lauua ole. ua maea i l ke iio elt-ele loa o ksia poe hookH-' mam. He olelo hooholo oiaio keia a Turpie. E lilo ana olelo hooholo ī kapuahi kuni, a kapuahi o na pohai Pueo, e paapaa ai ke kino a me ka uhane 6 oa poe aihue aina . nei me ka powa inoino ioa, ua hēle j a 1010-kaa na puuiu o ua auria le- [ leiona nei o net waoakua o Kahala, j —Eia ihea ka ihu ona mamo j mikanele ? E uinau aku ia Ihu-} j>uu me Ihuku, i boouiaruftia ai ka | manao kaumaha o na pōhai kipi; j oiai, ua poaeae ka ike, ua nalowale ka Akau a me ka Hema, ua pahna! na ike kaiai aupuni 6 na P. G; \ pauakaaka. j 3. Aole loa e komo mai o Ame- j rika e keakea aku i na hana kalai aupum kuloko o Hawaii, nole no. hoi o na mana aupuni e ae.

He hapa pohihihi loa keia, o kela | olelo hooholo a Turpie, pehea !a, a heaha la fee ano o keia hapa ? Peuei paha: 1 O Jse aupuni moi, una 0 kona Moiwahine la a me Kona lahui ponoi. He hoopii kue ka Jaua 1 ke aupuni noho uianawa, inaua o Amerika, ma Jan 1893, a mahope iki aiai paha. 2 0 ke aupuni joo-j ho manawa hoi, he kuikahi haawij aina kana, a oiai, ua waiho ia keia mau hoopii a elua i Amenka. O ka lohe mua, oia no be kukala ākea īa mai e Peresidena Cleveland Ua okiia a make loa ka Hoohuiaina j ake aupuni P. G- O ka ninau ī j koe aku, a e hana ia nei hoi, oia no • ka hoihoi moi a me ke aupuni moi.; Ina Daha o keia olelo hooholo a; Turpie, oia iho la ka hope l«»a o ka' Nii*Hu Hawaii, alaiia, ke kukala mai |iei o Amerika, aole loa he mana aupuni e ae mawaho aku; e komo a e akeakea aku i na luin kalai aupuni kuloko o na Paemokn o Hawaii, ke makemake na kanaka ' ponoi o liawaii, e kukulu a e hoo I mau aku, i ke ano aupuni a lakou 1 i makemako ai. Maan« kakou e \ ninau ai. Owai' la ia mau mana īaupuni e ai, » ke aupuni Ammka ■ e paa nei ? Eia no ka haina. Oke laupuni P. G., no, o Bsritania N«i, i o Farani, o lapina, o Geremania, o t Sepania a me Pogutala, ua koe o | Amerika, no ka 'mea. aia iaia kela 5 olelo hooholo a l irurpie; 0 ka r,ku | hoopai koe a A>|nenka, a i ole o ka j hoomaema# 1 aua; i kana i»o i hana \ ai, oīai, ua walaau ao kekahi poo 'ma ke taona ntji, ua hanlele niai 1 nei o Amejrika (raa keia oMo hoo-

; holo a Turoie) aa Hawaii nel no o ' I hooponopono īa'lakou iho; Kōlaila, | | i hoopnka hewa' &i i na olelo lapu-1 vral<? o ke ano hMiena; Aole e.hiki [ j hou ke hoihoi la ka Moiwahine; niu | 1 ke Knlaunu o kj» Aupuni Moi|Ha- ( ! | waii nei, a no ka niea, 1 lu nui; ; ka ikaika o ke P. oi;u ( 3 ua h\ko lakoa i na n\oa 2 ho nui ke dala, 3 h|e nui na koa. H he ' nui bsv naauao o na aUk»i & Co ! Ka-hu-hu, kup>jnaiuL_\ ke'»k«'VaU> * no ka, ō ka a fcela kii kaiilana J !o Kau'ki ma Hina "KawaUkii" o ' ke auhee no ka ia o ks poe P. 0., ma ka hapai iueui<me ana i koia mau olelo. Mai kuhihewa oukou,: ' ao!e e kanalua. jaia no ko kakou ko- : kua o ke aupuui Anv»rika ; e hana

' ana oia nie kona ■ ikaikA a' pnu, e . 1 lioihoi' ana oia i ke aupuni inoi a e ! hoonoho h.->i liuaina ke Kalaunu; <?' ! hana ana." ii-ohi a'kn hoi i jna mea , kaua a'ke aupuni 'P- ('•. a hoopih ■ aTc(i i kn :)upni\i ni>>i. Eia na hoi- ■ kt: oiaio: 1 Ua.apoiio niai 'ka Hale j Makaainar.i;i-h.- lT7,luie ! Ua nii'ku ke po ) o ''lloolui|aiiia" _o jke aupnni P. Ct. .I? {' , apono ia 'ka 01010 Ivx6liolo.a Tur|jie.' 4 Ua j h.nhka n'iana a■ pau. ia . CifVe!an'J ; Nolaila. heaha ke kuj nui o l)o])olio[ o ai oukou e la lahui ; Hawaii; E hoouianawanu: iho, me I ka malama ijca maluhia oia ainn. j )C maj<e wale ana no n:t iu|:i kaua i I a na P. C!., a e hooiiilahila 'oa la nn ' aiakai nM:i(ij)c, o na mikanele kipi. t T a ao Huwaii ua kani ta mna, i 4. Oke aup Pliemoku, jowui lft ia niipimi^ Oia no ke Au- | pnnī Moi_ KiTinukanawai. jjiaiak) u 1 Liliuokalani; oia no keaupuni a ka j Moiwah'ne ī hoopii ai imu;l o Aniējrika,- E hoihoi ia mai, oil aupuni ; no ka lahui Hawaii i hoonii ai iujuh i o Amenka. E hoihoi ia Jnai, a e ! hoonoho hou ia Lilinokolapi ma ke ! Kaliunu o nei, he auj puni e ae a keln olelo hoohilo ī hoi!ke ai. 0 keia wale no. "6 ke Au- ! puui Moi o ilawaii, oia wale no ke ! Aupuni Kinnu. mai a Kamehame;ha 1 mai, Ke oleio hou hei kela ! pohai (Na P. G.) e paa no niakou i i ke Aupvini. a hiki i ke kanaka P, |(:t. hope loa; He olelō ia ria°Alapāi- | ki, Emeaona. na Bihopa nia <fc Co., ! aole pela ka manao o na puahkoa jP. G. Inae lohea ana ka leo hope ] loa a ke Aupmii o Amenka: E 1 hoihoi hou ia ke Auj)uni wtoi a me Lilinokalani, ka waiho no' ia o na koa 1 īia mea kaua; noka niea, i ka wa a ke Aupuni e hooni kaoa ai. a hana kue eae paha, ke oh?lo nei o j Amerika ma ka hapa hojpe o ka j olelo hooholo: ona huna akeakea e lae a oau, ka lahui ponoi o'na Paei moku o Hawaii, he mau h'ana hoa- | loha ole ia īa Amerika, oiai Jig_hoa'anohakaka ia hana, o kahi iole | (P. G ) i ka riui, (Amerika) I oiai ua kapoo ke aupuni p! G. maj loko o k.'i h'iina o na mana aupuni j e, oiii, nole ona kuinukanawai.aole ! hoi 5 makeinake ia e ka hlapanui o j na kanaka Hawaii; ma keia wahi i j upikiia ai a paa ria kaina-i| o na Sej nate, na alakai o ke aupun|i P. G. n I puai hanu oie ae. a hoi ka luana a j pau ia Peresidena Clevelarjid, pela i j kaui »i kaiala aka, a hauoli no hoi | i keia olelo hooholo a Turpie. j Waihui o Ei.kili.