Ka Oiaio, Volume VI, Number 10, 9 March 1894 — Kalaimanao Hoopono o na Amerika Huai pau ia ko Peresidena Dole Kulana Oiaio imua o ke akea. [ARTICLE]
Kalaimanao Hoopono o na Amerika
Huai pau ia ko Peresidena Dole Kulana Oiaio imua o ke akea.
Mai ka Niipepa Tocoma (Wasirietona) ■ .V('(cs uiai. i WEHEWEHE ANA KO KA PANE A i ■■ DOLE. ■
Aole o Peresidenu Jvalivala-1 na iluwe maoli i ke kulana o ka j o kaninau.^ sidena i manao lia lawe ae oiaj ia kulana ma leona aiio he lu-' na"aupuni, a lie* mea palia i j -kolioia. oka mea oiaio nae | eia no ia ke waiho nei, e like { me ka Peresidena Kaliyalana | palapala hope loa ia Kuhina j 'Willis, ua haawi pio aku ka' Moiwaliine. maliope iho o ko-1 na hoike ana aku i ke Au-puni I } Kuikawa, e hoopii loa ana oia | i imiia oka Peresidena o na|
iMokuaina Huiia. 1 ka majiawa i loaa io ai ka manawa (kupono no'ia hana, uahoouna j mai la oia he Komisina e hellemai imua ona Mokuaina [ Huiia e hoike mai ai i kana ihoopii, oko ka Moiwalūne jkue ana, aole ia no ka hoohui ! aina. aka, no ke ano o kona ; kipakuia ana mai kona nohoi alii aku. Ua loaa mai la keia fhoopii i ka Peresidena e like jme ia i hoakaka ia ae la, mai jka luna ana i hoouna mai ai, ia nia keia m< ua hoounaaku jla ka"Tercsivi. ii a lu; Komisina ,;i Hawaii uoJta huli pono ana i loaa ai kekahi mau ike hou
jma.luna o keia kiimuhana ano i nui. Mamuli*'o ka ioaa hou j %e a pau e pili ana i'keia lumuliana ,inu nui, ua hookahua ilio' la ka Peivsidena i kana olelU;.'%ooholo. Ma ke kamailio pololei ana maluna o keia kumuhana, e hoomaopopo pono loa ia, aole he Aha Uwao, no ka hiimi» - ;t-ole ,l\e ae o ka aeao o ke Aupuni j Kuikawa ia mea, e like me ka jPeresidena Dole kuhikuhi, no \ ka mea, ua pau ko ka Moiwal hine noho aupuni ana, ua lele j oia iwaho ia lakou, a o lakou jkenoho ana i ke aupuni, ua | kono ia nae o Peresidena Kaj livalana e lawe i ke ano o ke jkulana i hoohana mau ia ma j īii Aha Uwao. j He niea pa ikiki loa huli ,ana e loaa kekahi huaolelo j kupono e kapa aku ai.no. keia j kulana a lea Peresidena i lawe lai e pili ana. ia Hawaii, a nyj laila ua haawi ia aku iaia keia jkulana Aha Uwao, aole nae jno ka manao ana ua lawa kuI pono iho la ia no ka heakaka j ana i kona kulana. aka, oia ;ka huaōlelo i auo kokoke loa jaku no ia hana i lianuia, maiinua o kekahi mau huaolelo e ! ae i loaa ia kakou. He mea makehewa ko xPeresidena Dole hoao aua e palo iaia iho no keia hana i pilipem> iaia. Ua hoopii mai ka i Moiwnhine imiu o ka 1\ resis dena no ka pono kaulike. 0 ke Aupuni Kuikawa hoi, ua 1 hoopū mai lakou no ka hooihuiaina. He mea oiaio, ma--1 mua o ka lūki ana i ka Pere;side«a ke waiho aku i ka Hajie Ahaolelo Makaainana o Ameiika, m ku Ikkmuū mai a ,noku hooliui ole mai palia, ho moa pono iaia e hov»lohe mua i ka hoopii a ka Moiwa- : hine, a nu* ka pane a ka poe ;o kt} Aupum Kmkawn, a ma- ; muli o na ike i hoik/ia e hiki ai haawi i kek ihi olelo hooholo. Me keia hoohnlihu;la aka Moiwahme e waiho ai\a uuua ona. na hiki o)*- iaia ma ko.ano he kanaka ia no ka pouo kaulike ke hooho'o no ka hoohui ahm. me ka inn ole ana aku ona e houluulu 'mai i na ike o kela a me ke:a ano e like me ka hiki iaia, i'.w no ka aoao kokua a kue : ka Moiwahine mahma o keta k.;hoo}v\apaa. Aele 'io !ioi ma kona ano he kanak ', ;ka!aiaina e hiki ai iaia ke a*
aku e hoohui ,ia m;ii. kekahi „" aina, i oleloia, i lona w.ile no ia kakou ma ke imo hana linda nui nna a kekulii o ko kako'u Kuhina ponoi. • Ma ke ano he Alia Uwao a Lunakanawai paha, a i'ole ma kekilū nb e iie no paha kahea-akn ai inin, e hana — " iiQJsLa Perefc>idena a hiki i ka iikrn;uYrt 'e hiki nku ai oia i kahi o kana olelo liooholo, ua kukuluia ke Aup :iii Kuikawa ma ka, hoohana liewa iā ana o ka pualīkaii a Amei-ika. I kona mānawa i liana ni. a haawi mai i knna olelo hooholo, u a pau iho lu kona. noho ana ma ke ano ho Ahā Uwao. 0 nā hana a paii aini i hana ai nialiope ih.o, na pili ia i kona kulana Mana Hooko Kiekie o ikeiaaina. Uapau iho lako|na noho Lunakaiiawai ana, a | iia hooiliaka kona noho ana ! ma koiia kulaua Luna Hooko. 1 Ma kona alio )ie Lunakanawai
iio keia hoopii ua li ooholo oia ua liewa ka poe o ke Aupuni . K-uikawa. ĀLi kona ano he Luna Hooko, ua kono ia mai ok e hoihoi hou aku ika Moiwahine. Ma ke ano he Luna[kanawai, ua hooholo oia ua | hookahuliia ka Moiwahine ma | o ka Kuhina Kiwini hana ana. } Ma ke «no he Luna llooko, ua |manao oia, o kana liana pono | e hami ai, oia ka hooponopono | ana i ka hana hewa i haua ia | aku ai inaluna o ka. Moiwahi|ne ina ka inoa o na Mokuaina i Huipuia o Ameiika. | KA DOLE EPA HAAHAA LOA, j Aole loa i liooi ia ae ka vo- , maikui i loaa īa I)ole ma ke . ano o kana mau hanalapuwa:le o Kii lioohaahaa i ke kulana | p ka Moiwahine mamuli o koina ae maoli ana aku no e'haa|lele īmū oiii i ka nohoalū o ; Hawaii ;>ialalo o ka pono ka■na kumu ]iooj.»ii. imua o ki\ ; Peresidena. Ua hoike ae oia ;i k.a wa . a £>am l)amon i liele jaku ai e ao aku i ka Moiwa.hine he hiki no iaia ke wailio : aku i hoopii ma kena aoao i'imua o Amenka lluipnia, ua . kamailio aku oia me ka i!i no o ke koikoi o ia mau huaolela , maluna ponoi iho 110 o kona rhokua, a aole hoi ma ke ano ,o ke I'. (I. Ua hele ; aku keia J)aiuon ma ke ano )oia kekahi kou o ua aupuni .j 'la, aole wale oin ma keia huakai, aka, he nui w;de o na j koo o ua aupuni P. (J,.'la. A ■o koua kamailio aua aku i ke | Alii ka Moiwahiue ikeia mea, i ua kamailio ia no ia ma ie j ano |>ili oihana, a aole lioi ma , kekahi ano kaokoa ae, a oia jkamailio ana pela, ua loaa i jka Moiwnhine he kumukuj)o,no e iawe ai oia a noonoo ma j ke ano pOi oilinna. A mawaj ho ae o īa niea. aolo loa eliiki 1 j iaia ke kue mai i kana īuau | ao ana i ke alii, e laa ka hiki jole i kona poe hoa P. G. ihiki |kiuo aku ilaila iloko o ia wa jke kue mai i keia w;:, a i uo hoi o lakou mea i <;a e hoj ole i ka oiaio ole o kela mau >4elo a i>atn Damon. O «a lu>ike ma ko ka Moiwahino ■ a0,.0 a i hoike mua ia aku liol i ke aupuni !\ U. oia no kona : ae ana e haalele i ka īioho'lii uialalo wale no o ka mana oi kv v ia o na mea kaua o Amert« ka Huipuia, me ku waiho pu ;nn mai hoi ikana kumu hoo--1 halahala imua o ka Pemūueua. A o keia n.au kumu koi a kei Moiwahīne ma kona aoao aole loa o l>oie i kue iki a ■, i hoohakhala hol i.u kolakoa ■, aoao. A uo ia mea ua komo 1 |»oo aky keia aupuni P. iioko o keku h 4 ae'ike o hiki i ka Moiwalaue ke hoopū ' aku a ke wailio aku j kana . koi ia Amenka H,uipui« in« o«a e ae koke mal aua haa- , iolo i ka nolioahu A ik> ko . l>ole Ihuu> ana i keia w » o Uo* o!e i kona ae ».>ie aua aku i iwalnue e laia kela :;'.ana koi, he ia,« i tio -i e ;uuke luai .ina i ke kulana o k. -na hiliuai ; A o ke ai.o o ko kanaka 1 laia iho i Pere.<i<iena , uo :a aupnni, rae na hua»>leio , w ii'e waha o ka h<.wpuniinii|i haahaa loa e ako nna o īoaa j na puio oikela ana a ino ku , iu*iO|>ono lOal; to o ka ana i ka ehvlo i kookvs>, ua , ho;ke maopO|\i ae la ia i i *o ka liiīiimi ele '
M KO KAKOI' KI'I.KANA K IKM Al KII KOMl' AKU E AKKAKEA 1 \\ IIANA t'{(.l IC(. ! !.OKO MA.IIAU'AII. O ke kumiwale w/j)e 'no )»;i ko ])ole 80,10 e b : iii ai ])ahii ia kakon ko ki!ohi iki ilio oia no ko- ]viut)i)EaJfi oo|m a me kn liapnkno a Onlo "~i waiho mai noi no ko kujenn;i 010 ō l J ercisidonn KfiUvil;itia e kmnn aku c .ikn.nkea i na liana i.»ili kuloko o ko aupuni. He moa oiaio. iua | 0 ke ai'nuni l'. G. a >le i knkulu ia e ke anpuiii Amt-nk,t ahiila, aoie iq no o kakou e ko:ijo)'ivi aku ai o akeakea ia lukou. «k», oiai ke aupuni I', (}. na kak'ou i'kukuhi.| •mamuli wale ilio ho o na: manao ake o krf haakoi o loaa ka hoohu? aina. a f, le lo'i, lio :nea liiki ke olelo mai ua Fiikl ole ia kiikou ke [mo'hio'o i keia aupuni a e kokulu hou 1 ke aupuni kumu o ka aina, Ho mea oinio, n ke'Kuhina Aine-| ' rika me keieaii' mau walii Amerika ] hoopukapnka kakaikahi, na !awc| ]fikou me ka ikaika a hoonele a-ko ī ka Moiwahine mekona noho-' alii, a kukulu ih'o Ia i kekahi aup»ni,— ae like h< i me ka lakou e ku- J alohelehe nei.—e ku a hiki i ka 'wa * e himai ift m<ii ai iliftj o aupuoi nkoa, a hikuu i nioeuliaiio | ai e hiki ana ke hooka\ ia ko lakou maii manao* u ihoa ihi-' ko o kekahi mau pulo holu wale no.' Aole ioa he hana nui a kupilikii; ka hooponopono ana i kokahi hewa | i hant ia. a ina e nana i i o Enolani ka n-ea mua loa i hwko i keia mea malnna o ua mau mokup'ui) ala. A o ka lawe ana maī i keia mnn m"a a nana iho aoie !or e hiki i kekahi m«a me ns maka olua ke hoo hewahfWa i ke kii rJi;bo!o lioakanka a keia }>oe kipi e kamailio noi no » ka hiki ole ke koīno aku e akeakoa i na "liana pi'li kuloko" o keia man Paemoku. 0 keia Perf j sidena. u.) ; loaaiiaia koia knlana—a e"a oia mn ke poo o*kokahi poe kakahiak.i— mamu.li o kek: v hi ano hana i ■ 7oa a i ano e ole ae hoi mai ka uoe maau aihue a ine ka powa o ka po.. | A i> ka Doe no lakou ke kuleana ; kuloko maoli eia lakou a pa". kej JAe nei iaia. A o na kanaka a pau ; ]oa malalo o ko alakai nna a'keia \ kanaka. aole ioa lakon ho l ln e kupa" no ka aina. a o ka lakou pulii ana i i ka makani :>o ka holomua o in hooponopono knloko s.na. he hiki; no ia ko ik« ia aku mainuli o ka ae I o]e o. keia j) >e I'. (<. e waiho aku :, ka niuau nn ka hiiulenu e koho. TTa kiimaiiio hou ae o Dole u.»a . iia hana howa kakou niamuli o ko| kakou Kuhina 'la, aole loa !io mea ' ponn e hiinii ia ia. liowa mamulio ' ka hookahuli ntia i keia auiHini i I knknlu ia e kiikou mu ko kakou ; inau m<'a kaua, a o ka kiikuu hanii . kupono ka. w;ihi aiia, e wailio niahe aku nu peli;. A nolaila. e pono kakou e lawe inai a uoonoo iiio i | keia ae la aialumi. ! Ina paha he apeua kou, a iu.. 1 kott iuoa 'la un hole aku a h n,-i j pu me ko Kamika mau enou-.i n. 1 ke kmaku ana aku h'ū ia Kaniika j mailoko aku o kona limlp ponoi, he ; yiea pono nnei, a i olei he ku anoi i : ka pol(}loi 'imu ke ok lo jiku oo ia j. Knmika, ,ina oia e hoopii mai ami J ia oe no ka liewa i hana ia e kou ageua, e Kainika, i.n ike no au n.i hana howa ak-n kuu īa oe. akn, :iolo e hiki i;i'u ke kokua aku J ia oe, no ka in n a. mainuli o iii lia j na ana, e komoliia aku aua au nie ke akeakea ana aku i na haua ' nili kuloko" a knu mau eiiemi ililoaku ai o kou hale. A e nane m::i ana o Kaiuik* in oe, ina aole oe e hana'aku :ina i ka mea pono nona. alaila, ehoopii ana ia imua o ke kanuwui. A aole e 'nele na ke kauawui no auanoi e hoi ( hoi hou inai ko Kninika \\>\U\ Aka aolo nae ho aha iahui a <;> Moiwaliine e hiki ke lioopii mai. koe wale iho :io kol:a hoomanawanui i ke kuliina o ka hoopono o ka l.ihui Ameiika. KA l)Ol,K TANK II Al'A KI K. Mh ka hoomaoiopo mih iho 1 k:; 1)ol« p«[,e ia Kuii'na \Vilisi, ua hoomaopopo ia iho ke ano nmoli o ka Alopeka e ho-o ana e alo ao ma i»h ahoa p:ui i waoi e pakelo a;. Ua hoao ,-uiioli (Ki oia e hoolauw ii i na kuk.ii Ka.nmlio nns ana :t ine Kuhimi W'ilisi i kuniu o ioli ae ai ke ano a huomaoi opo ia aku < ia ka l\*rosidei>;\ mu "ke kulana o ka lunukanawai uwao inawuen;» o ki i.i pe.e kipi a ino k* Moiwahino. l" ;1 hana oia i kola inea nie kn waihu niai o ka pai.i;,:ala a ka i iuiii on i no'ka hoih'i iion «n : i i ke aupuoi kalnko a kn ina kahi ona i līookahuli ia ai <* Kivini, nia— inuli'o kekalii kimui koikoi o ke koi ana mai i ka manao kauiike " Uapue'na Likmi e hoolu'o nei ke
■' auniiiii i koia wn. He kanaka ano Aiopeka niaoponiAkeia i kona wa i * niiwiu aku «vi ia Wiliß\ i-ka wa hea thi v i.oho ai ka ahanwio. Ua hoi iio pu i.e * i'ipe hoan\i i ka, hoolele ia iiiiino na Miiiina o ka lioßetona no ke kako<\nna i ka lakou mau hana i ki-pi. ma ko ano hohe wale, Aka, -i ieu hoik"er ana uiai j 4ink uaJoaa i ua āupuiw la ka ikajika o ka nialama aua no lakon iho jme ke liiai ole aku o na kannka o {ka Bopetona. Aua hanwi inai nei oia i ke. koikoi o ka aliewa ana o ka hooieie iā :>na o koia poe koa nia-! i hma o keia aumini, a ina ua īke i 1 keia aupiini u;i hanii hewu o Kivini : a ua kue akn oia'.i ke Kanawai La-.huL-nlaila, me ia no kakou e hoo- ; ponppono ai, aole hoi me ke aupilni P. <«., a i o;e, me ko _tykjon "nmi ; leakoo palia. A ma kokahi ano j paha v iia makeu:akc oia e, olelo inai I jina no paha ua hana hewa o Kivi- I jni a oia ke'kumu-nui o ka hnulej I ana aupnni Moi, alaila nie Ki- j ; vjni no" na hoahewa an.a. a aole hoi i e hoao ma ka hoihoi hou nna ,i ka j Moiwahine. Ua- hoike 'liou' ae la.oj j Dole, ē kaii .ana no oia a hiki i ka j ;.wa e loaa hou ai ka lanakila i ka j ■ aonr> si';pubai}B;v, alaiia, m» mnnno' i iā, oia iho hv ka wa e hoopololei "ia| |aj kana inau bāna hewa liaahaa i'loa. Ua manao waie ia o Kakina ; kft mea nana ua kta pane 'ia ia i Wilisi, a ua, loaa mai hoi ke>a niau t manao ia Kakina mai a Hoa) Farai, Hila a me Buteie mai. — Storfctnn Mn il., ('a!.. ,/'(«. , KA I>OI,E IIAKI'KI'A o'KA IIOOnAK.KA. Mainuli o i\a kukai ({.amaiHo hopo'loai hoouna ia ae nei i k:t Ahaolelo i liiki niai nei niai llawaii niai' 0 Pereeiclo,i»:i K::l\wahma, uu huai la ao iiei na iwi o Bolc a maloo i ka; la, a e aiakaī ana lioi i na mea a pan j e.ike aku i ka m'alamalania oiaio'.'o. j :na me.i 1 hana i:\ ma Ilawaii. Ua 1 : hoiiiai maopopo loa iā i keia wa o j ■ kr'aupuni P. ti.« ka 'punana o na ! mo ilelo keaka o ka hoopuiiipuni a ; : na mipg>a Kepuhalika e' noke mni.i j nei i ka hae a purn ke Aupuni. Ua : : loaa' ia Pole ka manao o'ke kamai- j t lio ana me ka. moakaka lea no nat ' mea e pili ana i keia mau liakuepa. j j A maniuli o «a mea, ua hoike mao- ' ' uopo lei loa ae la keia poe i ko la-! : kou kukuiu ana i kekahi halehana J a o ka hoopunipuui a uie ka haku- ; ep.i ka mea e hana ūi malaila, ai; ;. ka wa e pau' ai o koia mau hakuepa | 1 ka hoike 'ii. hana hoU iho la no i j jna hakuopa e hiki ai ke Wiiliakole, 1 ; Aole walo oi:i, aka, urt hele loa aku | ■ ke ano o koia kamailio ana a ma-1 J inaoli no e koi aku i kr. J ; nianao niaoli o ko kakou iiupuui, i j rie mea m:ikehewi\ wale no |>:iha j j ke kiumiilio aua ua hnao inu)lioj \Vilisi e liooko aku i keia nwu "hianao'' o ko kakou aunuui e piha knuieki noi i ka uinnuiiM o na poe j hoohui aina kipi noi. Aka. ika wa jo Mr. Wilisi i hele aku ai e koi ia 1 i)oJe no koia mau mea. aole loa e hiki iaia ke hooia mai. He mea oiaio no paha o kana uiau koi no ' keia aiau m'*a ua hana ia n > ia me ' ka manaoliina i loaa ai laia he wa ; 1 e hoo'liana ai i ua hakuepa ana i; j: kehi uina, a o ka nioa <ūsio oiaoli ; 'no nae. o k-ina leta kekaiii o na Je-' ta mahaoi i>ooii,uku maoj>opo mei ka hakuepa o ke kahua i kukulu ia j ni. Ma niia nae o k:i hiki kuponoj ! ana a ine k:\loaa an i iioi ia Dole j ho wn e pane ;ikn ai i k*> koi a Wi- j ; lisi ua pane koke mai la, oi i ua : makoiuake oia e uuuhi hou i kana' lota. Ua hikiwawe nae n.i nupepa e kakoo ana i ke aupuni P, G , ia j uianawa i ke kukala ake.i ana no ko W li?i ak" e unui i i kana nian !et i a pau. Aka, o ka mea oiaio nae, o l)ole ka mea i uoi inni e hai :>a polu. Ona ltoo il p:lu o keia ' aupuni l'. (<.. :ijjne luknu uo\u .»Sona ni i Ainer|Pa noi, oia lakou ke hana mau noi me ka lioolaha akeaana ae i tr* uH>otelo hakuepa j oku waiwiii oie. A o ka Kakina mau haiia apuka. nae o keia mau lioopunipum a meka liaknep:!, ua liio i mea e liki nui ia ai e na nn- ; popa oka aoao Uepuhalika,a e lo;,a ;;i li.'i i kuiuu in koĪH ]>>e ilio kawau oka meoau e hae ai i ka Alt,a Kuhina ame ka IVrosidena. Ao ka piea oiaio i»av i\, o na mea a pan 1 kukai ia mawaeua o kakou, :\ia uo ia ma ke alahoie o k:i pol<>h i a uie ka rula, nuiunu hoi o ka Ikhilo-_ 'he ana i na a-io ol<>lo aliiu o ka lap>:\vale e kalewa hele ii m i e ka i hoopaakiki ia ko lakou mau; naau me Ra ekaeka o ka niakemake e hana hewa. Oke kumu wuio !u- pah;i a lakou i hooikaika ai ma kei;> man hana hakuepa, oia i:o ko >:\kou nke nui e lieohlo mai i keia :nan < uemoku no Amonka »ei, a en\v iho ;\- v o īa. o »a hana a kahi h.i'pauea Kiwini i hana ai e lilo anu \
1 ko puīii īwaliiohio a he od;ila ka mea*e hopu ai.—Oaklanā | Times, Cat.. Jan. '2'2. ' _