Ka Oiaio, Volume VI, Number 6, 9 February 1894 — Ke Kuikahi Panailike. [Receprocity Treaty.] [ARTICLE]

Ke Kuikahi Panailike. [Receprocity Treaty.]

Hc nui na lioao ana iloko o | na L'au e nolio nioi ana' o Ka,mehamoha V a me e-loaa 6 na Kuikahi Tnn.iū'liko waiwai. mawaena o ke aupuni Hawaii a me Amerika Hnipuui ; rtka , aole n'o nae^-i inai. " i O na poe haole hiili waiwai! a paa, ua hoike mai lakou i i kō lakou ake nni, e loaa ona j ;Kuikahi Pānailike; i mea e\ hookoia ai ke kalūia o mi nono \ imi waiwai irai o lakou nia I keia Pae Aina. lle kumu ano nui loa, )ca lakou mea i ake ai e hooholoia Panailike; -a o na kumii aiio nui la, aole loa iu i ike pofto ia e na hoa Hawaii

iloko o k;i Ilule Ahuolelo. Hc niea huna keia a na poe haole maalea i hana ai, a i maleemake ole ai e hoike āku i na Hawaii; koe wale no, o ka liooholoia o ke Kuikalii Panailike, pau ae la. Ua ulanaia ke kahua o keia hana maalea, e na poe loea kalai aupuni o ] .\merika; mamuli o na kv,ka ipu ana me ko Hawair nei poe i haole maalea, i komo like iloE ko o na kuko ana e hookoia I ua kumu ano nui la. ! KA MEA HUNA ANO Nl'l. | 0 ka Hoohuiaina, oia ka I mea huna ano nui i hookomo Imaluia iloko o ke Kuikahi jPanailike. 0 ka Hoohui aina loia no ka uhane maoli o ke i Kuikahi Panailike; nolaila, i jka wa e nahaha ai o ka liale iKnikahi Panailike, alaila, na |wailio wale ae la ka iihane o. | ka Hoohui aina. a oia keia e iliele holapu mai nei iwaena o I ka Lahui Hawaii, e koi ana i;i I kakou e ae aku i ka hopliui āina. ' HOOKOKOKpIA KA MOI KALAKAUA EHOLO ILOAA KE KIUKAHIPANAILIKE» Ma ka A. D. 1874, i ko ka Moi Kalakaua noho Moi ana i no Hawaii nei, ua lulumi aku |la keia poai o na po.e haole 'huli waiwai, na pob maliiai j ko, a me na poe kalepa waiiwai nui o keia Pao Moku, a ' koi aku lakou i ko kakouMoi, je holo oia i Ameuika Huipuia, |i loaa mai ona Kuikahi Panai- | like waiwai. Q ke Poo keia io ka Lahni awaii e hele nei. I a o ka Moi hoi o ke Auuuni | Moi o Hawaii. Ua hiki aku |()ia uis Amerika i ka 1874, a i ua kuka pu nie ka Peresidena |o Amerika Huipuia, a ua loaa !mai na. hooia ana, no ka liana |ana i Kuikahi Panailike me j lee Aupuni Hawaii. Ma ka A. I>, 1875 mai, ua hoolalaia ke kuikalii; a ma ke kau Ahaolelo ae o ka 1870; jua waiho ia mai ua kuikahi |la no ka.apono ana aku o ka jllaie Ahaolelo o Hawaii nei. ! NA KAI.AI-MAKAO AXA. I 0 ka līnle Ahāolelo holoojkoa o ka 1870, na 'Lii. a me jna hoa Lunamakaainana Ila'waii a pan loa, (koe wale no 'au, a me ko'u kokooluakupaa, |ka Ilon, G. W. Pilipo,) ua uhi ipuialakou e ka nmna o ka hihano o ke Kuikaln Panailike |a U:i hiivi ole ia lakou ke ike ! me ka noonoo akaliele, i ka j hopena e lioea mai ana maluUia o Hawaii nei, e like me ia i keia wa. Aole au i noonoo ! no na hoa liaole ia w;a, no ka moa. ua ike no au, uaike mua īlakou i keia mea huna; aka, ' aia maluna o ko'u nniu hoa illawaiikoAi kaliaha nui, no ka liiki ole ia lakou ke hoolohe iki niai, i ko niaua wa e jkamailio ana me Mi\ POipo, ! no ko kuo ikaika ana aku i ka liooholo ana i ke Kuikahi Pmiailike. ka mea a maua i 1 hoopaa ai i ko mauA manao, ! he mea ia e hoopoino mai ai i : ko Kuokoa o Ilawaii nei, a e hoonalo aku ai hoi, i ke kulai na Aupuni Moi o llawaii. He rmi na w.ehew'ehe ana o napoe.kokua i ko kuikalii, 5 nie ka hoike akea ana mai i ma ka lakou mau kamailio iaua, i ka nui launa ole mai o ■ na pomaikai e loaa mai ana, J ina e hooholoia ana ke kuika* ,lii "L hao ana kakou i ke daI la me ke Kopala, a e piha ana kok«Vt»u man pakeke i ke igula, a o jadlmahn>i loa anM

ka waiwni o na līanaka Ha- | waii, a'-pela aku," 0 keia na i olelo wanangt a ka poe kokua f |i ke Kuika|it *Panailike. , j A. peīiea la ia ke- nnna ihpl oukou e ka lahui i keia la ?] K*e hno Kopala ia nei anei ke dala? Uā hanini anei'ke gula mawaho o ria paleeke loie o ! kakou? He mahuahua 'anei 0 na poe Hawaii iwaiwainui? Ke ike malja nei kakou, aohe wa i oi aku ka nele, ka h«ne, ]ka liolo ole o na hana o ka : nina. elike nae ko keia wa ! 1 ■ - iioko oia Ahaolelo o 1876; ua hoike maua i keia inanao .(wanana) penei: 0 ka hooholoia ana o ke Kuikahi Panailike; o ke keehina mua ia no ka Iloohuiaina\ oka hoo- . lnii aina, oia no ka hoopau ,ana i'-ke Kuokoa o ke Auouni

Moi o Hawaii: He aneane 18 īiiakaliiki niai ia kamailio anh a liiki i keia la';. a i keia wa no, kc hoao nei ka lahui Hawaii ponoi e hakoko ikaika, īiio ko k«e loa i ka hoohui aina, ka uhane i komo in.ilu mai maloko o ke Kuikahi Panailiko, a ka r>oe Lunama«kaainana Hawaii noonoo papau, i hooholo pupuahulu ai ;ma ke kau Ahaolelo o ka A. :D. 1876 ! Ua ko keia olelo iana; no ka mea. ua hiki io | mai no keiamea hima, ka hoo\huiaina a na haōle i lolii ai no Ina makahiki loihi. Ua mao|popo ia maua, ina lakou i ho- | ike pono mai ī na koa Luna- | makaainana Hawaii ia wa ; (1876) he hoolmi aina ka ma•nao nui o keia leuikahi panai- : like, ina paha, na hoole na , hoa Hawaii; aki?, ua hijna loa !ia keia kumu. a ua lawe īa na olelo hoakaka, e olel? ana: he mea keia kuikahi e ! nui ai ka pomaikai no Hawaii; j a oia ka -mea nana i uhi pu iihoik; :< >01100 akahele ana | ae, no 1, hopena io. e hoea j mai ana īueiluna o Hawaii nei.

NA OLELO HOOIAIO. 0 lia mea , kupaianaha, oia 110 ka liooiaio ia ana mai o ! keia manao o maua, i hoike iai no keia Kuikahi Panailike, lekekahipoe e loa; a e Mr. ]W. N. Armstrong (Limaika-! | ika) 110 hoi: i Ina ua oiaio na mea a Lima- ] i ikaika e olelo nei, ia ia i hiki! i aku ai ma Europa, ma ka hn- ■ nkāi kaapuni me ka Moi Kalakaua i ka A. D. 1881; oia hoi. he elima makahiki mahoiho o ka hooholoia aua o i ke Kuikahi Panaiiike, alaila,| he kokua ana ia i ka pololei o ka maua, mea i wanana* ai,' •a peuei ka Limaikaika olelol īana: ! ; ' ; j "l T a kamaiiio pinepine au niekaMoi (Kalakaua) 110 ke ikumu manao o keia mua aku :o keia aina, me ke komo pu ■lioi o ka mea pili i ka hoohui ainaaua. 41 * $ Ua hoike mau aku au i ka ; Moi no ka'u mau kuka ana iuc- Mr.Thelps, a me kekahi ,i»an kamailio ana no ka hoo- ; h'ii piii hm ana, no ka 'iiiēa, ■ oia ko'u manaoio ma ke kuka , pili aupuni aua. • Ma ko'u kuka pu ana me :*Mr. Pholus a me Mr. Blaine, ;ai>le loa lie mau kuhikulii no ka hooko koke ia o ia manao; ;a ua nuuiaoia, me ke aknhelo poa, e lilo ka Moi i alakai, ma jko aianui e hiki aku ai, i ka ; hoohui pili loa ana. ; Va nonoi mai ka Moi ia'u, o hui kuka pu aku me Mr. J Eugene Sehuyler, ma ke kiV muhana o ka hxuna-ma<.i-matc, : a oi?i ke kumu e liiki aku ai ; na kukai olelo ana no ka /nvUa muau j»ku la o Mr. , Behuyler ika Moi: Aole o ka manaoia maoli oke Kuij kalu Panailike; oia no ka hoo-, hui aina hope loa ana ? Ua ; jxme mai la. ka Moi; aole oia i | lioomaopopo ia ukhu Pane, hou aku la o Mr. Behuyler; Ona looa kakiaina o.\me- ; rika lluipuia nana i haua i ke knikahi. na lioomaopt>po loa' lakou ia mea; aka, ua manao au [Sehuyler], o ka uuma maa w<w, he mea kupono no la no kekahi mau makahiki wale' ' iio. haohao nui loa hoi o Mr. Si.hu \ ler. i ko b Moi haawi ana i koha ae ana e! ajvno i ke |ka mea i nioakaka loa, c !

kaualnko aku ilnna o " hui aina ; ai ke knlana hope * } loa hoi o ka Ohana Moi. Ee hoomaopopo nei aū i kp knlike loa.'o ka maiiao o Mr. Engerje Sehuy]er, niekp man'a manao me hoa. Mr. Pili -, po. o"ka hopena oke Kuikahi Panailike, oia no ka hoo-_ _ Ipii ainā,- "Ua"lūki mai Ta i " keia wa, a, ke ike maka nei kakon, aole e hiki ke hooie; iho. K A W. N. LIMAIKAIK \ MAU OLELO. Oiai mākou e ana me ka Moi m;v Envopa; /ua olelo aku %u i ka Moi; Ua

moraki aku oe i k«u'Aupuni ia Amerika Huipuia, ma keia Kuikahi P.anailike, i mea e nui ai na dala iloko o kou pakeke, aka, oia no nae ka hopena o kou .Ohana Moi; a e like aaaWei oe me ka Moi o Dahomey, ke 'Lii uhaai wale. o ka hoolohe ana i kekahi mau moolelo. ua olelo hou o Limaikaika penei: Ua olelo ka Moi Kalakaua, he ; hiki no iaia ke hana a eo ma o Amerika Hnipuia, mamu! : 0 na kukai pili anpuni ana Ua pane aku au {īiimaikaika. Aole loa e hiki kekalii kuka pili aupuni ana, ke kaehi ma 1 kou hooko aiia, i ke komo ana aku iloko o ka loohui aina mamuli o kou kakaninoa ana ike Kuikahi, Ika liana ana iko Kwikahi PanaiUh', ua ha- V pala aku oia i ka Hoohui aina, maluna ona] a, na maima, a *

me na pali pohnku a p;ui o Hawaii. * * * Maanei nei, ke hooia maī nei o Limaikaika i ka pololēi o ko mnua man-ao kōho milā. no ka hopena o ke Kuikahi Panailike; a ke hooia nei oia, no ka umiiia a paa loa, a me ka hapala-puna ia,' a a-ai ke keokeo o ka Hoohui aina maluna o ka Pae Moku holookoa o Hawaii nei, mamuli o ka j hooholoia ana o ke Kiukahi j Panailike. KO MAUA !MAXIMI MANAO KOELO 3IUA. 0 ko maua manao koho nntakupaa mau, luli ole; oia no keia r oka hooholo ia ana oke |Kuikahi Panailike, ke keehma jmua loa ia o ka Iloohui ama. |Ua maopopo keia' mauao, a j ua ike ponoia koi a oiaio i ke - jia la; aole e hiki ke iioole ia

mai: Ua ike ilio kakou, ua boowalea ia kakou ii»e na liooua.nea hauoli ana 110 ke Kuikalii Panailike, iloko o na aiakahiki aneano IS, aka, iloko o na ulia o ke au o ka manawa, a i ka wa i liiki raai ai ka hune a me ka nele, na hiolo iho laka hale kino wailua o ke Kuikahi Panailike, a hoea ae 1« k& uhane lokoino o ka Hoohui aina, e hookikina ana i na niakua ame na keiki, i na kane a me na wahine; e haalele lakou i ke aloha o ko lakou aina hanau. na home aloha, ka Lahui a me ko lakou Moiwahine; - Pehea la e hiki ai ia'u ke hoopoina i ke aloha o ka aina makamae mai ko"u mau kui pnna mai ? //o mea ole na mea a jwu ke paa ko\i aloha ama, ko'u aloha no //awaii nei, a me kona kuokoa mau. K.V VKAN A NO UAWAII. 0 lehova, ka Puuhonua a [ me ka ikaika o kakeu; ho koki\a kokoke loa i k\i wa popilikia. * « 3= Ua olelo o Ililiopa WillU; "//e hiki loa ia leliova ke , hwmau i ke kuokou o keiā ania Oia wale no." Xaui ka pololei a me ka ouio o keia mauao. Ih mea ole ka ika a rac ku mana o iui kaua*vn a pa\i !oa v o keia honua, J?e oiwa Ava!e no lukou, ke huha mai ko lolioyu Hiuu ma ka homia i\oi. , F. ka lahui liuwaa, ke hakoko nei kakou uo ko kakou aloha i ko kakou uitia; e hoomuu i ko kakou manaoiaua» a e waiho ak.u i ko kakou mau luuluu a pau imua o ko kakou Akua aloha, a nana no e hooko i ko kakou makem<ike, i ka manawa ana i ike ai, oia )ka wa kapono, , Owau iho no me ku haahaa. ke kauwa hooko na ka Lahui, .]oiysi , M XAVAHI. Eoaeklu, Fcl»vr\iW4 S,