Ka Oiaio, Volume VI, Number 6, 9 February 1894 — Page 3

Page PDF (1.13 MB)

This text was transcribed by:  Michele Ikeda
This work is dedicated to:  Awaiaulu

HE 15 WALE NO.

_____

                Ua hiki mai he leta i kekahi luna Aupuni P. G. mai ke alo o ke kulanakauhale Kapitala o America, e i ana he 15 wale no poe e ku ana e hoole i ke kumuhana i hooholoia e Peresidena Clevelana, oia hoi ka hoihoi Aupuni Moi.

_____

Ka Kekahi Luna Aupuni.

_____

                Ua olelo io hoi ke Komisina hou mai Farani mai i ke Aupuni Moi o ka Moiwahine Liliuokalani, i ka wa i olelo ia aku ai he aupuni P. G. ke ku nei, pane iho hoi ia, wahi a ka “Hoku.”  Zat is Noging.

_____

Haule ka Hae Amerika!

_____

                I keia mau la na kuu ia ka hae hoku me na kaha waihooluu o ke anuenue, ka hae o ke Aupuni Amerika, ma kahi o ke Keena Oihana o ke Kuhina a me ke Keena Oihana o ke Kanikela Nui.  He mea hoopahaohao keia, a na nalu io makou a o keia wale no ka haina, o ke kumu o keia pahaohao, oia hoi, e like me ka olelo a na nupepa e i ana, “ua kauoha aku o Peresidena Clevelana e hoihoi hou o Mr. Dole i kana mau olelo hoinoino ia ia a me Mr. Willis.”  Mai ke ku ana mai o ka moku i loaa mai ai na palapala a me na nupepa mai Amerika mai, ua kuu ia ka hae Amerika mai na Keena Oihana aku oia Aupuni , a ke mau nei no me ia a hiki i keia ia.  Ua lawe makou i keia he hoike ana ua hoopau ia ka noho pumehana ana o ke Aupuni “P. G.” me ke Aupuni Amerika, a me he la, ma ka lohe mai, o ke kumu o keia, no ka hoole ana o ka Ahaolelo P. G. i koho kanawai ole ia; ma ke kulike o ke koho ana, aole e mihi aku ia Pesesidena Cleveland, e like me ka lohe.  E pau nui ana i ke kukule, no ka mea ua kokoke mai ka la e hoohilahilaia ai.

_____

Na Ouli ke Halia Mai Nei.

_____

                Eia na nupepa o ka aoao aupuni hoohui‑aina ke hoao nei e huna i na ano o ko lakou kulana noho aupuni e Amerika Huipuia.  Ua hiki ia makou ke hoike akea aku ua like ole ka noho ana o Mr. Willis me ke poo o ke aupuni noho manawa, Mr. Dole.  Me he la, ua ike pono iho la ke Kuhina Willis i ke ano o ka poe ana i hoike ai he poe maikai wale no ke noho nei ma ka oihana aupuni P. G. a me na koo o ia aupuni, ma ka hoike i ke aupuni Amerika i oleloia nana, a i hoolaha ia mai nei ma na nupepa o Amerika, a pai hou ia iho nei e ko kakou mau nupepa.  Ma kekahi la ma ka Hotele Hawaii, na noho aku ke Kuhina Willis ma kekahi papa aina me ka ekemu a ike ole aku i ka mea i hoonoho iaia iho he poo no ke Aupuni P. G. a no ka lahui Hawaii, e like me na Pope i kapa iho ai o lakou iho ke poo o ke ao holookoa ma ka noho aupuni a ma ka noho uhane ana.  E noho ana o Mr. Dole a me Mr. Bihopa ma kekahi pakaukau aole nae he wahi ano oluolu o keia mau hoa o na la i hala, aka, ua loaa hoi he kumu e paweo a e maka e ai.

_____

Olelo Iho la kekahi Lunakanawai.

_____

                E hoi ana ka Moiwahine ma ka noho moi iloko o elua pule, i keia mau la aku nei, wahi a kekahi I. K.  Pane mai nei kona hoa kamailio, pehea hoi oe i manao ai e hoi ana; he hoohui‑aina hoi oe.  “Aole ao,” wahi a ka L. K. “i kakou i kuu inoa ma ka papa inoa hoohui aina,he kokua wale no au i ke aupuni i makemake i ka hoohui‑aina.”  Aka poina nae keia poe e ai nei i ko lakou luai i keia mau la i na palapala a lakou i na aina e; a me na haiolelo akea o i ana; ina e hoihoi hou ia ka Moiwahine ma ka noho oi aole hoi “a’u” e noho ma ka oihana malalo ona, a me na olelo hoinoino e ae.  Heaha hoi ke ano o keia kanaka?  Ke pa’e mai nei ka leo wawalo, he muhee, he ia puhi uli o ka moana!

_____

Ua Baikota ia.

_____

                Ma ka nana aku me he la, ua iho anei ka lima kakauka o ka poe monopole e hookeke ia Mr. Keo Kaaka, a na waiho aku keia kalaiaina poola o ka aina i kona noho luna hooponopono ana i ka Hui o Burua ma.  Nani kela.  He mea keia e moakaka pono ai o ke Kao a me ka Hipa, ka hohui aina a me ke aloha aina, ke mea uhane hoopono a e ka uhane hankae.  Aka, he la no ko ke Akua e oki ai i ka poe hana hewa a i imihala wale i ka poe kuokoa a malama i ko keAkua makemake.

_____

Ua Olo‑hewa o Opialu.

_____

                Ua unuhi ae ko makou hoa nupepa ka “Holomua Puka La” Hawaii, i kahi mea apiki e pili ana i ke kulana o ka mea apiki e pili ana i ke kulana o ka mea i pai ia he Peresidena no ka Hui Aloha Aina, malalo o kekahi “palapala hoopii” i na Luna Senata a me na Luna Makaainana o ka Ahaolelo o ka Amerika ma ke akea, i kakau inoa ia J. A. Cummins, Peresidena.  O ka mea i pai ia ma na nupepa mai Amerika mai, aole pela, o ka pololei Peresidena hanohano, aole Peresidena, oiai ke mau nei no a Peresidena a ka Hui Aloha Aina i koho ai, oia o Mr. Joseph Nawahi; a o ka hoopuka kolohe ana o ka “Holomua;” he hoao ana keia o ka noe kalaiaina piheetero i na hana i koluma i ke keena o ka “Elele” nana i hookahuli i ka noonoo maikai o ka uhane kakauha o ka “Huli Kalaiaina.”

_____

Na Luna o ka Hui Hawaii Aloha Aina!

_____

                Ke mau nei no o Hon. J. Nawahi he Peresidena no ka Hui, a ke mau nei no o J. A. Cummins, he Peresidena Hanohano.  No ka ia “konohi” wale no ke kumu i huikau ai o ka unuhi hauleule ana o ka mea unuhi manao o ka Holomua i paewa iki ai ke kulana o keia mau lana o ka hui.

_____

Mai Amerika Mai.

_____

                Ma ka mokuahi China, ua hiki mai nei ka nuhou e hoike ana, ua huliahiahi ke Komite o ka Senate e ahewa i ka mea i hana ia e Stivini a me ke Aupuni P. G.  Ua hoohuli ia ka manao o na repubalika mamuli o na olelo hoiao i hoike ia aku i ka Peresidena Cleveland a a me Mr. Willis ma na leta pane a Mr. Dole.  Ua hoohuiia na mea a pau e kakoo a koi mai ke Aupuni Amerika e mihi o Mr. Dole, no kana mau olelo hoino, a hoowahawaha i pane kikoola aku ai me kona kakau ana i kona kulana ma ka oihana, aole hoi kona inoa.  No keia ke kumu i poloai ole ia aku ai kekahi mea e noho oihana ana ma ko ka P. G. aoao a Wasinetona i lohe mua ia iho nei.

                Ua lohe ia mai no hoi, i na i lawe aku nei o Kakina i kekahi mau palapala mai ke Aupuni P. G. aku aole oia e hookipa ia mai e ke Aupuni Amerika, oiai he Kuhina no no Amerika e noho nei maanei nei.

                Ua kauoha ia mai hoi o Mr. Dole e ka Peresidena o Amerika Huipuia e hoihoi hou aku oia i kana mau olelo hoino ma kana mau lea ia Mr Willis, oiai he hoino ia aole wale i@ ka Peresidena a me ke Kuhina aka i ke Aupuni holookoa.  Ke kuukuu ia keia poe e hoomau e like me ka lakou e hana nei, e ko ana no keia olelo a makou i olelo mua ai, oia, hoi ua hoopaakiki ia ko lakou naau e ka hewa e like me Parao, a e kau ana no ka haawina poino maluna o ka lakou hana.

                Ua loli ano e ka Lahui Amerika i keia mau hana a ke aupuni P. G., a me he ala o keia iho la ke kui hope loa e kakia ia ai o ko lakou au pahu kupapau e kanu ia ai.

                Ua hiki mai ka lohe mai Wasinetona mai ua hoonoio na Komite o ka Ahaolelo e pili ana i ke Aupuni Hawaii e i ana:  Aole ae aku e hoohui e aponoia ka hana a ka Peresidena a me ka ka Aha Kuhina i manao ai e hoohana no Hawaii nei oia hoi ka hoihoi hou ana i ka Moiwahine, a e waiho ia hoi ke Aupuni Hawaii mahope o ka hoihoi ia ana o na mea a pau e like me mamua aku o ka hulihia ana i ka poe nookahuli aupuni.  Nui ka pilikia.

_____

Ke Ano o na Misionari.

_____

                Ua hoike ae o W. N. Armstrong i kona mau manao e pili ana i keia mea he hoohui aina.  Wahi ana ma ka nupepa P. C. Advataisa, he hoohui aina au mai ka makahiki 1853, a mai ia wa mai ke kuko ana o keia aihue aina a hiki i kona wa i poloai ia aku ai e ka Moi Kalakaua e noho mai me ia, ma ke ano he hoa hooponopono aupuni, iloko o Kona Aha Kuhina.  A mai i iho no hoi oe, o keia lokomaikai o na @lii hanau o ka aina, i keia poe ma; mo ano e, lokoino, hookamani, a kuko hewa, i hele mai i Hawaii nei me ka ilihune, a hiki mai hoi maanei mamuli o ka lulu dala ana a na haipule a me na Kula Sapule o Amerika, malolo o na hoopunipuni ana, i hele mai lakou he poe lawaiakanaka, e like ai, me na haumaha a Karisto.  Ke ike nei kakou ma ka hana a na mamo a na misionari, ne oe hoohui aina no na makua, e like me ka olelo hemolele hauli ole, o ka anoano iloko o na makua e hoike mai ana no ia mahope mai iloko o ka lakou mamo mai ke kuakahi a ke kuakolu, a mau aku, ke ole e huli lakou mai ka lakou mau hana hewa a me na kuko ana.  He nui na olelo hapai a ka poe hoopilimeaai a me ka poe hupo a naau pouli i alakai hewa ia no’e keia poe misionari; aka, ke ana ia ka lakou mau hana ma ka olelo a ke Akua, ua hiki loa ia makou ke hoole, i ka maikai a me ka hemolele o ko lakou naau a me ka lakou mau hana, ma ka hua o ka lakou mau hana, a me na olelo hoopunipuni a lakou i kukala akea ai i ke ao, ua pau aohe he hana i koe a na kumu ma Hawaii nei, a ke hoole hou nei i keia mau la.

                Aole wale o keia W. N. Armstrong (Limaikaika) aka o lakou no a pau, mai na kane a na wahine.  Eia no noi keia kanaka kinanui, o S. E. Bihopa, ke kakau nei i na nupepa a me na buke puka mahina, i na olelo hoino i keia lahui, ma ka olelo ana, he hana mau no i keia lahui a hiki i keia wa, ka hoomoemoe o na kanaka Hawaii i ka lakou mau wahine a me na kaikamahine no na waiwai a pela aku.  He oiaio ua hoopliimeaai a ua puni na kanaka o ka wa kahiko i ke no a na misionari, a ma ka moolele e paa nei i ka lahui Hawaii, ua maa loa na kumu hoomana Kalawina i ke kii e moekolohe i na wahine opio ia lakou e kaa hele ana mai kekahi apana a kekahi apana.  He kakaikahi loa o na misionari i haule ole iloko o keia hewa.  O keia Bihopa ano ki ike maka i ka moolelo o kekahi wahine haole a kekahi o na kumu, i ke kii hoomano i kekahi kanaka Hawaii opio, iaia ma Lahainaluna, wahi a ka olelo a na haumana o ia kula o hoike nei.  He wahine keia o ua auna hemolele ala.

                Aole keia o ka hookahi wale, aka he lehulehu aku.  Ina e helu ia na keiki moekolohe a na keiki misionari e ola nei a me na keiki i make a i hoopahemo wale ia, aole he poe oi aku ma keia hana he moekolohe a hiki i keia wa e liko me keia poe.  Ua olelo ia mai makou, he wahine hapahaole ka kekahi kahunapule o keia auna i loaa aku ai e launa hewa ana iloko o kekahi luakini.  He wahine negero hoi ka kekahi kumu ao i noho kolohe ai i keia mau ia iho nei.  Ua kaulana ma kekahi o na mokupuni ka hua ana o kekahi o lakou ia lakou iho no ma ka moe pio ana a hoohua ia aku nei i Kaleponi.  Nui loa na moopuna a na misionari e holo poo ole nei mai na mamo o Hilo.  Eia kekahi wahine haole ke kakau hoino nei i ka moiwahine a me ka lahui i kaulana he keiki moekolohe kana e hanai la a ua nui i keia wa, ua loaa mai he kaikamahine ke noho nei iloko o kekahi kula hanai na kekahi kauka o ua ohana hookamani la.  Ina e hookuku ia ka poe moekolohe, i ko makou manao a me ko makou hooia ana i ka moolelo aole he lahui oi aku  ma keia hana ma ke ano malu, e like me ka poe misionari, e kuko nei e aihue ia Hawaii, a e hoohana nei ma na ano a pau e make keia lahui a pau, a e olelo hoinoino nei i ka lahui Hawaii, i oi aku ka maemae ma ke kino a me ka uhane mamua o lakou.  E ka misionari, e oki ke kuko, ka hoopunipuni a me ka hoike wahahee i ka lahui Hawaii, oiai, he moolelo haumia loa ko oukou iloko o ka waha o na hoike he lehulehu o na Hawaii e ola nei i keia la, a me na keiki moekolohe a oukou e ola nei.

_____

KA OLELO HAAKEI A KEKAHI MAMO MISIONARI O HILO.

_____

                I ka makahiki 1889, i ka malama o June, na hoopuka ae keia mamo misionari i keia mau olelo, me ke kuhikuhi ana o kona lima i ka pahu Hae e ku ana, oiai ka Hae Hawaii e welo haaheo ana i ka welelau makani, i ka la hapau o ka Nai Aupuni Kaulana, Kamehameha I, ka Napoliona hoi o ka Moana Pakipika, a eia na olelo:

                I ka makahiki 1887, i hoolilo ia ai ke Kumukanawai a ka Moi Kamehameha V, i kukulu ai me kona manao ponoi, a kukala mai la, a lilo ae la i Kumukanawai no ka Aina.  O ka manao maoli no nae o kela hoohuli Kumukanawai, oia no ka hoopau loa ana aku i ke kulana Aupuni Moi o Hawaii nei, i na hoi i hoole mai ka Moi Kalakaua, i kona kakauino ana mai, i ke Kumukanawai e ku nei i keia la, aka, ua eo makou iaia.

                Aka, ke hoike hou aku nei au, aole e pau ka makou hana, oiai, i ka 22 o na makahiki i hala aku la, ua hooko ia ka e‑ka mua o ko makou manao, oiai hoi, ua pau aku la ke Kumukanawai Mana Nui, a ka Moi Kamehameha V, i kukulu ai; aole hoi aia e ala hou mai.

                Nolaila, ma keia hope aku, aole loa e ike hou ia ana ka Hae Hawaii maluna o keia pahu Hae, aka, e ike ana oukou a pau i ka Hae Hoku o Amerika, oia ke haaheo ana no ka wa mau loa.  A e nalohia pu aku ana no hoi ke Aupuni Moi o Hawaii nei, a e hoea mai ana he Aupuni Repubalika, no ka wa pau ole.

                Oiai hoi, ua hala aku la na Moi a makou i weliweli nui ai, o na Kamehameha a me ka Moi Lunalilo a ma keia hope aku, aole he mea, nana e kaohi i ka makou hana, e hooko io ia ana no.

                A o keia ae la na olelo haakei a keia mamo misionari, i puka ponoi ke mai kona wahe ae.

                Nolaila, a ka Lahui Hawaii, ke pahola aku nei makou i ke akea i kela mau olelo maluna ae, a i hiki ai ia kakou a pau ke hookahua iho, a koho iho i ka manawa a keia poe pakaha nui wale i hookahua ai, e aihue i ko kakou aina, oia no ka makahiki 1865

                Mai ia makahiki mai a hiki i ka 1887, ua piha na makahiki he 22, a mai ka 1887 a hiki i ka 1893, ua like me 6 makahiki, a ua like me 28 makahiki o ka ohumu ana o keia poe, e kailiku i ko kakou aina aloha.

                A i ka la 17 o Ianuari 1893, ua ike kakou i ka hana a keia poe mamo misionari; a ua maloo ae nei na iwi o ua poe nei i ka la, aole e hila ke pee hou aku.

                Aka, e ka Lahui Hawaii, aole loa i hooko ia keia noonoo uluahewa o kela mamo misionari i olelo haakei ai me kona manao kuhihewa e ko ana kela kuko o lakou.

                Aka, ua hoole mai ke Akua Kiekie Loa i keia mau kuko ino ana.  Nolaila, e na hoa makaainana aloha, e ike ana kakou i ka hope, a o ia mau hana ma keia hope, a o ka Hae Hawaii, e oia mau aku ana oia no ka wa mau loa.  A o ke kulana o ke Aupuni Moi o Hawaii nei e oia mau aku ana a hiki i ke kanaka Hawaii hope loa.

                Nolaila, e na hoaloha, na makamaka ka poe a pau iloko o ke apo o ka lokahi o ke aloha aina oiaio, e kakoo kakou a pau me ka manao kaulike o ke Aloha Aina, Aloha Lahui a Aloha Alii, i mau ai ke‑o ana o kela mau olelo kaulana a ka Nai Aupuni Kaulana o Hawaii nei:  “ E nai wale no oukou i kuu pono aole e pau.”

PUUWAIALOHA.

_____

Hoike na Mamo Mikanele i ko lakou ike hula‑kui.

_____

                Ma k a nupepa Advertiser o ka Poaholu nei, Feb 7, 1894, ua hoike ia ae, na malamaia ma Nuhavena Amerika Huipuia, ma ka la 17 aku nei o Ianuari 1894, he paina hoomanao no ka puni ana o ka makahiki o ke Aupuni P. G.  O na poe i hiki ae malaila, oia no keia:‑‑J. R. Kauka; G. S. Walakahauki; W. G. Kuke; C. M. Kuke; W. D. Balauina; A. M. Atherton; A. S. Knudsen; J. A. Waila; H. A. Balauina a me F. Hastings.

                Mamua o ka inu ana i ka hauoli no ka Aha Kuhina o Kalivilana, ua hoomaka na opio mikanele e hulakui hapa Haole.  I ka hoomaka ana o na pila e kani; au lele koke ae la na poe keiki ike hula kui o lakou, a hula aku la, a hoomaka e lewa la! ****kuupau na ai hoowali o Poniuailana; e‑la!—e, o!‑‑****

KE MELE HULA‑KUI.

Kaulana mai nei o Mr. Cleveland,

Anti‑Annexation no ia ia.

Ua olelo Cleveland i Mr. Willis,

E hele ana oe e Honolulu,

Aia hiki ana oe malaila,

E kipaku oe i ka P. G.

A komo oe Liliuokalani,

Maluna o kona throne!”

Ua hai mai Peresidena Dole,

E noho oe Malie”

Pilikia loa no Alapaki Willis

E hoka no o Mr. Cleveland.

_____

                Ua ike ponoia ke akamai hulakui o keia poe keiki mikanele ma Honolulu nei, pela pu me na kaikamahine, e paa ana me na pila ukulele.

                Aia la!  Hui kalo i ka nawao!  Hapala ke kea na ka ole ka ai.

                Heaha ia ia e S. E. Bihopa!—Nana aku oe i Nuhavena!  Poahi launa ole na mamo hula kui a oukou!

                Mai noho a hookamani e ua poe mikanele.

_____

Hilahila ole ka Ohumu.

_____

 

AOLE HE KULANA LEDE I KOE.

_____

 

                He mea kupanaha ka puka a maka ama ae nei o ka manao nonohua o Mrs. Damona; ma o kekahi leta i hoolaha ia ma ka nupepa Hoku o ka Poakahi nei, e helu papa ana i ka nui o na hooholo kaa ana ia Mrs. Blount, ka Lede oiaio hoi a ke Komisina Blount, ka Elele hoi o ke Aupuni Amerika, i hoouna ia mai ai i Hawaii nei, no kahuli pono ana i na hana a ua poe mamo mikanele nei i hana ai ma ka la 17 o Ianuari 1893.

                Oiai hoi, na manao keia poe, o ka lawe ana i ka wahine a ke Komisina Blount e hooholo kaa, e haawi i na papaaina, a e hooholo kaa iuka o Nuuanu, a ma na wahi e ae o keia kulanakauhale, oia la ka mea o uhi ia ai ka ino a lakou a pau i hana ai a lilo lakou a pau i poe anela hemolele mai ka lani mai.  Oiai hoi, ua manao ia o ka wahine ka mea hiki ke hoohuli ne i ka manao paa o ke kane, a hookomo iho oia iloko o kana hoike, ua maikai na mea a pau i hana ia e ka poe misionari, ua hewa io no ka Moiwahine a me Kona Lahui, alaila, kani ka lakou nei aka.

                Eia nae he moeuhane palaualelo la a ua poe ala i hauoli kuhihewa ai, a o ka hopena, eia ke helu nei, ke uwe nei, ke kumakena nei, a ke hoino wale aku nei no i ka mea hala ole,

                O ke kuhikuhi o ka buke rula keonimana o ka makana au e haawi ai, mai nana oe no ka panai ia mai, aka, aole pela keia, eia keia ke helu nei i ko lakou poho, a he keu a ka hilahila o keia ano hana.  Aloha ino no ka hoi.

_____

MAI LAHAINA MAI.

\_____

                Mai kahi mau makamaka mai a makou o Lahaina i lohe ia mai ai aia o Pali Kahunapule o Wainee; ke komo kauhale la e hoohulihuli mai i na hoahanau o ka Ekalesia o Wainee i hoowahawaha iaia e hoi hou aku malolo o kona mau eheu.

                Aohe poe i huli aku no ka ike ia ana ua elele loa na ehu o ua Anela la.  Ua hoike pu ia mai no hui ua pela aku kona mau kuli imua o ua poe la me ke noi ana.  “Eo aloha mai! E aloha mai!! E aloha mai oukou iau!!!”  Aole nae he maliu ia mai o keia mau olelo noi hoopunipuni a keia Kahunapule kumakaia a ai mea ino a ka ohana mikanele.

                E Rev. Pali; Ua kaupaona ia oe ma ka mea kaupaona, a ua ike ia kou mama.

                Mahalo makou i ko Lahaina mau hoahanau, i ka puni ole ana aku i keia keiki a Satana.

LAI ULU O LELE

Lahaina 30 1894

_____

HOOPOLOLEI ANA.

_____

 

                Ma ka pepa o ka la 2 o Feberuari nei, ua hoopuka aku makou i ke kahua pololei o ko ka Moiwahine hoole ana, a me na pauku a ke Kumukanawai i kuhikuhi ai, a aia ma ka Pauka 27, ua paewa ia; a eia ka pololei.

Pauku 27.  Na ka Moi e kukakuka pu ana me Kona Aha Kukamalu, a me ka ae pu ia mai o ka Aha Kuhina e hoopanee i ka hoopai, a e kala aku i ka hala, mahope o ka hoahewa ia ana no na hewa a pau, koe nae ka hoopii Luna Nui.

O keia ae la ka heluhelu pololei ana oia pauku.

_____

NU HOU O NA AINA E.

_____

Ma ka Mokuahi China mai i ku mai i Feb. 5, 1894.

_____

HOOPAU IA KA ULU MAKANA O KE KOPAA.

                Ma ka la 22 o Jan. i hoomaka hou ai ka Ahaolelo o Amerika e noonoo maluna o ka bila dute a Wilson; i waiho mai ai.  Nui na pakui o keia a me keia ano e pili ana i ke kopaa.

                Na Mc. Rae (Demo) Akanasasa i waiho mai he pakui e hoopau loa ia ka uku makana o (2 keneta) ke kopaa, a e ookomo ia ke kopaa ma ka papa o na waiwai due ole ia o Amerika nei.

                Na Dockery (Demo) i waiho hou mai he pakui, e hookomo pu ia ke kopaa i noomaemae ia ma ka papa o na waiwai dute ole.

                Na Harter o Ohaio i waiho hou mai he pakui, e kau ia i hookahi keneta dute maluna o na paona kopaa a pau e komo aku ana Amerika.

                Ua kue aku o Bowers o Kaleponi i ka hoopau ana i ka uku makana a ke kopaa.

                Ua haule kekahi pau hoololi ma ke koho ana o ka hele.

                Ma ke koho ana o ka Hale i ka pakui a Mc. Rae (Demo), ua holo loa ia ka pakui ma ke koho ana o 135 ae ia 69 kue.  He lehulehu wale o na hoa o ka aoao Repubalica i koho ma ka aoao Demokarata ma keia koho ana, a me ke kue pu ana i na hoa e ke Comite.

                Ma ke koho hou ana a 137 ia 52, ua holo ka hoopau loa ana i ke dute maluna o na kopaa i hoomaemae ia.

AINA‑E.

                Ma ka la 23, ua hoomau ia ka noonoo ana maluna o ka bila dute.

                Ma ka pakui a Warner i waiho mai ai, no ka hookomo ana i ke kopaa i hooomaemae ole ia a me ke kopaa i hoomaemae ia maloko o ka papa waiwai dute ole, ua hooholo ia ma ke koho ana o 151 ae ia 28 kue.

                Ma ia la hookahi no, i hoopau loa ia ai ka pauku o ka bila kana a Makinile; e haawi ana i ka uku makana o 1 keneta no kela a me keia paona kepaa o Amerika.

BERAZILA.

                Ua hoouna aku na Kapena o na moku kalepa Amerika ekolu i ka lakou noi ia Adimarala Benehama o na aumoku kana Amerika ma Rio e ku ana ia manawa, no ka hoopakele ana mai ia lakou ma ike kipu ana a na moku kaua kipi, oiai aia ko lakou mau moku ma ka laina pololei o ka waha o na pukuniahi a ka poe kipi e ki poka ana ke kulanakauhale o Rio Ienairo Ua haawi aku la ka Adimarala i kona ne e hoopakele ia lakou.

                Ua houna koke aku la o Adimarala Bahama i kekahi Aliikoa me kekahi leta ia Da Gama ka Adimarala o ka aoao kipi.  I ka manawa i hiki aku ai o keia Aliikoa Amerika me keia palapala; ua piha mua o Adimarala Da Gama i ka huhu no kekahi mea, a ua pane koke mai ia oia me ke ano puapua hulu; kai no paha ua loaa i keia poe Kapena Amerika ka ike pono ana i ka lakou mea e hana ai ma ka hookaawale ana i ko lakou mau moku mai ka laina pololei ae o ka waha o kou mau pu e ki aku ai.  Ua pane hou mai la oia, aole oia nana i keia me ai waiho ia aku imua ona.

                Aole he mea i hanaia ma ka la Sabati a po e Adimarala Behama, ma ke kakahiakanui poniponi wale o ka Poakahi, ua hoomakaukau ia na mokukaua Nu Ioka, Newaka, Kapalakiko, Detaroi a me kekahi mau mokukaua eae o ke Aupuni o Amerika e ku ana iloko o ke awa ia manawa no ka hoohana ana me ka huki pu ia ana o ko lakou mau heleuma a pau.  Ua hoouna hou aku la ka Adimarala i ka lohe i na Kapena o na moku kalepa ekolu o Amerika; ua makaukau oia e hooko i kana i ae aku ai ia lakou; i ko lakou manawa e makaukau ai no ka holo pu ana mo ke aumoku kaua, he elua Kapena o keia mau moku Kalepa i makau a hookahi i aa, ia manawa ua komo mai ia kona moku mawaena o na aumoku kaua, a lawe ia aku la a pili i ka uapo, me ke ki ole ia ana mai i kekahi pu.  Ua huli hoi hou mai ia ke aumoku‑kaua iwaho o ke kaikuono, a kuu hou iho la ko lakou mau heleuma.  He mea keia e ao aku ana i ka poe o Barazila, e malama ia ea maluhia o na moku a pau e holo ana malalo o ka hae o Amerika.

                Ua olelo ae o Kuhina Nui Gresham, aole he kauoha i hoouna ia aku ia Adimarala Behama, e komo aku e keakea mawaena o na aoao elua.

NA ITAMU HUIKAU.

                Ua hokiekie aku nei ka Paresidena o Amerika, ia Comodoa John Grimes Walker, ma ke kulana Adimarala.

                Ma ka nupepa Kapalakiko Buletina o ka la 24 o Ianuari e hoike ana, ua makaukau ka moku lawe kauoha Corwin i na manawa a pau no ka holo koke ana a i na e loaa mai ana kekahi olelo ao mai Wasinekona mai, no ka lawe koke ana aku i Honolulu me ka hookaulua ole iho; e haawi koke ia aku no ia Kapena Munger o ke Corwin.

                Ua eha o Mikela ia Cobeta, iloko o ke kolu o ko laua manawa i ku ai, aole he wahi pohole i loaa ia Cobeta, a o Mikela hoi ko Pelekane kaeaea ua eha no oia aole nae he kukonukonu loa.  Ua hopu ia laua a elua, a hookuu ia malalo o ka bela o $5,000 o ka mea hookahi.  Ma Jacksonville, Folorida, kahi o keia hakaka i malamaia ai.  E hakaka ana ka moho i loaa iaia ka lanakila o ka la me ka Paele palepale kaulana Jackson, iloko ae nei o ka malama o June.

                Ua haawi ia ae nei ke kauoha e hoomakaukau ia ka moku‑kaua Alert, mamua ae o ka la 1 o Aperila

                Ua kauoha ia aku nei o Adimarala Stanton, e holo me ka moku kaua Kearsarge i Nigaragua, no ka hoopakele ana i ke ola a me ka waiwai o na kupa Amerika malaila, me ka hoike pu mai i ke kulana mAlaila.

EUROPA.

                Ua mai loa ia ke Cozar o Rusia, mamuli o kona loaa ana i na mai ano like ole ekolu i ka manawa hookahi.

                Ua komo aihue ia ae ke Keena Oihana o ke Aupuni o Amerika ma Roma; e ka poe aihue, ua puhi ia i ke ahi na palapala o na ano a pau i loaa aku ia lakou, me ka hanaino pu ia ana o ka pahu buke.

                Ua lawe ae @@o Farani ia Timbuctoo ma Aferica, o keia hana a Farani i hana ai, ua hoanoe aku ia i ke ano o ka noho ana hoaloha ana mawaena o Beritania Nui a me Farani.

                E hoouna hou ia aku ana he mau pualikoa hou mai Pelekane aku i Aikupika, no ka hoomalu ana aku i ka Moi o Aikupika.

                Ua hoike aku la o Sir Henry Lech i ka huikala piha ana aku ma ka inoa o ka Moiwahine Victoria, i ka Moi Lobengula, o kekahi mau Mokuaina o Aferica, i na oia e haawi pio mai oia.

_____

NU HOU KULOKO

_____

                Ua loaa aku ke kino make o kekahi Pake e lana ana maloko o ke awa i ke kakahiakanui Poaha nei.

_____

                Ua waiho aku o J. O. Carter, i kona noho ana he Peresidena a Lunahoohana nui no ka hui o Burua Ma, mahope iho o kona lawe ana i keia kulana no kekahi mau makahiki.  Ua lawe oia i keia kulana, mahope iho o ko P. C. Jones kuai ana i kona mau kuleana apau iloko o ka Hui o Burua Ma, me kona waiho pu ana mai i kona noho Peresidena ana no ua hui la.  Ua hoi loa aku o Jones a me kona ohana no Bosetoma ia manawa, a aneane e pau loa na wahi hulu; holo hou no i Hawaii, kahi e loaa ai ka hulu me ka luhi ole.  “Aole e pau ka momona o Hawaii.”  Ua koho ia o P. C. Jones i Peresidena no na hui aia no, ma ka halawai i malamaia no ke koho ana i na Luna Nui.

_____

                Ua loaa aku ke kino make o Mahoe o Koolaupoko, maloko o kona hale ma Waikane Koolaupoko, Oahu na ino.  Ua make oia mawaena o ekolu eha la, mamua o kona loaa ana aku.  I ka manawa i maalo ae ai o kekahi kanaka mawaho o Kona hale, ua ano haohao oia i ke ano mehamehea o ka hale o Mahoe a ua honi pu aku la oia i kekahi ea pilau ua hele loa aku la oia e hai i kelii makai oia apana.  Ua hele mai la laua a wawahi ia aku ia ka puka o ka hale o Mahoe i ka hemo ana ua ike aku la laua i ke kino kupapau o Mahope e pili ana i ka paia o ka hale.  He elemakule o Mahope nona na makahiki i hiki aku i ke kanaiwa a oi, a oia wale no ke kona hale, ua make kana wahine mare elua mamua aku nei.  Pakele mai pau keia elemakule i ka ai ia e na holoholo@a.  Ko ka mea kama ole iho la no ia.