Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 42, 18 Nowemapa 1893 — Page 1
This text was transcribed by: | Jonelle Kamai Jonelle Kamai |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.
Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.
Honolulu Poaono Novemapa 18, 1893 10 Ceneta o ke kope
PAULO NUMANA
LOIO a he kokua ma ke kanawai
HELU 31 alanui Kalepa, Honolulu
maluala, Telefona Helu 415
JALEFRD MAGOON
LOIO a he kokua ma ke kanawai
Keena Hana 42 alanui Kalepa
MOOLELO KAUA HOONANEA
NO
KINIKALAPU
KA
Ui opio holo nahele o Kamadiro Eae lani kaluko.
Ka hoao palo o na kanaka ikaika ewalu.
Ka ui i laae ia ai i ka lewa e Hailama ke akua hoopahaohao.
Ka ui i loaa ai ka mana no ke komo kula me ipukukui aniani kula ekaeka.
Ka mea nona ka lio lele i ka Hikina a ka la.
Ka Haleaulani Lole i hoopaaia Owili Hanahokanahao nakanaka eha.
Ka make ana o Hailama kahi Akua pahaohao.
No ke kumu kipaku o kela koa hookahi oia hoi he ohumu. Ma na kanawai o Farani , o ka ohumu wale no ke kumu kipa kuia o ke kiune aole ae ia na kumu e ae.
He lawe ia na hoike imua o ka aha e hooiaio i ka i ka ike no ka ohumu, aole nohoi e ae ia na ka hoike hookahi e hooiaio. Ina aole pela, e lawe ia imua o ka aha no olelo ohomu i kakau inoa ia ma kekahi leta, aole no hoi e ae ia ia leta e lilo i kamu ke ole ke kino oia leta i loaa aku ai, aole no hoi ae ia e Elo laua i ke kumu, ke ole na leta hoohalike kakau leta ana.
Ma keia kumu, ua nui ka hoapaapaa o na ioio a hala ka elua haua ua laweia mai la ke kahi leta moolelo a na ka kiure, ua haole ke kiure imua o ka aha aole nana ia leta.
O ka loio o ke kahuaapule moneka, ua kuamau oia me na makaukau i na kumu hooia e like me ke kuhikuhi ana o na rula alakai kanawai o na aha o Farani.
Lawe mai la ka loio o ke kahuaapule moneka ia Marylois, wahine paumawaiupaka o ke ka hana Moneka a nana no e haawi ia Liiossila he kuene kahuna Moneka a nana e nana he aikane ia ma ke kela koa o ke Jure.
O keia wahine wahine oia no ka wahine a Lfions Gila.
Ninau aku la ka wahine heaha ka nuhou o kau wahi leka ma nei? Leka lapuwale wahia ka pane, haawi aku la ke kane i ka na wahine i ua leka ala e nana.
Nana iho la ka wahine a ike iho la i na olelo o ua leta nei.
Olelo iho lalapuwale io ka olelo o keia leka. Aole na kela koa keia manao no ka lili no
o ka moi e makemake ana e make ke kahunapule. Hela iho no mahope hiki hou aku na lo ka he leka e kauoha maoliaku ana e pane mai no kana leka mua.
Ua lawe ia no eia leka e na koa neia loaa aku no i ua wahine mua nei.
O keia leka ke kumu i puka a ike ia. O kela wahine, e koi aku nei e hai aku ike kahuna Moueka no keia mau leka koi aku ke kane e haehae. Aole make hoike aku.
Ia laua e hoopaapaa ana komo ana kekahuna Moneka.
Olelo aku la, he wahi nuhou hoi ka olua au i lohe mai nei ma waho, ae aku ia ka wahine, ae he mau leka ia.
Heluheluihola ke kahuna pale Moneka i ka leka helu mua me ka leka helu e’u.
LEKA MALU
Mr Lfions Gila –aloha oe e kuhikuhi mae oe iau i kahi ku ponoa’u pee ai no ka lawe ana i ke ola o ke kahunapule Moneka.
Ina e ko keia makemake o kuu Haku, e loaa ia oe keia kalana heluaakanawai no ka apana ekolu o Mileois Sein e huna oe ia’u analolo oiaka olelo o ka leka maa.
HE KIU MEA HOU
I ka manawa a ka mahina pala Weka e hoomahie ana i kona malamalama po wehiwehi i ka po poano aku nei, ike aku la ke kiu i kekahi mau haole e kamailio ana ma ke kihi o ke alanui hotele a me Alakea me ke ano hoohunahuna ole iho. Lohe akula ke kiu i keia mau hua olelo i pane ia’e e kekahi ma ka ano hoomaoe , ea, he oiaio anei, i hookaawale ia mai nei kela hale uwila hou e hana ia nei i wahi e hookahi pu mai kona. Oeoe no na mokuahi komo mai mai kapalikiko mai?
Aole oia ka oiaio wahi a kekahi o laua, i hana ia kela oeoe i mea e kahea ai i na haole o keia kulanakauhale, e puka koke mai lakou me na lako kaua o kela a me keia ano o luku aku i na enemi. Nawai i hoolako ia lakou me na mea kaua Na W__ Holoholopineau ma.
Owai na enemi! O ka poe piliahi, i ka manawa a lakou e onioni ae ai. Aole anei ou manao, he lahui oluolu loa a no hoomalie a lahui hawaii.
Pela no, aka, o ke kauoha ka mea nui, Pehea hoi, i na e lele mai ana na koa o ka manawa i uka nei, pehea e hana aku ai.
I na oukou e lele mai iuka nei ma ke ano e lawe uka mana o ke Aupuni kuikawa e hakaka ma no me lakou, ua lawa i ka ma kaukau a puni ke kulanakauhale, a ma waho mai e hiki ai ke hupa ia lakou me ke kanaloa ole. I na hoi aole e onioai ae ana ka poe pili alii, pehea. E huli ia aku ana no i mea no lakou e onioni ae ai ai i na e oai io lakou, o ka manawa ia e kaoi alapini mai ai oua. Oeoe la, a hoomaka ia ka haunaele a oi aku. Ke maopopo akula ia oe la ! Ea, he hana ino loa ia ke hookoia, a o ka hopena ku, he poiao nui loa: Pela no wahi a kekahi, la manawa ke kiu i hele loa aku ai ma kahi a laua e ku kaauilio ana, a hoomaka laua e hookaa wale ia laua iho me ke aloha ana o kekahi i kekahi.
Ia manawe hoi loa ku la no hoi ke kiu me ka naau i pilia i ka maeele i ka aloha i ka lahui, ka moiwahine, a me ka aina. E Ka Lahui E.
Moe malie ke kai o ka haku mai oni ae, eia ka make la ke upu ia nei e na keiki o ka pono a ka lahui i haaai ai me na wahi hunahuna kenikeni o ka mahina hou, mai ka makahiki a i ka makahiki.
O Iehova no ko kakou puuhonua, a nana no e haawi mai ia lakou, a me ka lakou maa mea kaua ma kea no pio, no ka manawa e hiki mai ana, e like meia i hana aloha ai i kona lahui kanaka o ka Isaraela.
Ke lonolono wale ia mai nei, o ka wai ko kekahi mea e hana ia mai ana laku aia ko lakou poe enemi, i na nae he oiaio keia lono.
E makaala no ka pono maka baila ana i ka wai, i wai e inu ai, aohe malama i pau i ka popoki.
Ke lonolono ia mai nei no, ua hoopiha ia ka o loko o ka Halekoa kahiko me na poka pahu, aia ka i loko o ka lua i palaina puna ia, i hoolako ia pela i mea e luku ai i keia kulana kauhale i ka manawa e hoomaka ia’i o ke kaua, oia ka manawa e kauoha ia’i ka mea iaia ke kiai o ka hale Uwila –o uka a Nuuanu e hookuu ia ka Uwila o loaa na poka pahu, a pahu ae aohe lau kanu. I na mae he oiaio keia loae, e makaala e ka lahui.
Koha nana mai nei hoi na aoao kalai aapuni i keia mau la pale hoi ka pioloke loa i loko o na nupepa haole.
Oia ka pono, o ka noho malie a pahu ae ka haina o ka ninau i pili i ka aina.
Ua hoolewa ia’e ke kino make o kekahi alii moku o luna o ka manawa Berekane Champion ma ka hora 4 o keahiahi nei, ua ku no i ka haaoli ao ka huakai hoolewa.