Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 41, 17 November 1893 — Page 1

Page PDF (954.17 KB)

This text was transcribed by:  Lovey Slater
This work is dedicated to:  Helen Kailianu

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

 

 

HONOLULU, POALIMA NOVEMABA 17, 1893

 

@A Loio @

NIONE ROSA

(Akua i @)

Kokoa ma ke Kanawai.

Hana Alanuii Kaahumanu

sept 30-lf

 

@ KA JOHNSON

Kokua ma ke Kanawai

Hoo@ Palapala no ka Oahu

Hana    Alanui Kaahumanu

sept 30-lf

 

@ KAHOOKANO

Kokua ma ke Kanawai

Hana    Alanui Kaahumanu

sept 30-lf

 

@ M. POEPOE

Kokua ma ke Kanawai.

Hana    Alanui Belora, maale Leta.

sept 30-lf

 

@OS, NAWAHI

Kokua ma ke Kanawai

Hana    Alanui Belera ma

hookahi me J. M. Poepoe

sept 30-lf

 

@ W. C. ACHI

@e Kokua ma ke Kanawai

@ no ka Lehulehu

Hana    Kihi o Alanui Belera

Moi                  sept 30-lf

 

SAM K. KANE

@e Kokua  ma ke Kanawai

@ no ka Lehulehu

Hana    kihi o Alanui Belera

sept 30-lf

 

@ L. KAULUKOU

@ Kokua ma ka Kanawai

Hana    Kihi o Alanui Belera

sept 30-lf

 

@ M. KANEAKUA

@e Kokua ma ke Kanawai

Hana    Hooiaio Palapala @o ka Oahu.

 

@ HOLOKAHIKI

@he Kokua ma ke Kanawai

na Hooiaio Palapala no ka Kona, Oahu.

Hana    Kili o Alanui Belera

sept 30-lf

 

JAMES K. KAULIA

@e Kokua ma ke Kanawai

Hana    Kihi o Alanui Moi@

@e Nuuanu                 sept30-lf

 

@AM. M. KAAUKAI

@he Kokua ma ke Kanawai

Ana Aina

Hana    Mauka o ka Hale

sept 30-lf

 

JAME PAELE

@HE Kokua ma ke Kanawai

@aa     Alanui kaahumanu

sept 30-lf

 

A MOOLELO 

NO

Kinika lepu

Ka

Ui opio noho nahele o Kanediro E oe lani kahiko

Ka @ paio o na kanaka ikaika ewalu

 

Ka ui i lawe ia ai i ka lena @ Hailama ke Akua hoopahaohao.

 

Ka ui i l@ ai ka mana no ke hemo kula me ka ipakukui ania@ kula ekaeka

 

Ka mea nona ka liolele i ka Hikiua a ka la.

 

Ka Hale @

Owi lilanoho kanaka a na kanakaoha

Ka mae ana o Hawaiiana kaiu Akua

Poh@ ao

 

            Olelo aku la ka h@ aknawai @nua o ka moi, ua koka pu no makou me kou mau loio a na olelo mai ko’u maa ioio, aole e uku aku i hookahi kenela.  A ua olelo mai ko’u mau loio aole au e uku ana, e hooholo mai ane ka aha he pono no’@. 

            Ina hoi ha pela, hele aku imua a lauai@ia, a malaila aku ka’u nani kokua houana ia oe, ua pono oe e hana aku eli@e me ka pono.

            Ninau aku ia ka moi, ohia ou loio?  Elima, o na loio lae oo wale no ma ke kanawai.

            Pau ae la ka laua nei kamailio ana, hoi aku la ka lo@aka@i i kona wahi.

            A hiki ae la i ka la hooholoholo, oa akoakoa mai la oa kanaka he@@i wale.. no ka makaikai i ua hihia nei malaila pa ae ka moi, a me na kahunaMoneka elua kanaha:

            O ka maka o na kahuna Moneka a pao loa, ke haka pono ia ko lakou mau maka iluna wale no o ka moi a me ka lunakaaawai no ka piha huhu.

            Heiahela ia mai la ka palapala hoopii koi poho a ke kahunapule e kona loio .

            I ka pau ana o ka palapala hoopii i ka heluheluia.

            Kauoha mai la ka Aha i ka aoao pale e pahe aku.  Ae a me ka hoolena paoe pololei no keia koi poho.

            Waiho aku la na loio i ka pane i kakauinoa ia ma ka apaua pepa e na loio elima, o ka lunakana ai elike @ ka rula o na aha o Farani, e pane ana,aole e oia aole i pololei ke koi ana.

            Elua o na @o ma ka hoopaapaa kanawai a me ko pale kuu@.

            Ehia loio ma ka ninaninau E E ninaninau pale a ninau jure.

            Hookahi loio he mea haiolelo in@ o ka ana a me ke jure, a kue i ka olelo a kekahi aoao a me ke ao ana a ka Aha.

            Oia ka rula o @ aha kanawai o Farani no na loio piha.  Waiho aku la na loio o ka aoao pale oa hoolemauka aha aloe hookahi kumu i ae ia e ka aha.

            Nolaila, ua kahea ia ke kiure a lewa na poe he @.  Iloko o keia @ au kiure, he 6 o lakou he mau koa.

            Ma ka rela e kinakuia 5 kiure me ka hoakaka ole i na kama hookahi o lakou he hea paio no ke kah@ monelia ua ae ka aha i ke kipakuia o keia poe a pau.

 

O keia iho na Inoa o k makou mau Luna

D. Kahalelahi.                         C. K. Kahele.

Sam kaanaana.                                    Sol. Keaniai

T. C. Telikapa.             K. Kekua

 

He Moolelo

NO

 

Au  eleauiaiu

Ke Umikumamakahi o na Keikikane

Ike Kapapahakea

Ka Hoolei ana a na Kaikuaana Aukelenaiaiku ilalo o ka lua o ka

Mooianea

Ka Haawi ana a ka moo ia Aukeie nuiaiku i ka Mana.

Ke Oia ana o Auhelenuiaiku

 

Ka Make Elua ana o Auhelenuiaiku

 

Ka Malama Maikai ana o Auhelenuiaiku i kona Aku ia Lonokaouhalii

 

Ka Hoao ana me ka Moiwahine Namakaokahai

            E waiho ia i ma keia wahi, a e kamai io ae kakou no kekahi mau lahui oko, aole i he keia aku ke kumu napa i malama niua ke akua  @ @

            O ka lahui o  kaikiholu, he eleele ia, he lahui akua ole, aole like ko ia lahui me Kaikiale aiea, he lahui hoomana akua ole ka lahui o Kaikiholo.

            Aole no o lakou papa alii i koo iloko o ka papa kahuna a me ka papa akua, aole o lakou malama hale hoano.

            O ka lahuikanaka o Kaikikoeau he lanui keokeo ia elike no me ka haole, a na kapaia he Keke’a, a ke ku nei ke koona o keia lahui a hiki i keia wa, a pela @o ka lahui o kaikiholu.

            O keia mau lahui elua, he mau lahui akua ole, a ua komo aku keia mau lahui iloko o ka lahui o kaikialealea ma ka manao ana o keia mau lahui e lawe i ke akia o Iku ke kahuna nui hoano o na lahuikanaka haipule.

            I ka wa e ku lalani ana ka oihana kahuna o Kuaihelani ma ka malama ana a Iku, hoomaka mai la ua lahui e ae e hoohakaka a hiki i ka wa i kaua ai a puehu kekahi ohana.

            Ua oleloia ma kakahi wahi o keia moolelo, o ka keia mau hoomana akua ana.

            Ma o lakou i lehulehu loa ai ke ano hoomana ana e like nae me ka lakou i manao ai, a loli ano o ae la e like me ka lakou e hoomana ai.

 

Hilahila ole maoli no

            Elike me ke kanaka e kalewa ana i kona lio e kuai me ka mea dala, pela ihola pa kolea hilahila ole i kuakuai ai i ko kakou aina makuahine me Amerika.

            Olelo aku nei ka mea nona ka ho i ka mea dala, eia kou lio la he lio maikai, he kanalima dala, aole nae nona ua lio a.  O! Aole @au e ae pane @ hou aku nei ua kolea la, i kanakolu hoi ha dala, o aole wau e ae, i umi hoi ha, aole no i hookahi ha, aole, e haawi wale aku hoi ha wau nou, eia mai ka lio lawe ia, aole wau makemake oe lohe!

            Pela iloko o na kuikahi hoohuiaina, mai ke awa o Puuloa a hiki i ka haawi maoli ana aku no ina mea a pau loa o keia aupuni no Ameika, e hoole loa mai ana o Amerika, aole makemake.

            E hooikaika aku ana ua poe nei ina kumu hoomah@ a ke aloha ole nui wale.  He lahui @ hupo ike ole i ka lakou mau mea e hana ai, he moiwahine hoomauakii, hoomanamana, moekolohe, koko ahi ole loko o Kamehameha, e lawe aku hoi oe, e kuha ia maai ana iloko o ka hilahila palena ole i mua o keia ao holomua o ka malamalama nui o ke ao nei.