Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 36, 11 November 1893 — Page 1

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

 

 

He Moolelo

Aukelenuiaiu

 

 

Ka Umikumamakohi o na Keikikano

Ike Kapapaiakea

 

Ka Hoolei ana a na Kaikuaana i

Aukelepuiaku Hallo o ka lua o ka

 

Moolanea

 

Ka Haawi ana a ka Moo ia Aukeie

nui iku i ka Mana

 

Ke Ola ana o Aukelenuiaiku

 

Ka Make Eiui ana o Aukelenuiaiku

 

Ka Malama Maikai ana o Aukelenui

aiku i kona A kua ia Lonoikaou

Halii

 

Ka Hoao ana me ka Moiwahine Na-

makaokahai

 

Kena aku la kekahi kaikuaa oa i na kaikaina, e hele aku a hopu i ko lakou kaikaina me na manao o ka hoomauhala eleele o ka lokoino aloha ole.  Lalau aku la na lima o kona mau kaikuaana me ka manaonao ole: Ua ku mai no o Aukelenaiuku imua o lakou me ka holo ole no kona pakele.

O keia ka wa o ke kaua ikaika o keia poe kaikuaana eiwa me ko lakou kaikaipa hookah eia nae aole lakou i lanakila iki maluna o ko lakou kaikaina.

Aka, no ko lakou nui ua pea keia i ka hopu ia, no ka mea, aohe kauaka ikaika i ka nui alua ka manoa. Paa iho la o Auhelenuiaiku a hikiikii ia iho la i ke kaala a pepehi ia a make.

Lawe ae la lakou i ke kino o Aukelenuiaiku a hiki i ka wahaokalua o kamoo aikanaka, wehe aw la ko lakou mua loa i ke pani o ka lua a hapao ae la a hoolei aka la ia Aukelenuiaiku me keia mao olelo o ku lokoino:

“E ka Mooianea---e, eia mai ke kanaka la, ai ia mai a pau.”  Ho-lo aka la o Noiaiku ke kaikuaana aloha ia Aukelenuiaiku a ma ka waha o ka lua a kahea iho la me no huaolelo o ka hoowalina (walohia.)

“E Kamooianea---e, mai ai mai oe i keia kanaka i hoolel ia aku la, o ko moopuna ma kena e lele aku la o Aukelenui- aiku, ke keiki a Iku laua o kapapaiakea. O Aukelenuiaiku keia o kapu kapo o ole ma’kua o ke akua i ku i kekapu o Kane i ke kanpu hanauna mamo alii kapuahi ohiohi o ke ‘hi, i pale ia ka lehu ohe kaua o ko’u kupona o Kamoomea---e—hoowalina.

Pau ae la kana kahea ana huli ae la na kaikuaana a pepehi iho la iaia. O kekahi o na kaikuaana, oielo ae la, mai pepehi kakou iaia.

Aole kakou e manao ana e ola hou mai ana o Akelenuiaiku, ua make oia mai hoeha wale kakou i ko kakou pokii.

Hoi aka la na keiki mua a hai aku la i ko’lekou makuakane me ka hookamani a me ka hoouweu’e.

E ka makua (me ka uwekeia) o kau keiki aloha, ua haule i ka lua o ka moo, uWe ae la ua ua poe keiki kupanaha nei.

 

KA MOOLELO KAAO HOONANEA

NO

Kinikalapu

 

Ka

 

Ui opio noho nahele o Kanedieo Ene

lani kahiko

Ka’hoao paio o na kanaka ikaika

ewalu.

 

Ka ui i lawe ia ai i ka lewae Hallanua

ke Akua hoopahaohao.

 

Kaui i loaa ai ka mana no ke komo

kula me ka ipukukui amiaoi kula

ekaeko.

 

Ka mea nona ka ho lele i ka Hikina a

ka la.

 

Ka Haleaniani Lele i hoopaaia me na

Owililauoho kanahao o na kanaka eha

 

Ka maie ana o Hailama kahi Akua

Pahaohao.

 

Nawai ia leta ma ka ninau a ka loio:

 

Na ka Luuakanawai Hooma lu, pela ko’u ike ma ka lima kakau mai ka lima mai’nae o ke kapena o ka’u wati papa.

Haupu ae la ua loio nei he leia malu kela a Haua e pili ana i ke kahunapule Moneka.

Nolaila, haaWi hou aku la la hapalua kiaha no lakou pakahi, kamau aui hou iho la:

Ma kefa hapalua kiaha pakahi, oi loa aela ka walau; iho akula ka olelo haole a me na ano olelo a pau.

Huki aela ua makai nei i ka leia malu a ka Lunakanawai Hoomalu:

Wehe aela no ka makai, a heluhelu ia aela ua leia la oiai o lakou walke no ko loko o ka iumi, a pau i ka heluhelu ia.

Olelo akula ka loio e’lawe pololei oe i keia iola a haawi ka moi.

Ma’ia wahi, ua hookaewale lakou a pau ma ko-lakou mau alahele pakahi.

Ma ko alahele o ka makai, haule aku la ka lela. A wawaia ae la, o ka makai naoa lawe ka lela a ka Lunakanawai Hoomalu aq ona.

Puiwa koke ae la ka Lunakanawai Hoomalu, o kana leia malu i ka Moi kai haule.

Holo aku la ia a olelo aku la i ke kapena o ka Wali kupapi helu 2, i ka makai helu ehia la o kau wati oe i haawi ai i kuu leta?

I ka makai pihi helu 40.

Ua haule kuu leia.

Loaa aela keia lela i kekahi mea a laweia akula i kekahi mea hoo’aha nupepa, a hoola, ha ia aela ma kekahi nupepa hiliani ole i na alii elike me ke “Kuokoa.”

I kela wa ua laki ino ka pii o ka poe heluhelu i kela nupepa no kela leia malu.

A ua lilo aela ua leia malu nei i kumu waiaau ikaika na kela nupepa heino alii elike me kahi o ko kakou ma nupepa.

Ua lilo ae la keia loaa ana o keia leia i mea haunaele loa iloko o ka lahui Farani. A i mea paio mawaena o ua aoao kalaiaina.

Kaui iki iho la nae ka aka a kahi loio o ke hahunapule Moneka.

Kamailio kakou no ka la hookolokoto o ke kahunapule Moneka.