Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 31, 6 November 1893 — Page 2

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

 

NA RULA ALAKAI

O KA

NUPEPA PUKA LA

ALOHA AINA

 

            E hoopuka mau ia aku ana ma kela la a me keia la ka nupepa puka la Hawaii ALOHA AINA.

 

            E hoopiha ia ana kona mau kolamu me na manao kalaiaina naauoo maluna o na ninau lehulehu o ka la na moolelo, na kaao, na nuhou kuloko a kuwaho, na manao alakai naauao o na makamaka i kakau inoa ia.

 

            E hoopuka ia no na olelo hoolaha, na mele, na kanikau, no ka uhu loaa mua.

 

            E hoounaia aku no na pepa i ka poe kauoha mai, ke hooili pu mai i ka uku pepa.

 

            O ka uku pepa, he hapaha ko ka pule, hookahi dala o ka mahina, umi dala o ka makahiki a he umi keneta no ke kope hookahi.

 

KEENA HANA:

 

MA KA HALE O KILIKINA.

 

Alanui Pau, Honolulu

 

Aloha Aina.

 

J. K. Kaunamano

 

Ona, Lunahooponopono a me Puuku.

 

Poakahi, Novemaba 6, 1893

 

            EIA o Hon. A. S. Willis ke kanaka hookahi a Amerika i holopapa ai i ka mana apiha. No ka ninau kumau o ka manaWa a ka lahui HaWaii a kau nu aku nei na maka.

 

            Na Willis a hoihoi koke ana i ke aupuni me ka moi ma ka nohoalii elike me na kumu koi aku a ka moiwahine Liliu a me kona lahui pu.

 

            Elike me ka lawe ana a Amerika i keaupuni ma o Kivini la kona agena pupule me na lako kaua, i ka manawa a ka maluhia e nohoalii ana maluna o ka aina.

 

            Pela no o Amerika e hoihoi ai i ke aupuni me ka Moi Liliu ma ka nohoalii ma o Willis la kona kanaka mana nui me na lako kaua` i ka manawa no a ka maluhia e moe halii malie ana.

 

            Aole e hoolohe ana o Willis i na koi no ke koho balota a me ka hoohui a hoomalu no ka mea, aole oia ka Liliu koi, e hoi hoi mai o Amerika oia wale no ke koi.

 

            Ke lawe nei makou i hoohalike o ke au i a Kauikeouli 1843.

 

            Lawe aela o Lord George he Luna koa kiekie o ke aupuai o ka moiwahine Vitolia o na aupuni hui o Enelani a me Heelani me ka weliweli o na mea kaua i ke aupuni o ka moi Kauikeouli me ke akaka ole o ka hewa elike me Liliu. A he wa no ia a ka maluhia e kiai paa ana ma na makalae o na kapakai o Hawaii nei.

 

            Hoihoi maila o Adimarala Kamaki i ke aupuni i a Kauikeouli nolaila, na Beritania Nui i lawe, a na Beritania no e hoihoi mai i ke aupuni.

 

            Ke ku kokoke nei imua o ka Moi a me kona lahmi, ka la a Willis e hoihoi ai i ka MoiWahine ma ka nohoalii. He la nani kamahao lua ole a na hanauna a me na mamo e hoomanao mau ai me ka poina ole.

 

            Ma na nanaina o na helehe lena o willis, he ohohia a he ohaoha ke ike mai i na kauaka maoli. Ke kilo aku ia loko he Liliu okoa no a e ao, aohe lihi o lakou—la.

 

            O ka Moi nawaliwali a me ka lahui palupalu ka i noho hune iloko o na la inea o ka pilihua e noho hamau ana me ka hiipoi i ka maluhia.

 

            O ka oukou mau leo pule o ka oiaio, mailoko lilo mai o ka umauma ua lilo ia i kumu ikaika no ka lahui, kupauaha i ka manawa i hana eha ia mai ai ko oukou aina, aole oukou i ku ae a hana aku no ko oukou aina, aka, ua moe malie me ka eoi o ka eha iloko o ka puuwai.

 

            Ea, e ka lahui eia ke ola ke ku nei ma ko oukou mau ipuka hale, he ola nui e hauoli ai, he lanakila olioli e pau ana ka no ho pio ana hauoli mau.

 

Manao Waiwai Nui.

 

            Ua hoaiai mai ko makou hoa aloha maikai ka nupepa Holomua no ke kulana hookuonoono a ka lahui.

 

            Nani wale! Hauoli mau loa! O kekahi keia o na kumuhana a makou i hooikaika nui ai i ka A. D. 1889 a me 1890, o ke kahi lehelehe o keia kumuhana ka i hooko ia, he Hui Kalepa Hawaii.

 

            Ma ka makou buke hoomanao i kakau ia e na poe o ke kulana oiaio mai Kohala, HaHilo, he 150,000 dala ka huina, o ka poe lae o wale no ia nana e huki i hookoia ai ka manaolana.

 

            O W. H. Cummings ke alakai o keia kumuhana nana i hoopuka i na haole he hoaloha no`u, he keonimana oia a`u i paulele nu i ai e holomua ana ia hana, aka, ua emi wale iho no ia hana.

 

            O keia kumuhana ka makou i kalai ai imua o ka Moi Kalakaua i aloha nui ia na na Kuhina e lawe mai ma ka aoao o ke aupuni, aole no i lawe ia mai.

 

            Ma ka M. H. 1882, na hooala ae makou he kanawai maoli e olelo ana, e kukulu ia iloko o ka Oihana Waiwai he Buro Hookuonoono no ka huina dala 500,000 iloko o na makahiki he umi, hauoli nui makou i ko G. W. Pilipo huipu ana no ia kumuhana he kalaiaina naauao o ka manao kaokoa.

 

            Ma ke kau o 1892, ua oili mai la ma keia alahele he Bila Kanawai pepa na J. M. Horner ma kona waiwai io e lewa ana iloko o ka aina, ma kona waiwai io hookahi dala.

 

            Hookahi no manao o keia mau kumu i

Na no i hooholo ia keia mau kumu a o kekahi paha oia mau kumu ina aohe auwe ana a ka lahui no ka hu@e dala.

 

            E kuu makamaka maikai, ma kou inoa, holo aku oe imua o ka`u kokua maikai ia oa, e kalai aku ma ke kulana aloha oiaio o kona aloha i kona aina iho, o kona aloha no ia ia Iehova kona hoalauna.

 

            O ka pahu au e olelo ai, he wahi ia e hoahu ai i ka waiwai hapaumi e kokua ana au ia oe a me lakou nei ae he mau haneri.

 

            Mai kamailio pepa oe, ku ae no hele no Molokai, Maui, Hawaii a pela akwu

 

Na Pahu Hae.

 

            Nui na pahu hae makaukau a makou i ike ai, e hoiloli ana no ka wa e hoi ai ka Moi ma ka Nohoalii.

           

            A oia no ka wa e huki ia ai na hae a pulelo ae i ka welelau makani.

 

            Ina aole i lohe hewa makou o Mr. J. He-u, Mr. Mauliawa, Hon. Maile, Mr. Petero, J. Kahuakai, J. S. Kaloa, T. C. Polikapa, S. Manuhii J. Kumakahiapo, a owai hou aku la a makou i makemake ai e hoolaha aku ke hoike ia mai ia makou.

 

Ahuwale Puuloa, i ka hel a Kaahupahau.

 

            Hooko ka lahui Hawaii i ka leo o ka Nupepa Aloha Aina.

 

Aohe Piha o ka Hotele Hawaii i na makaikai.

 

            Mamuli o ke kukala ana aku a ka Nupepa A loha aina i ka aPoano nei, aohe puhi ohe a ka Bana Lahui ia po iho, mamuli o ka papa ia ana mai. Nolaila, ua telegarapa koke aku la makou iloko o na puuwai makee aina a pau, e hoike ana, aole lakou e lohe ana i na leo o na kahului leo lea o ke kulanakauhale nei.

 

            I ka poha ana aku o keia lono imua o ke akea, ua hoike koke mai la ka lehulehu i ko lakou lokahi, elike me ka makou i hoike aku ai.

 

            Ua hoomaka koke mai la lakou e pale na hoolaha akea i hoike mua ia a i m@

ai ia makou ka hoe @

makou leo, ua hele @

makou e ikemaka, @

ke kahua o ka hotel@

na Pi Gi, elike me @

hikuhi i hoike mua @

lakou e hoolealea i @

luhi o ke Kuhina no@

rika.

 

I ko makou hoea @

ma ke kahua o ka @

Mehameha wale @

I ka hele a Kaahu@

 

Hele holoholo ae la@

ike i na noho loloa@

ana, a ike iko la,@

Aohe manu o ka puna@

Ua hao ia e ka wai @

 

            Akahi no makou a @

ua huliamahi maoli @

hui mahope o na nupe@

Aina, a o ka lakou @

he leo mana ia iloko o@

e hiki ole ai ke hoole@

hoike ana aku hoi@

anaina kakaikahi i ak@

ma ia wahi, i ka lok@

o ka lahui Hawaii, i@

hoike ia ai ka lohe no@

mea a lakou i hilinai @

ke hooia aku nei mak@

ikemaka, aolie io no @

ke puhi ohe i ka po Po@

nei.

 

            E haawi ana na ka@

le`a o ka Bana Lahui@

puhi ohe manawale @

Hotele Hawaii i keia ahi@

kahi hora 7:30. Ua @

ke ia na mea a pau e @

ike ia po le`a o Halalii. @

ue ae e ka lehulehu @

kakaou iho, e ike ia ka@

waii Ponoi, o kipa hewa@

ha i ka ilio. E huliam@

I, e naue e ka Mahi, e @

ka Palena, i ka po nui @

mau milimili, i keia ahiah@

 

            O keia iho ka papa @

hi o na mele e puhi ia @

i keia ahiahi:

 

1. Marrh – “Moi Wahine@

(hou) @

2. Overture—“Amerika@

3. Duet—“Martha” @