Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 24, 28 ʻOkakopa 1893 — Page 2

ʻaoʻao PDF (960.15 KB)

This text was transcribed by:  Cheryl Mokuau
This work is dedicated to:  Lance & Sherri

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

 

 

NA RULA ALAKAI

O KA

NUPEPA PUKA LA

 

ALOHA AINA

 

            E hoopuka mau ia aku ana ma kela la a me keia la ka nupepa puka la Hawaii ALOHA AINA.

 

            E hoopiha ia ana kona mau kolamu me na manao kalaiaina naauao mahina o na ninau lehulehu o ka la, na moolelo, na kaao, na huhou kuloko akuu aho, na manao alakai naauao, o na makamaka i kakau inoa ia.

 

            E hoopuka ia no na olelo hoolaha, na mele, na kanikuu, no ka uku loaa mua.

 

            E hoounaia aku no na pepa i ka poe kauoha mai, ke hoolili pu mai i ka uku pepa.

 

            O ka uku pepa, he hapaha ko ka pule, hookahi dala o ka mahina, umi dala o ka mahina, umi dala o ka makahiki a heumi keneta no ke kope hookahi.

 

KEENA HANA:

 

MA KA HALE O KILIKINA.

 

Alanui Papu, Honolulu

 

Aloha Aina.

 

J. K. Kaunamano

 

Ona, Lunahoponopono a me Puuku.

 

Poaono, Okatoba 28, 1893

 

            He Maikai ke Ola o ka Moiwahine e noho nei, he mau nanaina maikai ko Kona mau helehelena a ke nonoi haahaa nei makou i na Mana Lani Nona.

 

MELE O KE ALII.

 

He inoa maikai,

No ka Moi Liliuokalani,

Ua kaulana i na aupuni e,

Ua aala i mua o lakou.

Aole nae pela kou mau nemi,

Hoinoino mai lakou,

Ku-e a hoino no,

Henehene mau lakou.

Aole nae o Iehova me lakou,

Hapai ke Akua ia Oe,

A noho iluna o ka noho`lii,

Lanakila mau no Oe.

 

BLOUNT.

 

            He kanaka oia o ke kulana mana a Amerika i hoouna mai ai e mahhiai i ka nahelehele o ke Aupuni o Hawaii nei.

 

            Oia nae ke kanaka a Hawaii nei i kapa aku ai ka La a me ka hoola no Hawaii, i ka wa a Hawaii nei e hoiloli ana no ka lepo kaumaha i kauia maluna o Hawaii.

 

            @ kanaka ia o ke kulana akahele, hamau, kuokoa, loi, hoike ole i kapa mau kalai ana no ka ninau o Hawaii.

 

            Hoike mai kona mau helehelena i ke akaku o ka oiaio, he La a he Hoola oia no Hawaii.

 

            Kulike me ko makou mau manao hakiio a koho aku, aia ka La ka malamalama a me ke ola o Hawaii iloko o kona umauma.

 

            Ma kona mau kalai manao akea ana, kuhikuhi aku oia mai kona umauma aku, aia ke ku la oia ma ka puka.

 

            O kona ku hamau, kuokoa, kilo, iloko o kana kumuhana.

 

            Ua lawa loa oia e olelo ae i na e puka ae kona leo mai ke kulana hamau ae. Inua ua lawe ia o Hawaii me ka ikaika o na lako kaua e kona Aupuni.

 

            Pela auanei ka panai kupono a Amerika e hoihoi ai i ka Moi Liliu ma ka Nohoalii, me ka ikaika o na lako kaua e hoihoi ai, me ka hoomalu ana i manawa.

 

            Ua nui nae na pomaikai o Hawaii ia Blount ma kana mauhoike a me na kalai ana imua o ka Peresidena, he mau pono wale no e pili ana no ka pono nui o na kumu koi a ka Moiwahine Liliu.

 

            Ke hoomanao nei makou, o na puapuai ana mai o na kumu hoapono, he kaulahao ikaika ia no ka pono o ka Nohoalii a me ka ninau nui o Hawaii nei.

 

            O ka lahui Hawaii naauao, ua ike lakou e hoihoi ia ana ka Moi, a ua nawaliwali kela aoao.

 

            Me ka manaolana poho ole o ka lahui, ke ku moakaka nei ka Moi iluna o ka Nohoalii, ma na kumu aka loa o ka oiaio.

 

            O NA Pukiki, ua umikumamalua tausani ka holuna, a o na haole ili keokeo e ae, na ano like no hoi, o na hapa haole kekahi u lehulehu. O keia mau lahui okoa he like ole ka manao, he okoa ka makemake, he okoa na olelo, aole e lokahi aua lakou emoole paha, e ulu mai na hihia a e hakaka ana kekahi lahui me kekahi.

 

            He lawa anei ka ikaika okeia aupuni Hawaii o hoomalu a e kinai i na kaua kuloko ke ole e kakoo ia e kekahi aupuni makkamaka pui? Ua maopopo aole e lawa ana ko kakou ikaika kuloko ke ulu mai na mokuahana o ia ano ma keia mua aku.

 

            Mamua iho nei, ua maa na aoao a pau e noho malie ma ka imi waiwai, a me k ano oluolu karistiano aole e hakaka, me he mea la, ua hoomaka iho nei ka manao ohumu o ka poe Iapana e imi i na pono kivila i loaa ole ia lakou.

 

            A pehea na lahui e ae? Owai ka ike i ka hopena? Ua maopopo hookahi wale no aoao e maluhia ai, oia no ka noho malale o ka malu ikaika ioa o ko kakou makamaka nui, ola no o Anerika Huipuia. Ke ike nei kakou ano, eia no ke ano mokuahana ino e hele nei iwaena o ka aoao Hawaii a me ka aoao haole.

 

            He poino nui keia he pono e hana koke ia keia ahi wela o ka mokuahana o hele ia a pau ka hale i ke ahi, a pehea la e pio ai keia ahi? Aia anei ma ka hoihoi ana i ke Aupuni Moi? Ua uluhua na haole ia mea.

 

            Ua like kela hana me ka ninini ana i ka aila maluna o ke ahi, e a-a nui ana a wela loa. E pio auanei keia mokuahana ma ke kukulu ana i Repubalika Kuokoa?

 

            I ko makou manao, he mea ia e mahuahua loa ai ke aumeu@ ana o na aoao elua a o ka poe Iapana, a me ka poe pake kekahi e komo pu ana iloko o ia paio ana.

 

Aloha Aina kue ia Hoohui Aina.

 

(Hoomau ia)

 

            A @ana like ae la lakou i keia mau leo ma ka olelo Hawaii ponoi.

 

            I hele mai nei kakou i wasinetona e ike i ke aha.

 

            I ka laau anei a Kekuaokalani ia Hoolehelehekii?

 

            I hele mai nei kakou i Wasinetona nei e ike i ke aha?

 

            I ka Moiwahine anei i kahiko ia me ka melemele o ka ahuula?

 

            Aia no ka Moiwahine Liliuokalani ma Wasinetona Hale, me kona Ahuula e hoonani mai ana,

 

Ia Iehova kona Akua,

Huro no Hawaii,

Na`lii, na kanaka,

Hauoli na naau,

Me na leo pu,

Ua puni no Hawaii

I ka olelo o ke ola

Hawaii lanakila mau,

Huro no Hawaii malu@

Na`lii na kanaka,

Hauoli na naau,

Me na leo pu.

 

            Oiai lakou a pau@

manao o ke kuihe, a@

nalua, no ka holo @

ka kikou nusiona o @

Aina.

 

            Kuku like he la ka @

iluna ma kahi kiekie,@

mau hoki hihiu `la.

like ae la ko lakou ma@

ka makani. E ha`u

ke aha?

 

            E ha u ana i ka ho@

helehelena o ka hilahi@

 

            Ku-lolou like iho la @

mau poo, a leha aku @

ka me na nanaina o k@

ha.

 

            I hele a mo`a @

Puna i ke akua wahine@

 

            Me ke akaka loa, o@

Akioma, ia lakou i pu@

ai me na leo okalakala @

naka, i ululua e na ul@

o ka po, (daimonio.)

 

            Ua haule loa ko H@

muhana o ka Hoohui @

ka mea, ke nanakee @

maka o ua Aeto nei, @

eka, o ka kakou mau@

hui Aina.

@ (Aole i @

 

            O na poe a pau i@

ma`i @va a pela aku,@

lakou ma ke keena @

Apaa, malaila e hik@

ka ohaolu o na ma`i,@

makou i ka inu laau,@

io no ko makou eha @

keena hana, alanui @

 

I@a e hoihoi la o L@ Noho Moi.

 

Pehea la e pau ai ka lili @

kue iai ma keia ua ak@

 

            Ma kela helu 10 ak@

hoike ia eha mau k@

pau ai ka lili ana o ka @

iaia. O ka mua i ku@

wai kaulike, oia ke ka@

iho ai o na hooponopono@

makai ana. O ke ku@

wai o 1887, ua l@

mau mea maikai@