Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 23, 27 ʻOkakopa 1893 — Page 4
This text was transcribed by: | Nai'a Dayton |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.
Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.
J.K. Kaunamano
Ona, Lunahooponopono a me Pauku
HOOLULU, OKATOBA 27, 1895
HE MOOLELO HAWAII
HE KEKAHI LAHUI I KAPAIA KA Mu o Laanhaelemai
Ka poe i Kapaia he poe ai Maia
A ka hapalua o ka poe kii ka mea nana ka ha-oopu i kekahi laau ohia lehua i paepae no mua o ka ha oopu, ua kapaia ia mea he uluna, a na keia mea no e hoomoe ma ke poo o ka ha. Aole e hiki i na mea e ae ke hele aku, a ia no o ka mea akeia kanaka, ua lawa no, e hiki ia lakou ke hana me ka hoopuka ole aku i kekahi olelo a hawanawana paha i ko lakou mau hoa hana i na e paa ka kekahi poe, alaila e nana pono loa ko lakou poe luna, a ma ke kunou e pono ai alaila e huli like ko lakou alo ma kekahi aoao a pela lakou e hana ai a hala aku ko ke alii kapu a pela a hala ko ka hakuaina a hala ko ka makaaina, alaila ua ike ke poo hana, ua paa, alaila o ka wa no ia o ke poo nui maluna ae e ho a ai i ke ahi, ua noa ua hiki i ka poe e ae ke hele aku. O keia lahui, ia wa no i paa ai kela ha, alaila e han no ke kilo a me ka mea nana kela ha ua kii ia he Wahi pohaku aia no ma ke kiowai o Kolokini Kaawa koa ilalo pono o Waialeale. O keia kahi a Kalaulehua i olelo aku ai ia Kanealohi “E! hae hae ka manu ke ale mai nei ka wai” ilaila e kii ai ke kilo a hahau me ka awa a me ka maia a me ke kalo kumu, a pau ua hanaia he aapu laau olona a waiho ma ke kae o keia luawai o kolokini Kaawakoa a hoomaka ke kilo e kahea:
E Kona i ka unulau,
E Puna i ke ao puaa,
E Koolau i ke kiu wai koe au,
E Halelea i ka huliwai ama-u,
He laWakua ka makani no na puli o Kalalau,
I Waiakua, Waikanakaole i ka wai kuauhoe a ka lawaia.
E hoike akukou mea kakau ua olelo ia ma ka mooleleio o keia lahui i lawe kalohe ia mai e Kalaulehua mai Kanehunamoku mai ko lakou lawe ia ana a hoopii ia ma ka Waikuauhoe a noho i Honopu Waiakua iloko o ka la o Mauli, oia ka la a Kalau lehua i kii ai i keia poe Mu@. U hoopaaia keia poe Mu ehiku ko lakou nui eha Wahine, ekolu kane iloko o kekahi pua i hoike ia i ka helu i hala he pua kaioe, ke ulu nei kela pua ma kela uka o na pali o Laauhaelemai a hiki i ka paepae o Kolokini Kaa Wakoa, a o ke ano o keia pua he ula memelenunui.
OLELO HOOLAHA
E ike auanei na kanaka a pau ke nana mai i keia, O wau o Wahine Keoili, ke kane mare a Ripeka. Wahine Keoili, ke papa loa aku nei au i na mea a pau loa mai hookipa mai lakoiu iaia, aole no hoi ma na ano a pau, aole me kekahi kane manuahi e loaa aku ana iaia ma keia mokupuni o Oahu nei, a aole no hoi ma kekahi o na mokupuni iloko o ka Paeaina o Hawaii ne. Aole no hoi e hoaie mai iaia ma ko‘u inoa. A ina kue ia ka‘u olelo hoolaha, alaila, e hoopii no au ma ke kanawai, a o na poho hoi a pau o kana mau aie, maluna no ia o oukou. No ka mea ua haalele iho o Mrs. R. W. K. i ka la 13 o keia malama, me na keiki 7 a maua, a me ka moopuna. Mamuli no hoi o ke ano mau o na wahine e ike ia nei, aia lilo i ka mea hou, oi iho la ka wa e hoohakaka ai me ke kane mare, a eia oia i kauhale kahi i noho ai, a haalele iho la ia‘u me ka maua mau ohana. E hoolohe i keia a ina e hooko pono ole ia keia oleo hoolaha, e hopii no au ma ke kanawai.
MR. WAHINE KEOILI
Kunawai, Honolulu, Oct. 18, 1893
Oct18-iwd
Kauka McLennan
(Makalena)
Helu 131 Alanui Papu.
No hora hana: 9 A.M. a hiki i ka hora 12 M.; a mai ka hora 3 a hiki i ka hora 3 P.M.
Tel. Keena Oihana 682 MUTUAL---Halenoho Tel. 287.
KAUKA
Yong Ram Pung
(APANA)
Helu 81 Alanui Maunakea
KAUKA LOEA O KA AINA PUA
Ua hiki i ke hoola ia kela a me keia aao ma‘i, mai ko na kane, wahine a me na keiki liilii. O na ma‘i ha-no ua hiki loa ia ke hoola ia, na ma‘i Akemama a me na ma‘i Puuwai a me na ano ma‘i no a pau. Pela pu hoi na ma‘i lele, Kolera, Hebera, fiva lenalena, lepera, Maialii, ke oki a me ka hoola ana, pau pu me na koko ino.
Ua hiki i ka‘u laau ke hoohemo keiki i ka wa hahunahu me ka poino ole. He laau no kekahi no ka hooponopono hou ana i kawaihona keiki, a i ka wa e inu ai i keia laau me ka malama loa i ka rula, e loaa no he keiki i ka poe i loaa ole he keiki ma mua aku.
Eia no hoi me a‘u he mau laau hoohanau keiki, oiai, o kekahi poe he eiwa makahiki o ka noho pu ana me ke kane aole nae he loaa o ke keiki, i keia wa, ua loaa he elua keiki, mamuli o ka ai ana i ka‘u laau.
E Naue mai i ike Maka
He pomaikai nui keia no na makamaka i hoonele ia me keia haawina makamae. E hauoli no au ke ike aku i na makamaka e kipa mai ana e kuka pu me a‘u ma na ano a pau e pili ana i ka‘u oihana?
E KIPA mai e ka poe i hooluuluuia me na haawina pilihua a ka ma‘i, a na‘u oukou e hooluolu aku.
KAUKA YONG KAM PUNG
Honolulu , Sept. 27 tfd
HO YEN KEE MA
MEA HANA TINI, A MEA KUAIPA, A LAKO ANIANI O NA ANO A PAU.
Ua hiki ke hoomoe ia na paipu wai o na ano a pau, a ua hiki ke hana a hoomaemae hou ia na paipu wai kahiko, o kela a me keia ano.
E hooko ia no na kauoha hana a pau me ka hikiwawe loa.
Helu 41 Alanui Nuuanu---Mawaena o na Alanui Moi me Hotele. Ma ka hale o Aseu@
ELEPONE 92 PAHU LET HELU
H.E. McINTYRE and B@@@
MAKINIKAEA ME HOAHANAU.
He Mau Mea Hoolako mai a Kuai aku i na ….
Me Ai a me na Ai Holoholona o na a@.....
pau.
E loaa mau mai ana na Mea ai o Kaleponi ma na mokual@...
E hooko pono ia no na kauoha a pau a e lawe ia akua i na wahi a pau o ke kulanakauhale nei me ka auhau ole.
Makemake ia na kauoha o na Mokupuni.
E HOOIA NO NA MEA PAU---Kihi Ilikina o na Alanui Papu@...
Oct. 3---tfd
HALEKUAILAKOHA…
ROBIKANA HALE.
ALANUI HOTELE, MAWAENA O NA ALANUI PAU ME …
Ua weheia a ke kuai nei, a e loaa no na ano lakohale…
na ano a pau e like me keia,
NA PONO RUMI MOE OKA@...
1 Kinohinohiia,
NA PAKAUKAU HOONANI, PAHU-UME KU,
NA PAKAUKAU UWAI-I-KA-LOA, ET@
Eia hou, o kela a me keia ano maikai lao o @...
LAKOHALE I—E A ME OHE…
HANA PELA!
Na Pela Maikai Loa Uwea, Lauoho Huluhipa, Mauu a @...
Hulu o na Manu Koloa Ola a me na Hulu Kilik @@...
Uluna. Ke konoia aku nei ko oukou lunaikehala…
Makalehe ae i na ano hou.
Na Pela Uwea Holuholu?
Maikai loa a emi no hoi ke kumukuai i lawe ia mai i @...
Na Koki a me oki Moe, ma na kumukuai o kapalaki@...
KAA BEBE o kela a me keia ano. Moe Bebe, Moe @@...
a me na Hoho Bebe kiekie. Na Pou lalau a me Pou i@...
Nohiia me ke keleawe. Ua makaukau maua no ka ho@...
na Moena Pake a me ke kinehinohi ia loko o ka hale:…
hale me na Pela e hiki ke pahonohono houia e na paa@...
ekahi; hana lakohalo hou. E hoao mai ia maua. @@...
ona haahaa o ke kumukuai.
ORDWAY & PORTER,
Robikana Hale
TELEPONE---Bel, 525 @u@ual, 625